Di
21 Januari.
N°. 3051,
Vrijdag
i 876.
I, El II SC II
DAGBLAD
aar
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden
Franco per post
Afzonderlijke Nommers
3.00.
3.85.
0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering vau
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTKNTIKN.
Voor iederen regelj 0.15.
Grootere let irer naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Lelden, 20 Januari.
Terwijl tegenwoordig de Franscheen Engelsche
VOO: bladen den ouden strijd weder hervatten tusschen
a' vrijen handel en beschermende rechten, en in den
l' Senaat zoowel als in het Wetgevend Lichaam
J'j l van Frankrijk vele tegenstanders van het vrij-
sn zinnige handelstractaat tusschen Frankrijken En-
j], geland zijn opgetreden, maken de Engelsche bladen
J melding van eene rede, uitgesproken door den
heer Forster, die deel uitmaakt van het ministe
rie, waarin eene belangrijke erkentenis voorkomt
op dit punt. Het is een waarheid, waarvan de
vijanden van het vrijhandelstelsel niet willen
weten; haar door een lid der Engelsche regeering
te hooren bevestigen heeft daarom vooral waarde,
omdat met de erkenning er van, tevens een ge
weldige slag aan Engelands trots wordt gebracht.
Sprekende over de onderwijswet, die het minis
terie spoedig hoopt in te dienen zeide de heer
Forster: „Wij hebben voor de wereld onze supre
matie in den handel te bewijzenin alle deelen
der wereld vinden wij concurrentie, en nu zullen
wij op het gebied van industrie overvleugeld wor
den, wanneer onze arbeidende klasse door de
betere opleiding van andere volken, op den ach
tergrond wordt gedrongen. Thans is dit het geval,
en daarom is het van groot gewicht hierin te
voorzien."
Terwijl nu door alle protectionisten nu eens
dit en dan eens dat argument wordt aangevoerd,
om te betoogen dat voor bepaalde takken van
industrie vrije concurrentie met den vreemde
niet bestaanbaar is, wordt hier de achteruitgang
van Engelands industrie, zonder omwegen, door
een van Engelands ministers, aan het Engelsche
volk zelf geweten.
Maar wat nog meer is, en het is hier vooral
waarop wij willen wijzen: hij zoekt de schuld
vooral bij de arbeidende klassen, bij hun gemis
aan een goede opleiding.
Het is geenszins voor de eerste maal dat dit
wordt beweerd; maar hier een van Engelands
grooten, uit eigen ondervinding en ten spijte van
zijn nationaal eergevoel, deze woorden te hooren
uitspreken: „Laten wij de arbeidende klassen heter
onderwijs geven, en wij behoeven de concurrentie
niet meer te vreezen," dat mag zeker wel eene
krachtige bevestiging dezer waarheid genoemd
worden.
Ook bij den twijfel, die van alle kanten oprijst,
over hetgeen in de tegenwoordige maatschappij
te doen staat, bij de zucht om de sociale quaes-
tiën op te lossen door wetten of reglementen,
kan deze waarheid niet genoeg herhaald worden
- de meerdere of mindere voorspoed van een volk
staat in direct verband met de meer of min goede
opleiding van allen.
Engeland dat langen tijd de eerste was op in
dustrieel gebied wordt thans in verschillende
takken door anderen landen overschaduwd. An
deren zijn vooruitgegaan en thans moet een En-
gelsch minister verklaren, dat aan Engeland zelf
de schuld hiervan ligt, omdat het niet genoeg ge
daan heeft voor de arbeidende klassen. Welk een
gewichtige les ligt daarin niet, ook voor onsEen
belangrijke vooruitgang heeft hier in de laatste 10
jaren plaats gehad, maar hoevelen zien dit niet
met leede oogen? Hoevelen zijn er niet buiten-
ii. y-'
clendien die nog van alle onderwijs versloken zijn
En toch de ontwikkeling van de arbeidende klasse
staat in direct verband tot den bloei van han
del en nijverheid, tot den voorspoed der maat
schappij.
Niet in de sterkte van het leger, niet in de
voortreffelijkheid der wapenen ligt de kracht
van een volk en hoe langer zoo meer zal dit
een waarheid worden maar in de meerdere
ontwikkeling van allen en vooral van den wer
kenden stand I
181
Portcj
he
b. J
2.29;
/it
isterj
a. pt:
rsbuty
fl. 0
rt, 6;'<
ld.
lag te 1;'
i
iet Kvf
Op 1 Januari 11. bedroeg het aantal offfcieren
van het Indische leger, welke gedurende het jaar
1869 met pensioen den dienst hebben verlaten,
als volgt;
1 Generaal-majoor.
Van de militaire administratie: 1 onderinteD-
dant, 1 2de luitenant-kwartiermeester, 1 militair
ambtenaar 1ste klasse, 3 idem 2de klasse en 3
idem 3de klasse.
