sloten, om de hoogere burgerschool met een
vierden cursus te vermeerderen, die den eersten
September 1869 een aanvang zal nemen.
De gemeenteraad te Hoorn heeft tot
leeraren aan de hoogere burgerschool benoemd
de heeren H. Schoo, te Hoorn, voor de wis
kunde, C. M. Groenman, te Utrecht, voor werk
tuigkunde, technologie, natuurkunde, scheikunde
en beginselen der planten- en dierkunde; J. G.
De Yos, te Amsterdam, voor aardrijkskunde en
geschiedenis; H. Raëskin, te Sneek, voor de
Hoogduitsche en Eogelsche taal-en letterkunde;
P. N. G. Penders, te Middelburg, voor de gym
nastiek, en tot directeur uit die heeren benoemd
den heer J. G. De Yos. Yoor de benoeming
van een leeraar in de Hollandsche en Pransche
talen en letterkunde zal eene oproeping van
sollicitanten plaats hebben. Heeds vroeger wer
den tot leeraar aan die school benoemd de hee
ren H. Yorderman in de teekenkunde en Dr.
K. W. Mitland Montijn in de oude talen.
Uit Leeuwarden wordt van'27 Sept. ge
meld De volgende treurige gebeurtenis geeft hier
sedert eenige dagen stof tot vele gesprekken.
Een paar echtelieden in het Sint-Anthony-
gasthuia hadden verleden Zondag-avond een vijf
tal personen bij zich genoodigd, die allen na
het gebruik van op dien dag bij een apotheker
gehaalden, door diens bediende afgegeven bes
senwijn ongesteld werden, sommigen, waaronder
de vrouw, zelfs in erge mate. Er werd den vol
genden ochtend dadelijk geneeskundige hulp
ingeroepen. Yóor de geneesheer echter nog was
gekomen, dronk de man zelf, die er 's avonds
te voreu niet van had gebruikt, ook van den
wijn, als om zich te overtuigen, of deze inder
daad de ongesteldheid had veroorzaakt. Maar
al te spoedig kwamen de gevolgen. Onder he
vige smarten en sterke opzwelling van het
lichaam stierf de man 's nachts. De overigen,
die allen in mindere hoeveelheid van den drank
hadden gebruikt, zijn, naar men verneemt, thans
buiten gevaar, behalve een jongeling, die Yrij-
dag naar het stads-ziekenhuis is vervoerd. Men
verdiept zich natuurlijk in gissingen, welk vocht
de flesch heeft ingehouden. Men vermoedt, dat
er vroeger een of ander vergif in is geweest,
en dat de flesch niet behoorlijk was gereinigd
geworden, of wel dat de bediende geheel iets
anders dan bessenwijn heeft afgegeven. De
justitie heeft zich de zaak aangetrokken en
gisteren aan het paleis van justitie eene schou
wing van het lijk doen verrichten door de hee
ren Dra. S. E. D. Yan Wageningen en Jacs.
Baart de la Eaille en den heer chirurgijn J.
Winkler, in tegenwoordigheid van de heeren
apothekers E. Bloembergen en J. J. Bruinsma,
aan welken laatste voorts is opgedragen den
drank, waarvan nog eene geringe hoeveelheid
moet voorhanden zijn, benevens eenige andere
voorwerpen, te onderzoeken.
Z. M. heeft H. E. J. Ten Kate van Loon
eervol ontslagen als rijkshavenm. bij het Zede-
rikkanaal, en benoemd tot bakenm. op den
waterweg van Botterdam naar zeeJ. Sclïraver,
op zijn verzoek, ontslagen als sluism/bij het ka
naal van Zuid-Beveland, en tot sluisw. bij dat
kanaal benoemd A. Hofstee, te Helder bekrach
tigd de benoeming van E. E. Yaarron Morel,
burgem. van 's-Gravendeel, totsecr. dier gem.;
vergunning verleend: aan D. Tolsma, te Bols-
ward, tot het dragen der gouden medaille
//Bene Merenti" en van het kruis //Fidei et
Yirtuti;" en aan F. Yan Kijswijk te Baardwijk,
L. Jacquemijns te Tilburg, en E. J. A. Corne-
lissen te Amsterdam, tot het dragen van het
kruis //Fidei et Yirtuti," hun respectievelijk door
Z. H. den paus geschonken.
De Thermometer van Fahrenheit teekende al
hier Dinsdag des namiddags te 5 uren 60°, Wind:
Z. W., des avonds te 8 uren 54°, te 10 uren
62°. Dinsdag 's morgens te 5 uren 52°,
te 8 uren 55°, 's namiddags te 12 uren 64°,
te 4 uren 63°.
