i\°. 3032,
Woensdag
A°. 1869.
29 December.
Feuilleton van liet „Leidsch
Dagblad".
KORNELIS PLANK.
LB1DSC3
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERXENTIKN.
Voor iederen regel0.15.
Grootere letter naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Leiden, 38 December.
De volgende amendementen tot verlaging der
begrooting zijn door de Tweede Kamer bij de
behandeling er van aangenomen
Op Hoofdstuk III van den heer Dun
bar (met 37 tegen 35 stemmen) tot weg
lating van de nieuwe gezantschapspost
in Chinaf 18,000.
en dientengevolge niettoekenning van
wachtgeld aan den consul aldaar. 1,500.
Op Hoofdstuk IV A. van den heer Van
Naamen (met 42 tegen 27 stemmen) tot
vermindering der al'deeling: Kosten der
gevangenissen (verplaatsing tuchthuis
naar Medenblik en bouw van een cel
lulaire gevangenis te Arnhem). .„144,790.
Op Hoofdstuk VII B. van den heer
Van Lijnden (met 33 tegen 31 stemmen)
tot weglating der kosten voor het alge
meen college van toezicht op het beheer
der goederen van de Herv. gemeente 6,800.
Op Hoofdstuk VIII van den heer De Roo,
tot weglating van de kosten voor een ka
zerne te Breda (met 46 tegen 32 st.51,600.
f 222,690.
Voorts is afgestemd ondei-afd. 91 van
Hoofdstuk V: onderhoud van eenige
kleine riviertjes30,000.
f 252,690.
De min. van just, heeft echter
na de aanneming van het amend,
v. Naamen aangevraagd en ver
kregen, voor een nieuw gebouw
bij de gevangenis te Leeuwarden f 58,750.
en de min. v. oorlog voor ver
betering van de kazerne te Roer
mond 4,000.
terwijl een amend, van den
heer Jonckbloet is aangenomen
om voor het onderwijs in de ste
nographic beschikbaar te stellen 400.
-„ 63,150.
Het geheele einde.is dus verminderd met/'189,540.
Met 1°. Jannari a. s. treedt de nieuwe wet op
de maten en géwichten in werking. Wij zullen
dan, naar wij hopen, voorgoed afscheid nemen
van de Amsterdamsche el en van het Amster-
damsche pond.
Tot inlichting van allen, die tot nu toe naar
deze, wel is waar reeds sinds jaren afgeschafte,
maten en gewichten hunne berekeningen maak
ten, plaatsen wij de volgende opgave van de verhou
dingen tusschen Amst. ellen en Ned. ellen, en
van Amst. ponden en Ned. ponden. Wij hopen hier
door de invoering der nieuwe wet te bevorderen.
Dringend noodig is het, dat een ieder thans
zooveel mogelijk daartoe helpt, bijdragen. Nu of
nooit: geldt het thans.
Een Ned. el (meter) heeft, gelijk men weet,
10 palm, 100 duim, en 1000 streep.
Een oude Amst. el nu is gelijk aan 0,6878 Ned.
el, of iets meer dan 68 Ned. duimen.
NOVELLE
DOOR
H. TILLEMA.
(Vervolg.)
Er zijn onder die heidebewoners, die uitgezo
gen worden.
Een eenvoudig en ongemanierd paar menschen
gaat in 't heideveld wonen. Wanneer hun wo
ning, die zelden „een huisje" kan genoemd wor
den, niet door hen zeiven gebouwd is, moeten
ze gewoonlijk eenige huur betalen. Langzamer
hand ontginnen ze. ee.nig land. Hoogst onbillijk
is het nu, dat de eigenaar van den woesten grond,
die hem niets opleverde, zoodra er iets van in
cultuur is gebracht, huur verlangt. Grondbelas
ting beeft hij in de eerste jaren niet van den ont
gonnen grond te betalen. De „atheïstische staat,"
geef s. v. p. aan dit woord geen verkeerde be-
Een Ned. pond (kilogram) heeft 10 ons, 100
lood en 1000 wichtjes.
Een oud (Amst.) pond is gelijk aan 0,494 Ned.
pond, dus bijna h Ned. pond of 5 ons.
Wij hebben met opzet slechts alleen voordeel
en het pond den wetenschappelijken naam hier bij
gevoegd, en niet voor de onsen, palmen enz. Het
gebruik dezer namen toch is niet verplichtend,
en zou op dit oogenblik de invoering der nieuwe
maten en gewichten ook slechts tegenwerken.
