N°. 2728.
Donderdag
31 December.
BINNENLAND.
LEIDSCH
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden, per 3 maandenf 3.00.
Franco per postn 3.85.
Afzonderlijke Nommers0-10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-6 regels 0.75iedere regel meerf 0.121
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels 0.90 iedere regel meer0.15
UITHOOFDE YAN DEN NIEUWJAARSDAG ZAL VRIJ
DAG DEZE COURANT NIET WORDEN UITGEGEVEN.
LEIDEN, 30 December.
Het ontwerp van wet betreffende
e maten, gewichten en weegwerk-
uigen, het derde van dien aard, hetwelk in de
aatste beide jaren aan bet onderzoek der Tweede
£amer wordt onderworpen, heeft bij het onder-
;oek in de afdeelingen o. a. tot de navolgende
leschouwingen aanleiding gegeven
Al dadelijk werd de vraag op den voorgrond
;esteid, of bet goed gezien is, bij deze wet naar
e oorspronkelijke Parijsche standaarden als
;rondslagen voor de maten en gewichten te
erwijzen. Nagenoeg algemeen werd die vraag
ioestemmend beautwoord. Men was het met den
legenwoordigen minister van binnenlandsche za-
en eens, dat de wet niet gegrond kan zijn op
ten koninklijk besluit, en dat geheel haar stel-
el met afhankelijk behoort te worden gemaakt
lan bij dat besluit aangewezen voorwerpen.
Door de meeste leden werd het denkbeeld
toegejuicht, om de kosten van het ijken voortaan
liet meer door den neringdoende te doen beta-
en en dus het tot dusverre geheven ykloon af
schaffen.
Terwijl enkele leden meenden, dat ook het
jken der gasmeters kosteloos moest geschieden,
rerd door anderen het gevoelen voorgestaan,
lat het ijkloon voor doze meetwerktuigen thans
e laag was gesteld. Hier is geen sprake van
en in 't algemeen belang genomen voorzorg,
maar van een maatregel in het persoonlijk be-
,ng van hem, in of voor wiens woning de gas-
neter is geplaatst.
Ook het denkbeeld, om de voorschriften van
iet tegenwoordige wetsontwerp niet op het
aatwerk toe te passen, vond bijval.
Met opzicht tot de gewichtige vraag, of het
Tenschelijk zij, de bij de invoering van het
letrieke stelsel hier te lande aan de nieuwe
aaten en gewichten gegeven namen in stand
houden, dan wel de thans voorgestelde we-
nschappelijke of systematische namen daar-
oor in de plaats te stellen, bleven de gevoe-
ns zeer verdeeld.
Onder een de aandacht trekkenden titel //de
lustverstoorders," heeft do heer Anton Boelen
geschrift in het licht gegeven, waarin hij
ijne denkbeelden over Indië en Indische be-
angen mededeelt. In een warmen stijl komt
ie heer Boelen tegen misbruik en onrecht op
in wijst hij menige verkeerdheid aan. Vooral
fat hij zegt omtrent het lot der officieren in
ndië is, naar wij meenen, zeer behartigens
waard, inzonderheid met het oog op de macht
an het leger in Indië, daar, gelijk ook gene-
aal Knoop erkend heeft, het Nederlandsche
;ezag staat of valt met het leger. AVelsprekend
ichetst hij de daden der officieren. Welsprekend
3 hij ook, wanneer hij met sterke kleuren het
lot der inlanders voorstelt, die gedwongen arbeid
moeten verrichten, en opkomt tegen het onrecht
hetwelk Nederland pleegt door het batig slot
op die wijze te verkrijgen De afschaffing van
het dwangstelsel acht hij gebiedend noodzake
lijk en aan het betoog daarvan is een deel van
zijn geschrift gewijd. In verband daarmede vor
dert bij het tot stand brengen van een gelijk- j
geldenden rechtstoestand voor de ingezetenen j
van Nederlandsch Indië. Ook te dezen aanzien
bevat het werkje menige belangrijke mededee-
ling.
De schrijver beeft zich echter niet bepaald
om de gebreken van het Indisch bestuur aan
te toonen en de middelen tot herstel aan te
geven. Hij bestrijdt ook de oorzaken van het
kwaad en noemt als zoodanig de reactionnaire
beginselen en bovenal den invloed der Jezuïeten,
waarvan hij de Tijd" als het orgaan beschouwt.
Zijne uitvallen tegen deze zijn zeer heftig. Hen
en hun aanhang noemt hij de rustverstoor
ders." Naar ons oordeel, zoo voegt de Arnhem-
sche Courant bij dit bericht, had zijn geschrift
er bij gewonnen wanneer hij de Jezuïeten had
laten rusten. Men kan ze-x goed eon orthodor-
protestant of zelfs volkomen onverschillig in
geloofszaken zijn en toch jegens Indië hetzelfde
onrecht plegen, dat de heer Boelen aan de
reactie ten laste legt. Laten wij de staatkun
dige geschillen niet verbitteren door er geloofs
geschillen bij te betrekkener is verwarring
genoeg. Nederland is zoo vaak beroerd door
kerkelijke twistendie aan te wakkeren kan
slechts noodlottig zijn.
