CONCERT,
j. P. DE VRIES,
EENE VROUW DIE DRINKT,
EEK HUIS ZONDER KINDEREN.
NOTE-PAPER ENVELOPES.
ADVERT EMTIE lil.
SCHOUWBURG TE LEIDEN.
DE BASTAARD,
SCHOUWBURG TE LEIDEN.
Louisette
LIEDJESZANGSTER,
Café DEPAAUW.
VOCAAL LNSTRUMEIVTAAL
Mannen - Quartet
op nieuw onlvangen:
ENGLISH
Steeds voorhanden
EDITION BY OU,
Cattaro, 4 November. Heden wapenstilstand.
De insurgenien van Sisic en Verblaje hebben
zich onderworpen en zullen hunne wapenen af
geven. De kolonel Schoenfeld zal heden van Bu-
dua uit tegen Bretic manoeuvreeren. Morgen
moet «le gansche divisie tegen Pobori oprukken.
Parijs, 6 November. Rochefort is aangehouden
toen hij de Fransche grenzen wilde overschrijden.
De minisLer van binnenl. zaken heeft hem echter,
op uitdrukkehjken last des keizers, dadelijk doen
in vrijheid stellen en een vrijgeleide doen toe
komen, om gedurende den tijd der verkiezings-
perodie vrij in Frankrijk te vertoeven.
Promotiën.
Leiden, 6 Nov. Bevorderd tot Doctor in de
wis- cn natuurkunde de heer N. Van de Wal,
geb. te Arnhem, met een Acad. proefs. getiteld
over Diffusie en Dialyse
STATEN-GENERAAL.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Vrijdag.
Voorloopig Terslag.
Bij de overweging van Hoofdstuk VIII, Departe
ment van Oorlog, voor 1870, hebben eenige leden
gezegd, dat /.ij er bezwaar in hadden otn het gevraagd
crediet thans aan den tegenwoordigen minister van
oorlog te schenken, zoolang de toegezegde wet op
het verdedigingstelsel niet is ingediend. Zij verklaar
den dat hun vertrouwen in dezen minister van oorlog
door zijne voortdurende werkeloosheid gevoelig is ge
schokt.
Eenige leden spraken er hunne teleurstelling over
uit, dat niet meer is bezuinigd. Zij achtten de uit
gaven van het Departement van oorlog te hoog voor
onze finantieele krachten; er werd opnieuw naar het
vroeger als normaal genoemde cijfer van 10,41)0,000
verwezen. Sommige leden daarentegen verklaarden in
geenen deele de overtuiging te bezitten, dat met de
aangevraagde sommen de weerbaarheid van het land
voor een volgend jaar op voldoende wijze zal zijn
verkregen. Anderen daarentegen meenden, dat het
cijfer /.onder schade voor het algemeen belang ver
minderd koude worden, mits de inrichting van het
leger werd veranderd en het op eene meer zuinige,
maar tevens meer krachtige wijze werd samengesteld.
Zij wezen op de noodzakelijkheid, dat 's lauds verde
diging door het volk zelf als eene nationale zaak
worde beschouwd.
Ernstig is er door vele leden op aangedrongen, dat
de regeering spoedig hare toegezegde wetsvoordracht
omtrent het verdigingsstelsel mocht indienen.
In alle afdeelingen werd echter de meening voor
gestaan, dat de regeling en voltooiing van het ves
tingstelsel niet voldoende zijn om onze verdediging
behoorlijk te verzekeren; maar dat ook de samen
stelling der levende strijdkrachten bij de wet moet
worden bepaald. Ook op de spoedige indiening van
eene daartoe strekkende voordracht is door vele le
den met nadruk aangedrongen.
Terwijl men zich over de waarde van onze passive
verdedigingsmiddelen in afwachting der wet op het
vestingstelsel niet wenschte uit te laten, is de toe
stand onzer levende strijdkrachten in verschillende
afdeelingen breedvoerig besproken.