Naar aanleiding van de bijeenroeping der Eerste
Kamer ter hervatting harer werkzaamheden, geeft
het Haagscke Dagblad heden een verschrikkelijk
artikel onder den naam van De revolutie: 'tzij dat
de Eerste Kamer de geheele begrooting nog
afhandele vóór het nieuwe jaar, 't zij dat zij alleen
de wet op de middelen vaststellein beide
gevallen, zoo betoogt het blad, heeft er een
feitelijke revolutie plaats, welke nog gevaar
lijker is dan eene revolutie, „die zich doet ken
nen door feitelijk verzet, door het. opwerpen
van barricades, door het afzetten of wegjagen van
autoriteiten, zelfs van Vorsten"
Zouden er werkelijk menschen gevonden wor
den, die de dupen worden van zulke dwaasheden.
De Eerste Kamer heeft gisterenavond eene ver
gadering gehouden, waarin de afdeelingen zijn
samengesteld.
De volgende verzoekschriften zijn bij haar in
gekomen 1°. van 1756 ingezetenen uit. Groningen,
216 uit Winschoten, 73 uit Kloosterburen, 49 uit
Middelburg enz., houdende verzoek dat de kosten
van defensie worden verminderd; van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken, die verzoekt dat
Ameland met den vasten wal worde verbonden
2°. van de Synodale commissie, het college van
toezicht over de kerkelijke goederen der Her
vormde Kerk, den kerkeraad en notabelen der
Hervormde gemeente te Brielle en te Ooltgens-
plaat, het provinciaal kerkbestuur enz., houdende
bedenkingen tegen de wijziging in de Tweede Ka
mer gebracht, in Hoofdstuk VII C (Zaken van den
Herv. Eeredienst enz.), en 3°. van den heer Van
Cleeü', uitgever der Amerfoortsche Courant, hou
dende verzoek dat er eene tijdelijke voorziening
worde genomen omtrent de plaatsing van bui-
tenlandsche loterijannonces in de Ned. dagbladen.
Reeds heden zullen de afdeelingen bijeenkomen
om een aanvang te maken met het onderzoek
van de ingekomen wetsontwerpen.
Het hoofdbestuur der Vereeniging lol Heil des
Volks heeft zicli tot de Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal gewend met een adres, waarbij
wordt aangedrongen op geheele afschaffing dei-
kermissen.
Is 't ons steeds aangenaam, wanneer wij van
den bloei van eene der Vereen igingen hier ter
stede kunnen melding maken, aan een woord
van aanmoediging wiilen wij het ook niet doen
ontbreken, waar het Leidsche. scherpschutters
korps bewijzen geeft, dat het zijn taak ernstig
ter harte neemt. Schietoefeningen om prijzen -
als 't ware examina voor de schutters - mogen
niet onvermeld blijven. Zondag jl. hield het korps
een concours in de duinen van Katwijk, en dank
zij de milde vrijgevigheid van verscheidene on
zer stadgenooten konden er aan de overwinnaars
mooie prijzen worden uitgereikt.
De uitslag was als volgt:
Op 100 passenle prijs (twee porceleinen lam
pen) door W. Hoogenstraate.il; 2e prijs (een
Amerikaanscli geweer) door N. Kettenes; 3e prijs
(eene plaat in lijst) door H. Van der Kaay; 4e
prijs (een reisnecessaire) door L. Van Schraven-
dijk; ae prijs (eene reistasch) door J. Benier;
6e prijs (een bierglas met deksel) door H. C.
Noyen.
Op 200 passenle prijs (twee porceleinen lam
pen) door J. C. Timmermans; 2e prijs (een Ame
rikaanscli geweer) door G. Hazenberg; 3e prijs
(een Flobert-buks) door P. F. Rollandet4e prijs
(eene plaat in lijst) door C. H. C. Rollandet;
5e prijs (een reisnecessaire) door W. P. Mulié;
6e prijs (een binocle) door C. J. Van der Kaay;
7C prijs (twee bierglazen niet deksel) door G. O.
L. Ten Sande.
Gisterenmiddag zijn drie personen bij het ont
laden van koopmansgoederen uit eene schuit,
door de gladheid daarvan in het water der Lan-
gegracht gevallen, doch spoedig zonder bekomen
letsel weder daaruit gehaald.
Gisterenavond ongeveer te halftien, is de per
soon van G. K., van beroep sjouwer, door de
gladheid der straten gevallen, waardoor hij het
rechterscheenbeen gebroken heeft; hij is door de
zorg van de politie naar liet Caecilia-gasthuis
vervoerd gewordeD.
