3068.
Donderdag
A°. 1870.
ÏO Februari.
LEIBSCI
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post.. 3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIKN.
Voor iederen regel..7ƒ0.15.
Grootere lettor naar de plaateruimte die zij beslaan.
Lelden, O Februari.
opziï.
smak
ten t Wederom heeft het lot in onze hoofdstad be
slist, en ditmaal heeft de conservatieve partij het
gewonnen. Haar candidaat, de heer Van Reenen,
heeft nu 14 stemmen boven de volstrekte meer-
■ugstt derheid verkregen, en is dus als afgevaardigde
gekozen.
De liberale partij heeft te Amsterdam de neder-
Ikll ]aag geleden. Is het een gevoelig nederlaag, ge-
jotiï lijk de tegenpartij niet zal nalaten van deze ver-
YST>1 kiezing te verklaren?
Wij hopen het later te mogen constateeren,
dat de keuze van den oud voorzitter der Tweede
Kamer, den heer Van Reenen, dezen naam niet
verdient. Al keuren wij ook zijn houding in de
°*bl" laatste jaren af, al komt het ons onbegrijpelijk
voor hoe hij, na voor drie maanden, voor het
- lidmaatschap bedankt te hebben, zich nu weder
- candidaat kou stellen, en al is het onze opinie,
dat zijne kiezers in de allereerste plaats recht
hadden, om omtrent deze vreemdsoortige han
delwijze eenig meerder licht te verkrijgen
- wij mogen niet vergeten, dat hij jaren lang door
de [liberale partij is gesteund geworden, dat hij
nu nog in de liberale kiesvereeniging te Amster-
- dam „de Grondwet" van de 59 uitgebrachte stem
men 21 op zich vereenigde.
Doch buitendien, zien wij hoevele kiezers er
- thans in onze hoofdstad zijn" opgekomen, of liever
hoevele er zijn weggebleven, kunnen wij dan
die nederlaag zoo zwaar achten? Slechts 2055
stemmen werden er uitgebracht, waarvan de heer
- Van Reenen er 1039 verkreeg, de heer Asser
- 939. En dezen zomer verkregen de liberale can-
didaten, die toen allen gekozen werden, meer
- dan 1300 stemmen!
De nederlaag der liberale partij is dan alleen
toe te schrijven aan de slechte opkomst der kie
zers; bij de keuze in October kwamen er nog
minder op. Kan men dan niet zeggen, dat het
- lot in onze hoofdstad beslist?
Een ding mogen wij daarom niet nalaten - al
is het met leedwezen - te constateeren. Een
- nieuw leven openbaart zich in Amsterdam, en
gaat men af op de stemmen, die uit de hoofdstad
3 vernomen worden, men zou allicht meenen, dat
- te Amsterdam de liberale beginselen reeds zóo
hadden wortel geschoten, dat men daar reeds aan
- een toekomst-politiek ging denken. En toch, zien
wij dat gebrek aan belangstelling bij de kiezers,
zien wij hoe daardoor de verkiezingen een loterij
worden, en hoe de uitslag door thermometherstand
- en weersgesteldheid wordt beheerscht - men
krijgt een geheel ander beeld van de hoofdstad -
Amsterdam doet dan niet onder voor onze meest
- achterlijke districten.
Het Noorden heeft zich onthouden van aanbe-
velingen voor de candidaturen van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal in het hoofd kiesdis-
trict Amsterdam, omdat het blad wat de uitslag
zij: Asser of Van Reenen, Van Reenen of Asser,
noch bijzonder voldaan, noch bijzonder onvoldaan
zal zijn.
Het blad geeft als zijn voornemen te kennen,
aan onze vertegenwoordigers „wat meerde hand
te houden", dan tot dusver geschiedde, en acht
61 het een groote fout dat de eenmaal gekozene
bijna niet meer wordt gecontroleerd.
Wij dachten, dat de laatste verkiezingen nog
al krachtig liet bewijs hadden geleverd, dat de
leden der Kamer door de kiezers waren gecon-
19.Ü
tngr
f 3'
troleerd. Menigeen heeft zijn zetel in de Kamer
verloren, tengevolge van de controle door de kie
zers over hem uitgeoefend.