De samenstelling van het leger laat naar veler oor
deel nog al te wenschen overig. Het getal der vrij
willigers neemt steeds af; na aftrek van het instructie-
bataillon en de titulaire onderofficieren en korporaals
zije er bij de infanterie slechts ruim 2000 vrijwillige
suldaten aanwezig. De regeeriug doet niets om vrij
willige dienstneming te bevorderen.
De vrijwilligers zijn bij de militie ingesmolten en
deze bestaat uit het minst gegoede en minst ontwik
kelde gedeelte des volks. De is vooral te betreuren,
nu een zekere mate van verstandelijke ontwikkeling
meer dan vroeger een volstrekt vereischte is gewor
den em een goed soldaat te vormenhet is voor ons
leger eene oorzaak van zwakheid. Door het geringe
aantal vrijwilligers is er weinig keuze van kader. Dit
is jong en zonder ondervinding van den oorlog. Om
in deze leemten ta voorzien, werd door verscheidene
leden met nadruk op de afschaffing of beperking der
plaatsvervanging bij de militie aaugedrongen.
Meer verband tusschen het leger hier te lande en
dat in Nederlandsch Indië zoude eveneens nuttig
werken.
Nog werd er op gewezen, dat het aantal achter-
laadgeweren thans nog maar de helft bedraagt van
hetgeen wij in den oorlog zullen noodig hebben.
Meer algemeen werd het afgekeurd, dat de miliciens
der oudere lichtingen voor de artillerie nooit meer
na hunne eerste oefening onder de wapenen worden
geroepen.
Eenige leden wenschten, dat de regeering gebruik
zoude maken van de bevoegdheid, welke art. 183 der
Grondwet haar geeft, en alle miliciens geregeld een
maal 'sjaars, zij het dau ook slechts gedurende kor
ten tijd, onder de wrapenen roepen. Daardoor zouden
de korpsen gedurende eenige weken hunne oorlogs
sterkte verkrijgen en de verschillende lichtingen van
hetzellde wapen elkander leeren kennen.
Zitting van Zaterdag, 6 November.
Aan de orde is de voortzetting der algemeene dis
cussie over de Oost-Indische begrooting voor 1870.
De heer 's Jacob beantwoordt in eene uitvoerige
rede den heer Eranssen v. d Putte. Hij heeft zich
niet als een onvoorwaardelijk bestrijder van de inmen
ging der Kamer in koloniale zaken verklaard; hij heeft
alleen gezegd, dat tot instandhouding van het hoog
gezag in Indie nuttig en noodig is, dat deze Kamer
afstand doe van het recht van inmenging, wetgeving
en controle in Indische aangelegenheden. Het recht
is niet betwist, maar er is een beroep gedaan op zelf
beperking. En hieromtrent wijst spr. op onderscheidene
redevoeringen en geschriften van de heeren Yetb,
Keuchenius, Heldring, zelfs op de rede van dezen
Minister in het vorige jaar, waarin datzelfde denk
beeld uiteengezet werd.
De heer v. d. Putte beweert dat er in O.-I.
bloei en welvaart heerscht, met beroep op de offici-
eele rapportenmaar, vraagt sprwat bewijzen en
kele zinsneden uit officieele verslagen om een al"e-
meenen toestand te karakteriseeren Sprs. indruk over
den algemeenen toestand van Java is geput uit de
nieuwsbladen en de openbare meening En naar aan
leiding daarvan wijst hij op den slappen handel, de
daling der in- en uitgaande rechten, op insolvente
handelshuizen, onverkoopbare cf ter halver waarde
gedaalde gebouwde en ongebouwde eigendommen,
op de kwijnende suiker-industrie, het algeheel gemis
aan particulier initiatief, wegens gebrek aan vertrou
wen door ongemeene vraag naar remise uit Europa,
op de gestadige wegvloeiing der kapitalen, op het
gebrek aan veerkracht bij administratie eu politie.
Ook vraagt spr. wat de heer v. d. Putte als minister
voor 0.-1. gedaan heeft.