In den vroegen morgen van Vrijdag den 24sten
December jl. is de dijk van den drooggemaak-
ten Holendrechter- en Bullewijker-polder, in de
gemeente Onder-Amstel, doorgebroken, ten ge
volge waarvan de polder is overstroomd. Het
gat in den omringdijk is ruim twaalf meter wijd
de diepte bedraagt meer dan vijf voet. Onmid
dellijk zijn de noodige maatregelen genomen om
zoodra mogelijk tot dichting der doorbraak te
kunnen overgaan. Staats-lpt
Het Hdbl. vermeldt dat de bewoners bij hunne
vlucht niets hebben kunnen medenemen, zoodat
thans een dertigtal huisgezinnen aan alles gebrek
heeft.
Op den 24-|i°n dezer maand werd in een der
localen van het stationsgebouw te Zutfen eene
buitengewone vergadering gehouden van het ge
nootschap van leeraren aan de Nederlandsche
gymnasiën en hoogere burgerscholen. Tot eere
leden van liet Genootschap werden benoemd
Dr. W. N. Du Rieu en prof. Dr. H. Kern, bei
den te Leiden.
Vervolgens kwam een voorstel in behandeling
om een adres in te dienen, betredende het aan
hangig ontwerp van wet, regelende het hooger
onderwijs. Nadat eene vrij uitvoerige discussie
was gevoerd over de vraag of het genootschap
bij zijne tegenwoordige inrichting wel als rechts
persoon erkend en dus bevoegd was tot het in
dienen van een dergelijk adres, werd besloten,
om die erkenning nog aan te vragen.
Een concept-adres werd vervolgens in behan
deling gebracht en na eene langdurige eu be
langrijke discussie, waarin bijna al de voor
naamste punten, op het gymnasiaal onderwijs
betrekking hebbende, tor sprake, waren gebracht,
met nagenoeg algemeene stemmen aangenomen
In den loop der discussie werd een betrekkelijk
groot aantal amendementen voorgesteld, waarvan
sommige werden aangenomen, andere verwor
pen. Zoodra het adres bij de Kamer is ingediend,
zullen wij in staat gesteld worden een overzicht
van de hoofdpunten aan onze lezers mede te
deelen. (Arnh. Cl.)
Men deelt aan het Utrechtsch Dagblad mede:
„Naar men verneemt, is er eerstdaags eene
reorganisatie van den geneeskundigen dienst dei-
zeemacht te wachten. De officieren van gezond
heid van de 3de kl. zullen vervallen, met dien
verstande, dat de tegenwoordige studenten voor
den militairen geneeskundigen dienst dadelijk
tot officier van gez. der 2de kl. zullen benoemd
worden, na goed afgelegd staats-examen als arts.
De tegenwoordige offic. v. gez. 3de kl. zullen
dan, al naar gelang van een afgelegd examen,
hunne anciënniteit boven de nieuwbenoemde
oflic. v. gez. 2de kl. terug erlangen. De aan den
rang van majoor geassimileerde oflic. v. gez. zul
len ook vervallen, en zullen dus evenals bij de
andere oflicieren van marine slechts een kolonel
als inspecteur, luit,-kolonels, kapiteins met twee
kl. en 1ste luitenants het korps uitmaken. Dit
is gewis eene groote schrede voorwaarts op den
weg der verbetering, die ook bij de landmacht
dient ingeslagen te worden, wil men niet lang
zamerhand den goeden geest eu den dienstijver
zien te gronde gaan, die dit korps zoo hij uit
nemendheid bezielt. Het geheele leger zal onder
de ongunstige, omstandigheden, waarin het korps
mil. geneesk. tegenwoordig verkeert, lijden en
het. zal wel het eenige van het geheele leger
zijn, waarbij men kapiteins aantreft, die 16 jaren
in dien rang dienen. Zoolang het lot en de toe
komst van de oflic. van den geneesk. dienst der
landmacht niet op dezelfde wijze als zulks nu
bij dat der marine zal plaats hebben verbeterd
en gewijzigd worden, zoolang zal men ook niet
aan de eischeu, er aan gesteld, kunnen voldoen,
zoolang zal men het getal,; volgens de organisatie
voorgeschreven, niet voltallig krijgen, zoolang
zal ieder oflic. v.«gez. zich aan de knellende en
niet naar verdienste loonende betrekking trach
ten te onttrekken.
