A0. 1869.
11 Juni.
N». 2862.
Vrijdag
BINNENLAND.
DAGBLAD.
EIDSCH
PRIJS DEZER COURANT.
'foor Leiden, per 3 maandenf 3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
Uitslag der Verkiezingen.
Tiel. Tweede lid. Gekozen Mr. C. F.
aron van Lijnden van Sandenburg, met 1052
-Q 2063 geldige stemmen. De heer Stieltjes
kwam 874, terwijl de generaal Knoop, die
gen het ander gekozen lid, den heer J. J. Has-
lman, overstond, mede 874 stemmen bekwam.
Boxmeer. Geldige stemmen 2142. Volstrekte
eerderheid 1072 stemmen. Gekozen Mr.J. H.
Haffmans, aftredend lid der Kamer voor
oermond, met 1524. De notaris Clerx bekwam
*5 terwijl er 33 stemmen op verschillende per-
nen werden uitgebracht.
Zierikzee. Herkozen de heer J. J. Van
erkwijk met 788 van de 957 stemmen.
Dockum. Uitgebracht 1635 stemmen. Her-
ozen. Jhr. Mr. S. W. H. A. Van Beyma
boe Kingma met 1043 stemmen.
Middelburg. Uitgebracht 1971 stemmen,
erkozen Mr. D. Van Eek met 1204
emmen.
Lelden, ÏO Juni.
Voorloopig mag de uitslag der verkiezingen
veelbeteekenend genoemd worden, en in de meeste
districten is de gehechtheid der Nederlandsche
kiezers aan de neutrale openbare school ondub-
lelzinnig gebleken.
Alleen in Breda is een aftredend lid, die
roorstander is van onze schoolwet, door een
iegenstander vervangen. Overigens zijn tot nu
;oe alle aftredende leden, die tot de voorstan-
Iers behooren, herkozen, terwijl de groote woord-
roerder der anti-schoolwet-beweging, gedurende
de laatste zitting, de heer Gefken, door een
der onzen is vervangen, en in de hoofdstad in
de plaats van den heer Rochussen, die bedankt
had, en de heer Pijnappel, twee geprononceer
de voorstanders der openbare school met groote
meerderheid zijn gekozen.
De talrijke opkomst der kiezers heeft bewe
ren, dat zij het belang van het oogenblik be-
grepen hebben. Nog nooit is in sommige dis
tricten de deelneming zoo groot geweest als bij
deze verkiezingen.
i Dit geldt ook voor ons district, en voor onze
gemeente. Er heeft zich hier een leven geopen
baard, grooter nog dan in de gewichtige dagen
van October 1866, toen eene koninklijke pro
clamatie den kiezers aan hun plicht had herinnerd.
En voorloopig mogen wij ons gelukkig reke
nen over den uitslag.
De volksschool heeft ook hier groote sym
pathie gevonden, en slaan wij een oog op de
cijfers, dan is het niet twijfelachtig dat het
aantal harer voorstanders zeer belangrijk is.
Wij hebben ons voor de verkiezingen er te
gen verzet, dat men, ter wille van een aftre
dend lid, de quaestie hier niet zuiver wilde
fctellen. De candidatuur van den heer Taets van
Amerongen heeft aan dezelfde dubbelzinnig
heid geleden, die zijne houding in de Kamer
kenmerkt. En terwijl deze candidaat van éene
zijde door de R.-Catholieken, de verklaarde
tegenstanders van ons onderwijs, werd gesteund,
zijn er, gelijk het ons in de laatste dagen dui
delijk gebleken is, ook vele voorstanders van
onze school, die op hem hunne stem hebben
uitgebracht.
Wij kunnen dus alleen constateeren, dat de
anti-revolutionaire candidaat, de candidaat der
partij van beginselen, die grondwetsherziening
op het punt van onderwijs verlangt, in ons
district slechts 400 stemmen op zich heeft kun
nen vereenigen, terwijl onze candidaat, die hand
having der neutrale school voorop stelt, de meeste
stemmen heeft verkregen.
Deze overwinning is een gunstig voorteeken
voor de herstemming. Wakker in den strijd
hebben ouze vrienden zich gehouden. Dat zij
den strijd niet opgeven, maar vol moed onzen
candidaat blijven steunen l Nog nooit stonden
de kansen der liberale partij zoo schoon als thans.
Langzamerhand gaan de oogen van onze kie
zers open. Nog velen zijn er, die innig gehecht
aan ons onderwijs zijn, en toch den heer Taets
blijven stemmen. Zij weten niet, dat zij aan
ons Vaderland geen slechter dienst kunnen
doen dan thans iemand in de Kamer te bren
gen, die geene vaste beginselen omtrent het
onderwijs heeft, en dat zij onze school werkelijk
in gevaar brengen, door een man af te vaar
digen, die zonder vast programma geneigd schijnt
alle wijzigingen goed te keuren, die zijne be-
ginsellooze partij mocht voorstellen.
