ling te zorgen, die in overeenstemming is met
de eischen van een beschaafd en kunstminnend
publiek.
Naar men verneemt, zal het voorloopig bestuur
van het Schoolverbond aanstaanden Woensdag,
15 dezer, te Utrecht eene vergadering houden,
ter bespreking van het conceptreglement, dat
eerlang in eene algemeene vergadering zal wor
den vastgesteld. UD.)
De Kölnische Zeilung meldt, dat de vorst Zu Wied-
Wied, met het oog op zijne verloving inet Prin
ses Marie, van tweeden luitenant tot majoor is
bevorderd.
In het Heidelberger Journal leest men, onder dag-
teekening van 6 December jl., het volgende:
„Verleden Zondag had alhier, op kerkelijk ge
bied, een belangrijk feit plaats. Dr. Pierson, eer
tijds predikant in Holland, en schrijver van ver
schillende godgeleerde werken, thans docent in
de theologie aan onze hoogeschool, liet zich voor
de eerste maal hier van den kansel hooren. Zóo
diep was de indruk, door zijne rede teweegge
bracht eene rede, vol innige geloovige ver
eering van Jezus dat, reeds bij het verlaten
der kerk, velen den wensch uitten, het gespro
kene in druk te zien verschijnen. Inderdaad
om Diet eens te gewagen van de oratorische vlucht,
van de vurige en meesterlijke taal de gansche
toespraak was zóo rijk aan zalving en gevoel,
zóo leerzaam en aangrijpend, en daarbij zóo in
den waren zin bevattelijk, dat allen die haar
mochten aanhooren, zich gaarne in haar bezit
zullen zien gesteld, ten einde van hare schoon
heden nogmaals te genieten, en aan anderen, die
niet zoo gelukkig waren de woorden van des
redenaars lippen op te vangen, haar ter lezing
te bieden. Wij zijn er derhalve zeker van, slechts
als tolken van het algemeen verlangen op te
treden, indien wij ons veroorloven, den bedoel
den wensch hierbij openlijk uit te spreken. Moge
de heer Pierson 't ons vergeven, wanneer we
daardoor zijn ootmoed en zijne bescheidenheid
te na tredenwij voor ons houden ons over
tuigd, dat menschenroem voor den geëerden, dier
baren man even weinig waarde heeft, als voor
Hem, van wien alléén alle goede en volkomene
gave uitgaat, en wien alléén alle eer toekomt."
Uit Koningsberg wordt gemeld,] dat de vaart
voor zeilschepen en waarschijnlijk ook voor
stoomschepen gesloten is. De haven is vol drijfijs.
De haven van Elbing is toegevroren.
Vervoer langs den Holl. IJzeren Spoorweg.
Lijn Amsterdam-Rotterdam-Helder-Zaandam.
Aantal reizigers gedurende de maand Nov. 1869
147,171; opbrengst aan reizigers f 125,571.93;
idem aan goederen ƒ84,718.22; totaal 160,290.15.
Sedert primo Jan. aantal reizigers 1,750,176; op
brengst reizigers en goederen f 1,965,915.79.
Rijswijk, 11 December. Door den rechter van
ons kanton, den heer Mr. Arnout Six, te Voor
burg, werd gisteren een eigenaardig feest gevierd.
Hij toch mocht het voorrecht smaken, temidden
van hem hoogachtende vrienden, feestelijk den
dag te herdenken dat hij, nu 25 jaren geleden
(10 December 1844), zijne betrekking als lid der
rechterlijke macht te V. aanvaardde. In het smaak
vol versierde lokaal der terechtzittingen werden
hem, zoowel bij monde van den heer ambtenaar
van het openbaar ministerie als door tal zijner
vrienden, de hartelijkste gelukwenschingen toe
gebracht. In alle die toespraken straalden de meest
innige gevoelens van hoogachting en toegenegen
heid, welke men voor deo jubilaris koesterde, ten
sterkste door, en zeer te recht werd er vooral op
gewezen, hoe de geachte rechter, die gedurende
bovengenoemd tijdvak als hulpofficier van justitie
en als lid van gemeenteraad, kerkeraad en arm
bestuur, steeds eene eervolle plaats bekleedde,
altijd in den waren zin des woords, voor de
ingezetenen van het kanton, een vrederechter was
geweest en nog is.
Ter gedachtenis aan dezen gedenkwaardigen
dag werd den jubilaris door zijne vrienden een
zilveren pièce de milieu met toepasselijke in
scriptie vereerd.
