Dinsdag BINNENLAND. PRIJS DEZER COURANT. Voor Leiden, per 3 maandenf 3.00. Franco per post3.85. \fzonderlijke Nomraers0/10. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen, uitgegeven. PRIJS DER^ADVERTENTIEN Van 1-6 regels 0.75; iedere regel meerf 0.12. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van 1-4 regels 0.90 iedere regel meer0.15. i\°. 2847. LEIDSCH LEIDEN, 23 Mei. In de te Utrecht gehouden jaarvergadering van de vereeniging voor christelijk nationaal schoolonderwijs is met algemeene stemmein het besluit genomen dat aan eiken meer afdoenden waarborg van gewetensvrijheid wijziging van art. 194 der grondwet zal moeten voorafgaan, krachtens welke het bijzonder onderwijs regel, het openbaar aanvulling worde. De voorgestelde wijzigingen in schoolwet en grondwet welke tot dit doel moeten leiden, luiden aldus: Schoolwet. Art. 1. In art. 23 valt (uit de woorden opleiding tot alle christelijke en maat schappelijke deugden) het woord christelijke weg. De bediening van het ambt van openbaar onderwijzer is onvereenigbaar met kerkelijke bedieningen. Artikel 3. De eerste alinea in art. 33 (//Ter tegemoetkoming in deze kosten kan eene bij drage voor ieder schoolgaand kind worden ge heven") wordt aldus vervangen //Ter tegemoet koming in deze kosten wordt eene billijke bij drage geheven van ieder schoolgaand kind. Aan minvermogenden kan van deze bijdrage vrij stelling worden verleend." Grondwet. Artikel 4. In art. 194, alinea 1 (//Het openbaar onderwijs is een voorwerp van de aanhoudende zorg der regeering") valt het woord //openbaar" weg. Artikel 5. In alinea 3 van hetzelfde artikel (//Er wordt overal in het rijk van overheidswege voldoend openbaar lager onderwijs gegeven,") vallen de woorden, //voldoend openbaar" weg; terwijl bij diezelfde alinea wordt gevoegd //voor zooverre het bijzonder onderwijs te kort schiet." Uit 's-Hage wordt gemeld, dat aan alle mili ciens der lichting van 1868 op 1°. Juli onbe paald verlof zal worden verleend. H Door de liberale kiesvergadering //Koog en Zaandijk" is met algemeene stemmen de heer Mr. C. J. F. Mirandolle tot candidaat benoemd. In eene Donderdag-avond door de //Vereeni ging tot bevordering van ontwikkeling van po litiek leven", in het Beursgebouw te Almelo gehouden vergadering, is tot candidaat gesteld voor het lidmaatschap der Tweede Kamer het aftredend lid, Mr. G. M. Van der Linden. Op eene te Hoorn gehouden meetiDg is Jhr. Mr. D. Van Akerlaken, candidaat gesteld voor dat district. De onderafdeeling Nieuwesluis en omstreken van de voorloopige liberale kiesvereeniging //Ko ning en Vaderland" te Brielle, heeft den heer K. A. Rombach als candidaat gesteld. De zevenentwintigste vergadering in Zuid- Holland, van het Nederlandsch Onderwij zers-genootschap, werd Zaterdag te 's-Hage gehouden. De heer J. P. Goedhart, voorzitter van het gewestelijk bestuur, opeude haar met een kort woord, waarbij hij krachtig de behoefte uitdrukte van den onderwijzersstand, om zich in deze dagen van spanning en strijd, ja van beleedi- ging van den openbaren onderwijzer te vereeni gen tot kalme bespreking van de belangen van het onderwijs en den onderwijzer. Zeven afdeelingen waren ter vergadering ver tegenwoordigd. Het verslag van het gewestelijk bestuur aan gaande den toestand van het genootschap in Zuid-Holland, wee9 aan dat dit 21 afdeelingen telde met 193 stemmen, 111 gewone leden, 30 algemeene leden, 17 honoraire en 12 donateurs. Tot afgevaardigden ter algemeene vergadering te 's-Gravenhage, werden benoemd de heeren Goedhart en Lalleman, van Moordrecht. Op voorstel van laatstgenoemden heer werd na eenige discussie besloten, de punten van be- schrijving voor de aanstaande algemeene ver gadering niet te behandelen voor die vergade ring, met uitzondering vqn de mededeeling van het hoofdbestuur, waarbij de goedkeuring van het genootschap wordt verzocht omtrent zijne handeling tegenover de schoolwet-agitatie. Na eene belangrijke discussie werd de aangevraagde adhaesie verleend. 