Z. M. heeft aan L. Arts, referendaris bij het
departement van Buitenlandsehe Zaken, met ul
timo Maart 1870 een eervol ontslag uit 's lands
dienst verleend, onder dankbetuiging voor zijne
ijverige en langdurige diensten den iande bewe
zen, en behoudens aanspraak op pensioen.
Z. M. heeft benoemd tot plaatsvervangende kan-
teekenis, is soms menschelijker dan menig chris
telijk individu.
Al zijn slechts weinig landeigenaars met Jan
Karstens te vergelijken, velen van hen heloonen
echter den zwaren arbeid, die ter ontginning
van woeste gronden vereischt wordt, metontdank.
Zoolang de staat vau den ontgonnen grond geen
inkomsten trok, verdiende de vlijtige ontginner
van het opbrengen van landhuur verschoond te
blijven. Zoodra de arbeider eenig land in cultuur
gebracht heeft, eischt men huur. Onnatuurlijk is
het derhalve niet, dat hij nu voortaan zijn vlijt
enkel aan den ontgonnen grond besteed. „Hoe
meer vlijt, ik aanwend, des te meer moet ik be
talen," denkt hij.
En menig arm, doch oppassend paar, werd,
nadat ze eenige jaren met ijver den on vruchtba
ren grond hadden bewerkt, door een schraap-
zuchtigen landheer, de hoop op een betere toe
komst geheel ontnomen.
Zou er niets te doen zijn om ook in hun lot
verbetering te brengen
Heeren en Mevrouwendie het nut, dat ge
kunt stichten, gewoonlijk in een elïecten trom mei
sluit, in welke de schuldbrieven van soms oorlog
voerende mogendheden, zoo vreedzaam naast el
kander liggen, koopt minder papier en meer land.
Besteed eens een paar duizend galden bij wijze
van proefneming, tot den aankoop van een stuk
heideveld, dat zoo dicht mogelijk aan een vaart
ligt. Zet er een huisje op en plaatst er een paar
oppassende jongelieden in. Vraag in den eerste
tijd geen rente van uw geld, en ge zult na eenige
jaren, door de meerdere waarde, die uw land
zal hebben verkregen, uw kapitaal meer dan
verdubbeld vinden. En dan hebt ge meer nut
gesticht, dan door 't koopen van menigen schuld
brief.
Wanneer sommige geldleeningen niet gesloten
waren, er zou op vele plaatsen minder bloed zijn
vergoten en minder jammer en ellende over lan
den en volken zijn uitgestort.
„Maar" zal men misschien beweren, „vele ka
pitalen in landontginningen gestoken, leverden
weinig of in 't geheel geen rente op."
Ik weet, dat men wijzen zal op de schatten
door de Maatschappij van Weldadigheid besteed.
Maar volgens mijn inzien, leverden groote ka
pitalen in heidevelden getrokken, geen voordee-
len genoeg op, omdat niet al de aangekochte
grond te gelijk in cultuur kon gebracht worden.
Men beproeve 't liever op kleine schaal en op
de door mij voorgestelde wijze.
Men beproeve geen land te ontginnen met men
schen, die door ziekte of ouderdom verzwakt
ziju, of met hen, die door ouoppasseudheid of
verweekeling hun toekomst verwoest hebben,
maar men bezige bij voorkeur krachtige eneen-
voudige lieden, die nog een toekomst voor zich
hebben.
Waar een erustigen wil heerscht, vermag men
veel.
Voorbeelden, dat sommige proeven van land-
ontginning niet aan de voorgestelde uitkomst
beantwoorden, zijn in menigte voorhanden.
Men leere er uit, voor welke misgrepen men
zich heeft te wachten.
Maar uit de welgeslaagde, zie men hoe men
de landontginning moet aanvatten.
Door een practischen blik, en eenige ervaring
wordt veel meer uitgewerkt, dan door theoriën.
Waar men het waarachtig belang des lands
en het heil des naasten op het oog heeft, daar ver-
rijze naast de Maatschappij tot Nut van den Javaai^
een Maatschappij tot landontginning in Nederland.
Leden van Bijbel-, Zendeling- en Trac-
taatgenootschappenOprichters van confessio-
neele breischooltjes en ondersteuners van Chris
telijke Zondags- en dagelijks Christelijk wordende
scholen! Donateurs van vrome jongelingsvereeni-
gingen! hebt allen een penniirgsken veil voorde
landontginning in uw vaderland. Helpt ook gij
het pauperisme bestrijden wees gedachtig, dat
de mensch ook vleesch is.