Van den geneeskundigen dienst: 2 dirigeerende
officieren van gezondheid 1ste klasse, idem 2de
klasse, 1 officier van gezondheid 1ste klasse, 1
idem 2de klasse.
Van de infanterie: 1 kolonel, 3 luitenant-kolo
nels, 4 majoors, 15 kapiteins, 2 1ste luitenants
en 2 2de luitenants.
Van de cavalerie: 1 luitenant-kolonel, 1 rit
meester en 1 2de luitenant.
Van de artillerie: 2 luitenant-kolonels, 3 ma
joors, 1 2de luitenant en 1 magazijnmeester 3de
klasse.
Van de genie: 1 ambtenaar 2de klasse.
Door de hoofdcommissie voor de oprichting
van een monument te Heiligerlee wordt, onder
dankbetuiging, medegedeeld dat, sedert de laatste
opgave, weder bij haar is ingekomen aan ver
schillende bijdragen de som van f 4-17 01'. Zij
roept tevens de verdere medewerking en onder
steuning van belangstellende Nederlanders in,
ter verkrijging van ongeveer f S000, welke ter
voltooiing van het monument, waarvan de groep
alvast in bewerking is, nog zullen noodig zijn.
Men verneemt dat uit de onlangs opgemaakte
nominatie voor predikant hij de Evangelisch-
Lutliersclie gemeente ie 's-Hage Ds. C. L. W. West-
hoff te Utrecht, voor de nominatie bedankt heeft,
en dat de groote kerkeraad in zijne vergadering
van gisterenavond die plaats op de nominatie
heeft aangevuld met Ds. A. M. L. Rumke te
Leiden.
Te Zutfen is eene afdeeling van het School
verbond geconstitueerd. Nadat in de vergadering
dit besluit genomen was, verliet de heer Van
Ronkel, tot de orthodoxe richting behoorende, die
het voorstel gedaan had om eene zelfstandige
vereeniging op te richten en zich niet aan te
sluiten bij het Verbond, met eenige anderen de
vergadering.
In het Handelsblad leest men
De voorstelling van gisterenavond, in den Circus
Carré, onderscheidde zich behalve door de ver
scheidenheid van het programma, nog door een
nummer huiten het programma, dat wel de vermel
ding waardig is. Een der paarden, dat van den
zadel was bereden, weigerde gehoorzaamheid toen
het ongezadeld zou worden gebruikt, en draafde
in de arena rond, zonder dat het gelukte het te
stuiten. Daar vloog uit de stallen de heer Krembser
toe, sprong op het paard terwijl het in volle vaart
was en wist het spoedig tot staan te brengen.
Dat de heer Krembser, de bekende onverschrok
ken rijder, door de toeschouwers met herhaalde
toejuichingen werd begroet, behoeven wij wel
niet te zeggen.
In het Alg. Dagblad komt een onderteekend in
gezonden stuk voor, waarin rekening en verant
woording wordt geëischt van de commissie, die
zich belast heeft met de ontvangst en adminis
tratie der gelden, bijgedragen tot ondersteuning
van uit Nederland afkomstige en derwaarts terug
gekeerde pauselijke zouaven. De som aan die
commissie toevertrouwd, beloopt, volgens genoemd
artikel, f 40,000.
Naar wij vernemen, zegt de Held. en Nieuwed. Cl.,
zal de vice-admiraal O. A. Uhlenbeck in zijne
betrekking van directeur en komuiandant der
Marine te Nieuwediep worden vervangen door
den kapitein ter zee J. Van der Meersch, thans
in die betrekking te Hellevoetsluis; laatstgenoemde
zal als zoodanig worden opgevolgd door den kap.
ter zee F. L. Geerling, thans equipagemeester te
Nieuwediep. Tot havenmeester aldaar, in de
plaats van den heer Van Woelderen, zal, naar
men meldt, worden benoemd de kapitein-luit.
ter zee A. A. 's Graeuwentot inspecteur van het
loodswezen aldaar zal worden benoemd de luit.
ter zee 1ste kl. Jhr. H. O. Wichers.
Z. M. heeft den luitenant-kolonel Mr. B. J.
Muller, eervol ontslageo kommandant der dienst
doende schutterij te Haarlem, onder dankbetui
ging voor de door hem, in zijne vorige betrekking
van kommandant der dienstdoende schutterij te
Haarlem, bewezen goede diensten, op zijn verzoek,
vergunning verleend tot het dragen van de hem
door de officieren dier schutterij aangeboden sabel.
Z. M. heeft aan Mr. J. De Wal, hoogleeraar te
Leiden, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend
als lid der commissie voor het afnemen van diplo
matieke examens, onder dankbetuiging voor de
in die betrekking door hem aan den lande be
wezen diensten, en zijn benoemd in die commissie
tot leden: Mr. S. Vissering, hoogleeraar te Leiden,
en Mr. T. M. C. Asser, hoogleeraar te Amsterdam.