Your 't overige licht spr. zijne bedoeling nader
toe. Deze was, dat het regeeringstelsel, in het regle
ment voor Ned. Indië neergelegd, met klem behoorde
gehandhaafd te worden. Welk is dat stelsel? Het
stelsel van een eenhoofdig gouvernement omgeven
met waarborgen dus eene getemperde autocratie, met
verantwoordelijkheid van den gouv. generaal aan den
Koning en verantwoordelijkheid van den minister van
koloniën tegenover de Kamers; spr. wijst op 't werk
van George Chemey, ook tegen bovenmatige inmen
ging in Britsch Indië.
Ten slotte wijst spr. op de moeilijkheid van zijne
poitsie. Hij is niet gewoon in den text van anderen
te loopen of een blinde volgeling van de een of
•den ander te zijn. Daardoor noemt de een hem con
servatief, de ander reactionnairhij hoopt echter dat
vriend en vijand hem den lof niet zullen onthouden,
dien de senaat van Rome aan Terentius Varro heeft
toegezwaaid, dat hij niet gewanhoopt heeft aan 't
behoud van zijn vaderland.
De heer Hasselman toont nader aan dat de minister
een brug wil leggen over de kloof tusschen het oude
koloniale stelsel en het nieuwe: en meeut dat men
vragen moet, en zeker moet zijn wat het oude is wat
men verlaten wil en het nieuwe dat men beoogt. Hij
treedt voorts in eene beschouwing over het dusge-
noetnde oude stelsel van Yan den Bosch.
Vervolgens verklaart spr., naar aanleiding van
vroegere opmerkingen, dat de ontwikkeling van den
inlander steeds door hem met zorg is opgemerkt;
zelfs buiten betrekking was hij in dien geest werk
zaam, eu wel in net Tielsche Weekblad, en vooral
wenschte hij dat men niet vergat, dat het hem als
Minister gelukt is eene regeling omtrent het onder
wijs tot stand te brengen, die echter door den tegen
stand in Indië nog niet tot uitvoering gekomen is.
Vervolgens treedt spr. in eene nadere uiteenzetting
van zijne denkbeelden omtrent een eenvormig bestuur
voor JLndië.
Spr. is niet angstvallig, maar hij acht het toch
pliht dat men de voorzichtigheid, ten allen tijde, in
'toog houde.
Ook over de vele nadeelen van de bandeloosheid
der Indische drukpers, wijdt spr. uit. De Javaan is
hoogst gevoelig voor openbare verguizing en smaad
redenen, en juist met het oog daarop heeft spr. als
Minister een maatregel voorgeslagen, waaromtrent
hij aan zoo hevige kritiek heeft blootgestaan; hij
hoopt echter dat er nog gevolg aan zal worden ge
geven.
De Min. v. Kol. (de heer De Waal) bespreekt
1°. de verantwoordelijkheid van den Min. voor 't
geen in Indië gebeurt. De heer Yan Goltstein heeft
aangehaald wat de Min. ten vorigen jare op 15 Nov. ge
zegd heeft. De Min. ontkent dat niet, maar men
moet toon en verband van de woorden in aanmerking
nemen, toen er over die uitzending van commissaris
sen-generaal gesproken werd, waar de Min. tegen
was. Toen heelt hij als 't ware ter loops alle verant
woordelijkheid op den Min. geworpen, maar in de
Eerste Kamer heeft hij dadelijk de zelfstandigheid
van 't Indisch bestuur gehandhaafd, zonder de alge
meene verantwoordelijkheid van den Min. te ontkennen.
2°. de vaststelling der Indische begrooling bij de
wet, in verband met eenige woorden daarover in de
mem. van beantw. De min. erkent gaarne dat die
woor.ien wel wat in der haast zijn nedergesteld en
nu zij tot zooveel misvatting aanleiding geveu, wenschte
hij dat zij die hem meermalen welwillendheid betuig
den, die wourden nu heten rusten. Hij heeft vroeger
zijne opinie uiteengezet en in de Eerste Kamer ge
zegd dat de vaststelling der begrooting bij de wet
in den //eersten tijd" noodzakelijk was.
3°. het consignatie sielsel.
De minister gelooft dat wij er toe gebracht zullen
worden het consunatiestelsel te laten varen.
