door opgewekt en de latere uitvoering gemakke
lijker gemaakt.
Toch is het aan geen twijfel onderhevig of er
wel velen zijn die er belang in stellen dat het
Leesmuseum iets anders worde dan wat het thans
is. Immers reeds een paar jaren geleden kwam
bij eenige onzer stadgenooten een plan ter sprake
om pogingen aan te wenden ten einde ook hier
ter stede een leesmuseum op te rigten, ongeveer
gelijk aan dat te Rotterdam of te Haarlem. Jlen
begreep echter dat zulk eene onderneming alligt
den schijn zou kunnen hebben van concurrentie
met het bestaande, terwijl bet zich tevens ver
moeden liet dat twee dergelijke inrigtingen beide
slechts ten koste van elkanders bloei en vooruit
gang zouden kannen bestaan, en men liet het
plan tot gelegener tijd varen.
Maar wat kan nu beter zijn dan het initia
tief genomen te zien door de leden van het be
staande Leesmuseum. Deze toch hebben veel meer
kans van slagen en kunnen zich ook verzekerd hou
den van de ondersteuning van hen die gaarne
zouden wenschen toe te treden, indien men
iels wilde tot stand brengen overeenkomstig de
eischen van onzen tijd, en voornamelijk iets 't
welk niet ten bate strekken zou van slechts een
zeker gedeelte van onze beschaafde burgerij, maar
van elk die prijs stelt op verlichting en moreelen
vooruitgang.
En dit, uien vleit zich er althans mede, zal
toch wel het plan van elke wijziging zijn. Daar
toe behoeft men zeker in de allereerste plaats
een goed, ruim gebouw (men had indertijd reeds
het oog op een huis op het Rapenburg, tegenover
het academiegebouw), hetwelk inwendig zooda
nig ingerigt wordt dat het in alle opzichten aan
den goeden smaak en vóór alles aan het doel
beantwoordt. Een gebouw dus, 't welk er geheel
voor bestemd en toe ingerigt is, en waaraan het.
benoodigde personeel, enz. verbonden is.
Meer komt er nog bij; ook zaken van eenige
beteekenis, en dus voor alles behoeft men daartoe
geld.
Hoewel ik nu niet tot diegenen behoor, die
hiertoe met kapitaal kunnen bijdragen, zou ik
toch zonder twijfel tot de eersten belmoren die
zich als leden lieten voorstellen, en, is men slechts
verzekerd dat men een genoegzaam aantal con-
tribueerende leden zal verkrijgen, dan zal het in
Leiden toch zeker wel niet aan de zoodanigen
ontbreken, die, door vereende krachten, de daar
toe benoodigde som bijeenbrengen.
Zou het daarom wel zoo kwaad zijn om vooraf
eens te zien hoe het met die aanwinst van leden,
bij voorgenomene uitbreiding, gaan zou?
Op den voorgrond staat dat men iets goeds,
iets ten algemeenen nutte bedoelt, iets waar elk
beschaafd inwoner dezer stad zich tehuis gevoe
len kan. 't Komt mij voor dat, wanneer men zoo
danig plan wat juist omschreef en 't door middel
eener circulaire algemeen bekend maakte; wan
neer men hen, die het voornemen hebben om,
na het tot stand komen van zoodanige verbete
ringen, zich als leden te doen voorstellen, ver
zocht dit voornemen kenbaar te maken, zonder
zich daarom nog bepaald te verbinden, men reeds
vooraf een zekeren steun had en de noodige mid
delen, 't zij bij renteloos voorschot of hoe dan ook,
gemakkelijker en zonder veel moeiten bijeen te
krijgen zouden zijn.
