A0. 1869. 24 Mei. BINNENLAND. DAGBLAD prijs dezer courant. Foor Leiden, per 3 maandenf d.00. franco per post3.85. Ifzonderlijke Nomraers9.10. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen, uitgegeven. prijs der:advertentien. Van 1-6 regels 0.75; iedere regel meer f 0.12. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van 1-4 regels/0.90 ;iedereregel meer0.15. DE VERKIEZINGEN. III. De beginselloosheid der conservatieve partij komt dezer dagen weder duidelijk aan het |ht. 'at bij deze verkiezingen de onderwijsquaestie hoofdvraag is wordt door allen erkend in Tweede Kamer is in deze zitting meermalen rop gewezen. Het wordt ook tijd, ja hoog [d, dat men eindelijk zuivere toestanden krijge, ,t eindelijk duidelijk blijke wie van beide par- jen gelijk heeft: zij die zich beroepen op de imoedsbezwaren van honderden en duizenden ;en die wet, of zij die beweren, dat de neu- ,1e volksschool waarlijk nationaal is. En wat zien wij nu gebeuren De groote conservatieve kiesvereeniging, die izen winter is opgericht, beveelt als candi- ,ten bij de aanstaande verkiezingen aan, man die beweren, dat zij de neutrale openbare ooi willen handhaven: Heemskerk, Pijnap pel, en naast hen, erkende tegenstanders van de neutrale school; wij behoeven slechts te noemen Jhr. Mr. Van Poreest en jJhr. Mr. j. W. Van Loon. Een van beiden dusöf het is den conser- tieven, die zeggen dat zij de openbare neu- ale school willen behouden, geen ernst met (eze bewering, öf zij spelen het meest onver- eflijk spel met de teederste belangen van ons aderland. Want men bedenke het wel, dat, zoo men aan- leemt dat zij de neutrale school willen behouden, ij op de meest onverklaarbare en meeat roekelooze ïjze datgene wat zij zelve beweren te willen landhaven, in gevaar brengen. Zij stellen als lunne candidaten anti-revolutionairen, verklaarde zanders der neutrale school, en wat doen [e anti-revolutionairen? Zij zijn verstandiger, ij weten wat zij willen, en op die plaatsen, 'aar de candidaat der conservatieven hun niet •evalfc, stellen zij hunnen eigenen candidaat, zoo hier te Leiden, Mr. J. J. Teding van Berkhout. Ongelijke kansen aldus, geheel ten voordeele van die richting, die zich ten doel stelt om ons j onderwijs onder de heerschappij der kerk te j brengen, die sinds eeuwen, met eene ongeloovige angstvalligheid, de ontwikkeling der maatschappij gadeslaat, en niet erkennen wil het licht wat |de nieuwere tijd ons heeft gebracht. Kan men met deze feiten voor oogen, er nog aan twijfelen, dat de tegenwoordige strijd in naarheid de quaestie geldt of men onze volks chool wil behouden dan of men ze wil af breken Aan de eene zijde staan zij, die meenen dat geen onderwijs aan kinderen mag gegeven wor den, dat niet doorweefd is met een dogmatisch christendom, - die op dezen grond de staatsscho len godsdienstlooze scholen noemen, en ver- langeu dat wet en grondwet zoodanig gewijzigd worden, dat de staatsscholen moeten wijken voor scholen, waar onder toezicht van de ver schillende kerkgenootschappen, de kinderen (zeer waarschijnlijk minder deugdelijk maar stellig) een met godsdienst doortrokken onderwijs zul len ontvangen, en waar die wetenschappen, die in strijd zijn met het geloof, zullen geweerd worden. En aau de andere zijde staan zij, die van oordeel zijn, dat de toekomst van Nederland van het behoud onzer staatsschool afhankelijk is; die meenen dat de staat aan zijne roeping vol doet, door zorg te dragen dat alom goed on derwijs wordt gegeven; en oordeelen dat de maatschappelijke toestanden, welke dikwijls nog zulke treurige verschijnselen opleveren, uitslui tend kunnen verbeterd worden door goed on derricht, vrij van kerkelijke inmenging. Met al de kracht, waarover zij kunnen beschikken, strijden zij daarom voor het behoud der be staande school. Tusschen deze beiden wordt de strijd ge streden. //Wie niet voor ons is, is