Leidschkndam, 10 Dec. Hedennamiddag had, bij
de in aanbouw zijnde R. C. Kerk, onder de
gemeente Nootdorp, buurtschap Veenweg, het
navolgende droevige ongeval plaats. Een der
werklieden, een jongmensch, is bij het afklim
men van een ruim 40 voet hoogen stijger in die
kerk, naar beneden komen vallen, met het onge
lukkig gevolg dat hij aan de eene zijde van het
lichaam belangrijke kneuzingen bekwam, en niet
buiten gevaar naar zijn kosthuis is overgebracht.
De eerste geneeskundige hulp is verleend door
den heer J. A. Keukenmeester, genees- heel- en
verloskundige alhier.
Delft, 13 Dec. Blijkens de dezer dagen in het
licht verschenen Delftsche Studenten-Almanak voor
1870, bedraagt het aantal ingeschrevenen aan de
Polytechnische school 166, waaronder 69 voor
meer dan éen studievak. Zij zijn verdeeld als
volgt: 20 voor technoloog, 96 voor civiel ingenieur,
18 voor werktuigkundig ingenieur, 60 voor bouw
kundig ingenieur, 3 voor mijnen-ingenieur, 7 voor
scheepsbouwkundig ingenieur, 29 voor verschil
lende studievakken en 2 voor ijker.
Zaandam, 9 December. Door den kerkeraad der
Friesche Doopsgezinde gemeente alhier, werd in
zijne vergadering van 7 dezer, ten gevolge van
het aanstaande vertrek van hunnen predikant, den
heer J. Van Gilse, naar Groningen, en met het
oog op het aanstaande emeritaat van den oudsten
leeraar, het besluit genomen, éen predikant
te beroepen, ter vervulling van den geheelen dienst
op eene jaarwedde van ƒ2000, met vrije pastorie
en ƒ100 toelage voor belastingen.
Zwolle, 10 December. De bijzondere school der
Christelijk Gereformeerde gemeente alhier ver
keert in nood. Zij heeft een tekort van 420, en
de leden dier gemeente zijn thans uitgenoodigd
geworden, om in dat tekort te helpen voorzien.
Kampen, 8 Dec. Van de 100 jongelingen, die
tot dienstneming bij het instructie-bataljon zijn
opgeroepen, zijn er 60 opgekomen; van deze zijn
er 5 om verschillende reden en afgekeurd, zoodat
er 55 bij genoemd bataljon zijn ingelijfd.
Tegen het laatst van Januari a. s. verwacht
men weer eene oproeping van jongelingen voor
meergenoemd bataljon.
Leeuwarden, 11 December. Hedenvoormiddag
omstreeks halftwaalf is de ijzeren draaibrug, lig
gende over de stadsgracht, nabij de voormalige
Vrouwenpoort, juist na het afdraaien om een
schip te laten passeeren, met éen slag gebroken
en in twee helften in de gracht nedergekomen.
Ook de penant is zwaar beschadigd. De brug was
eerst in 1859 gemaakt.
Middelburg, 11 December. De stoomboot van
Rotterdam, op wier komst te Vlissingen waar
zij reeds Donderdag had moeten aankomen
ook gisteren tevergeefs werd gewacht, is gis
terenmiddag omstreeks éen uur, ten gevolge van
den mist, nabij den wal van Stavenisse tegen
een steenen berm gevaren, waardoor een gat
ontstond en het schip van voren vol water liep.
Er bevonden zich een veertigtal passagiers, waar
onder vrouwen en kinderen, aan boord, die na
tuurlijk in den grootsten angst verkeerden. De
sloep werd echter onmiddellijk uitgezet en zoo
wel daarmede als met later van den wal opda
gende hulp is men er in geslaagd allen te redden.
Ook de lading en bagage heeft men vervolgens
zooveel mogelijk trachten te bergen, waartoe een
lichter en een schokker, die in de nabijheid la
gen, behulpzaam zijn geweest. De boot bleef in
steeds zinkenden toestand, en toen hedenmorgen
de van Rotterdam komende Middel burgsche stoom
boot voorbij Stavenisse voer, was van de Vlis-
singsche boot niets meer te bespeuren. Daar het
water daar ter plaatse zeer diep is, is het te
vreezen dat het vaartuig verloren zal zijn.
KOLONIËN.
Het Batav. Handelsblad deelt d°. 1 Nov. mede
Het is ons aangenaam te kunnen mededeelen
dat de heer Mr. L. W. C. Keuchenius zich bereid
heeft verklaard voorloopig de Hoofdredactie van
dit blad op zich te nemen.