Jl'. Wil Hel Noorden echter verder gaan, en ook de
per leden der Kamer, gelijk het zegt, nu en dan aan
rg. hunne beloften herinneren, het woord controle
isldan minder juist. Het woord mandaat wordt
dan juister. Niet wat de leden der Kamer zeiven
verlangen, maar wat hunne kiezers willen, zou
dan hun richtsnoer worden. Dat zoo iets niet
wenschelijk is, behoeven wij niet aan te toonen
de Grondwet toch verbiedt het uitdrukkelijk
Ri
te l.'|
- ru4
Basi
Lr. bJ
ypOil
-jlln het gewijzigd ontwerp van wet, houdende
de begrooting van uitgaven voor den aadeg van
staatsspoorwegen, dienst 1870, dat ter nadere
overweging aan de Staten-Generaal is aangebo
den, ts het bedrag van het artikel, waaruit de
verbetering der haven te Harlingen zou betaald
Worden en dat tot verwerping van het eerste
ontwerp door de Eerste Kamer der Staten-Gene
raal heeft geleid, pro memoria uitgetrokken en is
het bedrag voor onvoorziene uitgaven met de som
bij de eerste voordracht voor die havenverbetering
voorgesteld, verhoogd, zoodat het eindcijfer der
begrooting onveranderd blijft.
Het is des ministers bepaald voornemen om,
terstond nadat dit ontwerp tot wet zal verheven
zijn, tot tegemoetkoming aan het verlangen der
leden van de Staten-Generaal, die de verbetering
van den haven te Harlingen tot een afzonderlijk
onderwerp van behandeling wenschten gemaakt
te zien, een ontwerp van wet bij de Kamer aan
hangig te maken, waartoe hij bereids de mach
tiging des Konings ontvangen heeft en hetwelk
dan ook reeds bij den Raad van State in over
weging is, waarbij de overschrijving uit de on
voorziene uitgaven van de vroeger gebrachte som
op het nu voor memorie uitgetrokken artikel
wordt bevolen.
Reeds in ons nummer van gisterenavond deelden
wij kortelijk mede, dat aan de leden der Tweede
Kamer van de Staten-Generaal is toegezonden
een wets-ontwerp op de rechterlijke indeeling.
Thans geven wij eenige meerdere bijzonderheden.
Het strekt om uitvoering te geven aan art. 95
in verband met art. 54 der wet van 31 Mei 186)
Staatsblad n°. 49)- houdende eene nieuwe rech
terlijke inrichting. Daarbij worden aangewezen
het rechtsgebied, het getal, de zetels en de klas
sen der arrond.-rechtbanken en kantongerechten,
benevens het getal en de bezoldiging der leden
en ambtenaren bij die colleges. Daaruit blijkt dat
voorgesteld wordt1°. den zetel van den Hoogen
Raad der Nederlanden te vestigen te 's-Graven-
hage; 2". de gerechtshoven te vestigen te's-Bosch,
Arnhem, 's Gravenhage, Amsterdam en Leeu
warden 3°. de rechtbanken te plaatsen te 's-Bosch,
Breda, Maastricht, Roermond, Arnhem, Nijmegen,
Tiel, Deventer, Almelo, Zwolle, 's-Gravenhage,
Rotterdam, Dordrecht, Middelburg, Axel, Zierik-
zee, Amsterdam, Alkmaar, Hooru, Haarlem,
Utrecht, Leeuwarden, Heerenveen, Sneek, Gro
ningen, Winschoten en Assen; en 4". de kanton
gerechten te. vestigen te 's-Bosch, Oss, Tilburg,
Veghel, Eindhoven, Oirschot, Heusden, Breda,
Oosterhout, Ouden bosch, Bergen-op-Zoom, Maas
tricht, Valkenburg, Heerlen, Sittard, Roermond,
Weert, Venlo, Helmond, Arnhem, Wageningen,
Doesburg, Terborgh, Nijmegen, Grave, Elst.TicI,
Kuilenburg, Zalt-Bommel, Druten, Deventer, Ap
peldoorn, Zutfen, Groenlo, Almelo, Enschedé,
Goor, Zwolle, Ommen, Steemvijk, Kampen, Har
derwijk, 's Gravenhage, Delft, Leiden, Alphen,
Rotterdam, Schiedam, Brielle, Gouda, Schoonho
ven, Dordrecht, Oud-Beierland, Sliedrecht, Gor-
cum, Middelburg, Goes, Axel, Oostburg, Zierikzee,
TholeD, Sommelsdijk, Amsterdam, Naarden, Alk
maar, Helder, Hoorn, Medemblik, Purmerend,
Haarlem, Zaandam, Lisse, Utrecht, Breukelen,
Nijenrode, Amersfoort, Wijk-bij- Duurstede IJsel-
stein, Woerden, Leeuwarden, Harlingen, Ber-
likum, Dokkum, Bergum, Heerenveen, Beetster-
zwaag, Sneek, Bolsward, Lemmer, Groningen,
Zuidhorn, Onderdendam, Appingedam, Winscho
ten, Zuidbroek, Assen, Meppel, Hoogeveen en
Emmen.