De min. komt nu tot de speciale punten De heer
Van Wassenaer Catwijck, heeft een hoog gekleurd
tafereel geleverd van den allerslechtsten t esiand op
Java, doch de min. zegt: lees 't koloniaal verslag om
trent de rijsicultuur, de klapper cultuur en andere
industnen van den inlander. Daaruit blijkt van toe
neming. En nu heeft het den min. bevreemd, dat
als de regeeriug met inspanning een officieel verslag
vroeger dan eertijds en meer uitgebreid indient, dat
men daaraan niet hecht, en hij geeft den heer Yan
Wassenaer Catwijck dus in overweging geen feiten
hier te brengen, strijdig met het officieel verslag.
Dezelfde spreker zeide: er is niets gedaan voor
den Javaan. Maar als ik, zegt de min., bescherming
vraag voor die bevolking en eene betere rechtsple
ging en de pacht der pandjeshuizen afschaf, doe ik
dan niets voor die bevolking?
Vervolgens behandelde de Minister de nadere be
schouwingen van den heer 's Jacob. Van den eenen
kant kan men de bevolking beschouwen als éen geheel,
en ook als bestaande uit individuen Met het oog
nu op het beheer van Indie, is hij niet voor eene
globale beschouwing der bevolking en inderdaad is in
het rcgeeriugs-reglement zekere autocratie gelegen
hij gaat evenwel uit van waakzame zorg en bevorde
ring van 't heil van de individu, verder uitgewerkt in
art. 50, als overgang tot eene regeling, die, hoewel
nog niet bestaande, toch aangegeven wordt opdat er
naar worde gestreefd.
In antwoord van den heer Mirandolle, die tot zijn
genoegen zijn oordeel over den Minister veel ver
zacht heeft, vraagt de Min. of als hij, met een bepaald
doel voor oogen, zich rekenschap geeft van de liin-
derpaleu, die de verwezenlijking van dat doel voor
alsnog in den weg staan, dat dan in strijd is met
zijn doel En als hij niet onmiddellijk het ideaal kan
bereiken dat ook hij voor oogen heeft of hij dan
handelt in strijd met zijne overtuiging?
Den heer v. d. Putte antwoordt de min. op zijne
vraag of de begrootiDg niet vroeger aan de Kamer
kan worden iugediendNeen, en de bewijzen daar
van kan de min. dien spreker niet hier geven, maar
buiten de zaal zal hij ze hem mededeelen. De spre
ker is gemaand met de waarschuwing van den min
als gij u niet spoedt, dan loopt gij gevaar te blijven
staan aan dezen kant van de brug. Maar de min.
zegt: ik wil gaan.
{Per telegraaf.) Na langdurige discussiën zijn de
algemeene beraadslagingen gesloten.,
LAATSTE BERICHTEN.
Venlo, 5 November. Gelijk bekend is zijn on
derhandelingen betreflende de spoorwegverbinding
alhier met de Keulen-Mindenerbaan aanhangig.
Men wil dat het punt dier aansluiting op de
vesting-terreinen alhier zou komen te liggen.
Voor deze gemeente wordt van de genoemde
aansluiting veel goeds verwacht.
Madrid, 5 November. In eene vergadering van
radicalen is het besluit genomen, om alle krach
ten in te spannen, ten einde de eensgezindheid
met de unionisten te bewaren. Voorts is besloten
aan Topete een brief te zenden, door alle ter
vergadering aanwezigen onderteekend, waarin
het leedwezen wordt te kennen gegeven, dat
verdeeldheid van gevoelen nopens d* candida-
tuur tot den Spaanschen troon, dien minister
heeft bewogen zijn ontslag te nemen. De heer
Madoz heeft als zijne overtuiging te kennen ge
geven, dat de weldaden der revolutie als verloren
zijn te beschouwen, indien er eene scheuring
plaats heeft.
De Imparcial meldt, dat de candidatuur van
den hertog van Genua heden tien nieuwe aan
hangers zal verkrijgen.
Er is bevel gegeven om Orense op vrije voeten
te stellen en de 'gevangenisstraf van den afge
vaardigde Serraclava te veranderen in verban
ning-
Florence, 6 November. De ongesteldheid des
konings volgt haar gewoon verloop, niettegen
staande de koorts iets heviger is geworden, en
gisteren tegen 11 uren des ochtends nog aanhield.