Den 25",n October is te Batavia de eerste spade
gestoken voor de spoorweg van Batavia naar Bui
tenzorg. De voorzitter van het comité van den
Ned. Indischen spoorweg, de heer Maarschalk,
zoowel als de Gouv. Generaal voerden daarbij
het woord.
Omtrent den stand van het onderzoek naar
het gebeurde te Bekassi vernemen we van goed
ingelichte zijde, dat ofschoon in het begin van
September een drie-en-veertig-tal beklaagden naar
de terechtzitting van de rechtbank van omgang
overgewezen is, de bepaling van den dag, waarop
de zaak dienen zal, nog niet heeft kunnen plaats
hebben. De reden hiervan is, dat er alsDog een
onderzoek is ingesteld naar de afkomst van een
der hoofdbeklaagden, welke beweerd heeft de
zoon te zijn van een regent.
De resultaten van dat onderzoek zijn nog niet
bekend.
Bovendien zoude het voorloopig onderzoek om
trent een vijftien-tal personen, die eveneens in
de zaak betrokken zijn, nog niet afgeloopen
zijn, en heeft dus hunne overwijzing nog niet
kunnen plaats vinden. (I. W. v. h. R.)
Batavia. In de afdeeling Buitenzorg werd in den
nacht van den llden op den 12de° Oct. een niet
hevige, doch vrij langdurige schok van aard
beving gevoeld van eene golvende eenigszins
schokkende beweging; de richting was van het
Oosten naar het Westen.
Padang, 16 October. Het in ons vorig nommer
medegedeelde omtrent het uitbreken der veeziekte
jn de Lima Poeloeh, werd heden morgen door
een particulier schrijven van Fort de Koek be
vestigt.
In het Rausche gaat die ziekte voort zich uit
te breiden, schoon door het Bestuur aldaar geene
moeiten gespaard worden elke uitbreiding onmo
gelijk te maken. {Bat. Hand.)
Aan een verbeterd verslag omtrent de koorts'
epidemie te Samarang, van 1 Augustus 1868 tot
1 Juli 1869, wordt het volgende ontleend:
Nadat de epidemie in het begin van November
1868 bijna geweken was (er bleven slechts 53
lijders over) begon zij na 11 November weder
toe te nemen.
Van Augustus tot November 1868 zouden 703
van de 6159 aangetaste personen overleden zijn.
Het aantal doctors-djawa werd in evenredig
heid der behoefte tot veertien vermeerderd.
Sedert Januari 1869 is de epidemie tot staan
gekomen en in de maand Juli tot 200 lijders
gedaald.
Het getal aangetasten en overledenen was in
de verschillende maanden als volgt:
Van Augustus tot November 1868 6159, 703; in
November 1868 1321, 145; in December 1868
3045, 385; in Januari 1869 8746,1069; in Februari
1869 4023, 869; in Maart 1869 2505, 517; in April
1869 1693, 337; in Mei 1869 2047, 449; in Juni
1S69 1500, 367; te zamen 31039, 4842.
De doctors-djawa bezochten de kampongs twee
maal daags, dienden zeiven de medicamenten toe
en spoorden de zieken op.
De l,le stadsgeneesheer Van Dissel trad zelf
zooveel mogelijk handelend op, verleende per
soonlijk hulp, trachtte, door tweemaal daags zit
ting te houden, ieder in de gelegenheid te stel
len hem kosteloos te raadplegen, en hield een
nauwlettend toezicht op de verrichtingen der
doctors-djawa.
De oorzaken der epidemie worden gezocht in
de kustmoerassen nabij en in welke de inlanders
wonen, en die door den buitengewonen lagen
waterstand en de langdurige droogte meer dan in an
dere jaren schadelijke stoffen hebben ontwikkeld.
Daar zulke toestanden gepaard gaan met an
dere atmosferische invloeden, geven zij aanlei
ding tot het ontstaan en den buitengewonen groei
van cryptogamen,die koortsen kunnen verwekken.
De plaatsen, die voor de gezondheid het meest
schadelijk waren, werden bij het bestuur aange
geven, dat tot verbetering van dien toestand deed
wat mogelijk was.
Het verzuimen, ondanks herhaalde waarschu
wingen, van de regelen der hygiène door de be
volking en sommige particulieren heeft mede tot
bevordering der ziekte bijgedragen. Als verdere
oorzaak kan genoemd worden het gebruik van
slechte, bedorven of nieuwe rijst, onrijpe vruch
ten, bedorven vleesch en visch, vele snoeperijen
en meestal te weinig dierlijk voedsel.
