vordert, dat, in verband met den voorgenomen
bouw van een fort op den hoorddam te Panner-
den, de zoogenaamde Millingsehe dam, aan den
zuidelijken oever der rivier, over eene lengte
van 2.20 nieter, worde afgegraven tot op 14-, 10
meter boven A. P.;
„Gelet op art. 190 van de grondwet en opart.
10 der wet van den 2-Plon Februarij 1806, hou
dende een algemeen rivier of waterrecht;
„Hebben goedgevonden en verstaan te bepalen,
dat de Millingsehe dam, over eene lengte van
220 meter, van wege en ten koste van het Rijk zal
worden algeslecht tot op 11,40 meter boven A. P."
Eenige bladen hebben een niet zeer duidelijk
bericht medegedeeld nopens steenbestortingen,
bij de pijlers der brug te Kuilenburg.
De zaak is, dat de directie der maatschappij
tot exploitatie van staatsspoorwegen op de aan
schaffing van stortsteen bedacht is, ten einde, in
geval van plotselinge verdieping der rivier, ten
gevolge van hoog water of ijsgang, door spoedige
bestorling het nadeel, dat daaruit voor den stand
der brug zou kunnen voortvloeien, tegen te gaan.
De prijzenswaardige voorzorgsmaatregel der
directie zou, door de wijze waarop deze ter ken-
nisse van het publiek werd gebracht, aanleiding
kunnen geven tot verontrusting. Hiertoe bestaat
geen de minste grond.
De jongste peilingen in de brugopening deden
integendeel het rivierbed nabij peiler en landhoofd
in zeer bevredigenden toestand vinden. (St.)
Z. K. H. Prins Alexander zal aan boord van
het stoomschip de Valk de opening van het Suez-
kanaal bijwonen.
De Goessche Courant meldt, dat de heer Mr. M.
J. De Witt Hamer, leeraar aan de hoogere bur
gerschool te Goes, zal optreden als verslaggever
voor de Nieuwe IXolterdamsche Courant bij de ope
ning van het Suez-katiaal.
De miliciens der lichting van 1S65, die den
lGdel1 der vorige, maand bij de infanterie-regi-
menten in activiteit zijn opgetreden, zullen den
IS1*1™ dezer weder met onbepaald verlof naar
hunne haardsteden vertrekken.
Naar aanleiding van een vorig bericht, dat de
minister van oorlog op het denkbeeld gekomen
zou zijn eene kweekschool voorde landmacht te ves
tigen, deelt men ons mede, dat dit denkbeeld af
komstig is van een lid van de Tweede Kamer,
wien het echter wenschelijk voorkwam dat de
zaak eene geheel particuliere bleef, welke alleen
slagen kon, wanneer de regeering zich \an alle
inmenging onthield. (Yad.)
De internationale tentoonstelling te Amsterdam
zal den 18den October, namens Z. M. den Koning,
door Z. K. H. Prins Alexander gesloten worden,
die de medailles aan de bekroonde inzenders zal
uitreiken. Des middags zal aan Z. K. H. in het
Paleis voor Volksvlijt een diner worden aangebo
den, aan hetwelk, tot een nader te bepalen prijs,
de bekroonde inzenders en leden van de tentoon-
stellings-eommissiën kunnen deel nemen.
De jury der Intern. Tentoonstelling heeft aan
de HH. Schoorel en Gondkade te Boskoop toege
kend een buitengewone vermelding voor ingezon
den vruchtensap en wijn.
Tot leden van het Leidsch Studentenkorps heb
ben zich tot lieden 119 jongelui doen inschrijven,
waarvan 16 voor de medicijnen, 12 voor in de
letteren, G4 voor de rechten, 9 voor de theologie
en IS voor de philosophie zullen studeeren.
In de eerste helft der inaand September zijn aan.
het postkantoor alhier bezorgd de volgende brie
ven, die wegens onbekendheid der adressanten
niet bezorgd zijn kunnen wordenSmith en
Comp., De. Groot, J. F. Margadant, J. A. Michiel-
u eene bekeering te verhalen, die u vrijwat
meer verwonderen zal dan de mijne: namelijk
die van mama ten opzichte van hare meening
over Olivier! Wij ontmoeten daar een Engelschen
heer, zekeren lord Hdie ontzaglijk rijk en
een dol liefhebber van schilderijen is. Toen hij
den heer Saulnier zag, riep hij hem toe:
„Maar mijn beste heer, geef mij dan toch tij
ding aangaande uwen vriend Malct, en aangaande
de schilderijen, die hij mij beloofd heeft 1"
„Mijn vriend is genoodzaakt geweest om op
reis te gaan," antwoordde de heer Saulnier
daarop, „en bij is erg ziek geweest." Ach!