De hertogin van Genua is gisterenavond naar
Napels vertrokken.
HUWELIJKEN, GEBOORTEN EN STERFGEVALLEN.
Uit de verschilleude Dagbladen.
iNov. GEHUWD.
3. F. O. G. Berg cn L. Fudickar. Elberfeld.
3. H. Van der Kroon en A. S. Van der Leeuw. Rotterdam.
3. J. C. H. Braurn en J. A. Maarschalk. Rotterdam.
3. O. P. De Groot en J. Buning. Wildervank.
4. P. A. Wtenwecrdc en M. Craamer. Amsterdam.
4. \V. J. Zeegelaar en W. M. Moll. Rotterdam.
4 J. li. Essiok Bz. en S. L. \V. Wicneke. Amsterdam.
4. W. li. Naézer en \V. A. Gluysteen. Amsterdam.
4. L. Wilman» eu W. M. Harms. Amsterdam.
4. K. Forma en A. P. DeUkamp. Amsterdam.
4. C. H. Man en H. G. L. Mecwezen. Amsterdam.
4. A. Meslier en A. Keyzer. Nieuwcr-Amstel.
4. J. W. Tempelaar en J. P. Van Aken. Westervoort.
4. C. A. L. Haberraekl en H. G. Lambert. Averecst.
4. J. I). Ruys T. Azn. cn S. H. Milders. Rotterdam.
4. R. Van Hoorn en F. W. Suppes. Rotterdam.
4. M. C. Ue Jong en C. Van de Velde. Sliedrecht.
4. J. Van de Velde en E. Huisman. Sliedrecht.
4. H. De Groot en C. E. Bolier Scherpenisse.
4. J. W. Van Rees en J. Doijer. Zwolle.
4. J. Mijnders en M. Slagter. Hillegom.
NOV. BEVALLEN.
1. G. W. Van de Werken, geb. Sijpkeos, Z. Nieuw-Schoo-
nebeck.
1. li. E. Thepass, geb. Schlutz, Z. Amsterdam.
2. M. R. Van Laer, geb. Tielemann, Z. Zwolle.
2. N. Pott, geb. Tromp, Z. Barsingerhoro.
2. J. A. Mackay, geb. Vau Lijnden, Z. Amerongeu.
3. P. C. Vao der Tak, geb. Stronck, D. Rotterdam.
3. Th. M. C. Audret9cb, geb. Ceurworst, Z. Amsterdam.
3. A. G. GroenewegeD, geb. Blass, Z. Amsterdam
4. C. J. Keucb, geb. Kramer, Z. Amsterdam.
Oct. OVERLEDEN.
29. A. Mijer, wedr. S3 j. Amsterdam.
31. R. C. Van der Vies, Z. 2 in. Amsterdam.
Nov.
1. J. B. G. Dupuy, geb. Greevc, V. 29 j. Amsterdam.
1. B. Stoepman, Al. 24 j. Arasterdam.
1. F. S. Knipscbeer, Z. 8 in. Muiden.
1. L. Post, M. 77 j. ^.Leimuiden.
2. F. P. Du Ricu, M. 46 j. Amsterdam.
2 C. Kramer, wedr. 58 j. Gouda.
3 T. Krook, geb. De Groot, V. 43 j Wormervee:".
3. J. O. C. Groen, D. 4 j. Zandvoort.
3. S. P. J Buuricr, M. 86 j. Amsterdam.
3. W. Linse, M. 32 j. Rotterdam.
4. D. Oosthoek, M. 50 j. Bergsehenboek.
4. M. Van der Tas, geb. Van der Pauwert, V. 49 j. - Schie-
4. C Van der Marei, M. 58 j. Maassluis. [dam.
Voorde bewijzen van hartelijke belangstelling,
van zoo velen ondervonden bij het herdenken
aan onze Veertigjarige Ecli verecnlglng, be
luigen wij, ook namens onze kinderen, onzen
oprechten dank.
