i\°. 2595.
Dinsdag
A°. 1868£
28 Juli.
LEIDSCH
li a
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
IVoor Leidenper 3 maandenf 3.00.
Franco per postn 3.85.
Afzonderlijke Nommers0.10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon-en Feestdagenuitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-6 regels 0.75; iedere regel meer/"0.12'.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels/0.90; iedere regel meer0.15.
Leldeo2S Juli.
John Stuart Mill, de vertegenwoordiger van
"Westminster, de groote wijsgeer en staatsman,
heeft in eene vergadering van zijne committen
ten eene belangrijke redevoering gehouden, waarin
hij den invloed der nieuwe kieswet op Enge-
lands toekomst op meesterlijke wijze schetste,
ïij waarschuwde voornamelijk tegen het denk-
leeld alsof men, door het geheele volk een recht-
treeksch belang bij de verkiezing te geven, van
.elf verbeteringen in de administratie en het
jestuur van het land zou zien tot stand komen.
De groote menigte heeft nu eene invloedrijke
tem gekregen in 's lauds vergaderzaal, doch deze
nenigte behoort geleid en opgevoed te worden,
daar zij onmogelijk nu reeds een juist oordeel
ian hebben aangaande de groote en machtige
sociale vraagstukken van den dag. Gewichtiger
werk is ophanden dan het afschaffen van na-
deelige instellingen. Nieuwe wetten behoeven
;emaakt te worden, geëvenredigd aan de be
hoeften eener maatschappij, wier gelijke nooit
in de wereld bestaan heeft. In een "Overbevolkt
land hebben ontzaglijke nijverheidsonderne
mingen eene reusachtige ontwikkeling genomen
eene fabrieksindustrie, die duizenden en duizen
den handenarbeid geeft, heeft vele rampen het aan
zijn geschonken, welke philanthropen en wija-
geeren vruchteloos trachten te bestrijden. De
ware verhouding tusschen kapitaal en arbeid
houdt de gedachten van ieder denkend mensch
bezig, doch de volksopinie is dienaangaande nog
volstrekt niet gevormd en de wetgevers hebben
stil gezeten. Het pauperisme knaagt aan En-
gelands voorspoed en het systeem van armen-
onderstand is gebrekkig en slecht. De mindere
wijken van de groote steden zijn broeinesten
van ziekte en zonde, overbevolkt en uit ellen
dige huizen bestaande, in welke de eenvoudigste
gezondheidswetten niet worden opgevolgd. Het
volksonderwijs is verwaarloosdde liberale partij
heeft gezworen, dat wat het ook kosten moge,
het volk eene goede opvoeding zal hebben, en
toch is nog zoo weinig gedaan. In dit alles
moet verandering komen. Doch dit is een werk
dat de grootste inspanning en Btudie van En-
gelands edelste denkers eischt, dit vraagt groote
legislatieve en administratieve bekwaamheid. Men
kan in al deze zaken geene verbetering brengen
door zich toornig te maken en schandaal te roe
pen, wanneer het eene of andere heel leelijk
geval aan het licht komt. Neen, men moet be
ginnen bij het begin. De groote vraag op het
oogenblik is niet maatregelen, maar personen.
Het land heeft bekwame mannen noodig, geen
stemmachines, die voor of tegen Gladstone
stemmen, maar denkers en werkers, die Glad
stone kunnen bijstaan. Het volk van Engeland
heeft op het oogenblik eene gelegenheid zooals
het sinds Cromwells tijd niet gehad heeft. Laat
het volk het geheele land rondzoeken naar be
kwame eerlijke voortvarende mannen. Het on
derwijs is dikwijls zoo slecht, omdat zij, die de
onderwijzers aanstellen, niet voor hun post be
rekend zijn. Zoo gaat het met alles. Men mpet
van bovenaan beginnen, en eer men de wetten
verandert, de wetgevers hervormen.
De redevoering van den edelen en bekwamen
Stuart Mill werd met de grootste aandacht
aangehoord, en de geheele vergadering stond
als éen man op om hem vol geestdrift toe te
juichen. Mannen als Mill zijn een zegen voor
hun landgeëerd door beide partijen, staan zij
vooraan in de gelederen om den strijd van li
beraliteit, verlichting en volksontwikkeling te
strijden, en in het uur der overwinning toonen
zij de beste wijze aan, om van de victorie ge
bruik te maken, en met kalmte en voorzichtig
heid aan de toekomst te denken.
Tegen het einde der vergadering stond zekere
dame Law op, om het voorgestelde besluit te
ondersteunen, en verklaarde daar te staan als
vertegenwoordigende 100,000 naaisters te Lon
den, die slechts 1 sh. per dag verdienen, en
50,000 andere vrouwen, die slechts 6 stuivers
per dag maakten. Zij ondersteunde vooral de
candidatuur van den heer Mill, den advocaat
van de rechten der vrouw. Hare rede werd
zeer toegejuicht.
BINNENLAND.
LEIDEN, 27 Juli.
Wij willen nog eenige regels wijden aan de
tooneelvoorstellingen van Zaterdag-avond. Door
het tooneelgezelschap van de heeren Stoete en
Jacqui werd Magdalena ten tooneele gevoerd.
