3088
Maandag
A°. 1870.
7 Maart.
tl
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVKRTKNTIKN.
Voor iederen regelj 0.15.
Grootere lettor naar de plaatsruimte die tij beslaan.
Lelden, S Maart.
De Minister van Koloniën heeft gisteren in de
Tweede Kamer, als antwoord aan hen, die wilden
weten in welken geest de Agrarische Wet zou
uitgevoerd worden, het volgende medegedeeld:
„Het voornemen zoo zeide de Minister
bestaat hij mij persoonlijk om, als dit ontwerp
tot wet mocht worden verheven, de uitvoering
dezer wet te verzekeren, door bij Koninklijk
besluit regels te stellen omtrent verscheidene
hoofdpunten. Ik deel 't voornaamste mede.
„Ik wensch b.v. wat aangaat deze eerste alinea
dat de gouv.-generaal de grens bepale van 't
grondgebied van elke dessa; dat grondgebied zou
f moeten bestaan uit hare rijstvelden, de overige
gronden, die bij de bewoners in gebruik zijn, en
i uit de gronden die de gouv.-geu. daaraan toe
voegt, met 't oog op hare uitbreiding.
„Geheel in den geest van handhaving der rech
ten van den inlander (dat moet de basis zijn,
waarop zal worden voortgebouwd), zullen alleen
de gronden builen de alzoo vastgestelde grens van
de dessa, in erfpacht kunnen worden afgestaan.
Die gronden worden van gouvemementswege
jppgeuieten en op de kaart gebracht. Van 't op
kaart gebrachte zal een gedeelte bij perceel van
ongeveer 500 bouws in erfpacht worden aange
boden voor 75 jaar.
Svln de erfpachtgronden worden niet begrepen
de gronden waarop anderen recht hebben, b.v.
de gronden waarop de inlanders (buiten het ge
bied der dessa) recht van ontginning hebben,
gronden naar de inzettingen der bevolking als
weiden beschouwd; gronden voor openbaren dienst
bestemd, of voor openbare markten afgezonderd;
gouvernements-koffietuinendjatti- en andere
houtbosschen, deze laatste voor zoover zij onder
geregeld beheer zijn gebracht; gronden gelegen
binnen zekeren afstand van de gouvernements-
aanplantingenziedaar juist de 8 punten, waar
van de heer De Casembroot heeft gesproken.
„De aanbieding vau zulke gronden in erfpacht
geschiedt bij openbare mededinging; maar gron
den ook gelegen buiten de grens, die nog niet
van gouvemementswege zijn opgemeten of die,
reeds opgemeten, in de eerstvolgende drie jaren
nog niet voor openbare aanbiedingen bestemd
zijn, en gronden, waarvan de openbare aanbie
ding vruchteloos is gelbeken, kunnen in erfpacht
worden afgestaan op aanvraag, mits de personen
voldoen aan de vereischten, welke het Koninklijk
besluit voor de uitgifte heeft gesteld.
B„De in erfpacht aangeboden gronden worden
uitsluitend voor landbouw en veeteelt gebezigd;
de vestiging der inlandsche bevolking op die
pjaatsen, in overleg met den erfpachter aan te
wijzen, mag niet worden geweerd (want het zal
wel voegt de Minister hier bij het eerste
belang zijn van den erfpachter om volk te trek
ken naar zijn grond).
„Papaver cultuur en zout-aanmaak. Deze wor
den verboden. Voor den aanleg vaa waterwerken
op erfpachtgronden, voor het gebruik van water-
Stroomingen en waterleidingen is bijzondere ver
gunning van gouvemementswege noodig. De
gouv.-gen. weigert deze niet, maar kan daaraan
voorschriften verbinden ten algemeeDen nutte.
„De in erfpacht afgestane gronden en de voort
brengselen van ondernemigen van nijverheid zijn
onderworpen aan bestaande of in te voeren al-
gemeene belastingenmet name aan de tegen
woordige belasting der landrente of die in plaats
daarvan treden mocht; gelijk mede de op die
gronden aangelegde rijstvelden.
„„Ook de personen op de erfpachtgronden zijn
aan de algemeene belastingen en verplichtingen
onderworpen.
jj„Van de inlanders kunnen geene diensten wor
den gevorderd, ten behoeve van de op hoog ge
zag ingevoerde cultures.
-„De erfpachter heeft geen gezag dat aan de
overheid behoort.
„De overeenkomsten van verhuur krachtens
art. 62 Reg.-Regl. aangegaan, worden op aan
zoek van den huurder vervangen door afstand in
erfpacht, mits onder de voorwaarden van dat
besluit.
=a „Eindelijk kunnen ook op aaDvraag gronden
in erfpacht worden uitgegeven ter inrichting als
kleine landhoeven, mits deze perceelen eene uit
gestrektheid hebben van hoogstens 80 bouws."
