X". 2849.
Donderdag
A0. 1869.^
27 Mei.
BINNENLAND.
1
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden, per 3 maandenf 3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommer»0.10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagenuitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-6 regels 0.75iedere regel meerf 0.12*.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels 0.90; iedere regel meer0.15.
Lelden, 26 Hei.
Wij wenschten het allen kiezers duidelijk te
kunnen maken, dat het bij de aanstaande ver
kiezingen in de allereerste en voornaamste plaats
een beginsel geldt.
Mannen, wier goede trouw niet aan twijfel
onderhevig is, wier bekwaamheid erkend is, voor
wier beginselen wij eerbied hebben, maar van
wie het niet zeker is, of zij onze neutrale volks
school willen handhaven, mogen wij thans niet
stemmen.
Dat wij ons dus thans ten sterkste tegen
eene herkiezing van onzen afgevaardigde baron
Taets van Amerongen moeten verklaren, zal een
jeder, die zijne houding in de Kamer, gedu
rende deze zitting, eenigszins nauwlettend heeft
nagegaan, duidelijk begrijpen.
Twee stemmingen zijn in deze zitting door de
appositie omtrent de onderwijsquaestie uitgelokt,
leide keeren sloot de heer Taets zich bij
laar aan.
De eerste maal was het bij het antwoord
adres op de troonrede. De heer W. Van Golt-
stein stelde een amendement voor, om de bij-
oudere aandacht van Z. M. te vestigen op de
ezwaren van velen tegen de onderwijswet. De
trekking van dit amendement, dat schijnbaar
nschuldig was, bleek duidelijk uit de discussie
iet moest een vereenigingspunt worden voor
llen bij wie de bezwaren tegen de wet een wel-
illende gezindheid vonden.
De tactiek der conservatieve partij verloo-
hende zich hier weder niet. In plaats van de
raag aldus te stellen: //Wie is voor het be
ginsel der wet, wie er tegen?" moest nu uit
stemming blijken, wie bezwaren hadden
;gen de regeling van het onderwijs, hetzij die
ezwaren een enkel ondergeschikt punt, het-
ij zij het hoofdpunt van de wet betroffen,
ie allen moesten zich bij die stemming ver
enigen, zij moesten samengaan, te zamen de
gitatie tegen de wet doen toenemen: natuur-
jk geheel in het voordeel van hen, wier be
svaren het beginsel der wet betreffen, en voor
Wie elke vermeerdering der agitatie eene schrede
nader tot haar doel is.
De heer Taets nu stemde vóór dat amende-
ieot, zonder eenige toelichting van zijne zijde.
-De tweede stemming, die wij bedoelen, bad
nog vijandiger strekking tegen de tegen-
oordige regeling van het onderwijs.
Het was bij de behandeling der begrooting
binnenlandsche zaken, dat de heer De
rauw een amendement voorstelde om de post
subsidiën aan lagere scholen met ƒ10,000
verminderen. Nu was het cijfer volstrekt niet
•tensporig hoog. Integendeel, het was 25,000
'ger dan het vorige jaar. De voorsteller lichtte
zijn amendement toe en zeide, dat hij dit had
voorgesteld, ten eerste om de cijfers, maar ten
tweede om te toonen, dat hij geen vertrouwen
stelde in het beleid van den minister van bin
nenlandsche zaken, ten aanzien van het on
derwijs.
De stemming van dit amendement kreeg dan
eene dubbele beteekenis. Op een post, ten be
hoeve van het onderwijs, die noch wel l/y lager
was dan het vorige jaar, werd eene vermindering
voorgesteldhet amendement behelsde dus eene
scherpe afkeuring van hetgeen van staatswege
voor het onderwijs werd gedaan.
Voorts moest het dienen, om na de verkla-
ring van den minister van binnenlandsche zaken,
dat hij geene wijziging in de wet wilde voor
stellen, een votum van wantrouwen tegen dezen
minister uit te breDgen.
