N°. 2973.
Dinsdag
A®. 1869.
19 October.
Feuilleton van liet
Dagblad".
Leidsch
LE1DSCE
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden per 3 maanden3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DIER ADVÏÏRTENTIÏÏIf.
Voor iederen regel0.15.
Grootere letter naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Lelden, 18 October.
De Plaatselijke Commissie voor de. Internatio
nale Tentoonstelling van voorwerpen voor de huis
houding en het bedrijf van den handwerksman,
acht het zich eene aangename taak bij de slui
ting dezer Tentoonstelling haren dank te mogen
betuigen aan allen, die op verschillende wijzen
hunne belangstelling en medewerking hebben
betoond in de veelomvattende zaak welke hare
bemoeijing vereischte.
Zij toch ondervond daarvan veelvuldige blijken
in de bereidwilligheid van velen tot het inzen
den van voorwerpen, waardoor binnen- en bui
tenslands bekend en geroemd werd, wat Leiden
op dat gebied bezat en deed, waarop meer dan
ééne bekrooning het zegel zette.
Zij zag hare taak ook voor een deel daarin
beloond, dat een buitengewoon talrijk gebruik
gemaakt werd van de gelegenheid voor den am
bachtsman en den fabriekarbeider, om die ten
toonstelling gemakkelijk en onkostbaar te bezoeken.
Zij werd vereerd met de welwillendheid en bet
vertrouwen van velen die reeds dadelijk door
geldelijke bijdragen liet welslagen van liet plan
trachtten te bevorderen.
Bij het nederleggen' van hare taak is het haar
eene behoefte hulde te bewijzen aan hare stad-
genooten, die langs dezen weg en bij deze ge
legenheid op nieuw den roem van Leiden op het
gebied van nijverheid en wetenschap hebben ge
handhaafd.
De Plaatselijke Commissie voorlid,
v. n. BRAN DELER,
C. W. IlUBRECHT,
R. Th. BIJLEVELD,
L. DRIESSEN,
A. C. LEEMBRUGGEN.
Leiden, den 18,lon October 1869.
De stad is in feestdosch getooid, van
alle openbare en van vele particuliere gebouwen
wappert de. nationale driekleur en bet gelieele
aanzien der stad toont duidelijk, dat Leiden van
harte instemt met bet feest, dat een harer oudste
inrichtingen viert. En dat mag zeker een ver
blijdend verschijnsel lieeten, dat de burgerij toont
te begrijpen en te gevoelen de groote waarde
die aan een dusdanig feest is te hechten, een
feest, een gevolg van eene overwinning op het
gebied des geestes behaald, waar, zooals terecht
Zaterdag avond ter vergadering werd opgemerkt,
aan sclierpschutters-vereenigingen dikwijls, men
boude het ons ten goede, voor den minsten prijs
overdreven hulde worden gebracht.
Van harte juichen we dat toe en hopen dat
Leiden's burgerij zicli steeds door zulk een geest
van eensgezindheid, als bij dit feest voorzit, zal
blijven onderscheiden
Door de leerlingen van het Genootschap zul
len serenades worden gebracht. De stoet zal
alsdan den volgenden weg nemen
Ti halfnegen van de Gehoorzaal naar de Hoo-
gere Burgerschool en te halftien van de hoogere
burgerschool, langs Laugebrug, Diefsteeg, Bree-
straat, naar Prof. BIERENS DE HAAN vandaar
tot Maarsmansteeg terug naar de HH. STOFFELS
en HUBRECHT. Noordeindsbrug, Rapenburg W.
Z. Prof. DE GOEJE Houtstraat, Gerecht bij den
heer DE VINK Muskadelsteeg, Pieterskerkplein,
Kloksteeg, Rapenburg W. Z. bij den heer PLEIJTE
Rapenburg tot Koepoortsgracht, Fiuïnezijde bij den
heer SCHAAP, terug langs de Raamsteeg, Garen-
markt, Steensobuur, Hoogewoerd, Watersteeg,
Hooigracht, bij den heer BERTRAND, Bakker-
steeg, Ouden Vest bij den lieer DE FREMERY,
Houtmarkt, Langegracht N. Z. bij den heer
BLANSJAAR, Mare, bij den heer VAN LOG-
HEM, Mare overzijde, bij den heer NIEUW-
VEEN, Klareusteeg, Janvossensteeg, Haarlemmer
straat, bij den heer GIEZEN, Haarlemmerstraat,
Donkersteeg, Hoogstraat, Maarsmansteeg, Bree-
straat, GEHOORZAAL, langs de Breestraat, Ra
penburg, Laugebrug, terug naar de Pieterskerk
gracht.