tegen ons:" die woorden gelden thans meer dan ooit! LEIDEN, 22 Mei. Gelijk men hierachter onder Spanje vindt, is gisteren in de Cortes eindelijk een besluit ge nomen, waarop men sinds maanden wachtende was, het besluit welke de regeeringsvorm van Spanje zal zijn. Met eene belangrijke meerderheid is het arti kel van het ontwerp der constitutie, dat den mo narchalen regeeringsvorm voorschrijft, aangeno men. Prim heeft eenmaal gezegd, dat wanneer slechts de Cortes het besluit hadden genomen dat de regeeringsvorm monarchaal was, de koning spoedig zou gevonden zijn. Thans moet blij ken, of werkelijk het voorloopig bewind een aannemelijken candidaat gevonden heeft. Voor den geregelden voortgang van het opgevatte werk der hervorming in Spanje is dit zeer te hopen. Men verneemt dat het provinciaal college, alsnog belast met het toezicht op het kerkelijk beheer bij de Hervormden in Zuid-Holland, naar aanleiding van een niet gering aantal pro testen, ingeleverd tegen de alhier ,op den 19den Maart jl. gehouden stemming over het al of niet opvolgen van het bekend besluit van het algemeen college, geoordeeld heeft, dat het ver kregen resultaat niet slechts betwistbaar, maar zelfs, althans tot op zekere hoogte, meer of min onzeker is, en, op grond daarvan, de ge meente-commissie heeft uitgenoodigd, de be doelde stemming te verklaren voor onvol doende, gelijk zij werkelijk is, het voorts aan haar overlatende, om in de gegeven omstandig heden zoo te handelen als zij vermeenen zal te behooren, met dien verstande echter, dat de gemeente in geen geval onkundig mag gelaten worden van de goede gronden, die voor de naleving van het bedoelde besluit pleiten, zooals deze zijn uiteengezet in de circulaire van het algemeen college d.d. 22 April jl. Yan de vijf adspiranten voor de betrek king van candidaat-notaris, die gisteren voor de commissie uit het provinciaal gerechtshof in Zuid-Holland werden geëxamineerd, zijn toe gelaten de heeren: M. Boll te Gorcum; J. A. Yan Bergen te Wassenaar; P. J. Landry te 's-Gravenhnge, en A. A. Hoos te Leiden. De mail uit Java en China is den 21sten Mei te Suez aangekomen. Gedurende deze week zijn dagelijks in het werkhuis alhier opgenomen van 105 tot 124 volwassen personen en van 49 tot 61 kinderen. In de zwem- en badinrichting Rhynzigt zijn gedurende deze week 50 baden gebruikt. Men verneemt dat het Z. M. den Koning, op voordracht van den minister, heeft behaagd, om den werklieden bij 's rijks marinewerven in het vervolg ook hun gewoon daggeld op alge- meene Christelijke feestdagen en op Nieuwjaars dag toe te kennen, wanneer die op werkdagen mochten invallenen hen dus in dat opzicht met de mindere geëmployeerden gelijk te stellen, die steeds dat voorrecht genoten. Tot leden van het Provinciaal College van Toezicht op de Kerkel. Administratie in de provincie Zuid-Holland, zijn benoemd de H.H.: E. A. baron Rengers van Warmenhuyzen, Y. A. Just de la Paisières, Mr. R. J. C. Meteler- kamp, Dr. J. J. Prins en Mr. L. G. Greeve, allen oud-leden. Prof. Yreede is tot buitengewoon lid der Koninklijke Belgische A kademie van Weten schappen benoemd. Door den minister van binnenlandsche za ken is thans eene circulaire uitgevaardigd, waarin hij waarschuwt tegen de opvatting yan sommigen der circulaire van 8 April jl., alsof het daarbij in 's ministers bedoeling gelegen had een verbindend voorschrift tot het bezigen der systematische benamingen voor de maten en gewichten te ge ven. Zoodanig voorschrift kon nimmer de strek king der gemelde circulaire zijn. Naar men verneemt, zal den 8sten Juni aanstaande voor den Hoogen Raad, kamer van strafzaken, worden behandeld het beroep in cassatie van P. J. Bosman c. s., tegen het ar rest van het provinciaal gerechtshof in Zuid- Holland van 20 April jl., waarbij zij, ter zake

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1869 | | pagina 1