Volgens eene recapitulatie bij de toelagen van
dit ontwerp gevoegd, bedragen de kosten van
de verschillende rechterlijke colleges, volgens de
organieke wetten van 1827,1835 en 1811, /T,098,300;
volgens de. begrooting voor 1870 /"l,038,300, en
volgens de wet van 1861. naar de thans voorge
dragen indeeling, f 1,031,100. Volgens het tegen
woordig voorstel zullen er zijn: 1 Hooge Raad, 5
gerechtshoven, 27 rechtbanken en 102 kanton
gerechten, terwijl thans bestaan: 1 Hooge Raad,
11 hoven, 34 rechtbanken en 150 kantongerech
ten. Er zullen 8 rechtbanken ingevolge dit voor
stel vervallen, als die te Eindhoven, Zutfen, Lei
den, Gorcum, Brielle, Goes, Amersfoort en
Appingedam, terwijl daarentegen eene nieuwe
rechtbank zou worden opgericht te Axel.
Bij dit ontwerp worden in de wet van 1861
een drietal wijzigingen gebracht, betreffende het
rechtsgebied der gerechtshoven, de klassificatie
der kantonrechten en de bezoldiging der kanton
rechters.
Leiden en Alphen komen onder de arr.-recht
bank te 's-Gravenhage.
De klasse der arrond.-rechtbanken en het getal
en de bezoldiging der leden van en ambtenaren
bij de arrond.-rechtbanken, worden geregeld over
eenkomstig den volgenden staat.
Eerste klasse: Amsterdam, 's-Gravenhage, Rot
terdam, Utrecht en Arnhem: pres. ƒ3000, vice-
pres. 2500, lid ƒ2000, officier ƒ3000, subst.-offic.
ƒ2000, griffier ƒ1500, subst.-griffier ƒ1000.
Tweede klasse: 's-Hertogenbosch, Breda, Maas
tricht, Zwolle, Haarlem, Dordrecht, Middelburg,
Leeuwarden, Groningen en Assenpres. 2400,
vice-pres. ƒ2100, lid ƒ1800, officier ƒ2400, subst.-
officier 1800, griflier ƒ1400, subst.-griffier ƒ900.
Derde kla6se: Roermond, Tiel, Deventer, Nij
megen, Almelo, Zierikzee, Axel, Alkmaar, Hoorn,
Sneek, Heerenveen en Winschotenpres. ƒ2000,
lid ƒ1500, officier ƒ2000, subst.-oflic. 1500, griff.
ƒ1200, subst.-griffier ƒ800.
Bij elke rechtbank hoogstens 5 rechter-plaats-
vervangers; geene bezoldiging.
De klassen der kantongerechten en de bezol
diging der kantonrechters en griffiers bij de kan
tongerechten worden geregeld overeenkomstig
den volgenden staat
Eerste klasse: Amsterdam (de 4 kantons), 's-Gra
venhage, Rotterdam (de 2 kantons), Utrecht: een
kantonrechter 8000, een griffier 600.