De bandjirs, die in de regenmoesson van 1868
31 malen de stad, huizen en omstreken met mod
derwater onderzetten, dat langzaam afliep en op
droogde, hebben almede en misschien niet het
minst tot de epidemie bijgedragen, daar zich zoo
wel op straten, gangen en in huizen cryptogamen
ontwikkelden en vochtigheid van huisraad, klee-
reu en slaapplaatsen, kenbaar door huDne eigen
aardige vochtige lucht, de opname van ziekestof-
feu bevorderde.
De soort van koortsen waren grootendeels in-
termitteerende, in aantal opgevolgd door gastrische
en bilieuze met enkele nakomende typheuse.
{Java-Cl.)
Door den Gouvern.-Generaal van Ned. Indië
zijn de volgende beschikkingen genomen:
Civiel Departement. B e noemdtot ass.-resid. van
Bangil (res. Pasoeroean), J. Heijtingtot ass.-res.
van de al'd. Japara, O. VV. Swaving; tot secret,
der resid. Banjoewangi, tevens vendum. aldaar,
F. Becker; tot ass.-res. van Grobogan (res.Sama
rang), tevens vendum. aldaar, L. Mulock Houwer;
tot telegrafist der 1ste kh, A. W. L. Hennebert;
tot subst. off. van just, bij den raad van just, te
Batavia, Mr. A. A. Buijskes; tot leden van den
raad van just, te Soerabaya, Mr. A. J. Immink en
Mr. W. J. Essers; tot telegrafist 2de kl., C. Finschi.
Bij het dep. van binnenl. bestuur. Tot lsten comm.,
de 2de comm. A. Mijer, tot 2den comm de 3de
comm. W. F. Ingram en de klerk Jhr. L. Th.
Hora Siccama, tot 3den comm., de klerk J. J. Dee
leman.
Ontslagen: Op verz., eerv., uit zijne betrek
king, wegens ziekte onder toekenning van wachtg.,
de telegrafist 1ste kl P. Wensel; op verz., eerv.,
uit 's lands dienst, met behoud van rechtop pens.,
de ambt. op wachtg. J. D. P. Ripassa; uit's lands
dienst-, de klerk ter alg. secret. G. R. Salamons.
Erkend: onder nadere goedkeuring des Ro
llings, als belast met het tijd. beheer van het apos
tolisch vicariaat van Batavia, de eerw. heer A
C. Claessens, waarn. pastoor aldaar, hem door
den bisschop van Colophon, gedurende diens af
wezigheid opgedragen.
Verleend: een tweej. verl. naar Nederl. we
gens ziekte: aan den contr. der 2de kl. bij de
landel. ink. cd cult. H. J. Oosting; aan den ambt.
op wachtg. E. J. C. Buijn.
Goedgekeurd: dat door den landraad te
Anjer (Bantam), is benoemd tot buitengew. subst.-
griff. bij de rechtb., buiten bezwaar van den
lande, E. A. Linnenschmidt van Löffelt.
Verklaard, met gedeeltelijke wijziging van
het besl. van 23 April 1864 n°. 1, dat bij het
daarbij aan den ambt. C. H. Palm, laatstelijk
res. van Tapanolie, verl. ontsl. uit's lands dienst,
wordt toegekend recht op pensioen.
Militair Departement. Be n O emd tot magazijnm.
bij het afd. mil. kleeding-mag. te Soerabaya de
mil. ambt. 3de kl. G. W. Anthonijsz.
Verleend: Een verl. naar Nederl. voor den
tijd van een jaar, buiten bezwaar van den lande,
aan den 2den luit. der inf. J. Van Schmid; een
tweej. verl. naar Nederl., wegens ziekte, aan den
kapit. der genie en sappeurs A. M. Pfeiffer en
aan den lsten luit. kwartierm. J. Maurer.
Bevorderd: bij het wapen der artill.: totF
lsten luit. de 2de luit. J. J. Kolsch, van het pers.:
tot luit.-kolonels de inaj. W. Woutersz, thans mei
verlof in Nederl., en bij het materieel, de maj
J. H. Betz, van het mat.; tot majoors, de kapit.
F. R. K. Peijer im Hoff, thans met verlof in
Nederl.; bij het materieel, de kapit. C. J. Essers,
als komm. der artill. ter Sum. Westkust en de
kapit. C. M. J. W. Rijnen, als komm. der artill.
in de 1ste milit. afdeel, op Java, beiden van hei
personeel; tot kapits.: bij het personeel, de lste
luit. A. Hijnekamp en A. M. P. Krijger; beiden
van het personeelbij het materieel, de lste luit.