Maar, 't kan niet genoeg herhaald worden, wat
we hier noodig hebben is heel iets anders dan
wat het Leesmuseum tegenwoordig is. Ik heb
alle respect voor die inrigting, voor de oprigters
en de leiders er van, maar, sedert die oprigting
zijn de eischen die men aan een goed Leesmu
seum stelt geheel andere geworden. Die inrigting
te Rotterdam kan zeker als eene model-inrigting,
althans voor ons land, beschouwd worden, maar,
vreest men dat zoo iets hier te groot, te kostbaar
zal zijn, welnu, wat men in het nog naderbij
gelegen Haarlem kan, kan men zeer zeker hier
ook. Mijne herinneringen van het Leesmuseum
(of hoe het anders heeten moge) aldaar zijn wel
is waar niet zeer versch; daar het wel drie of
vier jaren geleden is dat ik daar eens geïntro
duceerd werd, maar ze bleven mij toch bij door
de aangename indrukken daar ontvangen.
Eigenlijk heeft dit schrijven geen ander doel
dan om deze aangelegenheid weer eens op nieuw
in herinnering te brengen. Misschien gevoelt nu
ook nog wel een ander lust om zijne opinie daar
over uit te sprekeu, en dat kan zeker geen kwaad,
en het zal gewis aan de leden en ook aan 't
Bestuur van het Leesmuseum aangenaam zijn te
vernemen, dat er ook buiten den kring der leden
gevonden worden die met belangstelling naar
wijziging, naar meerdere uitbreiding enz. daarvan
uitzien. Bibliophilos.
BUITENLAND.
Rusland.
In de stad Kischenew in het Zuidwesten van
Rusland zijn dezer dagen op een morgen 20,609
Joodsclie huisgezinnen op wagens geladen en
eenige mijlen verder landswaarts in weer afge
laden, met den troost hier een goed heenkomen
te zoeken. Deze verplaatsing is geschied op grond
van een oude Russische n et, die de Joden ver
biedt dichter dan 71/; mijl bij de grenzen te
wonen. Kischenew lag in vroegere jaren binnen
de Joden-grens. Bij het eindigen van den Krim-
oorlog heeft Rusland echter een gedeelte van
Bessarabië aan Moldavië afgestaan, waardoor de
Joden in Kischenew op verboden terrein kwa
men te wonen, 't Schijnt dat smokkelaars-naijver
de Bulgaren in Bessarabië heeft aangespoord om
de autoriteiten te bewegen gevolg te geven aan
een wet, waardoor de concurrentie met de vlugge
Joden hun gemakkelijker wordt.
Intusschen wordt uit New-York gemeld, dat
president Grant aan eene deputatie van Israëlie
ten heeft toegezegd, zich tot den Czaar te zullen
wenden wegens de voortdurend in Rusland plaats
vindende Jodenvervolgingen.
Donau-V orstendonuneu.
Door twee Rumenische Israëlieten, de heeren
Emmanuel en Izaac Hillel-ben-Manoach, zoons
van een in 1862 te Bucharest overleden ver
maarden bankier, is aan de. Rumenische Uni
versiteit eene som van 150,000 fr. geschonken,
ten behoeve van onbemiddelde studenten, onver
schillig van welke geloofsbelijdenis, die hunne
wetenschappelijke opleiding buitenslands wen
schen te voltooien. Algemeen wordt deze daad
eene edele wraakneming genoemd over de ver
volgingen, waaraan de geloofsgenooten van de
heeren Hillel, om welke redenen dan ook, in Ru-
menië hebben ten doel gestaan.
Duitschland.
Het gebouw, dat te Dresden wordt opgericht,
ter tijdelijke vervanging van den afgebranden
hofschouwburg, nadert zijne voltooiing. Wat het
uiterlijk betreft moet het veel gelijken op een
circus en verre van fraai zijn. De opening zal
waarschijnlijk op den 12den dezer (de verjaardag
des Konings) plaats vinden. De eerste nieuwe
stukken die zullen worden opgevoerd zijn Eric XIV
van Koberstein, en het bekroonde Sophonisbe van
Geibel.