Tweede klasse: 's-Hertogenbosch, Maastricht,
Arnhem, Zwolle, Leiden, Dordrecht, Haarlem,
Leeuwarden, Groningen, Assen: een kantonrech
ter ƒ2400; een griffier 450.
Derde klasse: Breda, Roermond, Nijmegen,
Grave, Deventer, Zutfen, Delft, Schiedam, Gouda,
Middelburg, Alkmaar, Amersfoort, Harliugen,
Dokkum, Heerenveen, Winschoten: een kanton
rechter ƒ1800; een griffier ƒ400.
Vierde klasse, waaronder Alplien en Lisse, een
kantonrechter ƒ1200; een griffier 350.
Vijfde klasse, een kantonrechter f 900, een
griffier 350.
Bij elk kanton hoogstens 4 rechter-plaatsver
vangers; geene bezoldigingen.
De thans bestaanne arrond.-rechtb. en kantong.,
die in de staten van de artt. 2 en 3 niet zijn ver
meld, zijn opgeheven
Het personeel waaruit die rechtbanken en kan
tongerechten zijn samengesteld, is ontslagen.
De leden, ambtenaren van het Openbaar Mi
nisterie, griffiers en substituut-griffiers van en bij
de opgeheven rechtbanken, en de kantonrechters
en griffiers bij de kantongerechten in de opgehe
ven kantons genieten, voor zooverre zij niet worden
herbenoemd, een wachtgeld, bedragende twee
derden van hunne tegenwoordige bezoldiging,
met inbegrip voor de kantonrechters en de grif
fiers bij de rechtbanken en kantongerechten van
hunne emolumenten, berekend naar de gemid
delde opbrengst in de driejaren aan de invoering
dezer wet voorafgaande, alles behoudens aanspraak
op pensioen.
Tot eene betrekking geroepen waaraan eene
mindere bezoldiging dan aan hunne tegenwoor
dige verbonden is, genieten zij, boven de bezol
diging aan de nieuwe betrekking verbonden, zoo
danige toelagen, als noodig is om hen in het genot
te stellen van een inkomen uit 's Rijks schatkist,
gelijk aan hunne tegenwoordige bezoldiging.
De uitslag der verkiezing voor een lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal in liet hoofd
kiesdistrict Amsterdam, ter vervanging van Mr.
M. H. Godefroi, die zijn lidmaatschap heeft ne-
dergelegd is als volgt:
Uitgebracht 2055 stemmen.
Van onwaarde 6 stemmen.
Volstrekte meerderheid 1025. Gekozende heer
Mr. G. C. J, Van Reenen, oud voorzitter der
Tweede Kamer, met 1039 stemmen. De heer Prof.
T. M. C. Asser bekwam 939 stemmen, terwijl
Mr. ,T. J. Teding van Berkhout 56 stemmen op
zich vereenigde.
De keizer en keizerin van Frankrijk hebben
Maandag 11. den baron Mackay, voorzitter van de
Jury voor de onlangs te Amsterdam gehouden
Internationale Tentoonstelling van voorwerpen
betreffende de huishouding en het bedrijf van
den werkenden stand, in een bijzonder gehoor
ontvangen. Onze landgenoot genoot de onder
scheiding het eere diploma, waarmede de keizer
bekroond is, te overhandigen.
Aan de leden der Tweede Kamer zijn toege
zonden twee geschriften, als: 1°. openbare brief
aan de leden der Tweede Kamer van de Staten-
Generaal ter verduidelijking van een open brief
aan de leden der Tweede Kamer gezonden door
de commissie van toezicht op het middelbaar
onderwijs te Breda; en 2°. Katholiek-Neder-
landsche Brochuren-vereeniging onder directievan
Dr. W. J. F. Nuijens en Dr. E. P. J. Van der
Hurk. (De afschaffing der doodstraf op Christelijk
standpunt beoordeeld door J. Bos Pz) Haarlem,
A. B. Van den Heuvel.
Ter kennis van den Minister van Binnenland-
sche Zaken is gekomen, dat door den Raad eener
gemeente is besloten over te gaan tot vernietiging
van een deel van het gemeente-archief, en dat
aan dit besluit ook gevolg is gegeven.
