N°. 2636.
Maandag
A°. 1868.
14 September.
BINNENLAND.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leidenper 3 maandenf 3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.10.
I
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-6 regels 0.75; iedere regel meerf 0.12J.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels ƒ0.90; iedere regel meer0.15.
LEIDEN, 12 September.
De nieuwe cursus der hoogere burgerschool
[alhier, is op 8 September geopend met 100 leer
lingen, aldus in de verschillende klassen ver-
Ideeld
lste kl. 13 leerlingen
I
2de
2de
3de
3de
4de
4de
5de
5de
31
3
28
5
8
4
4
4
(alle vakken)
(enkele vakken)
(alle vakken)
(enkele vakken)
(alle vakken)
(enkele vakken)
(alle vakken)
(enkele vakken)
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
kerkhuis alhier opgenomen van 11G tot 132
lolwassen personen en van 62 tot 71 kin
leren.
Aan de zwem- en badinrichting Rkijn-
Igt" zijn gedurende deze week 855 baden
lebruikt.
Wij vernemen dat de algemeene vergade-
ingder Nederlandsche Gustaaf-Adolfvereeniging
Bit jaar te Rotterdam zal gehouden worden
2(tlp Woensdag den 23sten September e. k. in de
^0i»al //Verscheidenheid en Overeenstemming." Des
Otftonds zal een openbare bijeenkomst gehouden
33iBorden in de Luthersche kerk, waarin verschei-
!ne sprekers het woord zullen voeren.
IZ. M. de Koning heeft op verzoek eervol
Jntslag verleend, wegens ziekte aan Mr. M. W.
Icheltema als hoogleeraar aan de rijksinstelling
pa onderwijs in de Indische taal-, land- en vol-
jeokunde alhier en tot hoogleeraar aan die in-
lelling benoemd Mr. P. A. Van der Lith, thans
bbtenaar, bestemd voor den dienst in Nederl.
|dië.
Prov. Noord-Brab. en's-Hertogenb. Cour,
Beidt het volgende:
Sedert eenigen tijd komen te Helvoirt, Haa-
Bü en omstreken vele gevallen voor van dys-
|nterie. Velen zijn reeds aan die ziekte over-
pen. De heer Strijbosch, student in de medi-
Ijnen aan de hoogeschool te Leiden, heeft zich
een daartoe aan hem gericht verzoek der-
torts begeven, om den beer Landman, genees-
dige aldaar, in zijne drukke bezigheden te
gisteren.
aal
rd#g
IVoor eenige dagen heeft men te Meppel uit
ft diep opgehaald het lijk eener behoeftige
leduwe, die eene kleine negotie dreef, en welk
f-geval aan zelfmoord wordt toegeschreven uit
vrees voor de toekomst.
|Beu correspondent van de Utr. Courant maakt
aanleiding van dit voorval de opmerking
ft die vrouw eenigermate het offer geworden
J eener ongelukkige bepaling in de vigeerende
tmenwet, namelijk het beruchte artikel 44, dat
de gemeentebesturen het recht toekent om
Bften elders bedeeld wordende op te eischen,
lodra 'thun goeddunkt. Dit was ook bier
't geval. Met eene geringe wekelijksche onder
steuning van 1 gulden voor huur enz., had zij
op haren ouden dag misschien nog wel een poos
voortgesukkeld; doch 't bestuur der plaats waar
zij te huis behoorde (eeno gemeente op 't platte
land in Overijsel) vond goed haar deze toelage
te weigeren en gebood hare overkomst, volgens
't artikel bovengenoemd, vooruit kunnende be
rekenen, dat zij zulks toch niet doen zou en
zich liever van povere inkomsten zou blijven
behelpen dan op haren ouden dag de stad ver
laten, waar zij reeds zoo vele jaren had ge
woond en misschien hier of daar nog wel eene
hand vond, die bij wijlen haar droevig levens
lot verzachtte.
De correspondent rekent het zich ten plicht
op dit voorval te wijzen ook tot een wenk voor
de algemeene armbesturen, om het recht der
wet niet voor alle gevallen op dezelfde wijze
toe te passen.
Den 31sten Aug. jl. had te Dordrecht
de 17de algemeene vergadering plaats der Ver-
eeniging tot bevordering vav. Fabriek- en Hand-
werksnij verheid in Nederland.
Bij afwezigheid van den voorzitter werd de ver
gadering gepresideerd door Mr. D. J. baron
Mackayin eene sierlijke rede besprak hij de
voornaamste gebeurtenissen van het afgeloopen
jaar; hij trachtte bij de redenen op te sporen
van den geringen vooruitgang van onzen han
del, onze nijverheid en vooral van den land
bouw, en meende die te vinden in het gemis
aan technisch onderwijs. Hij eindigde met een
woord van warme hulde aan de nagedachtenis
van twee groote mannen, die wij dit jaar ver
loren, de heeren Betz en O. Van Rees.