Frankrjjk,
De uitslag der verkiezingen voor het bureau
der Kamer heeft den heer Ollivier geheel en al
ontmoedigd. Hij begint, thans de fouten in te zien,
die hij heeft begaan. Ongetwijfeld streefde de
ex-afgevaardigde van Parijs er naar, minister te
worden, maar minister, die de rij der liberale
hervormingen zou openen. Thans is hem ook wel
eene ministeriëele portefeuille weggelegd, maar
het zal nu ten koste zijn van zijne persoonlijke
positie, zonder het keizerrijk eenigen steun te
bieden, en hij zal schipbreuk lijden op het schip,
dat den naam Foreade de la Roquette voert.
Heden zullen de verkiezingen tegen welker
geldigheid bezwaren zijn ingebracht, in discussie
komen. Onder de rapporteurs omtrent die ver
kiezingen zijn er wier verkiezing zelve gevaar
loopt niet goedgekeurd te worden: zóo die der
heeren Duvernois en Dréolle. Picard heeft daarom
terecht het voorstel gedaan dat tot rapporteurs
leden zouden worden benoemd, wier verkiezing
reeds was goedgekeurdde meerderheid keurde
dit voorstel echter niet goed. Aan de stemming
voor het bureau heeft de heer Rochefort geen
deel genomen; de heer Raspail heeft alleen zijne
stem uitgebracht voor de verkiezing van een
president.
Het heeft vrij algemeen de aandacht getrokken,
dat de heer Rouher, bij de opening des senaats
zittingen, niet, zooals gebruikelijk de afgestorven
leden heeft herdacht, waaronder zelfs een zijner
vroegere collega's Niel, voorkomt. Men vermoedt
evenwel dat dit stilzwijgen zich daarop grondt,
dat men liever niet van St. Beuve gewaagde, die
door de deftige leden van den senaat steeds lie
ver als een vijand dan als een collega werd be
handeld. Intusschen meldt de Siècle, dat de heer
Rouher in een der volgende zittingen die lofrede
zal houden.
België.
Woensdag was in de Kamer van representan
ten het budget van oorlog aan de orde. Bij de
algemeene beschouwingen was 't vooral de heer
Coomans, die zich krachtig uitliet tegen de hoog
opgevoerde kosten voor oorlog en marine. Spr.
meende, dat het in stand houden van zulk een
groot leger, als het voornamelijk moest strekken
tot handhaving der inwendige rust, niet van
grooten dunk getuigde omtrent de Belgische
natie, terwijl het tot -verdediging van het land
toch niet. voldoende was, en ook overbodig, daar
Belgies onzijdigheid door de mogendheden was
gewaarborgd. Spr. wees ook op het Nederland-
sche budget van oorlog, dat zooveel minder was
(maar toch altijd veel te hoog!)
De min. Renard weerlegde dien afgevaardigde.
Toen men tot de stemming over de laatste ar
tikelen zou overgaan, verklaarde de heer De Theux
namens zijne politieke geestverwanten, dat zij
geen deel aan de stemming zouden nemen, om
dat de Kamer bij de behandeling van de wet op
de militie de vrijstelling van den dienst eeniger
mate beperkt had voor jongelieden die voor den
geestelijken stand worden opgeleid.
De minister van financiën toonde nogmaals aan,
dat de twee bezwaren, die aan de bekende pe
titie der bisschoppen ten grondslag liggen, alle
beteekenis missen. De wet op de militie schenkt
vrijstelling van den dienst aan studenten in de
theologie, mits zij zeiven of hunne ouders buiten
machte zijn om een remplajant te betalen. De
wet eischt verder dat die bepaling slechts gelden
zal voor hen die hunne studiën op de seminariën
volbrengen.
Nadat nog de heer Brouckère en de min. van
binnenl. zaken het woord hadden gevoerd, werd
het budget van oorlog in stemming gebracht en
aangenomen met 55 tegen 23 stemmen, terwijl
12 leden zich van de stemming onthielden.