Ten einde te voorkomen dat bij dergelijke maat
regelen stukken, die, zoo niet voor de adminis
tratie dan toch voor de geschiedenis van meer of
minder belang kunnen zijn, te loor gaan, heeft
de Minister 's Konings Commissarissen verzocht
de gemeentebesturen uit te noodigen, tot geen
vernietiging van stukken van het gemeente-archief
over te gaan, tenzij de provinciale archivaris
geraadpleegd zij, en deze van oordeel is, dat de
stukken van geenerlei gewicht voor de geschie
denis zijn.
Nog is ter kennis van den Minister gebracht,
dat in vele gemeenten de bewaring der archie
ven te wenschen overlaat, en zijn de Commissa
rissen des Konings uitgenoodigd bij het jaarlijks
bezoeken der gemeenten op dit punt vooral de
aandacht te vestigen en hun invloed te bezigen,
opdat vooral voor de archieven de vereischte zorg
worde gedragen.
De Minister van Oorlog heeft, bij circolaire
van 28 Januari jl., ter keiiuis van het leger ge
bracht, dat, ten gevolge van de door hem ge
troffen schikkingen, de waterstaatskaart van Ne
derland op de schaal van 150,000, uitgegeven door
het Departement van Binnenlandsche Zaken, voor
de officieren, de administratiën van de korpsen
en de inrichtingen van het leger verkrijgbaar
zal zijn voor den lialven prijs, dat is, in plaats
van ƒ1.50, tegen 75 cents per blad Elk blad van
deze kaart bevat in den regel een vierde,'gedeelte
van een blad der topographische en militaire
kaart en is dienovereenkomstig gemerkt, terwij,
ieder blad afzonderlijk verkrijgbaar is. Tot nog toe
zijn de volgende bladen verschenen: Algemeene
Toelichting, Terschelling, Vlieland, Enkhuizen
Stavoren, Helder, Medemblik, Alkmaar, Amster
dam, Hillegom, 's-Gravenhage en Utrecht. In be
werking is Rotterdam, te volgen door Gorcum
en Amersfoort. De bestelling kan alleen geschie
den aan den met den verkoop belasten boekhan
delaar Martinus Nijhoff te 's Gravenhage, hij franco
en schriftelijke aanvraag, onderteekend met ver
melding van rang en woonplaats.
Men deelt aan het U. Dbl. mede
„Het schijnt met den spoorweg van Amster
dam—AmersfoortHilversumUtrecht op vrij
goeden voet te staan; het is er ernst mede en
spoedig denkt men de concessie te verkrijgen.
Er moeten dan ook reeds bij de genie plannen
worden gemaakt voor de veranderingen in de
fortificatiën, door die lijn noodig, waarvoor, naar
men zegt, voor de drie forten nabij deze stad
eene som van 160,000 zou zijn bestemd. De
Minister van Oorlog had aanvankelijk voor de
defensie 450,000 van de concessionarissen ge
vraagd voor de geheele lijn Amsterdam—Amers
foort—Utrecht. Welke de richting is voor de lijn
nabij deze stad is nog niet zeker; men weet, dat
er een plan is voor een nieuw station bij het
Hieronymusplein, en een ander tot aansluiting
aan het reeds bestaande station van den staats
spoorweg."
Men schrijft ons uit Groningen van eergisteren:
Het gerucht, u van hier medegedeeld, dat in de
wet op de defensie onze vesting zou worden op
geheven, is reeds langen tijd hier in omloop. Er
bestaat veel grond van waarheid voor dit gerucht,
aangezien reeds voor eenige jaren alles is opge
nomen om zuidelijk van de stad of op ongeveer
2'/i uur afstands een geretrancheerd kamp te ma
ken, dat de vesting zou vervangen. Hbl
Ook in het noorden van Europa is het koud.
Te Koningsbergen en Breslau stond gisteren de
thermomether 12° Eahr. onder 0 en te Berlijn op 0.
De Belgische en Fransche posten zijn heden niet
aangekomen.