Leidschkndam, 19 Jan. Gisterennamiddag had
alhier een schielijk sterfgeval plaats. De persoon
van J. S., een man van ruim SU jaren, viel op een
oogen blik dood, juist toen hij bij een ander in
huis was, ten einde eene boodschap te verrichten.
Genoemde persoon had gezond zijne woning ver
laten.
Amsterdam, 19 Jan. Gisteren is hier, na een
langdurige ziekte, overleden onze stad- en land
genoot de heer A. Berlijn, die in zijn vaderland
zoowel als ver daar buiten een verdienden roem
heeft verworven als zeer gelukkig beoefenaar der
toonkunst, als onvermoeid en hoogst verdienstelijk
componist. Zijn dood is een groot verlies voor de
muzikale wereld, en dit zal inzonderheid diep
en smartelijk gevoeld worden in de vele kringen
dezer stad, in de muziekgezelschappen en zang-
vereenigiugen, die in hem een ijverigen, belang
stellenden aanvoerder en bevorderaar bezaten.
Ook voor het onderwijs in de zangkunst, aan de
jeugd en aan volwassenen, arbeidde de overledene
met raad en daad, en van zijne bemoeiingen op
dit terrein mocht hij de schoonste vruchten oog
sten. (Hanibl.)
's-Gravenhage, 20 Jan. De heeren generaal Van
Swieten, I. D. Fransen van de Putte en Canter
Visscher hebben zich bereid verklaard om giften
voor het Lion-fonds te ontvangen.
Bij besluit van 15 dezer is door den minister
van binnenlandsche zaken goedkeuring verleend
op de aanbesteding der groote spoorwegbrug over
de Maas te Rotterdam, zoodat ook dit kolossale
werk, aangenomen door de heeren Kooy en Ver-
waayen, voor de Ned. industrie behouden is.
Donderdag 27 dezer, zal de afdeeling's-Gra
venhage van het Schoolverbond weder vergaderen
1°. tot benoeming van het 's-Gravenhaagsche af-
deelingsbestuur en 2". tot benoeming van afge
vaardigden voor de algemeene vergadering van
het Schoolverbond.
Bij verschillende boekhandelaren te dezer
stede is een adres aan den Koning ter teekening
nedergelegd, door den heer M. Eyssell ontworpen,
en reeds van vele handteekeningen voorzien, hou
dende verzoek, dat de Gevangenpoort worde
weggeruimd. In dit adres wordt betoogd, dat het
belang van 's-Gravenhage de wegruiming van
dat gebouw vordert. Terecht wordt in dat adres
gewezen op de toenemende drukke passage van
rijtuigen door die poort, welke nog moet toene
men nu, volgens plaatselijke verordening, de weg
van het spoorwegstation naar Scheveningen voor
rijtuigen uitsluitend over het Buitenhof leidt.
Ook bij de steeds toenemende bevolking van
's-Gravenhage is vermeerdering van passage te
verwachten. In het behoud der Gevangenpoort
is dus een zeer aanmerkelijk ongerief voor de
Hagenaars en voor 's Gravenhages talrijke be
zoekers gelegen. Het voornemen beslaat, om, ter
wijl nu de breedte ter noordelijke opening van
de Gevangenpoort slechts 3.80 meter bedraagt,
bij wegbreking van de Gevangenpoort, eene straat
aan te leggen ter breedte aan haar zuidelijk
einde van 9.50 meter en aan haar noordelijk
einde van 9 meter.
Scheveningen, 20 Jan. Ter herinnering aan
den geboortedag van wijlen Hare Majesteit de
Koningin moeder der Nederlanden werden gis
teren onder een aanzienlijk getal belioeftigen te
Scheveningen, behalve de klee^lingstukken, op de
door de zorg van Hoogstdezelve gestichte Hand-
werkschool gedurende dezen winter vervaardigd,
ook voedingsmiddelen en brandstoffen in ruime
mate uitgedeeld.
Dordrecht, 18 Jan. Bij den gemeenteraad al
hier is ingekomen een adres van den secretaris
der gemeente, den heer Mr. P. Van den Bran-
deler waarbij deze zijn ontslag verzoekt uit ge
mélde betrekking, tegen 1 April a. s.
Amersfoort, 18 Jan. In de hedennamiddag
gehouden zitting van den gemeenteraad is, op
voorstel van den voorzitter, besloten aan Burg.
en Weth. op te dragen de bouwplannen te doen
gereed maken voor eene hoogere burgerschool
met 5jarigen cursus, ten einde deze plannen bevo
rens tot de aanbesteding over te gaan, aan de
goedkeuring van den minister van binnenl. zaken
te onderwerpen.