Uluminatiën zijn aangebracht aan de voorma
lige Rijnsburgsche poort, de hoogere burgerschool,
Gehoorzaal en bij eenige particulieren o. a. bij
den heer COUVÉE op Zoinerzorg.
Schoolverbond.
De bijeenkomst ter oprichting van een School
verbond zal Woensdag den 27,tc" October te 1 uur
in 't gebouw voor K. en W. te Utrecht gehouden
worden. De heeren, die zich bij de HH. Harting
hebben aangesloten, om de zaak te regelen (de
HII. Mr. G. H. Van Bolhuis, Jhr. Mr.J.G.Bosch
van Drakenstein, Dr. J. Bosscha Sr., A. M. E.
Van Deventer, Mr. J. A. Fruin, Jhr. Mr. II. J.
Van der Ileim, Dr. M. P. Lindo, Dr. D. Lubacli,
Mr. W. C. Mees, L. Mulder, Dr. R. Van Rees,
Mr. W. J. baron Van Weideren Rengers, Dr. C.
C. J. De Ridder, Mr. P. A. M. Van Oosthuize
baron Van Rijckevorsel van Rijsenburg en Dr.
M. Salverda) stellen voor:
1. Dat als hoofdbeginsel van liet op te richten
verbond worden aangenomen
a. Het Schoolverbond heeft ten doel, het bezoek
der scholen, waar lager onderwijs gegeven wordt,
door alle gepaste middelen te bevorderen.
b. Het verbond onthoudt zich zorgvuldig van
alles, waardoor de godsdienstige meeningen van
dezen of genen zouden kunnen gekrenkt worden.
c. Zij, die het lidmaatschap van het verbond
aanvaarden, verklaren daarbij, persoonlijk alles
te zullen in het werk stellen, wat strekken kan,
om in bunnen bijzonderen kring de bedoelingen
van het verbond te bevorderen.
2Eene beraadslaging over de middelen, welke
door het verbond zouden kunnen aangewend
worden, en die zij, zonder daarom andereu uit
te sluiten, meenen onder de volgende hoofdru
brieken te kunnen rangschikken.
a. De zoodanige, welke kunnen strekken, om
bij de ouders het plichtbesef te wekken, dat zij
aan hunne kinderen onderwijs verschuldigd zijn.
b. Het uitreiken van getuigschriften, beloonin
gen of liet toekennen van andere voordeelen,
hetzij aan de ouders of aan de kinderen.
c. Het inroepen van den steun van bijzondere
personen of van corporatiëu, die geacht uiogen
worden, invloed te kunnen uitoefenen op de
lagere klassen der maatschappij.
d. Het ondersteunen van geschikte maatregelen,
die in het algemeen belang genomen worden,
om te voorkomen dat, ten gevolge van eigenbe
lang en willekeur, de kinderen verstoken blijven
van voldoend lager onderwijs.
3. Eenige organieke hoofdbepalingen voor de
latere samenstelling van een reglement.
4. Benoeming eener commissie tot het ontwer
pen van een reglement, dat in eene volgende
samenkomst wordt ter tafel gebracht. (Utr. D.)
Wel deed de tweede voorstelling in den Schouw
burg zich lang wachten, maar dat wachten wordt
wél vergoed, door de voorstelling die ons Woens
dag-avond wordt toegezegd. Het Tooneelgezel-
schap van den Rotterdainschen Schouwburg, zoo
gunstig bekend, zal alsdan ten tooneele voeren,
Een blaadje papier van Sardou. In dat stukje, een
blijspel, beweegt Sardou zich op een terrein, waar
hij zich zoo geheel te huis bevindt, en den mees-
Ierstaf voert. De opvoering-zelve moet, naar het
geen van elders gemeld wordt, algemeen voldoen,
en met name moeten mevr. Corijn en de heer
Moor daarin bijzonder uitmunten, naar eisch ge
steund door de overige leden van het gezelschap,
niet het minst door den eenigen Albregt.
Een druk bezoek van den Schouwburg op
Woensdag a. s. durven we dus liet Leidsch
publiek gerustelijk aanraden, niet hel minst aan
lien, die den minder gunstigen indruk, dien Sar-
dou's Vaderland beeft gemaakt, door eene meer
gunstige wenschen te vervangen.