TELEGRAMMEN.
Londen, 2 December. Volgens den Morning Post
bestaat er gegrond vooruitzicht op eene minne
lijke vereffening van het geschil tusschen den
Sultan en den Onderkoning van Egypte.
Athene, 1 December. Bij de Kamer van afge
vaardigden is den 2Üd,n Nov. ingediend een wets
ontwerp op het regentschap. Daarin wordt voor
gesteld te bepalen, dat gedurende de afwezigheid
des Konings, de Koningin regentes zal zijn, en
dat bij afwezigheid der Koningin het regentschap
zal overgaan op den oom des Konings.
Konttantlnopel, 1 December. Server-Effendi is
naar Egypte vertrokken, orn den firman van den
Sultan aan denOnderkoning over te brengen.
Deze firman is niet van zoodanigen aard dat hij
aanleiding geeft tot vrees voor verwikkelingen.
Berlijn, 2 December. Het Chineesche gezant
schap is heden in een plechtige audiëntie ont
vangen. De. lieer Burlingame overhandigde zijn
geloofsbrief, en van beide zijden werd de meest
vriendschappelijke gezindheid betuigd.
Parijs, 2 December Een volkomen rust heerscht
heden in geheel Parijs.
De Aigle passeerde om 10 uur heden morgen
Kaap Corse en wordt dus in den loop van den
avond te Toulon verwacht.
HANDEL.
OVERZICHT DER WEEK.
Rotterdam, 3 Dec.
Koffie. Vast, de handel bepaalde zich echter
geheel voor behoeften.
Suiker. Ruwe en Geraffineerd. De markt ver
keert in eene kalme stemming met beperkten
kooplust.
Thee. Zonder handel.
Rijst. Verlaten; de prijzen zijn thans Java ƒ8
a /T4. Ongepeld 7.50 a 10; gepeld Tafel ƒ14
a 20. Arracan 7.59 a ƒ10. Rangoon 7.50 a
ƒ11 en Saigon ƒ7.50 a ƒ11.
Specerijen. De stemming voor dit artikel blijft
goed. Verschillende partijen Noot zijn op specu
latie verkocht. Foelie met weinig voorraad. De
prijzen zijn thans Noot N°. 1 107 a 109 ets., N°.
2 103 a 104 ets., N°. 3 86 a 88 ets., N\ 4 45 a
46 ets. Foelie D 192 ets., E 188 a 189 ets. en
Peper 2414 ct.
Vruchten. Van Smyrna arriveerde eene groote
partij Vijgen en Rozijn per het schip Californië,
die spoedig aan de markt gebracht worden.
Nieuwe Zantische krenten werden op ƒ16 ge
houden.
Meekrap. Tot geheel onveranderde prijzen met
kleinen handel.
Indigo. Vast, doch daar in de eerste hand wei
nig voorraad is, ging er niet veel om.
Potasschen. Iets vaster. Prima Petersbur
ger ƒ13.75.
Katoen. In gunstiger stemming met omzettin
gen tot verhoogde prijzen.
Wol. Vast doch stil.
Tin. In het begin flauw. Banca tot 65 gedaan,
later op ƒ67.50 verbeterd. Billiton ƒ66.50.
Petroleum. Nadat op het einde der vorige en
in 't begin dezer week eenige geforceerde ver-
koopen tot circa ƒ27.50 plaats hadden, is nu niet
meer onder 27.75 a ƒ28 te koop. De verzendin
gen blijven zeer beduidend zoodat onze disponi
bele voorraad belangrijk verminderd is.
Oliën. Raapolie cont. ƒ42.75; Mei ƒ44; Dec.
ƒ42.25, 43. Lijnolie cont. ft3.25; Mei ƒ34.25.
Patentolie cont. 47, ƒ47.25; Mei 1870 ƒ48.50;
naj. 46.25.