,cy.
ewtli
SW
MS
240; I
m
8/«-
*.l
F*
korf
Lob-
lotto-
12.-
put
Ladhi*
Be-
potti
Ziehier in hoofdtrekken medegedeeld de ver
ordeningen door den Minister ontworpen.
De heer Heemskerk en anderen na hem maak
ten na deze mededeelitigen de opmerking, dal,
wanneer eerst de grenzen van 43.000 dessa's
moesten worden bepaald, en daarna de grenzen
van de landen, voor gouvernements-cultuur be
stemd, wanneer voorts op de erlpaclitslanden en op
de bevolking aldaar alle belastingen zullen druk
ken, de uitvoering der erfpachts-wet wel zeer ge
temperd zal worden.
Doch de Minister van Koloniën stelde dezen ge
rust want eerstens zal het oponthoud zoo
groot niet zijn, daar reeds van honderde des
sa's de grensbepaling is geschied, en ten tweede,
zullen de lasten niet zoo zwaar zijn, als deze spr.
vermoedde. Over deze laatste quaestie nu zullen
zonder twijfel heden de beraadslagingen worden
voortgezet.
Z. M. de Koning heeft met Z. K. H. Prins
Hendrik, den minister van binnenlandsche zaken,
en de presidenten der Kamers van Koophandel
van Amsterdam, Rotterdam en Dordrecht eene
conferentie gehouden, waarbij de daar testellen
stoomvaartlijn tusschen Nederland is besproken.
Het groote Dut dier onderneming voor onzen
handel en voornamelijk voor onze scheepvaart,
is daarbij ten duidelijkste gebleken en Z. M.
heeft, bij die gelegenheid, zijne liooge ingeno
menheid met de zaak te kenneu gegeven, hopende
dat zij in het belang der natie tot stand moge
komen.
Hiermede is opnieuw gebleken, hoeveel be
lang Z. M. stelt in alles, wat den bloei en den
voorspoed van het land kan bevorderen.
Wie moet de toren van de Mare-kerk, die zich,
gelijk de buren verklaren, in zoodanigen staat
bevindt, dat het te vreezen is, dat zij bij storm
achtig weder zal nederstorten, onderhouden?
De burgerlijke of de kerkelijke gemeente? Zie
daar een vraagstuk, dat op een beslissing wacht.
Reeds voor 6 jaren is deze vraag gedaan, en
eene commissie uit den gemeenteraad adviseerde
om dat onderhoud niet van gemeentewege te
laten doenhet was de kerk, die h. i. eige
naresse was. Volgens de Staatsregeling van
1793 toch waren wel alle torens, „aan de kerk
gebouwen gehecht", tot het eigendom der bur
gerlijke gemeente verklaard, maar de Hooge
Raad had den 19dwl Maart 1847 beslist, dat dit
„gehecht zijn" klaarblijkelijk bedoelde dat die
torens naast, maar niet op de kerkgebouwen ge
plaatst waren, dat zij op zich zelve stonden,
een afzonderlijken toegang hadden, enz. Had men
toch alle torens bedoeld, dan was die bijvoeging
„aan kerkgebouwen gehecht" niet noodig ge
weest. Nu staat de toren van de Mare-kerk niet
naast maar op de kerk ergo was bij bedoelde
Staatsregeling de toren niet het eigendom der
gemeente geworden.
Nu komt echter de gemeente-commissie van het
Ned. Herv. Genootschap, en zegt: neen, torens
„aan kerkgebouwen gehecht" zijn alle torens die
op eenigerlei wijze aan kerkgebouwen gehecht
zijn een toren kan niet boven op een kerkgebouw
staan, zonder daaraan gehecht te zijn. Dus is
de toren van de Mare-kerk wel degelijk tot het
eigendom van de burgerlijke gemeente verklaard.
Hier vechten kerk en gemeente dus niet om
de toren te hebben, maar het is een waar Combat
de génerosité: beide partijen trachten zooveel mo
gelijk elkanders rechten te bewijzen
De zaak zelve wordt in een dezer dagen over
gelegde verzameling van stukken breedvoerig van
beide zijden toegelicht. Belangrijke mededeelingen
zijn nu onlangs door de kerkelijke gemeente-
commissie gedaan. Zij legt verschillende extrac
ten enz. over, waaruit blijkt dat in 1801 door de
municipaliteit van Leiden heeft plaats gehad
eene overdracht van alle kerkgebouwen aan de ker
kelijke commissie, uitgezonderd van hunne torens
en blokkenhuizen. In dit stuk wordt ook de Mare-
kerk met name genoemd; hieromtrent blijft geen
twijfel over. Is dit nu een wederrechtelijke daad
van de municipaliteit geweest? Maar op welken
grond was zij niet bevoegd om dit te doen? De
tuteel op de beschikking over de goederen der
gemeente van hoogere colleges bestond toen nog
niet: de gemeente was hier oppermachtig, en de
gemeente vervreemde daarbij niet, zij verkreeg
wat.