J. VAN 'T HOOFT.
(J. E. VAN 'T HOOFT,
Leidrn, 6 November 1H69. Mkrlijn.
Maatschappij tour Touiikuusl le Leiden.
MUZIEKSCHOOL.
Commissarissen maken bij deze bekend dat,
behalve de op de Vergadering dd. 28 October 11.
vermelde leerlingen der Muziekschool, in eene
vergadering, gehouden 5 November, besloten is
te bevorderen van de derde tol de tweede klasse
piano onderwijs, de leerlingen
A. D. Parraentier,
«I. K. van Geenen,
alsmede van de. tweede tot de eerste klasse koor
zang, den leerling
JU. J. Willieliuy Damsté.
Commissarissen der Maatsch.,
J. A. BOOGAARD,
Voorzitter.
J. HOOG.
Secretaris.
Heelkundig Tandmeester
en vervaardiger van Kunst
tanden enz. enz. Geoclroijeerd
door Z. M. den Koniüg der
Belgen. Woonachtig Haarlemmerstraat N". 208,
(Havenzijde).
KUNST-TENTOONSTELLING
van
Gr las-Photographieën,
In liet XUTSGEBOU1V.
Heden ZONDAG Eutrée *6 ets.
Maandag en volgende dagen 40 ets.
Op nieuw tentoongesteld den Rijn, BcUeren,
Xoord-.Vmerlka, JAVA en PALESTINA.
125 gezichten.
Definitieve sluiting op Woensdag 10 November.
Buileugewone Voorstelling,
te geven door het Nationaal Tooneelgezelschap
van Antwerpen, onder directie van den Heer
ELOY LEHAIRE, met medewerking
van Mejufvrouw BEERSMANS.
Maandag 8 November 1869
Nieuw Groot Drama in 4 Bedrijven, naar het
Fransch van Alfried Touroude, door H. van Offel.
Nooit in hel Vlaamsch vertoond).
Daarna
Blijspel met zang in 1 Bedrijf.
Aanvang ten zeven ure.
Prijzen der Plaatsen
Loges 1.60. Baignoires 1.20. Parterre 1.
Galerij ƒ0.50. Achter-Galerij 0.30.
Plaatsen kunnen besproken worden op Zaturdag 6
November en op den speeldag van 101 uur.
Tweede en laatste Ituilcngcwone Voorstelling
van het Nationaal Tooneelgezelschap van Ant
werpen, onder directie van den heer
ELOY LEMAIRE, met medewerking van
Mejufvrouw BEERSMANS.
Dlngsdag 9 \ovcmbcr 1869:
Tooneelspel in 8 Bedrijven, naar het Fransch
van Dümanoir.
Daarna
Blijspel met zang in 2 Bedrijven.
Aanvang ten zeven ure.
Prijzen der Plaatsen:
Loges ƒ1.60. Baignoires 1.20. Parterre ƒ1.
Galerij ƒ0.50. Achter-Galerij ƒ0.30.
Plaatsen kunnen besproken worden op den speeldag
van 101 uur.
Dingadag, Woensdag en Donderdag 9, 10 en 11
November,
o ie «T
door Fransche, Duitsche en Hollandsche Artisten,
met medewerking van het beroemd
der Uoogduitsche Opera, gevestigd te Rotterdam.
Aanvang des avonds ten 7 ure.
Entrée voor één Heer 0.49, voor één dame 0.25
Bij de tirma JACs. HAZENBERG CORNs ZOON
is
ENGELSCH POSTPAPIER In origlnccle ver
pakking; pakjes van 5 quires (120 vel)
a 40 Cents
55 Cents en
75 Cents.
EAGEL§€I1E ENVELOPPEN, de honderd
a tO Cents en 50 Cents.
Opéra's compleet voor Piano
a 75 Cents.
Muziekale Bibliotheek van Clavier-uittreksels
der beroemdste klassieke Opéra's voor Piano
alleen ingericht.
Iedere Opéra dezer Prachtuitgave is geïllustreerd met
1 het welgelijkend Portret van den Auteur. 32 dealen
zien bereids het licht.
De Catalogus Is op aanvrage ver
krijgbaar.