's-Gravenhage werd vervolgens gekozen als afdeeling, waaruit de uitvoerende commissie van hel gewestelijk bestuur, voor de volgende 3 jaren zal worden benoemd; en de afdeelingen Dordrecht, Delft, Alblasserdam en Gouda om een lid af te vaardigen voor het gewestelijk be stuur, terwijl Alblasserdam is aangewezen als afdeeling, waar de jaarlijkscho vergadering in 1S70 zal worden gehouden. Twee vragen werden daarop besproken. De eerste vraag, in hoeverre door proeven ook in kleine gemeenten kon aangetoond worden, hoeveel er overblijft van de kennis, die in de school is opgedaaD, werd ingeleid door den heer Straub, onderwijzer te 's-Hage. Hij deelde de ver gadering mede, dat door de afdeeling van 's-Gra- venhage besloten was om eenige leerlingen van drie scholen bij het verlaten der school te exami- ueeren in het lezen, schrijven en rekenen, om dit onderzoek na verloop van twee jaren met dezelfde personen te herbalen, om dan te kun nen beoordeelen, in hoeverre het genoten on derwijs vruchten heeft gedragen, en de afdeeling wenscbte nu van de vergadering te vernemen, in hoeverre dit goedkeuring verdiende en of het ook in kleinere gemeenten kon toegepast worden. Belangrijke discussiën werden hierover gevoerd; vrij algemeen was men echter om ver schillende redenen tegen het plan van do Haag- sche afdeeling, dat naar het gevoelen van eenige sprekers geen gewenschte resultaten zal ople veren, eD op veel plaatsen onuitvoerbaar is. De tweede vraag luiddezijn middelen aan te wenden om de avondschool op het platte land aan het doel te doen beantwoorden De heer Labberton, onderwijzer te Alblasserdam, deze vraag inleidende, wees op het voorrecht, dat de meeste steden boven het platteland genieten door de oprichting der burger-avond scholen, inrichtingen die voor het platteland te kostbaar zijnmaar tevens haalde hij de ge meente Nieuw-Lekkerland als voorbeeld aan, om te doen zien, dat ook met geringe hulp middelen wel iets goeds tot stand te brengen is. Voortzetting van het op de dagschool ge leerde moet toch het doel der avondschool zijn. Om dus de avondscholen op het platteland aan dit doel te doen beantwoorden, zeide de spreker, moeten daarvan allen verwijderd wor den, die geen voldoend lager onderwijs genoten hebben, dan kan het onderwijs op de avond school meer professioneel zijn in landbouwende streken moet het onderwijs in den landbouw enz., in fabrieksteden daarentegen moeten de beginselen van wis- en werktuigkunde en vooral teekenen hoofdzaak zijn. Dit onderwijs kan onder het bestuur van den hoofdonderwijzer door een daartoe speciaal aangestelden hulponderwijzer gegeven worden; de kosten zouden dan niet boven de krachten der meeste gemeenten gaan. Ook hierover werden discussiën gevoerd. Daar de tijd te ver verloopen was, werden de overige punten tot eene volgende vergadering uitgesteld. Daarna werd de vergadering door den voor zitter gesloten. Na langdurige ziekte is Zaterdag te 's - H a g e overleden de heer Schroder, secretaris-generaal bij het departement van binnenlandsche zaken. Zaterdag-namiddag te 1 uur heeft de heer Dr. "VV. Kübne, reeds sinds eenigen tijd als hoogleeraar in de geneeskunde aan het Athe naeum Ulustre te Amsterdam gefungeerd, hebbende, zijn hoogleeraarsambt openlijk aan vaard door het uitspreken eener redevoering over den invloed der physiologie op de ver schillende takken der geneeskunde. De spreker bezigde daarbij de Hoogduitsche taal en bracht aan het slot zijner met gloed uitgesproken rede een woord van hulde aan het stedelijk bestuur van curatoren voor hetgeen zij voor de phy siologie en het physiologisch laboratorium te dier stede gedaan hadden. Men schrijft uit W orkum: Van de zijde der clericalen van tweederlei richting wordt niet weinig uitgevaren tegen het openbaar onderwijs, en uit de redeneeringen der pers van de cleri calen zou men lichtelijk tot de gevolgtrekking komen, dat de openbare onderwijzers ware troe telkinderen van plaatselijke, gewestelijke en landsautoriteiten zijn, terwijl het, met het oog op de traktementen van de meesten hunner ten plattelande, te verwonderen is, dat ze geen grève maken, aangezien die traktementen sta- tionnair blijven of ingekort worden, terwijl de levensbehoeften in prijs stijgen. In het Heiden schap, tot deze gemeente behoorende, had vóór 40 jaar de schoolmeester f 400 traktement en een beetje, boven vrije woning, nu is het nog f 400 en een beetje, benevens vrije woning. //Maar," zegt de schoolmeester, die voor 40 jaar de betrekking bekleedde, //als ik toen voor de vrouw naar de stad ging om boter te halen, gaf ze mij twee zesthalven mee, waarvoor ik twee (oude) ponden boter thuis bracht, en dan

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1869 | | pagina 1