Wij zullen nu evenwel zien wat de advocaat
der gemeente, aan wien, in een der laatste zit
tingen van het vorige jaar, door den gemeenteraad
gehouden, de stukken zijn in handen gegeven,
hierop zal antwoorden.
In navolging van de jongste Internationale
Tentoonstelling voor den werkman te Amsterdam,
waartoe vooral van de zijde van Engeland veel
tot het welgelukken is toegebracht, zal ook zoo
als bereids vroeger gemeld is, te Londen in dit
jaar op wensch van een groot aantal Engelsche
werklieden, eene dergelijke Tentoonstelling in
de Agricultural Hall plaats vinden, eene inrich
ting die 30000 bezoekers kan bevatteD.
Wij rneenen hierop de aandacht van onze
werklieden te moeten vestigen en sporen hen
aan de uitnoodiging van het Leidsche Departe
ment der Nederlandsche Maatschappij ter bevor
dering van Nijverheid, die in onze rubriek ad-
vertentiën voorkomt, niet onverhoord te laten en
alzoo bij te dragen tot haar streven om de
fabrieks- en ambachtsnijverheid een waardige
plaats op die tentoonstelling te doen innemen.
Een der belangrijkste tijdperken in de Engel
sche geschied boeken vervult voorzeker die van
koningin Elisabeths regeering. Onderscheidde
zich haar bewind in menig opzicht door bloei
en aanmoediging van handel, kunsten en weten
schappen en door finantieele welvaart; blonk Elisa
beth zelf uit doorgrootegeleerdheid, haar bestuur
was toch door misslagen bezoedeld, die deze licht-
punten ver achter zich lieten.
Hare haat tegen het katholiscisme, en hare bar-
baarsche handelwijze tegenover Maria Stuart; de
mishandeling van Ierland, en hare ongeoorloofde
betrekkingen met Dudley en Robert, graaf van
Essex, zijn even zoovele zwarte stippen sedert
hare troonsbestijging.
Deze hoofdmomenten uit koningin Elisabeths
leven gaven den bekenden Italiaanschen tooneel-
6chrijver Paolo Giaeometti een historisch drama
in de pen, dal hij gelijk Maria Stuart opzettelijk
voor de beroemde tragédiene Mevr. Ristori ver
vaardigde.
Het is dit drama, door een bekwame hand
vertaald, dat Dinsdag a. s. door de toonteelisten
van den Amsterdamschen Stads-Schouwburg in
den Schouwburg alhier zal worden opgevoerd.
Na hetgeen ons daarvan uit Amsterdam ter
oore is gekomen, durven wij gerust voorspellen
dat dit drama ook hier opgang zal maken en de
goede klank waarnaar het gezelschap van de
heereu Roobol en Tjasink luistert doet ons ook
van de uitvoering veel goeds verwachten.
Nemen wij hierbij in aanmerking hoe zeld
zaam dit gezelschap hier optreedt, gevolg van
eigenaardige bezwaren die aan haar engagement
verbonden zijn, dan vertrouwen wij dat het pu
bliek door eene talrijke opkomst zal toonen, dat
het de pogingen van de Directie voor het ver
krijgen van deze voorstelling zal weten op prijs
te stellen.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
werkhuis alhier opgenomen van 156 tot 204
volwassen personen en van 56 tot 118 kinderen.
De minister van binnenlandsche zaken heeft
bekend gemaakt dat zij, die in de voorjaarszit-
ling der cominissiën, welke in het loopendejaar
heiast zijn met het afnemen der natuurkundige
examens en der examens van hulpapotheker, al
leen vvenschen te worden toegelaten tot het le
veren der bewijzen, bedoeld in de eerste zinsnede
van art. 4 en de tweede zinsnede van art. 8 der
wet van 1 Juni 1865 en alzoo het in éen dier
artikelen bedoelde examen vooralsnog niet vven
schen af te leggen, daarvan vóór den l,t™ April
e. k. schriftelijk opgave behooren te doen aan
den voorzitter der commissie van dat examen,
waartoe bedoelde bewijzen kannen leidenvoor
het natuurkundig examen aan den hoogleeraar
Dr. T. C. Donders, te Utrecht; voor het examen
van hulpapotheker aan den hoogleeraar Dr. C. A.
J. A. Oudemans, te Amsterdam.
nuttigen en te vaak nog miskenden tak der ge
meente administratie.