Jane, hij is dus ziek geweest! „Maar," ver
volgde de heer Saulnier, „hij is tennaastenbij
weer hersteld, en hij heeft mij opgedragen, uiy-
lord, u zijne verontschuldigingen over te bren
gen, en daarbij zijne beloften dat hij zich on
middellijk zal bezighouden met het werk, dat gij
hem wel hebt gelieven te bestellen."
„Ik verzeker u dat ik dubbel gelukkig ben,'
hernam lord H „vooreerst dat hij niet meer
ziek is, die uitmuntende jongen, en dat ik, diens
volgens, de gelegenheid niet verliezen zal om voor
hem nuttig te zijn, terwijl ik daarin tevens voor
mij zeiven het grootste genoegen vind. Wanneer
gij hem schrijven mocht, wees dan zoo goed
hem te zeggeu dat ik grootelijks verlang hem
sen, T. Steinder, Wed. Lindhuizen, Mej. C. Broek-
man, allen te AmsterdamG. Keijzerman te
Bloemendaal; P. Charlet te Delft; E. Gerissen te
Goes; Mej. J. Uding te 's GravenhageC. .1. Mor
ren, P. Neeke, beiden te 's-Gravesande; Dina de
Wit te Haarlemmermeer; J. v. Deventer te Kat
wijk; R. Vieuk te Kudelstaart; (J. Pluteenhout
te LeidschendamGravin van Sty rum te Leider
dorp; Tj. Van der Veen te Oostorend; C. Corne-
lus te Rotterdam; II. II Slothauber te Rijnsburg;
W. (j Vijverberg te Sassenheim; Jansje de Ko
ning te Stompwijk; A. v. d. Heuvel te Uden; J.
A. Bakker te Wassenaar; Wed. K. van Ottcn,
woonplaats niet vermeld.
De audiëntie van den minister van oorlog zal
op Donderdag den 1 -I'1™ October aanstaande niet
plaats hebben.
De Minister van Binnenlandsche Zaken heeft
ter kennis \an belanghebbenden gebracht, dat
voor den dienst van het stoomwezen, in den aan
vang \au het jaar 1S70, na afgelegd examen, drie
adspirant ingenieurs zullen worden aangesteld.
Bij beschikking van den Minister van Koloniën
van den 9dcn October 1S69, lit. Apz. N°. 1, zijn
de hoofdonderwijzers J. Valk, J. H. J. Laats, K.
G. Van Wijnen, W. F. Den Broeder, L. Hoven-
kamp en W. d'Ancona gesteld ter beschikking
van den Gouverneur-Generaal van Nederlandsch
Indië, om te worden benoemd tot onderwijzer der
tweede klasse voor den dienst daar te lande.
Z. M. heeft de statuten van de Verceniging voor
Gereformeerd Schoolonderwijs te Nieuwvennep in
Haarlemmermeer, goedgekeurd en de vereeniging
mitsdien als rechtspersoon erkend.
De 1ste luitenant P. Van Tienhoven van het
lste reg. huzaren te 's-Hage, is op zijn verzoek
voor een jaar op non-activiteit gesteld.
's-Gravenhage, 10 Oct. Burg. eu Weth. hebben
naar aanleiding van het verhandelde in de zitting
van den gemeenteraad van den 5den dezer een
nieuw ontwerp aan den gemeenteraad aangebo
den, ter beantwoord'ng van de resolutie van Ge
deputeerde Staten van Zuid-Holland, betreffende
de verbetering van het rioolstelsel. Dit ontwerp
is van den volgenden inhoud„De gemeenteraad
van 's-Gravenhage heeft de eer gehad kennis te
nemen van Uwe beschikking van 31 Aug. jl.,
n°. 22. Die resolutie - ter voldoening aan hare
slotbepaling door het col'ege van dagelijksch be
stuur aan den gemeenteraad medegedeeld - be
vat een e;tnoodiging aan Burg. en Weth. om alles
aan te wenden wat eenigzins kan strekkei} om
de gewichtige aangelegenheid, daarin bedoeld, tot
een spoedig einde te brengen. Het geldt de ver
betering van een rioolstelsel in deze gemeente.
Uwe beschikking gewaagt van verzuim in de
behartiging eener zaak, die voor de gemeente een
levensvraag is en waarvan de vertraging, zooals
gezegd wordt, „menschenlevens kan kosten." Uwe
aanschrijving, waaraan openbaarheid moest wor
den gegeven, kan niet wel onbeantwoord blijven.