BUITENLAND.
Oostenrijk. De bekende historicus Leopold
Yon Ranke, die meermalen te vergeefs aanzoek
gedaan had om het Oosten rijksche keizerlijke
staatsarchief voor zijn wetenscbappelijken ar
beid te mogen gebruiken, heeft thans daartoe
verlof bekomen, en bevindt zich tegenwoordig te
Weenen.
Frankrijk. De heeren Pankoucke en Dalloz,
de tegenwoordige drukker en gérant van den //Mo-
niteur", die bij de plaats gehad hebbende openbare
inschrijving het recht van uitgave van dat blad
hebben verloren, zullen de regeering een proces
aandoen, om het recht te verkrijgen, de uit
gave van den Moniteur" als onafhankelijk
blad voort te zetten. De heer Wittersheim, de
nieuwe uitgever, heeft zich verbonden om van
den kleinen Moniteur" 55,000 ex. gratis te
leveren, behalve nog de 37,000 ex. ten behoeve
van de gemeentebesturen in Frankrijk.
Amerika. Per //Scotia" zijn in Engeland tijdin
gen ontvangen uit New-York loopende tot den
16deu dezer. De beer Johnson heeft aan eene depu
tatie uit Tennessee te kennen gegeven, dat hij be
reid is troepen naar dien staat te zenden tot hand
having der orde. Yolgens een gerucht onder
handelt de heer Seward over den aankoop van
Sonora en Sinaloa. Generaal Butler is niet her
kozen. Een neger is in den senaat van Louisi
ana toegelaten, ter vervanging van den heer
Harris, die tot senator te Washington is ge
kozen.
De opstandelingen op Haïti zijn uiteenge
dreven.
De //Tasmanian" heeft nog verdere be
richten omtrent de aardbeving in Zuid-Amerika
overgebracht. Te Valparaiso zijn slechts lichte
stooten wraargenomen. De hooge golf in zee
heeft het gruotste deel van de steden Talcu-
huana en Tome overstroomd, doch de inwoners
waren naar de bergen gevlucht en slechts wei
nigen zijn verdronken.
Yan 49 schepen, die in lading lagen te
Chincas, zijn slechts 6 er onbeschadigd afge
komen.
China. Eene Amerikaanscbe vennootschap
heeft concessie gevraagd voor den aanleg van
een telegraafnet in China en zoodanige con
cessie reeds van keizer Tschung-Tsche bekomen.
De lijn zal 900 mijlen lang worden en van Can
ton zich uitstrekken naar Shanghai. Deze zaak
zal voor de Chineezen van groot gewicht zijn;
zij zullen er even druk gebruik van maken als
de Chineezen in Californië, en daaruit vloeit
voort dat zij zich van een ander alphabet moe
ten bedienen daar het Chinesche niet geschikt
is voor telegraaftoestellen. Dat die verandering
van grooten invloed zal zijn voor het verkeer
van China met de beschaafde wereld ligt in
den aard der zaak.
INGEZONDEN.
ONS TOONEEL.
(Plaatsgebrek verhinderde tot nu toe de
plaatsing).
De aangekondigde voorstelling alhier, op 30
Sept., van de directie van den Kon. Zuid-Hol-
landschen Schouwburg te 's-Hage, geeft mij aan
leiding tot eene korte beschouwing over ons
Hollandsch tooneel.
Wat is het tooneel, althans, wat behoort het
te zijn Het antwoord iseen school der zeden.
De beoefenaars der tooneelspeelkunst zijn artis-
ten, wier bekwaamheden ons, bezoekers van den
schouwburg, een blik moeten doen slaan in het
leven der grooten en der kleinenzij moeten
deugd en ondeugd in haar waar kleed weten
terug te geven en de verschillende typen, die
in het maatschappelijke leven voorkomen, ons
aanschouwelijk maken; een tooneelspeler mou
een kuDstenaar zijn, wil hij aan zijne roepie
voldoen is hij dat, dan wordt ook het toone<
een school der zeden, een middel tot ontw^
keling. Juist door het aanschouwelijke
goede voorstellingen blijven de indrukken, i
den schouwburg ontvangen, langer in herinn;
ring; maar daarom is het dan ook noodig, d<
het tooneel niet is een plaats, waar slecht
meer of min belangwekkende voorstelling*
worden gegeven, maar waar ons verstand e
ons hart beiden worden voldaan, en dat is tege:
woordig, helaas! niet altijd het geval.