Naar men verneemt zal, bij genoegzame deel
neming, met 1 April a. s. een nieuw Weekblad
te 's-Hage verschijnen, gewijd aan het politie
wezen, inzonderheid bedoelende de gemeente
politie voor te lichten, en een vraagbaak te zijn
voor hoofd- en andere ambtenaren van dien zoo
Men zegt dat in elk der drie bisdommen in
ons land kweekscholen voor Roouische onderwij
zers zullen opgericht worden. (Bazuin.)
De officier van administratie der 8de klasse
P. J. Roest, laatst behoord hebbende tot het eska
der in Oost-Indië, en van daar den 26""D Februari
jl. in Nederland teruggekeerd, wordt met dat
tijdstip op non-activiteit gesteld.
Z. M. heeft tot lid van de Algemeene Reken
kamer, in plaats van wijlen den heer H.L. Fie-
vez, benoemd den heer Jhr. Mr. H. P. VanKar-
nebeek, referendaris aan het Departement van
Oorlog.
Amsterdam, 4 Maart. Gisteren heeft bij de Waal-
sclte gemeente alhier de stemming plaats gehad
voor de vernieuwing van een gedeelte van het
kiescollege. Van de 373 uitgebrachte stemmen
hebben al de candidaten der vrijzinnige kiezers-
vereeniging er 215 of daarboven bekomen.
's-Gravenhage, 4 Maart. Men herinnert zich,
dat toen de hevige storm in de maand December
van 1868 woedde het weder 't vooral gemunt
had op het 's-Gravenhaagsche bosch en zoo er
minder heerlijke hoornen ontworteld werden
dan bij den Piuksterstorm van I860, twee wa
ren er omgevallen, wier val aanleiding gaf om
den Staat der Nederlanden, als beheerder van
dat bosch, te overvallen met een proces. Door
die hoornen was namelijk schade toegebracht
aan den scheidingsmuur van een gebouw van den
heer G. L. J. baron d'Elderen, die dientengevolge
eene vordering tegen den Staat instelde tot vergoe
ding dier geleden schade. Nadat die vordering
was bestreden en inmiddels tot het hooren van
getuigen van beide zijden was overgegaan ten
gevolge van een op 28 Mei 1869 door den Hoo-
gen Raad gewezen interlocutoir arrest, is heden
op de gevoerde pleidooien en de afwijzende con
clusie van den procureur-generaal, in deze zaak
ten principale uitspraak gedaan. De Hooge Raad,
zich vereenigende met de gronden van de zijde
van den Staat aangevoerd, heeft de vordering
aan den eischer ontzegd, met zijne veroordeeling
in de kosten; daarbij hoofdzakelijk overwegende
dat uit de gehoorde getuigenverklaringen niet
naar eisch van rechten bleek van nalatigheid
aan de zijde van den Staat, of het Bestuur der
Domeinen, daar de bewuste boomen, ofschoon
inwendig verrot en vermolmd, evenwel uitwen
dig ongeschonden en zelfs hard van hout aan
de buitenzijde waren, en dus uiterlijk niet ble
ken gevaarlijk te zijn.
De Scbeveningsche Weldadigheids-Commissie
heeft bij de jongste ramp, waurin wederom zulk
een groot aantal visschers-weduwen en weezen
zijn betrokken geworden, dringend den mensch-
lievenden bijstand van stad- en landgenooten in
geroepen tot zooveel mogelijke leniging van zoo
menige diep geslagen wonde. Met genoegen
vernemen wij, dat onze geachte stadgenoote me
vrouw Bongartz (gel>. Sweets) welwillend gehoor
heeft gegeven aan het haar gedaan verzoek, om
eene kleine poëtische bloembouquet op het altaar
der menschenliefde ten offer te willen brengen, in
het belang van het bedoelde weldadigheidsfonds.
Dit keurig gedrukt zestal dichtstukjes waar
onder ook het Feestlied, den 17d!" November 1869
aan Prins Frederik der Nederlanden gewijd
zal de volgende week de pers verlaten en, ter
bereiking van het edele oogmerk der dichteres,
in den handel worden gebracht door de drukkers
boekhandelaren, Gebr. Helinfante alhier.
Men herinnert zich dat bij de onthulling van
het nationaal monument den 17d'"1 November jl.,
een aantal corporatiën van werklieden hier ter
stede een optocht bij het feest hebben gehouden
waarbij een kiesche smaak voorzat. Die vereeni-
gingen mochten daarbij de leiding van Dr. Wap
erlangen. Zij hebben dezer dagen bij adres
namens een duizendtal hunner een adres van
dank aan dien heer betuigd.
Dezelfde vereenigingen hebben Z. M. den Koning
hare erkentelijkheid betuigd voor HD. bijdrage
aan hunne ziekenbussen.
's-Haq«, 5 Maart. De Regeering heeft een wets
ontwerp ingediend tot intrekking van het Kei
zerlijk decreet van 16 December 1811, contenant
Réglement de police des polders dans les Dépar-
