JV'. 2761 A°. 1869. Dinsdag 9 Februari. PRIJS DEZER COURANT. Voor Leiden, per 3 maandenf o.OO. Franco per post3.85. Afzonderlijke Nommers0.10. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen uitgegeven. PRIJS DER ADVERTENTIEN. Van 1-6 regels 0.75iedere regel meerf 0.12'" Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van 1-4 regels 0.00 iedere regel meer0.15 BINNENLAND. LEIDEN, 8 Februari. Hedeu heeft de aftredende rector magnificus onzer Hoogeechool, de hoogleeraar R. P. A Dozy, zijne waardigheid aau zijnen opvolger, den hoogleeraar J. C. G. Evers, overgedragen met het houden eener plechtige Latijnsche redevoering in de groote gehoorzaal der Acade mie de causis cur Mohammedan orum cultura et humanitas, praeeaquae Christianorum est, paullatim iuiini- nuta et corrupta sit, d. i. over de oorzaken waardoor de beschaving der Mohammedanen, in tegenstelling van die der Christenen, allengs is vervallen en verbasterd. De redenaar wees er op, boe in het tniddeleeuwsche tijdperk de bescha ving der Arabieren die der Christenen in de meeste opzichten overtrof, en beantwoordde daarop de vraag, waaraan het verval van die eens zoo bloeiende beschaving is toe te schrij- trijs. ven, terwijl daarentegen die der Christenen allengs is vooruitgegaan en een hooger stand punt bereikt heeft, zoodat diezelfde Mohamme- danen, die eenmaal onze leermeesters waren, ljlD, nu zelfs niet meer in staat zijn onze leerlingen a3l te wezen. Behalve andere belangrijke oorzaken, in. die dit merkwaardig verschijnsel verklaren, lat stelde de spreker vooral in het liebt, dat het poe yerval der Mohammedaansche beschaving inzon- derheid is toe te schrijven aan de heerschappij, die de geestelijkheid zich over het lager en hooger onderwijs heeft weten aan te matigen, en waardoor zij allengs den geest des volks heeft verstikt en gedood terwijl bij de Chris tenen de pogingen om eene dergelijke clericale heerschappij over het onderwijs te vestigen, telkens door eene sterke reactie werden gevolgd, zoodat de geest zich meer en meer van de boeien bevrijdde, waarin men hem trachtte te bedwingen. Met het oog op de woelingen der hedendaagscbe partijen in kerk en staat, die weder met vernieuwden ijver de vrijheid van het onderwijs bestrijden en de wetenschap met kerkelijken dwang be- dreigen, verhief de redenaar krachtig zijne stem, om de leeraren en kweekelingen der hoogeschool op te wekken tot moedige handhaving der vrij heid op het gebied van onderwijs en wetenschap. Moesten wij, zoo besloot hij zijne welsprekende rede, in dien strijd eenmaal bezwijken, dan sta g 0 het althans in de geschiedenis aangeteekend, dat een aantal kloeke mannen tot het laatste lag-u toe in dien strijd volhard en het palladium der vrijheid tot het uiterste verdedigd hebben, en dat die mannen de vertegenwoordigers geweest lik ^er -köidsche hoogeschool. Eene driewerf herhaalde uitbarsting van da- 9grü verende toejuichingen, zooals in het Academisch Auditorium zelden gehoord wordt, getuigde luide, hoezeer de spreker de tolk geweest was van de gevoelens, die de kweekelingen onzer Hooge- >ndex* 8ck°°l bezielen. Aan het slot zijner redevoering vermeldde de redenaar de lotgevallen der Academie in het af- geloopen jaar, bij welke gelegenheid hij herdacht aan de verdiensten van den overleden secretaris van het College der curatoren, Mr. J. Luzac, en eene warme hulde bracht aan den hoogleer aar J. Yan der Hoeven, wiens afsterven de hoogeschool in dit jaar te betreuren bad, maar wiens naam in haar gedenkboek altijd met roem zal blijven leven. Uit eene goede bron vernemen wij, dat onze stadgenoot de weleerw. heer B. P. Geijer, sedert drie jaren ailsistent aan de Parochiekerk van O.-L.-V.-Hemelvaart alhier, benoemd is tot kapelaan der Parochiekerk te Hoorn, en dat zijn eervv. reeds Yrijdag a.s. zijne nieuwe stand plaats zal moeten betrekken. I Door de Hollandsche IJzeren-Spoorweg- Maatschappij (lijn AmsterdamRotterdam Helder) zijn gedurende de maand December I 1868 119,759 reizigers vervoerd; opbrengst van hen /'113,167.38; idem aan goederen 30.648.065; totaal f 143,815.44s. Sedert primo Januari aantal reizigers 1,7*24,453, en opórengst der reizigers en goederen f 1,957,655 57. In de berichten van de Yereeniging voor Nederlandsche Muziek-geschiedenis leest men o. a. het volgende//De heer H. A. Yiotta heeft op zich genomen, de door het hoofdbestuur aangewezen werken onzer oude meesters, die door