LEIDEN, 10 Juni.
Onder de verkiezings-manoeuvres van de laatste
dagen behoort een bijvoegsel van //de Tijd",
waarin dit blad de ouders tegen het onderwijs
op de middelbare scholen waarschuwt door ver
schillende, volgens dit blad onzedelijke, uittreksels
te geven van boeken, die daar worden gebruikt.
Twee dagen vóór de verkiezingen werd dit
Bijvoegsel rondgezondenen zij, die de scholen
tegen dezen aanval wilden verdedigen, werden
dus daartoe in de onmogelijkheid gesteld, voordat
dit gif zijne uitwerking op de verkiezingen zou
hebben gehad. Wij noemen deze handeling niet
eerlijk maar laag.
Want voor tegenspraak was dit betoog vol
komen vatbaar. In het //Vaderland" van giste
ren wordt verklaard, dat de dingen, waarover de
Tijd zich zoo ergert, en die bij het onderwijs in de
natuurlijke geschiedenis te pas komen, even zoo
goed voorkomen in een Eransch boek, dat niet
alleen in de colleges, seminariën en opvoedingsge
stichten in Frankrijk algemeen is ingevoerd, maar
blijkens de verklaring op den titel, //door Mon-
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-6 regels 0.75iedere regel meerf 0.11*.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels/0.90; iedere regel meer0.15.
seigneur den Aartsbisschop van Parijs is goed
gekeurd voor het onderwijs in geestelijke ge
stichten
Eene andere verkiezings-manoeuvre heeft te
Arnhem plaats gehad. Zij wordt duidelijk uit
onderstaand protest van drie Utrechtsche pro
fessoren
In het hoofdkiesdistrict Arnhem is, op den
vooravond van de verkiezingen, eeu gedrukt
blaadje verspreid, geteekend door de heeren
J. M. De Kempenaer, J. Rau van Gameren
en W. C. Happé.
Daarin komen o. a. de volgende zinsneden voor
//Ten bewijze van bet beweerde bestaan en
werken der neiging tot, en het verlangen naar,
de republiek, voeren wij alleen dit feit aan
In de academiestad Utrecht bestaat een dis
puut-college, waarvan vele studenten, en ook
eenige hoogleeraren, leden zijn. Met toestemming,
immers toelating van enkele dezer laatsten, werd
de stelling aangenomen, en ter verdediging ge
drukt en afgekondigd, hoofdzakelijk (want de
juiste woorden kunnen nu niet worden ver
meld) inhoudende, //dat het koningschap in Ne
derland voor bet oogenblik nog nuttig kan zijn,
maar zoodra mogelijk moet worden vervangen
door de republiek". Een ander hoogleeraar, mede
lid van dat college, verzette zich krachtig tegen
het toelaten dier stelling, als in strijd met de
bestaande en bezworene grondwet. Zij werd ge
schrapt. Hij meende veel te hebben gewonnen.
Maar enkele dagen later ontving hij een ge
zelschap uit datzelfde college, hem mededeelende,
dat die stelling, hem ten gevalle, wel was terug
genomen, maar niet opgegeven, en dat voortaan
eenmaal ter verdediging aangenomen stellingen
in dat college, niet meer mogen worden inge
trokken.
Zoodanige sappen zijn in het jonge hout aan
wezig, en worden aangekweekt!"
De ondergeteekenden, hoogleeraren te Utrecht,
en kennelijk bedoeld //als degenen, met wier
toestemming, immers toelating" de bewuste stel
ling zou zijn aangenomen, meenen in de be
schuldiging, hier tegen ben ingebracht, onder
anderen door een curator der hoogeschool,
waaraan zij hunne krachten toewijden, niet te
mogen berusten. Hun eigen eer en vooral de
eer der Utrechtsche academie gedoogt dit niet.
Zij hebben daarom besloten, zich te wenden tot
het wettig hoofd dier academie, het college van
curatoren, met het verzoek, de feiten, in het
bedoelde blaadje medegedeeld, nauwkeurig te
onderzoeken, en de uitkomsten van dat onder
zoek openbaar te maken.
Yoor het oogenblik bepalen de ondergetee
kenden zich tot de zeer stellige verklaring, dat
de medegedeelde feiten grootendeels //met de
waarheid in strijd" zijn, en dat de gevolgtrek
king, daaruit door de onderteekenaars van het
blaadje ten slotte gemaakt, //ten eenenmale
valsch" is.
Utbecht, 8 Juni 1869. B. J. L. De Geeb.
J. A. Fbuin.
H. P. G. Quack.