Granen. Met tamelijken handel; tot terug
gaande prijzen afgegeven.
Meel. 1ste qual. ƒ15.25, ƒ16.25; 2de qual.ƒ13,
ƒ14; 3de qual. ƒ11.50, ƒ12. Keizersmeel ƒ21, ƒ25.
Marktberichten.
Gouda, 2 December.
Kaas, aangevoerd 10 partijen 1"" qualiteit.
Graskaas, prijzen 26 29 de 50 kilogrammen.
Boter, prijzen 0.50 0.60 de hectogrammen.
De veemarkt inet gewonen aanvoer; alle soorten
gingen vlug van de hand; schapen gezocht; vette
varkens van 0.25 0.28 de 5 hectogrammen;
In magere varkens en biggen was de handel
levendiger.
Rechtzaken.
In de correctioneele zitting der Rechtbank te
Leiden van Vrijdag 3 December 1869, zijn veroor
deeld
J. H. C. B. te Leiderdorp wegens oplichting,
tot eene cell. gev. van 9 m., eene geldb. van
25 of subsid. gev. van 2 d. J. H. M. te Lei
den, wegens gewelddadigheid tegen een bedienend
beambte, tot eene cell. gev. van 6 w. D. v. d. B.
te Hazerswoude, wegens diefstal en oplichting,
tot eene cell. gev. van 6 w. P. M. en G. d.B.
te Leiden, wegens mishandeling, ieder tot eene
cell. gev. van 3 in., eene geldb. van ƒ8 of subsid.
gev. van ld. M. E. te Leiden, wegens mis
handeling, tot eene gev. van 14 d. J. H. de
la R., W. F. O., J. T. H. en C. v. Z., allen te
Leiden, wegens ontduiking van plaatselijke be
lasting op de honden, ieder tot eene geldb. van
5 of subsid. gev. voor ieder van 1 d.
S TATEN-GENERAAL.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Vrijdag 3 December.
De loop der algemeene beraadslagingen over het
lVde Hoofdstuk .1 (Departement van Justitie) die
heden werden voortgezet, kan voor ons bestek veilig
zamengevat worden in een beknopt feitelijk overzicht
van de beide redevoeringen door den minister heden
gehouden in antwoord aan de onderscheidene spre
kers.
De beschouwingen over de wet van 31 Mei 1861,
merkte hij aan, zouden op dit oogenblik tot geen
resultaten leiden met het oog op wijziging in de
wetboeken van burgerlijke rechtsvordering, op het
nieuw wetboek van strafvordering, reeds bij de Kamer
ingediend, terwijl bij het kerstmisrecès de nieuwe
rechterlijke indeeling ter indieuing zou gereed zijn,
want waren 's ministers inlichtingen juist dan kon
hij binnen weinige dagen dit wetsontwerp van den
Raad van State terugverwachten. Rij de behandeling
van het wetsontwerp tot wijziging van sommige be
palingen van het wetboek vrn Burgerlijke Rechts
vordering kwam de vraag zelve ter sprake of de wet
van 1861 al of niet zou behouden blijven.
In geval van intrekking ol wijziging van de Zon
dagswet waren er toch stellig bepaliugen die naar
elders moeten worden overgebracht, o. a. die betrek
kelijk de stoornis der oponuare godsdienstoefeningen.
Hij gaf de verzekeriug dat eene politiewet eene
eerste plaats zou innemen onder de onderwerpen die
bij hem in overweging waren.
Eene betere regeling van de bezoldigingen der
rechterlijke macht lag in een uiet te ver verschiet.
Na afloop der begrooting zou do laatste hand ge
legd worden aan een wetsoutworp tot opheffing der
tienden, zoodat dit dus (togen hut kerstmisrecès bij
deze Kamer tegemoet kou worden gezien
Hot wetsontwerp tot afschaffing der doodstraf zou
hij met kracht bij de Kamer verdedigen.