A. J. M. Willemse; tot lste luits.: bij het pers.,
de 2de luits. J. C. Van Dorth en C. A. Whitton;
bij de mil. school te Meester-Cornelisde 2de luit.l
instr. J. J. K. De Moulin, met bepaling dat hij I
ook als zoodanig in die betrekking zal blijven
la suite.
Ontslagen: Op verz. eerv. uit Zr. Ms. mil.
dienst, wegens volbrachten diensttijd, met behoud
van recht op pens., de maj. der artill. J. W.
Veldman; de dirigeerende offic. van gez. lste kl.
O. G. J. Mohnike, de mil. ambt. lste kl. C. F.
Meister, dir. van het groot mil. hosp. te Sama
rang, en de mil. ambt. 2de kl. W. H. Bangert.
BUITENLAND.
Portugal
De heer Saldanha heeft een brief openbaar
gemaakt, waarin hij zijn ontslag neemt als ge
zant. Hij zegt daarin, dat hij door den Koning
belast werd met de samenstelling van een Ka
binet, en beweert, dat de Ministers van Buiten-
landsche Zaken, van Marine en van Openbare
Werken hem gezegd hadden, dat Loulé ten ge
volge van zijn ongunstigen gezondheidstoestand
niet meer in staat was Minister te blijven.
De Minister van Buitenlandsche Zaken heeft
op dien brief geantwoord en verklaard, dat het
beweren des heeren Saldanha onjuist is.
Het Jornal di Commercio zegt, dat deze toestand
zeer ernstig en compromitteerend voor den Ko
ning is.
Er zijn uit voorzorg belangrijke militaire maat
regelen genomen, aangezien er onrustbarende
geruchten in omloop zijn. Men is beducht voor
eene buitengewone agitatie.
Z£ei-keI4jke Staat.
Vrijdag hebben de leden van het concilie in de
Pieterskerk eene eerste algemeene congregatie
gehouden. De vergadering heeft twee bureaux,
elk van vijf leden benoemd, om uitspraak te doen
in verschillende aan hen onderworpen punten.
Het eene wordt gevormd door judices excu-
sationum en het ander.e door j udices q u e-
relarum e t con t roversi ar u m. Het slechte
weder blijft aanhouden. De vreemdelingen zijn
niet talrijk.
Italië.
Het Anti-concilie der vrijdenkers is door de
overheid ontbonden verklaard, wijl er op de ver
gadering kreten zijn aangeheven, van: „de dood
aan den Keizer der Franschenl" „Leve deFran-
sche republiek
Oosteui-yksch-Hong, Mouarchie.
In de Zaterdag geopende zitting van het Hee
renhuis heeft prins Auersperg, die met het voor
zitterschap was belast, gezegd dat het Huis zich
de handhaving der Grondwet en der verkregen
rechten tot hoofddoel behoort te stellen.
De Donau-Ztg. meldt, dat, ten gevolge van een
onderhoud tusschen Prof. Döllinger en den aarts
bisschop van Praag, vorst Schwarzenberg, die
op het punt stond naar Rome te vertrekken ter
bijwoning van het concilie, de laatste zich ver
klaard heeft tegen de onfeilbaarheid des pausen,
onder bijvoeging dat hij van zijne geestelijke
waardigheden en titels zon afstand doen, als die
onfeilbaarheid tot dogma werd verheven. Ver
scheidene Oosten rij ksche bisschoppen zouden het
met dien prelaat eens zijn.
D uitschland.
Het Pruisische Afgevaardigden-Huis heeft jl.
Vrijdag de einddiscussie gehouden over het voorstel
van de HH. Miquel en Lasker, waarbij de w ensch
werd uitgedrukt, dat de Noord-Duitsche Bond
het geheele burgerlijke recht voor alle Staten zal
regelen. Gelijk de eerste maal is ook toen de
voordracht met groote meerderheid van stemmen
aangenomen.
De verdediging van de voordracht hebben wij bij
een vorige gelegenheid medegedeeld: de voorstel
Iers, die aan den Noord-Duitschen Bond een telkens
uitgebreider bevoegdheid willen geven, baseeren
zich voor het recht van den Bond tot die machts
uitbreiding, op art. 78 Bonds-constitutie, waarbij
aan den Bondsraad de bevoejdheid wordt gegeven,
om met een meerderheid van der stemmen
veranderingen in de constitutie te brengen, en
alzoo ook Bonds- wetten te maken over andere
onderwerpen dan in de constitutie met name ge
noemd zijn.
De rede vau den heer Virchow, als den
vertegenwoordiger der Fortschrillspartei, verdient
daarom thans nog alleen eene meerdere aan
dacht, hij vond gelegenheid om zijn standpunt.