De Raad waardeert Uwe goede bedoeling en doet
daaraan gaarne recht wedervaren; doch naar zijn
eerbiedig oordeel laat de aanschrijving, waarbij
Uw college zich mengt in het bestuur van de
huishouding der gemeente, de grondwettig ge
waarborgde zelfstandigheid van dat bestuur niet
ongedeerd. Het toezicht op de gemeentebesturen,
bij de provinciale en de gemeentewet aan Uw
college opedragen, is tot bijzonder aangeduide
punten beperkt en omvat gewis niet de bevoegd
heid, om een blaam te werpen op het gemeente
bestuur, noch ook om dat aan te schrijven tot het
nemen van maatregelen in het belang der open
bare gezondheid. Het maken van verordeningen
tot dat einde behoort uitsluitend aan den Raad.
Evenmin kan Uw college die bevoegdheid ontlee-
weer te zien, en vooral dat hij spoedig de schoone
verwachtingen moge verwezenlijken, die thans
reeds door zijn talent worden beloofd."
Ik wil u wel bekennen dat ik grooten lust
had om het uit te schreeuwen„Mylord, maar
die jongeling, van w.ien gij zooveel goeds zegt,
is mijn neef!" Maar tóen ik daarop bedacht dat
ik wel laat kwam met trotsch op hem te zijn,
immers eerst nè, dat anderen mij daartoe het
voorbeeld hadden gegeven, boog ik het hoofd en
bloosde. Ik weet niet of de heer Saulnier mijne
verlegenheid opmerkte; maar hij antwoordde
bijna onmiddellijk daarop aan lord H... terwijl
hij op mama en mij wees:
„Mijn vriend zou trotsch zijn, mylord, op de
goedkeuring van een' zoo bevoegd rechter als
uwe lordschap; maar hier zijn twee personen
aanwezig, die daaromtrent, niet onverschillig
kunnen zijn, mevrouw en mejufvrouw de Kera-
ven, zijne tante en zijne nicht."
„Welnu!" hernam de Engelschman, terwijl hij
naar ons toetrad, „ik wensch u van ganscber-
harte geluk dames, dat gij in uwe familie een
jonkman telt, op wien de doorluchtigste fami-
liën trotsch zouden zijn."
En daarop begon hij tegen ons over Olivier te
praten in de meest welwillende en geestdriftige
bewoordingen. Volgens hem zal hij binnenkort
nen aan de wet tot regeling van het geneeskun
dig staatstoezicht, hetwelk, onder den minister
van binnenlandsche zaken, is toevertrouwd aan
inspecteurs en geneeskundige raden. Mocht nu de
inspecteur voor dit gewest, naar aanleiding van
art. lt der laatstvermelde wét, zijne opmerkingen
en voorstellen tot verbetering van het rioolstelsel
aan het gemeentebestuur willen mededeelen, dan
zullen die met belangstelling worden vernomen."
Schevenixgen, 11 October. Van onze haring
vloot, dit jaar bestaande uit 148 bomschuiten,
zijn sedert den 20sl™ Augustus tot en met giste
ren 15S vaartuigen aan geweest, die gezamenlijk,
behalve de 10 percent toegift, 9,181,000 stuks
steurharing hebben aangebracht. Van deze pin
ken hebben reeds twee drie reizen volbracht. De
schuit van den reeder A. De Niet, stuurman H.
Boeleveld, heeft in hare drie reizen 234,000 stuks
geleverd. Wat de prijzen betreft, de volle haring
geldt thans f 16 en f 15; de ijle 8 en f 7 het
duizendtal. De afzet van den bokking in het
buitenland intusschen veel te wenschen overla
tende, moeten door de daling van de markten
eenige koopliedon alhier, nog al aanzienlijke
verliezen geleden hebben.
Rotterdam, 10 Oct. Door de arrondissements
rechtbank alhier zijn ter vervulling der vacature
ontstaan door het eervol ontslag, verleend aan
Mr. P. F. Hubrecht, als reehter-plaatsvervanger
bij die rechtbank, aanbevolen de heeren Mr. J. J.
Schneither, E. E. Van Raalte en C. Stemberg,
allen advocaten te dezer stede.
Het bestuur der Academie van Beeldende
Kunsten en Technische Wetenschappen alhier,
heeft in plaats van wijlen den heer C. G. Schutze
van Houten, tot president van het bestuur geko
zen den heer Dr. M. C. Mensing, vroeger vice-
president en als zoodanig president van de com
missie van onderwijs. In deze betrekkingen wordt
de heer Mensing opgevolgd door den heer J. W.