Nog was bij den Raad van State aanhangig een
wetsontwerp nopens het pandrecht en lag ter ver
zending naar dat college aan zijn ministerie gereed
een wotsontwerp op do naamlooze vennootschappen
Nadat de algemeene beraadslagingen gesloten wa
ren werd de begrooting artikelsgewijze behandeld en
stond de Kamer langdurig stil bij een amendement
van den heer Van Blbm om artikel 13, tractementen
en toelagen van do militaire auditeurs in de militaire
afdoelingen, ƒ17,400, te vermindereu met ƒ3000.
{Per telegraaf.) Het amendement-Van Blomisver-
worpen met 37 tegen 25 stemmen. De discussiën zijn
gevorderd tot de vijfde afdeeling: gevangeniswezen.
Morgen voortzetting
LAATSTE BERICHTEN.
's-Gravewiage, 3 Dec. De Eerste Kamer heeft
de algemeene beraadslagingen over de Indische
begrooting aangevangen. Het woord gevoerd heb
ben de hh. Van de Putte, Rahusen, Hartsen,
Rhemen, Twist, Van Nispen, Cremers en Van
Bijlandt. Morgen voortzetting.
Gisteren is alhier na eene korte ongesteld
heid, in den ouderdom van bijna 74 jaren, over
leden de heer H. L. Fievez de Malines, lid van
de Algemeene Rekenkamer, ridder der orde van
den Nederlandschen Leeuw.
Amsterdam, 3 Dec. Tarwe O. B. Pools 340 op
tijd. Rogge Petersburg 192 c. z./k. Galatz 192 c.
z./k. Taganrog 180, 183 c. z./k: Maart 186, Mei
186. Stemming: Rogge en Tarwe onveranderd.
Levering flauw. Raapolie vliegend 39t4, voorjaar
4014. Lijnolie vliegend 3014, voorjaar 3114. Kool
zaad per October 70.
Parijs, 2 Dec. (Ned. Tel.-Maatsch.) Heden werden
de bureaux van het Wetg. Lichaam zamenge-
steld. De heer Ollivier heeft eene redevoering
gehouden, waarin hij een gedeelte van het lin
ker-centrum beschuldigde van den weg in te
slaan, die lot de revolutie voert, en de leden der
rechterzijde opeischte om met hem liet keizerrijk
te redden.
De Keizerin zal morgen te dezer stede terug
komen.
Madrid, 2 Dec. De republikeiusche leden der
Cortes zullen in de zitting van morgen de ophef
fing vragen van den staat van beleg.
Lissabon, 2 December. Er zijn geruchten in
omloop, dat eene ministeriëele crisis is ontstaan eri
Saldanha, met Loba Avila, een nieuw kabinet
zal samenstellen.
Er hebben groote demonstratiën plaats gehad,
bij gelegenheid van het verjaarfeest van Portu
gal's onafhankelijkheid.
Ween en', 3 Dec. De Ncuc Freie Prene deelt he
den het volgend telegram mede uit Konstantino-
pel, van gisteren. De Fransche gezant heeft op
1 dezer aan den grootvizier verklaard, dat het
Fransche gouvernement zich niet kan vereenigen
met de zienswijze der Porte, dat het geschil van
Egypte eene binnenlandsche aangelegenheid van
Turkije is. Met verwijzing naar de, onder waarbor
ging der groote mogendheden, door de Porte met
Egypte gesloten verdragen, maakt het, namens
die mogendheden, aanspraak op het recht, om
in dit conflict tusschen beiden te komen.
Aan hetzelfde blad wordt uit Petersburg ge
meld, dat de generaal Ignatief tot opvolger van
Gortschakoff is bestemd.
Correspondentie.
Wegens plaatsgebrek zijn we genoodzaakt, de
„Rechtspraak" tot morgen te verschuiven.