Dit bewijst de aangekondigde voorstelling vi;
den heer Yalois. Hij geeft wel eene voorstellin
maar niet eene tooneelvoorstelling: er wordt geea
medewerking beloofd van zijne voornaamste artu
ten, maar vanArabieren, uit de woesti
Sahara die het publiek niet zullen vergis
ten op een of andere karakterstudie, op eeou
schildering van moreele kracht of more*'.
zwakheid, maar wel op halsbrekende toerc: j ac
die misschien heel mooi zullen zijn, ms: j,
die hart en geest niet zullen voeden of opw^
ken. Dat zulk eene voorstelling van eene t&
neeldirectie uitgaat, keur ik af; en de ha
Yalois is niet de eenige, die als tooneeldirecU, n
zulke kunsten verkoopt, maar de HH. Roobcl
Tjasink en Peters te Amsterdam, en .Albi*.-
en Yan Ollefen te Botterdam, hebben zei
een kunstmatigen schaatsenrijder geengagee:
en dien kunstenaar gelegenheid gegeven o
in bij-elkander-geflanste stukken van Bo;
of Peypers zijn kunstverrichtingen te volvc
ren. Ook zullen er dezer dagen in den sta!
schouwburg op het Leydsche plein te Amsterds:
voorstellingen gegeven worden, waarin Pro
Smith met zijne acrobaten gelegenheid vine
om in het 4de bedrijf op te treden en mede:
werken. Dat laat zelfs de groote Peters toe! -
Zie, dat is niet opbouwen van het Hollandse
tooneel, maar wel afbreken: en dergelijke hs:
delingen bederven tooneel en publiek beide:
Willen die kunstenmakers hunne verrichting*
doen zien, welnu laten zij dan op de kermiss;
komen, en hebben ze hieraan nog niet genot,
laten zij dan afzonderlijke voorstellingen geve:
maar men geve dit niet als tooneelvoorstellia
Ons Hollandsch publiek heeft altijd gaan
goede stukken gezien en het Leidsche publit
niet het minstmaar helaas, om geld te makt
smokkelt men er allerhande vreemde kunst*
bij, die op een tooneel niet behooren, en de d
rectiën zelve bederven daardoor den goeden sinas
van het publiek. Dat de aangekondigde voo:
stelling van Het nieuwe huis" niet is dooi
gegaan, is niet de schuld van het publiek, mat
was gelegen in de drukkende warmtewordt h*
stuk hier gegeven, dan zal het wel publiek trek
ken doch, nu de Arabieren komen, vrees ik
voor.
Ik keur eene voorstelling met Arabieren
onzen Schouwburg bepaald af, en hoop dat d:
afkeuring door het Leydsche publiek zal g£
deeld worden, opdat het tevens een waarsebe
wing zij voor de verschillende tooneel-directiëD
die in den aanstaanden winter het plan mochte;
hebben in den Leydschen Schouwburg te spelen -
Amsterdam kome nog eens met Judith of
Tartuffe, Botterdam met Gaston, de oude ko:
poraal of de gebochelde, 's-Hage met de gil'
mengster of Jan Calas, dan zal ook de direct:
en ook de aandeelhouders van den Schouwburg t*
vreden kunnen zijn. Men neme een voorbed'
aan de tooneelopvoeringen van Yictor Driesseo
op onze laatste kermis vroeger was de schouw
burg bij de kermis bijna ledig en de laatst*
maal was die iederen avond zeer bezet, en waarom
Omdat het repertoire goed was, en toen Za
terdags een groot spectakelstuk gegeven weru
bleef het publiek wegeen bewijs dat ons public
wel degelijk wat goeds verlangt en wil zien.
Moge deze beschouwing iets ten goede uit
werken, dan zal ik zeer voldaan zijn: ik g«
haar ter liefde yan de kunst!