L. Van Oordt.
Goüda, 9 October. Hedennacht omstreeks
twaalf uren is er brand uitgebarsten in een
turfschui"- staande op het erf der bouwmanswo
ning van Frans De Groen aan de spoorstraat
alhier. Eerst te half twee was men den brand
meester met behulp van twee spuiter, een van
het garnizoen en een van de stedelijke brand
weer. De schuur met de daarin aanwezige
turf, en het kantoor der gemeente-belastingen
zijn geheel vermeld, terwijl er ook nog schade
is toegebracht aan het huis van den koffiehuis
houder Blizewski. De loffelijke ijver der man
schappen van het garnizoen wordt inzonderheid
zeer geprezen.
Dordrecht, 9 October. De openbare werken al
hier zijn in zooverre gereed, dat weldra reeds de
strekdam in de Oude Maas boven de brug gele
gen, gelijk zulks is bepaald, in onderhoud en be
heer aan den waterstaat zal worden overgegeven.
Zaandam, 9 Oct.. De raad van toezicht op de
spoorwegdiensten zal binnen eenige dagen den
thans voltooiden spoorweg van hier op LTitgeest
doen opnemen; de overgave zal spoedig daarna
volgen.
Utrecht, 9 October. Gisteren opende. Prof. Op-
zoomer zijne Academische lessen met eene hoogst
belangwekkende rede over het vrije onderzoek.
Uitgaande van het laatste schotschrift, door
Wolfgang Menzel tegen den nieuweu tijdgeest
geschreven, betoogde hij het onbeperkte recht
van het vrije onderzoek. Niels kan zich aan het
oordeel, aan de critiek van het menschelijk ver
stand onttrekken. Die beweert, dat we iets moeten
erkennen, aannemen, gelooven of hoe hij het ook
noemen wil, moet het recht van zijn eisch be
wijzen. En mogen er ook verschillende soorten
van bewijs zijn, en niet overal dezelfde soort te
pas komen, overal is toch een voldoend bewijs
noodig.
Daarom heeft de achttiende eeuw recht gehad,
I een der eerste landschapschilders van Frankrijk
zijn, en het eenige wat hij lord II
vreest, is dat hij niet rijk genoeg is om hem
zijDe schilderijen te kunnen betalen, om welke
men over eenige jaren als het ware vechten
zal. Hij zei dan ook dat. hij zich zeiven geluk
wenschte dat hij, „slechts" voor vijftienduizend
franken, vier schilderijen van hem gekocht
heeft, die binnenkort honderdduizend franken
waard zullen zijn.
Terwijl ik mij vermeide in de loftuitingen
van dien heer, zette mama groote oogen op, toen
zij den prijs zijner schilderijen hoorde noemen.
Toen wij thuis kwamen zei zij tegen oom Hec
tor
„Begrijpt gij, chevalier, de verzotheid van dien
Engelschman op de schilderijen van onzen neef?
't Schijnt waarlijk wel alsof men tegenwoordig
kunstenaar moet zijn wanneer uien nog eenigs-
zins in de wereld wil worden meegeteld. Onder
al de dingen, waarover men zich in dezen tijd
verwonderen moet, is dat wel niet het minst
wonderlijke. Nu, des te beter voor Olivier, die
in allen gevalle een goede jongen is, en die,
naar het schijnt, bestemd is om den glans van
ons huis te herstellen. Maar ik zou wel eens
willen weten waarom hij zelf ons niet heeft ge
zegd dat hij bezig was met fortuin te maken
toen zij zonder schroom alle meeningen aan het
vrije onderzoek onderwierp. Slechts daarin
dwaalde zij, dat ze éen der wetten van dat onder
zoek maar al te dikwijls schond. Ze was niet
historisch genoeg. Ze had voor alles dene maat,
haar eigen overtuiging. Wat daarmede streed
was dwaasheid en priesterbedrog.
In onze eeuw is de critiek van die fout vrij.)
Zij is thans in den volsten zin van liet woord'
historisch. Zij weet in den geest ook der verst
verwijderde tijden in te dringen, en leert ons
begrijpen en rechtvaardigen zelfs, wat men vroeger
als een kunstig opgedrongen bijgeloof veroordeelde.
Jammer maar, dat zij licht op een andere klip
verzeilt. De klip van onverschilligheid en twij
felzucht. Door alle meeningen te verklaren, ein
digt men vaak met zelf geen meening te hebbeu.