De storm van eergisterenavond heeft de
volgende verwoestingen aangebracht
Op den hoek der Middellaan en Kerklaan in
de Plantage, te Amsterdam, zijn te halfnegen
de reeds hoog opgetrokken muren van een nieu
wen aanbouw neergestort op de metaalwaren-
fabriek van de heeren J. T. Scholte en Comp.
Het fabriekgebouw is daardoor voor het groot
ste gedeelte verbrijzeld. Ware het onheil on
geveer 10 minuten vroeger voorgevallen, dan
zouden van het 70tal werklieden, aldaar werk
zaam, ongetwijfeld velen ernstig gekwetst zijn
geworden.
Te Vreeswijk is de schipbrug geheel uit elkan
der geslagen. De stukken van deze brug zijn
zoowel neer- als opwaarts geslingerd. Van de
losgerukte schepen zijn er zes gezonken, 3 zicht
baar en 3 nog niet te vinden. Op het oogen-
blik, dat de brug werd losgerukt, waren er twee
personen op, een bruggeknecht en een burger uit
Vianen. Beiden zijn later, toen de storm bedaard
was, kunnen gered worden. De schok was zoo
hevig, dat zware ijzeren ringen en balken als
riet werden verbroken.
Uit Vollenhoven meldt men, dat in den Bar-
schopperdijk ten gevolge van den storm drie
groote gaten gespoeld zijn.
Uit Rheden wordt gemeld, dat aldaar, behalve
schade aan daken en schoorsteenen, onderschei
dene schaapskooien zijn ingestort, onder een
waarvan 13 schapen en eene koe zijn verplet
terd. In de naburige bosschen zijn een aantal
boomen ontworteld en doorgebrokenop het
landgoed Middachten stortten zware beuken op
het huis van den rentmeester, dat door dien
val gedeeltelijk is bezweken. De rivier voor het
dorp wast aanhoudend, zoodat communicatie met
het dorp Lathum moelijk wordt en het lage
land in grooten omvang overstroomd is.
De sterkste windstoot, die tijdens den
eergisterenavond te Utrecht woedenden storm
werd waargenomen, was 110 Ned. ponden op
de vierk. el; bij den storm in den nacht van
6 op 7 December was de sterkste waargenomen
windstoot 150 Ned. ponden op de vierk. el.
De gezondheidstoestand van Nijkerk
heeft de bijzondere opmerkzaamheid getrokken
van den inspecteur voor het geneeskundig staats
toezicht in Gelderland en Utrecht. Het veel
vuldig voorkomen van typhus en longtering en
het betrekkelijk groot aantal sterfgevallen ten
gevolge van die ziekten, hebben hem doen be
sluiten om nauwkeurig na te gaan welke de
oorzaken dezer ziekten aldaar zijn, en op welke
wijze verbetering in den gezondheidstoestand
to bron go n io.
Reeds meermalen heeft de inspecteur een
bezoek aan Nijkerk gebracht, totdat hij nu on
langs zijne inspectie aldaar heeft voortgezet en
gedurende verscheidene dagen achtereen een
onderzoek heeft ingesteld naar alles wat aldaar
de volksgezondheid bedreigt.
Hij heeft zich overtuigd dat de hygiënische
toestand van dat stadje van dien aard is, dat de
gezondheid der ingezetenen van vele kanten
bedreigd wordt. Een aantal slechte, door arme
menschen bewoonde huizen, zijn van dien aard,
dat men ze slechts hutten noemen kan; velen
bestaan slechts uit een eenig vertrek, hetwelk
somtijds niet alleen menschen maar ook dieren
tot verblijf dient. Reeds de ruimte dier wonin
gen is voor het getal der bewoners onvoldoende.
Door armoede en daarmede dikwerf gepaard
gaande onreinheid wordt de lucht van die wo
ningen op eene wijze bedorven, dat de gezond
heid daardoor wel niet eensklaps, maar niette
min zeker op den duur ondermijnd wordt.
Rondom deze woningen vindt men een on-
geloofelijk aantal vuile walgelijke mesthoopen,
die door hunne uitwasemingen niet alleen de
omringende lucht bederven, maar de ontlede
stoffen in den bodem doen indringen en daar
door het onmisbaar drinkwater verontreinigen
en bederven.
Een aantal opzettelijk onderzochte pompen
leveren dan ook reeds het droevig bewijs, dat
het drinkwater, deze eerste levensbehoefte, hoe
langer hoe meer bedorven wordt en in plaats
van eene weldaad voor den mensch te zijn,
hem tot nadeel strekt.
Ook de afloop van het hemelwater en van
het gebruikte in de huishoudingen, is op vele
plaatsen hoogst gebrekkig, en een aantal vuile,
dikwerf verstopte slooten en goten dragen tot
het vermeerderen van de nadeelen bij.
Geiten- en varkenshokken, vooral de laatste,
zijn ook in groote hoeveelheid voorhanden, en