N°. 2694.
Vrij da
A°.
20 November.
BINNENLAND.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden, per 3 maandenf 3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-6 regels 0.75iedere regel meerf 0.126
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels 0.90iedere regel meer0.15
LEIDEN, 19 November.
Bij de algemeene beraadslagingen over de
Indische begrooting werd door den heer De
Bosch Kemper ter loops eene opmerking ge
maakt over den vrijen arbeid op Javahoewel
hij meende dat men eenmaal tot een stelsel van
vrijen arbeid moest komen, oordeelde hij dat
men zich, bij het bespreken van den tegenwoor-
digen toestand op dat punt, illusiën maakte.
De minister van koloniën gaf daarop het vol
gende, veelbeteekenende antwoord:
De heer De Bosch Kemper heeft gisteren een
woord gesproken van verzoening, van niet-wan-
trouwen. Ik ben daarvoor zeer erkentelijk. Hier
toe zou ik mij bepaald hebben indien de geachte
spreker zich niet had schuldig gemaakt aan een
beweren, dat ik niet onweersproken mag laten
het beweren dat vrije arbeid op Java eene illusie
is. Yrije arbeid, zeide de geachte spreker, is eene
illusie behalve op de hoofdplaatsen en de parti
culiere landen.
Omdat die meening openlijk in deze vergade
ring is geuit moet ik er een woord tegen zeg-
Het ware mij anders aangenamer geweest
dit te doen in een niet officieel gesprek, zooals
ik geloof dat meer in gebruik zou kunnen ko
men indien men zaken van de orde in deze zaal
zou willen afvoeren.
Yrije arbeid op Java eene illusie De geheele
rijstcultuur geen vrije arbeid? De geheele aan
plant van tweede gewassen geen vrije arbeid?
Be geheele binnenlandsche handel, waarvoor
honderden en duizenden dagelijks op de handels-
vegen loopen, palen ver, om er hunne eigene
goederen naar hunne eigene markt te brengen
geen vrije arbeid? Mijnheer de Yoorzitter, het
heeft mij inderdaad getroffen dat het geloof aan
vrijen arbeid nog zoo zwak is. En alsof het toe
val medewerkte ontving ik dezer dagen het ver
slag van den nieuw benoemden resident van
Bezoeki, over den toestand waarin hij dat ge
west bevonden had. Hij was er het laatst ge
weest in 1837 als controleur of surnumerair.
Vij hebben hier te doen met een man, geheel
eleid in de vormen van het cultuurstelsel,
een man, schrijvende ook dit moet men te
genwoordig in aanmerking nemen toen er
nog geen sprake was van eene verandering van
ministers schrijvende aan den tegenwoordigen
gouverneur-generaal. Wat bericht hij //De gou-
vernements-suikercultuur in de afdeelingen Be
zoeki en Panaroekan, hoewel ruime winsten af
werpende, is bij de bevolking minder gewild."
En daarentegen, omtrent Bondowosso //Hetgeen
vooral veel welvaart in die afdeeling teweeg
brengt, is de particuliere tabakscultuur, welke
aanplant, zonder eenig voorschot en geheel vrij-
willig geschiedende, ruim een millioen gulden
jaarlijks onder de bevolking verspreidt. Die cul
tuur bevond ik intusschen voordeeliger voor den
planter dan voor de verwerkers van het product,
van welke slechts enkelen goede zaken maakten."
(Bit zijn alzoo die bewuste egoïsten!) Yerder:
«Meer dan duizend karren, bespannen met prach
tige koebeesten, voeren de producten, zoo van
den lande als van de particulieren, af uit de
afdeeling Bondowosso naar de afdeeling Pana
roekan en voeren andere artikelen van daar op.
Dit transport, zoomede door pikolpaarden, is
als de bronader van welvaart te beschouwen
en vervangt de ontbrekende waterwegen."
Ziedaar het meest recente wat ik over vrijen
arbeid heb mede te deelen.
Wij vermelden met ingenomenheid, schrijft het
Handelsblad, dat door de bemoeiingen van de
afd. Neder-Yeluwe van de Geldersche Maat
schappij van Landbouw, in het begin dezer
maand, te Arnhem een cursus geopend is
voor zulke hulponderwijzers en kweekelingen,
die verlangen examen af te leggen in de be
ginselen der bouwkunde volgens art. 1, la. in
der wet op het lager onderwijs. De lessen wor
den door den heer Dr. Tiebout, op eiken Za
terdag, van ongeveer 3 tot 6 uren na den
middag gegeven en zijn mede toegankelijk voor
hulponderwijzers en kweekelingen uit andere
afdeelingen. Het zal wel -onnoodig zijn te be-
toogen, dat het voor de plattelandsjeugd van
groot belang is gezonde begrippen omtrent den
aard der gronden, den plantengroei, de uit
werking van de bemesting, de weerkunde, enz.,
te erlangen. De kennis der natuur moet op de
scholen onderwezen worden; dit voornamelijk
met het oog op den landbouw te doen, zou
groot nut kunnen stichten en de school nog
meer onmiddellijk met het dagelijksch leven in
aanraking brengen. Daarom juichen wij de po
ging tot bevordering van dit doel, door de
afdeeling Neder-Yeluwe zeer toe en vestigen
daarop de aandacht van belanghebbenden. De
burgemeester van Ede, jonkheer A. W. Yan
Borsele, die met de uitvoering van het besluit
belast is, heeft zich bereid verklaard de verlangde
inlichtingen te geven.