De heeren Jacqui, D. Stoete en Pereira bene
vens mevrouw Lorjé en mevrouw Domhoff
oogsten den grootsten lof in; ook de heer J.
Stoete mogen wij niet onopgemerkt voorbijgaan.
Vooral in de Banneling muntte hij uit. Bij
de heeren Louis Bouwmeester en Comp. waren
het de heeren Louis Bouwmeester en Ed. Bam
berg, benevens mevrouw Larondelle en mej.
Louise Bouwmeester die hun verworven roem
handhaafden. In den schouwburg op de Oude
Vest was de eer weggelegd voor de heeren Victor
Driessens, Jos. Dierckx, Leonard, VandenEynde,
en voor de dames Beersmans, Elisa Driessens,
Broeckx en Mina Bia. Vooral bij bet zingen
van het Nederlandsche volkslied scheen er aan
de toejuichingen geen einde te komen.
In geen der schouwburgen waren de zalen
zoo bezet als de vorige avonden.
Wij willen onze stadgenooten nog opmerk
zaam maken op het genot dat hun morgenavond
nog te wachten staat. Het Vlaamsche gezelschap
voert op De Giftmengster", eene prachtige ver
taling van den heer C. J. Roobol. De heeren
Stoete en Jacqui geven Aballino of de groote
bandiet. Bij iedereen staat dit stuk als prachtig
bekend en als men weet dat de heer Jacqui
de titelrol vervult, dan is alle aanbeveling over
bodig.
Men schrijft ons uit Voorschoten: Voor
de aanbesteding der banken in de Ned. Herv.
kerk alhier zijn de volgende inschrijvers ge
weest: Van Essen uit 's-Hage voor 4600,
Yperlaan uit Voorschoten voor f 4965, Prins
uit Noordwijk voor f 5100, Van Zanten uit
's-Hage voor f 5125, Carlier uit Leiden voor
f 5172, Van der Kamp uit Leiden voor f5250 en
Van Diest en Kade uit Voorschoten voor f 5267,
waarvan de minste inschrijver aannemer is ge
worden.
De hitte dreef in de jongste dagen alle
Hagenaars naar Scheveningen. De bad- en plei-
ziergasten rijden er druk op afgeleefde paar
den. Het ongegeneerd leven" neemt er op
merkelijk toe. Zelfs het corps diplomatique wordt
losbandig, 't Zat verleden Zondag op den straat
weg vóór het Hotel Garni, om een theetafel,
te midden van dames in de meest ongedwongen
houding. Secretarissen van legatie hadden plaats
genomen op voetbankjes. Dicht er bij lag een
troep Scheveningsche visschers met hunne echt
vriendinnen in 't gulle zand.
De gemeenteraad van Rotterdam is
in zijne zitting van 23 Juli teruggekomen op
de bepaling van art. 31 van het reglement op
het burgerlijk armbestuur. De vergadering ver
eenigde zich met 18 tegen 12 stemmen met het
voorstel van den heer Viruly, strekkende om
art. 31 aldus te lezen:
//Als hoofdbeginsel wordt gesteld, dat het
schoolgaan van kinderen uit huisgezinnen, die
eenigen onderstand genieten, door raad en aan
sporing tot geregeld schoolbezoek op de open
bare armenscholen en bewaarscholen voor armen
zooveel mogelijk zal worden bevorderd, zonder
dat echter die bemoeienis mag worden uitge
strekt tot die bedeelden, die hunne kinderen op
bijzondere scholen geplaatst hebben of bij voor
keur wenschen te plaatsen."
Het bericht uit Rotterdam aan de
Arnhemsche Courant //uit eene zekere bron mede
gedeeld" en ook door ons overgenomen, omtrent
het vertrek van den heer I. D. Eransen van de
Puite naar Oost-Indië, is, zooals de N. Rott.
Courant bepaald verzekert, onjuist.
TJit verschillende oorden van ons land,
vooral uit Noord-Holland en Zeeland verneemt
men voortdurend bittere klachten omtrent de aan
houdende droogte en het gebrek aan drinkwater,
dat op sommige plaatsen zelfs zeer zorgwekkend
is. Verschillende levensmiddelen stijgen in prijs.
Het gebruik van slecht water doet reeds onder
de mindere volksklasse ernstige ziekten ontstaan,
en men weet geen raad hoe het vee in het land
te onderhouden.
Zaterdag isjte Amsterdam de wedstrijd,
door de //Kon. Nederlandsche Zeil- en Roeiver-
eeniging" uitgeschreven, op het IJ gehouden,
in tegenwoordigheid van Z. K. H. prins Hen
drik. Had men een dag voor den wedstrijd kun
nen uitkiezen, moeilijk zou het geweest zijn er
een te treffen, die gunstiger was. Heldere zonne
schijn, die aan alles een opgewekter leven en
aanzien schenkt, bij een fikschen oostenwind.
Men verneemt dat Prof. G. J. Mulder
te Utrecht, die reeds sedert een jaar door
den ongunstigen toestand zijner gezondheid ver
hinderd werd in het waarnemen zijner acade
mische werkzaamheden, thans zijn ontslag heeft
