N°. 2694. Vrij da A°. 20 November. BINNENLAND. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DEZER COURANT. Voor Leiden, per 3 maandenf 3.00. Franco per post3.85. Afzonderlijke Nommers0.10. Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen, uitgegeven. PRIJS DER ADVERTENTIEN. Van 1-6 regels 0.75iedere regel meerf 0.126 Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van 1-4 regels 0.90iedere regel meer0.15 LEIDEN, 19 November. Bij de algemeene beraadslagingen over de Indische begrooting werd door den heer De Bosch Kemper ter loops eene opmerking ge maakt over den vrijen arbeid op Javahoewel hij meende dat men eenmaal tot een stelsel van vrijen arbeid moest komen, oordeelde hij dat men zich, bij het bespreken van den tegenwoor- digen toestand op dat punt, illusiën maakte. De minister van koloniën gaf daarop het vol gende, veelbeteekenende antwoord: De heer De Bosch Kemper heeft gisteren een woord gesproken van verzoening, van niet-wan- trouwen. Ik ben daarvoor zeer erkentelijk. Hier toe zou ik mij bepaald hebben indien de geachte spreker zich niet had schuldig gemaakt aan een beweren, dat ik niet onweersproken mag laten het beweren dat vrije arbeid op Java eene illusie is. Yrije arbeid, zeide de geachte spreker, is eene illusie behalve op de hoofdplaatsen en de parti culiere landen. Omdat die meening openlijk in deze vergade ring is geuit moet ik er een woord tegen zeg- Het ware mij anders aangenamer geweest dit te doen in een niet officieel gesprek, zooals ik geloof dat meer in gebruik zou kunnen ko men indien men zaken van de orde in deze zaal zou willen afvoeren. Yrije arbeid op Java eene illusie De geheele rijstcultuur geen vrije arbeid? De geheele aan plant van tweede gewassen geen vrije arbeid? Be geheele binnenlandsche handel, waarvoor honderden en duizenden dagelijks op de handels- vegen loopen, palen ver, om er hunne eigene goederen naar hunne eigene markt te brengen geen vrije arbeid? Mijnheer de Yoorzitter, het heeft mij inderdaad getroffen dat het geloof aan vrijen arbeid nog zoo zwak is. En alsof het toe val medewerkte ontving ik dezer dagen het ver slag van den nieuw benoemden resident van Bezoeki, over den toestand waarin hij dat ge west bevonden had. Hij was er het laatst ge weest in 1837 als controleur of surnumerair. Vij hebben hier te doen met een man, geheel eleid in de vormen van het cultuurstelsel, een man, schrijvende ook dit moet men te genwoordig in aanmerking nemen toen er nog geen sprake was van eene verandering van ministers schrijvende aan den tegenwoordigen gouverneur-generaal. Wat bericht hij //De gou- vernements-suikercultuur in de afdeelingen Be zoeki en Panaroekan, hoewel ruime winsten af werpende, is bij de bevolking minder gewild." En daarentegen, omtrent Bondowosso //Hetgeen vooral veel welvaart in die afdeeling teweeg brengt, is de particuliere tabakscultuur, welke aanplant, zonder eenig voorschot en geheel vrij- willig geschiedende, ruim een millioen gulden jaarlijks onder de bevolking verspreidt. Die cul tuur bevond ik intusschen voordeeliger voor den planter dan voor de verwerkers van het product, van welke slechts enkelen goede zaken maakten." (Bit zijn alzoo die bewuste egoïsten!) Yerder: «Meer dan duizend karren, bespannen met prach tige koebeesten, voeren de producten, zoo van den lande als van de particulieren, af uit de afdeeling Bondowosso naar de afdeeling Pana roekan en voeren andere artikelen van daar op. Dit transport, zoomede door pikolpaarden, is als de bronader van welvaart te beschouwen en vervangt de ontbrekende waterwegen." Ziedaar het meest recente wat ik over vrijen arbeid heb mede te deelen. Wij vermelden met ingenomenheid, schrijft het Handelsblad, dat door de bemoeiingen van de afd. Neder-Yeluwe van de Geldersche Maat schappij van Landbouw, in het begin dezer maand, te Arnhem een cursus geopend is voor zulke hulponderwijzers en kweekelingen, die verlangen examen af te leggen in de be ginselen der bouwkunde volgens art. 1, la. in der wet op het lager onderwijs. De lessen wor den door den heer Dr. Tiebout, op eiken Za terdag, van ongeveer 3 tot 6 uren na den middag gegeven en zijn mede toegankelijk voor hulponderwijzers en kweekelingen uit andere afdeelingen. Het zal wel -onnoodig zijn te be- toogen, dat het voor de plattelandsjeugd van groot belang is gezonde begrippen omtrent den aard der gronden, den plantengroei, de uit werking van de bemesting, de weerkunde, enz., te erlangen. De kennis der natuur moet op de scholen onderwezen worden; dit voornamelijk met het oog