Ook vóór dit amendement stemde onze af
gevaardigde, de beer Taets van Amerongen. Hij
voegde zich alzoo aan de zijde van hen, die
zich aan het hoofd van de agitatie hebben ge
steld. Hij, die de onderwijswet heeft helpen tot
stand brengen, is nu van meening, dat de houding
van eenen minister afkeuring verdient, alleen
omdat hij verklaart, dat bij geene wijziging in
de wet wil voorstellen
Al zou men ook willen beweren (bij gebrek aan
eenige verklaring van onzen zwijgenden afgevaar
digde, kunnen wij alleen zijne opiniën uit de stem
mingen opmaken) dat de heer Taets door deze
stemmingen nog niet heeft te kennen gegeven,
dat hij de bezwaren tegen de regeling van ons
onderwijs deelt, dan nog zouden wij hem onmo
gelijk tot candidaat mogen stellen. Hoe hij over
de onderwijs-quaestie denkt, zou dan, minst ge
nomen, twijfelachtig zijn. Het oogenblik nu is veel
te gewichtig, het gevaar voor onze volksschool
is veel te dreigend, dan dat wij zulk een proef
zouden mogen wagen. Maar buitendien, de heer
Taets heeft niet alleen door deze stemmingen,
maar door zijne geheele houding bewezen, dat
hij, die steeds het ministerie Heemskerk-Van
Zuylen steunde, trouw wil blijven aan de con
servatieve partij, en haar, langs haar kronkelpad,
trouw wil vergezellen. Wat wij op dezen grond
van onzen afgevaardigde te verwachten hebben,
raeenen wij duidelijk in eenige vorige artikels te
hebben aangetoond.
Neen, allen die met ons gelooven, dat het
een onbeschrijfelijke ramp zou wezen voor ons
vaderland, wanneer eenmaal de slopende hand
aan onze scholen werd gelegd, zij mogen hunne
stemmen niet op den heer Taets uitbrengen, die
zich laat medeslepen door de hoofden eener
partij, welke zelfs de schoolzaak aan haar be
lang wil opofferen.
Met vereende krachten behooren zij de candi-
datuur te steunen van hem, omtrent wien men
zeker kan zijn, dat hij onze school wil behou
den, dat hij haar in berscherming wil nemen, van
Mr. II. A. AEKB.
LEIDEN, 26 Mei.
Eene aanwijzing van den tijd voor de laatste
lichting der brieven alhier voor de verschil
lende plaatsen in en buiten ons land, gedu
rende den zomerdienst, is thans door de zorgen
der directie verschenen. Aangezien het nog iets
nieuws is, daar eerst dezen winter eene derge
lijke opgave voor het eerst is verschenen, mee-
nen wij onze lezers er opmerkzaam op te moe
ten maken.
Wij ontvingen heden het vierde verslag van
de Leidsche Vrouwenvereeniging over
1868—1869.
Hieruit blijkt, dat, al is het slechts weinig,
toch de jaarlijksche contributiën meer hebben
bedragen dan in het vorig jaar, terwijl de bui
tengewone giften tot een hooger bedrag zijn
geklommen, ten gevolge van een gehouden
soiree musicale.
De voorraad gemaakte goederen is (wellicht
wegens den zachten winter) nog belangrijk, en bet
bestuur maakt vrienden en begunstigers hierop
opmerkzaam, in het vertrouwen, dat zij zullen
medewerken om dien voorraad te verminderen.
Een drietal nieuwe haisgezinnen werd door
de Vereeniging onder hare zorgen opgenomen,
terwijl een gezin voor verdere hulp bedankte
omdat het in betere omstandigheden was ge
komen.
Een depot is opgeheven, en een nieuw depot
bij de wede. Kreft in de Steenstraat geplaatst.
Uit de rekening blijkt, dat er voor naailoon
eene som van 257.11 is uitgegeven, terwijl
nan uitdeelingen van verschillenden aard ƒ81 is
besteed. Wij bevelen deze Vereeniging, wier
doel is het voorkomen van armoede door nut
tigen arbeid, bij onze etadgenooten met ver
trouwen aaD.
De nieuw opgerichte liberale kiesvereeniging
//de Grondwet" te 's-Hage heeft tot candidaat
voor de Tweede Kamer gekozen Mr. R. .T. C.
Metelerkamp, lid der gedeputeerde staten van
Zuid-Holland.
De liberale kiesvereeniging //Orde" te Schie
dam heeft voor het kiesdistrict Delft evenzeer
tot candidaat gesteld den heer Metelerkamp.
Deze candidaat is ook te Delft door de li
beralen gesteld.
Door de kiesvereeniging //Burgerplicht" te
Gorcum, zal als candidaat gesteld worden de
heer Bredius, procureur te Dordrecht, en zulks
in plaats van den generaal Knoop, die voor de
candidatuur bedankt heeft.
De minister van financiën heeft beslist, dat
het //Liebig'8 Vlee3cheitract" naar aard en be-