Woensdag zal Leiden's burgerij ook in de ge
legenheid worden gesteld de kunst-teutoonstelling
van Glas-photographiën, van Koerster en Engel-
mann, in het Nutsgebonw, te gaan zien, die dien
dag zal worden geopend. Naar hetgeen we er
zeiven van zagen, op anderen plaatsen, kunnen
we niet nalaten Leiden's burgerij tot een druk
bezoek der tentoonstelling aan te sporen, die in
al de steden, waar ze werd gehouden, met name
tc Utrecht, Amsterdam, Nijmegen en Rotterdam
druk werd bezocht en alom rijken lof inoogstte,
zoo wat het geacheveerde der photographiën zeiven
als de nette inrichting betrof.
De bekende Adolph Scliultz, zal, blijkens ach
terstaande advertentie, Donderdag-avond hier
eene dramatische voordracht houden. Na een
tweejarig verblijf in Spanje en Portugal stelt hij
zich voor in Nederland eenige voordrachten te
houden, waarvan de eerste te Leiden.
De raad van bestuur van het pensioenfonds
van burgerlijke ambtenaren heeft, volgens eene
missive door Gedep. Staten aan de gemeentebe
sturen gericht, op het door Z. Exc. den minister
van binnen landsche zaken aan voornoemden raad
gericht schrijven over de toepassing van art. 26
der wet van den ]3dC11 Augustus 1857 met opzicht
tot de geldigheid voor pensioen van hulponder
wijzersdiensten, die anterieur zijn aan de invoe
ring der wet, hoofdzakelijk geantwoord, dat het
onaannemelijk te achten is om op grond van art.
26 der wet op het lager onderwijs, alle diensten
zonder onderscheid, mits ten behoeve van dat
onderwijs bewezen zijnde, als geldig voor pensioen
te admitteeren.
De raad begreep integendeel dat, aangezien het
alhier de toekenning betreft van pensioenen ten
laste van den staat, de daarin te begrijpen dien
sten ook de hoedanigheid moeten hebben, die
daarvoor gevorderd wordt, dat is, aanstelling door
de bevoegde macht en de belooningeu uit de daar
voor bestemde fondsen.
Het is ook in dezen zin, dat liet door de ver
gadering van inspecteurs aangehaalde art. 6 a
der wet van den 9ien Mei 1846 op de burgerlijke
pensioenen wordt toegepast. Volgens dat artikel
worden de betrekkingen, die anterieur de wet
bekleed zijn, in den diensttijd begrepen, wanneer
zij volgens de tegenwoordige orde van zaken op
vaste aanstelling en bezoldiging uit 's Rijks geld
middelen begeven worden.
Als een gevolg van de salutaire bepaling, ver
vat in liet meergenoemd art. 6 der wet op de
burgelijke pensioenen, zijn verschillende burger
lijke landsbetrekkingen, die slechts eene der beide
vereiscliten van dienst hadden en eigenlijk ver
vallen moesten, in het pensioen kunnen opgeno
men worden ook heeft de raad er geen bezwaar
tegen, op dezelfde wijze len aanzien van de hulp
onderwijzers te handelen.
Bij deze gelegenheid heeft de raad opnieuw in
overweging genomen, of er uit aanmerking van
den bijzonderen, of, zooals in de stukken terecht
wordt aangemerkt, exceptioneelen toestand waarin
het onderwijzerspersoneel vroeger verkeerde, ter
men aanwezig zijn voor eene ruimere toepassing
van het alhier besproken voorschrift der wet op.
de burgerlijke pensioenen, n. 1. of er ook wer
kelijke bezwaren aanwezig zijn om daarin op te
nemen
1°. de voormalige ondermeesters, die geene aan
stelling van het gemeentebestuur verkregen heb
ben en ook geene bezoldiging uit de gemeente
fondsen genoten, maar ten wier behoeve aan den
hoofdonderwijzer eene toelage van de gemeente
werd uitgekeerd.
2°. de voormalige ondermeesters, die geene
aanstelling van het gemeentebestuur noch bezol
diging uit de gemeentefondsen verkregen, maar
wier indienststelling door liet gemeentebestuur
is erkend of goedgekeurd.
De raad is van gevoelen dat hieraan liét ka
rakter van gemeentelijken dienst niet wel ontzegd
kan worden.
DUITSCHE ZWENDELAARS
tb
LONDEN.
Vervolg en slot.)
Eer deze.n den moed bezaten een eigen office"
als wisselagenten te openen, hadden hunne ge
weldige „transacties" in een donker kroegje
in de city plaats. Daar verzamelden zij zich
tegen het middaguur, deels om hunne te on
dernemen zwendelmanoeuvres te verklaren, deels
om onderwijs van de leeraren in den zwendel
te ontvangen. Daar zwierven de kooplustigen
nit. en in; daar bekwam men voor 10 shillings
een voortreffelijk bewerkt, met de vereischte ze-
gels voorzien geldswaardig stuk der „Philadelphia-
en Sidney- bauk"; in deze beruchte beurszaal
kocht en verkocht uieu ongehinderd valsche wis
sels, valsche pandbrieven, valsche bankaanwij-
zingen, valsche vrachtbrieven voor reizen naar
liet Europeeselie of Amerikaansche vasteland,
valsche of nietswaardige actiën.