Men ziet wel de beweging, maar niet haar rich
ting, haar doel. Men speelt de rol van toeschou
wer, en betreedt zelf het tooneel niet.
Die fout wordt bij de beoefenaars der zedelijke
w etenschappen het meest gevonden. Zelden bij
den natuurvorscher. De oorzaak hiervan is, dat
het onderzoek der eersten zich vaak meer met
de meenigen der nienschcn over de dingen, dan
met de dingen zelf bezig houdt.
Om van die fout. bevrijd te worden, bedenke
de critiek, dat zij ijdel is, als zij niet rust op
de ervaring. Daar is voor onze kennis geen andere
weg dan die der ondervinding. Die een anderen
weg kiest, dwaalt af in de duisternis der bespie
geling, misschien wel van liet aanschouwen. Hij
spot met de waarnoming en het. gezonde ver
stand, en wil denken, niet zien. En als hij voor
zijn denken voedsel noodig heeft, zoekt hij dat
in boeken, in het denken van anderen. Aan zijn
verbeelding viert hij den teugel, en om zich voort
te bewegen, bedient hij zich van een spel met
woorden. Altijd meent hij de eeuwige waarheid
te bezitten, maar in het oordeel over wat waar
heid is, is niemand zoo veranderlijk als hijr Op
zijn dwaalweg loopt hij groot gevaar, in waanzin
te eindigen.
Om met een treffend voorbeeld zijne verma
ningen te staven, wees de spreker op het leven
van zijn ontslapen vriend Martinus Van der Hor
ven, wiens geestelijk bestaan van den aanvang
af den valschen weg opging en daarop voprtholde
tot aan de ure des doods. Hier was het denken
zonder zien, het altijd verdiept zijn in de gedach
ten van anderen, het minachten van hel bereik
bare en het jagen naar het onbereikbare, de
oorzaak dat de schoonste aanleg nutteloos bleef,
en een leven mislukte, waarvan men, ware hel
anders besteed, de rijpste vrucht had mogen
plukken.
Ecu waarschuwing aan zijne toehoorders, om
toch het gezonde verstand niet gering te achten,
en eene troebele mj'stiek, een schoone. maar
onvruchtbare gevoelsdweeperij te vermijden, be
sloot de redevoering.
Een talrijk auditorium hoorde met gespannen
aandacht deze schoone en belangrijke redevoering
tot den einde toe aan. (Utr. D.)
Van de 1G candidate!! als hoofdonderwijzer
zijn er 7 toegelaten en 9 afgewezen. Voor hei
Duitsch 2 toegelaten en 2 afgewezenvoor hei
Fransch 4 toegelaten en 5 afgewezen.
Kampen, 8 October. Van de 100 jongelingen,
die heden tot eene dienstverbintenis bij liet
instructie-bataljon zijn opgeroepen, zijn 74 opgc
komen. Van deze zijn er 9 afgekeurd en 65 ii
dienst gesteld.
Tegen het laatst van November a. s. verwacht
men weder eene oproeping voor genoemd ba
taljon.
Meppel, 8 October. Op de tweede groote boter
markt, gisteren en heden alhier gehouden, zijn
ter stadswaag gewogen 1478 vierde vaten boter,
behalve het aantal dat door particulieren gewo
gen wordt. De aanvoer bedroeg op beide dagen
En ik was hoogst gelukkig om den wil van
Olivier, en gij zijt dat ook, nietwaar, Jane?
Wordt vervolgd).
Wieier manie. Prof. Oppolzer te Weenen zegl
over deze nieuwe mode-dwaasheid die, helaas,
hier en daar reeds tot zoovele ongelukken heeft
aanleiding gegeven dat de menschen nog niel
tevreden schijnen met de reeds hoog genoeg ge
klommen sterfte-cijfers; anders zou het niet. mo
gelijk zijn, dat ze door de wieler-manie de sterf-
telijst nog vergrooten.
Het is ontegenzeglijk, dat iedere al te groote
inspanning der spieren, vooral bij het rijden met
den wieier, waarbij alle spierdeelen aan zulk
eene vreeselijke overspanning zijn blootgesteld-
niet alleen gemakkelijk hypertrophic (bovenmatige
vergrooting) van die spieren en het hart veroor
zaakt, maar tevens tot de meest verschillende
hartziekten, die er het gevolg van zijn, aanlei
ding kan geven. Ook aneurysmen of ziekelijke
verwijding der slagaderen behoort in zulke ge
vallen niet tot de zeldzaamheden.