op den landbouw te doen, zou groot nut kunnen stichten en de school nog meer onmiddellijk met het dagelijksch leven in aanraking brengen. Daarom juichen wij de po ging tot bevordering van dit doel, door de afdeeling Neder-Yeluwe zeer toe en vestigen daarop de aandacht van belanghebbenden. De burgemeester van Ede, jonkheer A. W. Yan Borsele, die met de uitvoering van het besluit belast is, heeft zich bereid verklaard de verlangde inlichtingen te geven. De wereldberoemde componist Giacomo Ros sini, voor eenige dagen te Parijs overleden, werd den 29sten Eebr. 1792 te Pesaro in Italië geboren. Gelijk bijna alle groote mannen, heeft hij in zijne eerste jeugd met moeilijkheden en bezwaren te kampen gehad. Zijne ouders waren arm, hij moest al spoedig voor zijn eigen on derhoud zorgen, en wijdde zich aan kerkmuziek, vooral aan het gezang. Zonder meester heeft hij zich zelf gevormd door de muziek van Haydn en vooral die van Mozart te bestudeeren. Een van zijne eerste werken getiteldII Pianto d'Armonia werd te Bologna in 1808 uitgevoerd. Deze cantate trok de aandacht en verleende hem de bescherming van eene aanzienlijke fa milie en van eenige liefhebbers die hem eene kleine opera lieten schrijven, welke in 1816 te Yenetië werd opgevoerd. Daarna volgde een reeks werken, die niet allen in herinnering zijn gebleven, elkander met groote snelheid op, en in het jaar 1812 werden niet minder dan vijf opera's in den tijd van zes of zeven maanden door hem geschreven. Maar eerst in 1813, bij de ver schijning van Tancredi te Yenetië, kan men zeggen dat door hem eene ware hervorming in de kunst werd ingevoerd. Tot op dien tijd had den de Italianen uitsluitend gehoor en gevoel voor de melodie gehad: de instrumenten moch ten alleen het gezang ondersteunen maar zeer zelden opgemerkt worden. De oneindige ver scheidenheid, de kracht en harmonie van Ros sini's muziek was iets geheel nieuws en werd met entbusiasme ontvangen. In den tijd van vier jaar ging dit meesterstuk geheel Europa rond. De critiek, die in de nieuwe opera ver scheidene gebreken aanwees, werd door de alge meene opgewondenheid tot zwijgen gebracht, en het publiek, dat slechts naar indruk en gevoel luistert, spotte met de uitspraak van enkele kunstkenners. Toen de eerste opvoering zou plaats hebben, was Rossini zoo angstig om uit gefloten te wordendat hij geen moed had zich op het orkest aan de piano te plaatsen zooals hij gewoon was en volgens zijn engagement ver plicht was te doen, maar reeds bij de ouverture kwam hij onder de luide toejuichingen van de geheele zaal uit zijne schuilplaats te voorschijn In 1814 schreef hij twee opera's voor het the ater te Milaan, en het jaar daarop werd hij in Napels, waar men jaloersch begon te worden, voor zeven jaar (a 12,000 fr. per jaar) geënga geerd. Hier werd het eerst //Elisabetta, regina d'Inghilterra" met groot succes opgevoerd. De rol van Elisabeth werd vervuld door Mile Colbrand, die in 1821 de vrouw van Ros sini werd. Zij had toen, naar men zegt, meer dan vijftig duizend franken inkomen. In 1816, bij gelegenheid van het Carnaval te Rome, werd //II Barbiere di Seviglia" gege ven. Het onderwerp van dit meesterstuk was reeds vroeger door Paisiello bewerkt; deze zag het niet zonder naijver nog eens door den jeug digen maestro opvatten en rekende op eene volkomene nederlaag. De eerste opvoering werd ook inderdaad met zulke ondubbelzinnige tee kenen van afkeuring begroet, dat Rossini bij de tweedemaal eene ongesteldheid voorwendde om niet op het orkest te moeten verschijnen. Ter wijl hij zich intusschen in zijn bed verscholen hield, kwam men hem met veel drukte en ge weld het bericht brengen, dat zijn werk eene ongehoorde zegepraal had behaald en dat de toeschouwers hem bij fakkellicht hunne hulde kwamen bieden. Hij zelf heeft verhaald, dat hij in twaalf dagen de //Barbier" geschreven heeft. //Ik componeerde dikwijls," zegt hij, //zonder de woorden te kennen, maar de gedachten kwamen van zelf, als eene inspiratie, bij mij op. Ik was er zelf verbaasd over. God moet mij te hulp gekomen zijn, want het is niet mogelijk niet aan God te gelooven terwijl men zelf ver wonderd staat over de snelheid waarmee men werkt." Onder verscheidene opera's, die hij de volgende jaren componeerde, behoort //Othello", door de Napolitanen //een vulkaan" genoemd; //la Cene- rentola" te Rome opgevoerd, //la Gazza ladra" dat te Milaan groolen opgang maakte, en //Mose in Egitto", waarvan de grootsche stijl de Duitsche

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1868 | | pagina 1