2667.
Dinsdag
A°. 1868\K
20 October
BINNENLAND.
EIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Leiden, per 3 maandenf 3.00.
anco per postn 3.85.
ionderlijke Nommers0.10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 1-6 regels 0.75; iedere regel meerf 0.1fc2*
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels ƒ0.90iedere regel meer0.15.
Leiden, 19 October.
ipaierkelijk is inderdaad hetgeen naar aan-
van het mandement der bisschoppen iu
der vliegende blaadjes van de Friesche Ver
mig tot bevordering en verdediging van
openbaar volksonderwijs gezegd wordt. De
•den aldaar aangehaald zijn van een Koorasch-
ïoliek. Meer weten wij van den schrijver
doch de redactie dier blaadjes verzekert ons,
het een even kundig als rechtschapen Ka-
iek is. De woorden zijn te merkwaardig dan
vij ze hier niet in hun geheel zouden laten
en:
De geloovigen, die genegen zijn de raadge-
van het mandement ten aanzien der school
Igen hetgeen trouwens geheel aan hun
meenen eu geweten is overgelaten bevin-
zich voor de uitvoering in groote moeilijk-
d. Vele der scholen, die als Katholieke
len bekend zijn, voldoen niet aan de eischen
het mandementop anderen worden zaken
ierd en gedaan, die verre van Katholiek, al
as verre van Roomsch-Katholiek zijn. Wie
ia dezen toestand beslissen, of zekere school
!an niet Katholiek is Wie kan waarborgen,
het onderwijs, daar gegeven, deugdelijk Ka-
iek is? Met het mandement zal men ant-
irden: de geestelijkheid kan en zal u voor-
ten, de geestelijkheid moet dit beslissen. Dit
ffel zoo; maar erkent dan ook tevens, dat
doende de geestelijkheid arbiter wordt over
onderwijs en de opvoeding, en bij de maat-
lijke opleiding en vorming der kinderen
jlaats der ouders inneemt, hen daaruit ver
st
iet resultaat, dat van het mandement te
toten is, bestaat hierin:
lat in sommige gemeenten het onzijdig onder
voor een tijd in de war zal gestuurd worden
lat sommige Roomsch-Katholieken, niet aan
eischen hunner geestelijkheid kunnende of
lende toegeven, aan allerlei onaangenaambe-
zullen blootstaan en tegen wil en dank in
anti-clericale partij zullen geworpen worden;
dat velen, in hun maatschappelijk leven, en
paaldelijk met opzicht tot hunne kinderen,
it onder dwang der geestelijkheid willende staan,
5 zullen worden aan de kerk;
dat, aangezien het den geloovigen verboden
het onzijdige onderwijs te bevorderen, vele
omsch-Katholieke ambtenaren, als daar zijn:
ioolmeesters, inspecteurs van het onderwijs,
'ooiopzieners, leden van provinciale en ge-
ientebesturen enz., die allen gezworen hebben,
i wetten te zullen handhaven en het on
twijs te bevorderen, gesteld worden tusschen
-'need en kerkverloochening, tusschen hun be
en hun geweten;
dat door dit een en ander in den boezem
der Nederlandsche Roomsch-Katholieken eene
noodlottige scheuring zal ontstaan, die hen,
evenals in België, in liberalen en clericalen zal
verdeelenen eindelijk en dit is het goede,
dat er uit het mandement zal geboren worden
dat onze Protestantsche landgenooten zich vaster
dan ooit om de wet van 1857 zullen scharen,
want men moet zich niet bedriegen in
Nederland leeft nog altijd de leus//Liever
Turksch dan Paapsch
En wat moeten thans de Nederlandsche
Roomsch-Katholieken in deze treurige en moei
lijke omstandigheden doen? Hoort! wat zij te
doen hebben.
Zij moeten zich herinneren, dat zij zonen en
dochters zijn van het vrije Nederland, dat nooit
dwang heeft willen torschen.
Zij moeten zich herinneren, dat opvoeding
en opleiding der jeugd eene taak van het leven,
een heilige arbeid, een werk *?or de eeuwigheid
is, dat onder geen voorwendsel in eene partij-
zaak ontaarden mag. Zij moeten zich herinneren,
dat zij als ouders niet verantwoord zijn voor
God, indien zij het onderricht en de maatschap
pelijke opleiding hunner kinderen aan het
welmeenen en de willekeur van anderen prija-
En vooral moeten zij zich wel herinneren,
dat zij Nederlandsche Roomsch-Katholieken zijn.