In deze «loge des zwendels" was een voorma
lig procureur en notaris „voorzitter." Behalve
raadsman in rechtzaken des genootschaps, was
li ij tc gelijk privaatdocent in de steelkunst en
hield voordrachten over liet thema: „Bedriegen
is geoorloofd, mits het zoodanig wordt aangelegd
dat men niet met het gerecht in aanraking
komt. De directie der „kleine beurs" was in
bezit van wisselformulen uit alle 's Heeren lan
den ook had zij eene rijke verzameling van
firma stempels der gereuommeerdste huizen van
liet binnen- of buitenland, wier liandteekeningen
naar echte origineele.il, door de „bonds-lithografen"
op liet bedrieglijkst werden nagemaakt. Niet
zelden gebeurt het dat de gauwdieven der hoo
gere kringen van den handelsstand deze „boos
wichten" voor hunne bedrieglijke „manipulatiën
en gros" gebruiken.
De zwendelarij gaat ook nog iu vele andere
richtingen. Zoo zijn er zwendelfirma's die er
eene „zaak van maken wissels te accepteeren,
en de handel die in Engeland en op het vaste-
j land met zulke noodwissels, die men „papier de
j facilité" noemt, gedreven wordt, is zeer groot.
In vele dagbladen des vastenlands leest men
adve'rtentiën van Londensche firma's, die zich
aanbieden om geld voor te schieten. Zoodra men
aan haar schrijft, ontvangt men tot antwoord
dat het genoemde „huis" tegen commissieloon
wissels accepteert en reeds getrokkene en geac
cepteerde wissels verkoopt. Het zou ons te wijd-
loopig doen worden, wanneer wij al de onder
scheidene „zwendel-manipulatiën" met namen
wilden noemen. Over het algemeen leiden de In
dianen van het „oorspronkelijk woud der specu
latie" een los en lustig leven, daar hunne zaak
bloeit, naardien zij dagelijks eene menigte arge-
looze mannen van zaken, die in dit ondoordring
baar woud verdwaald raken, scalperen.
De meeste Duitscbe zwendelaars veranderen
elk vierendeeljaars hunne finna en verwisselen
van kantoor, andere worden zoo in de engte ge-
dreven dat zij Londen voor langen tijd verlaten
moeten; er zijn daar echter zwendelaars die
zich met fatsoen jaren lang staande houden, daar i
zij gewoonlijk arme slokkers op den voorgrond
schuiven, die tegen eene matige vergoeding hunne
huid ieenen en zich tijdig uit de voeten maken.
De Duitsche zwendelaar van beroep in de En-
gelsclie hoofdstad doorloopt alle mogelijke pliasen
heden bewoont hij een vlieringkamertje en mor
gen heeft hij prachtige kantoren en bedienden
en kan cheques op eene bank vertoonen, terwijl
hij spoedig daarna, wanneer de zwendel begint
te haperen, weder in ellende verkeert
Meer dan een eerlijk uian werd door de dui-
velsche schijnvertoningen dezer bende reeds in
het ongeluk gestort en in zijnen nood tot slap
pen verleid, die hem voor altijd ten gronde
richtten, Het mistrouwen op het vasteland is
langzamerhand ontwaakt en menig tot eerlijken
handel gezind vreemdeling, die zich in Engeland
vestigt, vermoedt niet waaraan de groote bezwa
ren te wijten zijn die zijne pogingen om relatiën
op het vasteland aan te knoopen, in den weg
treden: de Duitsche naaui heeft door deze schur
ken troep in Engeland zoozeer geleden, dat het
eene plicht der Duitsche pers geworden is, de
opmerkzaamheid harer lezers daarop Ie- vestigen.
Naar aanleiding van het praatje dat Mw. Ra-
tazzi de lijken der slachtoffers van Pantin in de
Morgue was gaan zien, verhaalt de barones Er-
deck, dat zij eens voor jaren hij den directeur
van liet bagno dineerde, waar de bedienden al
len veroordeelden waren. Hij die de vogels voor
sneed, had verscheidene menschen met dolkste
ken omgebracht. De bediende, die de plumpud
ding bracht, was een berucht brandstichter, de
menu was geschreven door een falsaris, en de
wijn werd rondgediend door een befaamd gilt-
menger.