De wereldberoemde componist Giacomo Ros
sini, voor eenige dagen te Parijs overleden,
werd den 29sten Eebr. 1792 te Pesaro in Italië
geboren. Gelijk bijna alle groote mannen, heeft
hij in zijne eerste jeugd met moeilijkheden en
bezwaren te kampen gehad. Zijne ouders waren
arm, hij moest al spoedig voor zijn eigen on
derhoud zorgen, en wijdde zich aan kerkmuziek,
vooral aan het gezang. Zonder meester heeft
hij zich zelf gevormd door de muziek van Haydn
en vooral die van Mozart te bestudeeren. Een
van zijne eerste werken getiteldII Pianto
d'Armonia werd te Bologna in 1808 uitgevoerd.
Deze cantate trok de aandacht en verleende
hem de bescherming van eene aanzienlijke fa
milie en van eenige liefhebbers die hem eene
kleine opera lieten schrijven, welke in 1816 te
Yenetië werd opgevoerd. Daarna volgde een
reeks werken, die niet allen in herinnering zijn
gebleven, elkander met groote snelheid op, en
in het jaar 1812 werden niet minder dan vijf
opera's in den tijd van zes of zeven maanden door
hem geschreven. Maar eerst in 1813, bij de ver
schijning van Tancredi te Yenetië, kan men
zeggen dat door hem eene ware hervorming in
de kunst werd ingevoerd. Tot op dien tijd had
den de Italianen uitsluitend gehoor en gevoel
voor de melodie gehad: de instrumenten moch
ten alleen het gezang ondersteunen maar zeer
zelden opgemerkt worden. De oneindige ver
scheidenheid, de kracht en harmonie van Ros
sini's muziek was iets geheel nieuws en werd
met entbusiasme ontvangen. In den tijd van
vier jaar ging dit meesterstuk geheel Europa
rond. De critiek, die in de nieuwe opera ver
scheidene gebreken aanwees, werd door de alge
meene opgewondenheid tot zwijgen gebracht, en
het publiek, dat slechts naar indruk en gevoel
luistert, spotte met de uitspraak van enkele
kunstkenners. Toen de eerste opvoering zou
plaats hebben, was Rossini zoo angstig om uit
gefloten te wordendat hij geen moed had zich
op het orkest aan de piano te plaatsen zooals
hij gewoon was en volgens zijn engagement ver
plicht was te doen, maar reeds bij de ouverture
kwam hij onder de luide toejuichingen van de
geheele zaal uit zijne schuilplaats te voorschijn
In 1814 schreef hij twee opera's voor het the
ater te Milaan, en het jaar daarop werd hij
in Napels, waar men jaloersch begon te worden,
voor zeven jaar (a 12,000 fr. per jaar) geënga
geerd. Hier werd het eerst //Elisabetta, regina
d'Inghilterra" met groot succes opgevoerd. De
rol van Elisabeth werd vervuld door Mile
Colbrand, die in 1821 de vrouw van Ros
sini werd. Zij had toen, naar men zegt,
meer dan vijftig duizend franken inkomen. In
1816, bij gelegenheid van het Carnaval te
Rome, werd //II Barbiere di Seviglia" gege
ven. Het onderwerp van dit meesterstuk was
reeds vroeger door Paisiello bewerkt; deze zag
het niet zonder naijver nog eens door den jeug
digen maestro opvatten en rekende op eene
volkomene nederlaag. De eerste opvoering werd
ook inderdaad met zulke ondubbelzinnige tee
kenen van afkeuring begroet, dat Rossini bij de
tweedemaal eene ongesteldheid voorwendde om
niet op het orkest te moeten verschijnen. Ter
wijl hij zich intusschen in zijn bed verscholen
hield, kwam men hem met veel drukte en ge
weld het bericht brengen, dat zijn werk eene
ongehoorde zegepraal had behaald en dat de
toeschouwers hem bij fakkellicht hunne hulde
kwamen bieden. Hij zelf heeft verhaald, dat hij
in twaalf dagen de //Barbier" geschreven heeft.
//Ik componeerde dikwijls," zegt hij, //zonder de
woorden te kennen, maar de gedachten kwamen
van zelf, als eene inspiratie, bij mij op. Ik was
er zelf verbaasd over. God moet mij te hulp
gekomen zijn, want het is niet mogelijk niet
aan God te gelooven terwijl men zelf ver
wonderd staat over de snelheid waarmee men
werkt."
Onder verscheidene opera's, die hij de volgende
jaren componeerde, behoort //Othello", door de
Napolitanen //een vulkaan" genoemd; //la Cene-
rentola" te Rome opgevoerd, //la Gazza ladra" dat
te Milaan groolen opgang maakte, en //Mose in
Egitto", waarvan de grootsche stijl de Duitsche