Vervolgens werden tot nieuwe hoofdbestuur
ders benoemd de HH. F. W. Van der Putten
te 's-Hage, J. Van de Wall Bake te Utrecht,
J. Wijdoogen Jzn. te Amsterdam en W. J.Van
Zeggelen te 's-Hage.
Op voorstel der afd. Zwolle werd besloten om,
zoodra er gelden beschikbaar waren, de volgende
prijsvraag uit te schrijven:
//Door welk onderwijs en langs welken weg
kan de aanstaande vrouwelijke bevolking wor
den in staat gesteld om (buiten den stand van
dienstboden) voor het huwelijk in eigen onder
houd te voorzien, en in gehuwden staat, zegen
en welvaart in den huiselijken kring te helpen
ontwikkelen."
Nadat nog eenige punten van ondergeschikt
belang waren besproken en ook de rekening en
verantwoording was goedgekeurd, werd een ge
amendeerd voorstel van het hoofdbestuur aange
nomen 1°. dat de afdeelingen op elke algemeene
vergadering verslag zullen uitbrengen omtrent
de vruchten van het middelbaar onderwijs in
hare gemeenten, meer bijzonder met het oog op
de nijverheid, en 2°. dat de afdeelingen het
gebruik maken van de burger-dag- en avond
scholen door de jongelieden voor wie zij be
stemd zijn zooveel mogelijk zullen bevorderen.
Nog werd er besloten om aan de regeering
te verzoeken dat zij de commissie, in der tijd
benoemd om een onderzoek in te stellen naar
den arbeid van vrouwen en kinderen in de fa
brieken, zou aansporen om spoedig haar verslag
uit te brengen.
Eindelijk werd aangenomen een voorstel van
het hoofdbestuur, om in den loop van het vol
gende jaar te Utrecht te doen houden eene in
ternationale tentoonstelling van zoogenaamde
Economie domestique voor den handwerksman.
Ten slotte werden door het hoofdbestuur nog
eenige punten ter overweging aan de afdeelingen
medegedeeld; zoo werd o. a. dezen opgedragen
om te onderzoeken door welke middelen zij die
zich hier te lande aan nijverheid en handel wij
den, in de gelegenheid kunnen gesteld worden,
om op de hoogte te komen van hetgeen in den
vreemde voorvalt.
In 1867 werd in de kiesvereeniging //Bur-
gerpligt" te Amsterdam, over de wensche-
lijkheid gesproken van eene wijziging der kieswet,
waardoor in de grootere steden aan een veel
grooter deel der burgerij de deelneming aan het
verkiezingswerk zou worden verzekerd. De con
clusie dier vergadering was, dat de census voor
Amsterdam van een minimum van f112 ter
verkrijging der kiesbevoegdheid voor de Tweede
Kamer en de Provinciale Staten tot de helft
behoorde te worden verminderd en op f 56 moest
worden gebracht. Thans verneemt men, dat eerst
daags zal worden geraadpleegd over het op
richten eener vereeniging, ten doel hebbende
om langs wettelijken weg eene zoodanige wij
ziging der bestaande kieswet te verkrijgen,
als in overeenstemming is met de belangen van
het Nederlandsche volk. Het plan daartoe gaat.
naar men zegt, uit van eenige burgers, die daarbij
geen bepaald politieke of kerkelijke kleur op den
voorgrond stellen en eene vereeniging wenschen,
waarin niemand als lid wordt uitgesloten uit
hoofde van zijne richting op staatkundig of
godsdienstig gebied. Concept-statuten, door eene
voorloopigo commissie vastgesteld, zijn in circu
latie. Indien de vereeniging tot stand komt,
wordt tevens de bevordering der oprichting
van dergelijke vereenigingen in andere plaatsen
beoogd. Zoodra de zaak definitief is besloten,
zal daarvan nadere raededeeling worden gedaan.
Volgens gerucht zou heden (Zaterdag) reeds tot
de constitutie der vereeniging worden overge
gaan, en zijn onderscheidene personen tot bij
woning der alsdan te houden vergadering uit-
genoodigd.
Omtrent den brand te Amersfoort
meldt de Ainersf. Courant onder dagteekening
van den lOden dezerMaadag-avond jl., tus-
schen kwartier over zevenen en halfacht ont
stond bij volkomen windstilte alhier brand in
den langen stal der rijdende artillerie, waarin
zich p. m. 170 rijks- en officiers-paarden bevon
den, en alwaar dag en nacht militaire wachten
zijn. De stal stond weldra in de geheele lengte
p. m. 200 el, zoo in vlammen, dat, eerder dan
te trachten tot blusschen over te gaan, de aard
der ramp en der plaatselijke gesteldheid voor
schreef: het beschermen van den op 9 ellen
afstand gelegen vierkanten militairen stal en