En als zij dit alles wel zullen overwogen heb
ben, zal het hun plicht zijn, als trouwe lid
maten der kerk, de lessen en waarschuwingen
van hunne hoogwaardige kerkvoogden dank
baar aan te nemen, maar ook tevens de aan
maningen en raadgevingen, daarin ten aanzien
van het onzijdig onderwijs gegeven, aU voor
Nederlandsche Roomsch-Katholieken onbruik
baar, eerbiedig ter zijde te leggen."
LEIDEN, 19 October.
Berichten uit Batavia tot 5 Sept. vermel
den weinig of geen nieuws. Alleen uit de zen
ding van het 14de bataljon infanterie naar Bali
blijkt, dat, hoewel van verdere ongeregeldheden
aldaar niets gemeld wordt, de rust toch nog
wel wat te wenschen overlaat. Van Makassar
werden te Batavia geruststellende tijdingen ont
vangen. De cholera heeft zoo goed als uitge
woed.
Aan de Arnh. Courant is het volgende be
richt toegezonden:
Op de brochure van Dikaiophilos, //Een voor
val aan de koninklijke militaire academie", werd
den lOden Oct. jl. geannonceerd, dat gereed lag
voor uitgave: //Een diefstal aan de koninklijke
militaire academie, Leugen of Waarheid, Dikaio
philos ontmaskerd door W. C. Nieuwenhuizen,
cadet O.-I. leger, uit naam van het korps ca
detten.
Ieder die met mij het kalme en waardige
betoog van D. gelezen heeft, was zeer benieuwd
om met die repliek van het korps cadetten, zoo
bombastisch aangekondigd, kennis te maken
Welke moeite men daarvoor ook genomen
heeft, ze heeft tot niets geleid. Herhaalde ma
len zijn sedert Maandag jl. de uitgeefster, de
cadetten der academie eu particulieren in Breda
dringend uitgenoodigd een exemplaar over te
maken. Zelfs een aanbod aan eerstgenoemde
om er eene te erlangen voor het tienvoudige
van den prijs, kon niets baten.
Het schijnt zich dus te bevestigen, dat de
uitgave gefingeerd is geweest of dat men
//na zulk eene annonce 1" de oplaag geheel
ingehouden heeft. Die handeling te qualificeeren
ligt niet op mijn weg.
Ik vraag alleen //wanneer uit naam van het
korps cadetten zulke feiten gepleegd worden,
die op zóo ergerlijke en onedele wijze den goe
den naam eener hoogst achtenswaardige familie
bekladden, of zulks straffeloos kan geschieden
en of het dan niet hoog tijd wordt daaraan
voor goed een einde te maken
Ik hoop dat het der redactiën van andere
bladen moge behagen, voor eene juiste waardee
ring door het publiek dezer manier van repli-
ceeren, dit te willen overnemen.
De Staats-Courant meldt dat Zaterdag door
commissarissen der Rijnoeverstaten eene over
eenkomst is geteekend betrekkelijk de herziening
der Mainzer Rijnscheepvaart-acte van 31 Maart
1831.
Men verwacht dat de afdeelingen van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal heden het
onderzoek over de ontwerpen van wet, uitma
kende de staatsbegrooting voor den jare 1869,
ten einde zullen brengen. De Kamer zal dan
gedurende twee a drie weken uiteengaan. Reeds
zijn onderscheidene leden uit de residentie ver
trokken.
Te Delfahaven hoopt men eerlang tot
de uitvoeriug over te gaan van het plan tot
oprichting van een standbeeld voor onzen grooten
zeeheld Piet Hein. Reeds is er voor een zeer
aanzienlijk bedrag door het vorstelijk huis in
geschreven. De burgemeester heeft ingeteekend
voor f 2000, terwijl de overige leden der com
missie en een aantal anderen mede ruimschoots
bijdragen.
Zaterdag is te Amsterdam met goed
gevolg van de werf //Concordia", van de heereu
Meursing en Huygens, te water gelaten het
fregatschip //Baron Van Pallandt van Rosen-
dael", groot circa 750 gemeten of 1000 Java-
lasten, voor rekening eener reederij onder di
rectie van de heeren Huygens en Hardeberg,
te 's-Hage, en gevoerd zullende worden door
kapit. G. H. Holtgreve.
Daarna is de kiel gelegd voor het fregatschip
//Maibit", groot 600 gemeten of 800 Java-lasten,