Arnhem, 19 Jan. Terwijl een daad van prins
Pierre Napoleon Bonaparte een oogenblik gedreigd
heelt een revolutie in Frankrijk te doen uitbre
ken, stond gisteren voor de kamer der correctio-
neele appèllen van het Hof van Gelderland een
man terecht, wiens zaak, hoewel in hare gevol
gen minder ernstig, en niet bestemd, om zooveel
gerucht te maken als die van den Franschen
prins, toch door den verdediger van den appèl-
lant, Mr. Van Gelein Vitringa, werd vergeleken
met die, welke binnenkort het Fransche Hoog
gerechtshof zal bezig houden. Een boerenjongen
uit Nunspeet, die wegens zijne liefdesbetrekking
tot een meisje uit Hulshorst (ongeveer 1 uur van
eerstgenoemde plaats gelegen) den naijver der
Hulshorster jongelingschap had opgewekt, werd,
bij gelegenheid van een bezoek aan zijne geliefde,
op verregaande wijze lastig gevallen door eenige
jaloersche Hulshorsters, en werd eindelijk, toen
hij zich wilde verwijderen, met messen bedreigd,
zoodat hij, om zich te verdedigen, zijn tabaks
doos als wapen gebruikte, en daarmede aan een
zijner tegenstanders een verwonding toebracht.
Deswege stond hij in de vorige maand voor de
rechtbank te Arnhem terecht, welke oordeelde,
dat hier van de zijde des verwonden provocatie
had plaats gehad, en daarom een niet strenge
straf op den beklaagde meenende te moeten toe
passen, hem tot een gevangenisstraf van 3 maan
den veroordeelde. De veroordeelde kwam van dit
vonnis in appèl, en gisteren stond hij dus voor
het gerechtshof alhier terecht. De adv -gen. meende,
dat hier geen provocatie had plaats gehad, maar
was toch van oordeel, dat de feiten, die de daad
van den appèllant hadden uitgelokt, diens schuld
aanmerkelijk verlichten; zoodat ZEd.G.A. con
cludeerde, dat de straf zou verminderd worden
tot een gevangenisstraf van 1 maand. Mr. Vi
tringa, als verdediger optredende, was het met
den adv.-gen. eens, dat hier geen provocatie had
plaats gehad, maar meende, dat de daad van den
appèllant, door wettige zelfverdediging, geboden
was geworden, zoodat zij noch misdaad, noch
wanbedrijf, noch overtreding opleverde. Hij con
cludeerde dus tot ontslag van rechtsvervolging
van zijn cliënt. Na re- en dupliek deed het Hof
uitspraak, en hoewel het in dezen noch provocatie
van de zijde des verwonden, noch wettige zelf
verdediging van den kant des appèllants aaunam,
zag het Hof toch in de omstandigheden, die tot
dit misdrijf aanleiding hadden gegeven, zooveel
verzachtends, dat het de opgelegde straf vermin
derde tot eene geldboete van f 15.
Sedert eenigen tijd wordt alhier gearbeid aan
eene omwerking van den legger der wegen en voet
paden dezer gemeente. Naar aanleiding daarvan
schijnt een niet van belang ontbloot geschil te zul
len rijzen tusschen de Ned Rijnspoorw.-maatsch.
en deze gemeente, in welk geschil, voornamelijk
loopende over het onderhoud der toegangswegen
naar het gemeenschappelijk station, ook de Staat
betrokken is. Met belangstelling wordt de uitslag
tegemoet gezien, vooral daar reeds vroeger deze
gemeente het recht werd ontkend tot het brengen
van sommige wegen op den gemeentelegger, welke
geheel of ten deele bij den Rijnspoorweg in be
heer zijn.
Nijmegen, 18 Jan. Door de directie der Noord-
Brabantsch-Duitsche Spoorweg-Maatsch. is aan de
besturen der betrokken gemeenten medegedeeld,
dat besloten is, met den bouw van den spoorweg
van Boxtel over Gennep en Goch naar Wesel dezer
dagen te beginnen, vermits de onteigening reeds
ver genoeg gevorderd is en de definitieve plannen
voor de tweede sectie door dén minister van
binnenlandsche zaken zijn goedgekeurd. In
dezelfde vergadering, waariu het bovenstaande
is vastgesteld, is in beginsel aangenomen om ook
uitvoering te geven aan de bereids aan den heer
Van Meu keren verleende voorloopige concessie
voor het gedeelte Gennep-Mook-Iieumen-Mal-
den-Nijmegen, onder den hoofd-ingenieur Van
Hooff, belast met het opmaken der definitieve
plannen voor dezen zijtak, overeenkomstig de
voorschriften der voorloopige concessie.
's-Hertogenbosch, 18 Jan. De sergeanten F. G.