de vereeniging zullen worden uitgegeven, in uieuweren partituur-vorm te brengen en voor i de pers gereed te maken. De eerste dier uit- gaven zal vermoedelijk eenRegina coeli ziju van onzen beroemdon Jan Pieters Swelinck, naar een handschrift, door ons indertijd uit j de Parij8che bibliotheek verkregen, door tus- j schenkomst van ons eerelid wijlen George Kast- ner. Het is 5- en 3-stemmig, en maakt een I n°. uit van de Cantiones-sacrae, in 1619 te Antwerpen verschenen. Aan het éenig ons I bekende exemplaar van dit werk (in de konink lijke Berlijnsche bibliotheek) ontbreekt de vijfde stem. Ons handschrift is compleeten wij kun nen dus althans dit n°. van het inderdaad voor treffelijk werk, in den oorspronkelijken vorm, in partitie (met uitgewerkten becijferden bas) en in stemmen het licht doen zien. Bezit iemand hier te lande de quinqua vox der Cantiones Hij zou der kunst en ons een grooten dienst bewijzen, door haar ter onzer beschikking te stellen. Bovendien houden wij ons voor alle geschenken in de richting van ons streven ten zeerste aanbevolen, en zullen dankbaar de namen der milde gevers vermelden. Sedert 10 December verwierven wij 229 beschermers (met eene jaarlijkscho bijdrage van f 10 tot /*3) en 67 leden (met eene jaarlijksche] bijdrage van f 2.50 tot f 1.25). Aan het hoofd der eerst- genoemden zien wij erkentelijk Z. M. den Ko ning, H. M. de Koningin en Z. K. H. prins Frederik voor waarlijk vorstelijke jaarlijksche bijdrage, of geschenk in eens." De kiesvereeniging //Eendragt" te Haar lem heeft tot haren candidaat voor de Tweed© Kamer gekozen den heer Mr. C. J. F. Miran- dolle, lid van den gemeenteraad aldaar; de kiesvereeniging //Met God voor Nederland en Oranje" aldaar den heer Mr. C. Th. baron Van Lynden van Sandenburg. De //Burgerkiesvereeniging" te Gronin gen heeft thans tot haren candidaat gekozen den heer Mr. S. Van Houten (de candidaat van //Eendragt"), in plaats van Prof. B. D. H. Teilegen, die voor de candidatuur bedankt heeft In het magazijn der heeren R S. Stok vis en Zonen, aan de Delftsche vaart te Rot terdam, kan men thans de verbeterde Ame- rikaansche breimachine van Lamb in werking zien. Het is maar een klein werktuig, dat men aan den rand eener tafel zet, zoodat het nage noeg geene ruimte inneemt. Daarbij ziet heter netjes en zeer eenvoudig uit, terwijl het zoo licht en gemakkelijk gaat. om er mede te wer ken, dat men bet des noods gerust aan een kind kan toevertrouwen. Zoodra men de machine beeft toegesteld. dat ook bijna geen tijd of moeite kost, heeft men slechts aan een slinger te draaien zoodat er geene langdurige oefening vereischt wordt, om er den slag van te krijgen. Op eene lengte van 2% palm ziet men twee rijen brei naalden, elk van 48 stuks, die met eene vlie gende snelheid in beweging zijn, zoodat iemand die vlug den slinger kan doen werken, binnen een schier ongeloofelijk korten tijd een paar kousen fabriceert, waaraan men dan nog alleen de hielen heeft vast te maken. Het zoogenaamde meerderen en minderen kan men daarbij zoo nauwkeurig regelen als men wil, terwijl men alle mogelijke maten van grof en fijn, van los en dicht werk in acht kan nemen. Mocht bij ongeluk het garen breken, dat hindert niet men knoopt het eenvoudig vast en draait maar weer voort. Evenals kousen worden ook alle andere breiwerken, zooals borstrokken, onder broeken enz. er mede vervaardigd. De construc tie is dus eene nuttige uitvinding, ten dienste van fabrikanten, winkeliers in gemaakte goede ren, werk-inrichtingen en zoo al meer. Doch vooral is zij ook zeer geschikt voor huiselijk gebruik, omdat men daarmede allerlei fantasie- werken kan maken, die met de hand niet altoos goed uitvoerbaar zijn. Onder de laatste ver beterde uitvindingen op dat gebied bekleedt het werktuig ongetwijfeld eene eervolle plaats. Uit Rotterdam wordt dd. 6 Febr. ge meld Eene jonge dochter, hier ter stede in de Keizersstraat als winkeljufvrouw in betrekking, hedenmorgen hot raam der derde verdieping openende, waarschijnlijk om te vernemen hoe laat het was, had het ongoluk naar beneden te storten, waardoor de ongelukkige op de straat dood bleef. De minister van binnenlandscbe zaken maakt bekend, dat de examens voor het verkrijgen van akten van bekwaamheid tot het geven van school- en van huisonderwijs voor de eerste maal in het loopende jaar zullen worden ge-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1869 | | pagina 1