N°. 2477.
Zaterdag
7 Maart.
LEIDSCH
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden, per 3 maandenf 3.00.
Franco per postn 3.85.
Afzonderlijke Nommers0.10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon-en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-0 regels0.75; iedere regel meer0.12s
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels 0.90; iedere regel meer0.15.
HET "WETSONTWERP TOT REGELING
VAN HET HOOGER ONDERWIJS.
I.
Het ontwerp, waarvan wij eergisteren de be
ginselen mededeelden, is verdeeld in zes titels:
Tit. I. Algemeene bepalingenTit. II. Openbaar
burgerlijk hooger onderwijs (progymnasia, gym
nasia, athenea, genees-, heel- en verloskundige
scholen, pharmaceutische scholen en kweekscholen
voor vroedvrouwenhoogescholen); Tit. III. Ker
kelijk en bijzonder hooger onderwijs; Tit. IV.
Toezicht; Tit. Y. Openbaar militair hooger on
derwijs (Koninklijk instituut voor de marine,
Koninklijke militaire academie, Rijks kweek
school voor militaire geneeskundigen); Tit. YI.
Overgangsbepalingen.
De Algemeene bepalingen worden in
4 artikels vermeld: het eerste geeft eene om
schrijving van hetgeen het hooger onderwijs
omvat//de vorming en voorbereiding tot zelf
standige beoefening der wetenschappen en tot het
bekleeden van maatschappelijke betrekkingen,
waarvoor eene wetenschappelijke opleiding ver-
eischt wordt"; het tweede geeft de onderschei
ding in openbare, kerkelijke en bijzondere scho
len; het derde schrijft voor dat vreemdelingen
's Konings goedkeuring tot het geven van hoo
ger onderwijs (ook huisonderwijs) behoevenen
het vierde bepaalt dat bij geschil de Koning
beslist of eenige school geheel of gedeeltelijk tot
het lager, middelbaar of hooger onderwijs be
hoort.
Het eerste hoofdstuk van titel II behandelt
de progymnasia en gymnasia. De eerste,
volgens de mem. van toel., alleen die vakken
omvattende, die tot eene beschaafde opvoeding
de meest onmisbare zijn, de andere al diegenen,
welke vereischt worden tot voorbereiding voor
het academisch onderwijs; de eerste minstens
van djarigen de tweede van Cjarigen cursus. Do
vakken waarin aan de progymnasia onderwijs moet
gegeven worden, zijna. Grieksche, b. Latijn-
sche en c. Nederlandsche taal- en letterkunde,
d. Romeinsche oudheden, e. aardrijkskunde, f. ge
schiedenis, en g. wiskunde; voor de gymnasia
nog buitendien h. Grieksche oudheden, i. Fran-
sche, k. Hoogduitsche en l. Engelsche taal- en let
terkunde, de beginselen der m. natuur-, schei-,
o. delfstof-, aard-, planten- en dierkunde, p. de
uiterlijke welsprekendheid, en eindelijk q. de gym
nastiek, waaraan in de twee laatste jaren oefening
in den wapenhandel wordt toegevoegd. Er kan
daarenboven aan de gymnasia onderwijs gege
ven worden in r. Hebreeuwsche taal- en letter
kunde; s. de gronden van de gemeente-, prov.-
en staatsinrichting van Nederland, en in L. de
beginselen der staathuishoudkunde. Ook het ge
tal der vakken, op de progymnasia 'gedoceerd,
kan uitgebreid worden.
Het toelatingsexamen tot een progyranasium
of gymnasium wordt afgenomen door een of
meer leeraren onder toezicht van curatoren, en
is natuurlijk wat de eischen betreft af hankelijk
vau de klasse, waarin men verlangt te worden
opgenomen. Yoor het eerste jaar omvat het de
vakken a, b, c, ef.gf van het lager on
derwijs.
Het eindexamen van een gymnasium wordt
afgenomen in het openbaar, door eene com
missie van 5 leden, door den gemeenteraad be
noemd voor gemeente-, door Ged. Stt. voor
provinciale, door den min. van binnonl. zaken
voor rijksgymnasia Yoor de eerste soort van
scholen wordt van de benoeming aan den min-
van binnenl. zaken kennisgegeven, die den in
specteur het voorzitterschap der commissie op
dragen, en daaraan nog twee leden toe voegen
kan. De rector is van rechtswege lid der com
missie.
Bij dat examen kunnen de leerlingen een
getuigschrift krijgen, dat hun den toegang tot
de hoogeschool, en tot de verdere examina ont
sluit.
De vakken waarover dit examen loopt zijn
verschillendvoor aanstaande juristen en lite
ratoren omvat het examen der vakken a, bc,
ei A 9f Pt (kortheidshalve hebben wij bo
ven, bij de opnoeming de vakken een andere
volgorde gebruikt dan het ontwerphierdoor
zijn aldaar deze vakken anders genummerd);
voor aanstaande medici en philosophen de vak
ken a, b, c, ef, g, in, n, o.
Buitendien zullen beide in een der 3 nieuwe
talen, naar verkiezing -welke, en in do vakken s en
tzoo daarin onderwijs is gegeven, een examen
moeten afleggenzij, die de Semitische letter
kunde gaan beoefenen, zullen ook een examen
in het Hebreeuwsch, zoo daarin onderwijs is
gegeven, ondergaan.
De getuigschriften, bij een eindexamen aan
de progymnasia verkregen, geven recht om voorde
daar onderwezen vakken op een gymnasium
opgenomen te worden in die klasse, waarvoor
zij in de andere vakken toonc-n de noodige
kundigheden te bezitten.
Yoor allen die niet van een gymnasium ko
men, zal een admissie-examen zijn over de op
genoemde vakken, af te nemen door eene com
missie door den Koning benoemd. Yoor hen die op
eene hoogeschool de lessen verlangen bij te wonen
i) Omtrent de rijksgymnasia zegt de M. v. T.: aanleiding
tot het stichten van rijksgyrantsia bestaat er niet. Mocht
evenwel de provincie of het rijk tot het stichten van een
gymnasium wenscben over te gaan, de wet geeft daartoe
alle vrijheid.
voor O.-I. ambtenaar, betreft het examen de
vakken c, ef, g, en een der 3 nieuwe talen,
naar verkiezing welke.
In elke gemeente met meer dan 20,000 zielen
moet, in de andere kan een gymnasium opge
richt woorden I)0 tegenwoordige rijks-subsi-
diën blijven behouden voor de Latijnsche scho
len of gymnasia, die overeenkomstig de wet
hervormd worden.
De onderwijzers aan de progymnasia en gym
nasia dragen den titel van leeraren, een der
leeraren die van rector, en zoo noodig een die
van conrector. Zij worden benoemd en ontsla
gen door den gemeenteraad na verhoor van den
inspecteur; bij provinciale en rijks-gymnasia door
Ged. Stt. en den Koning. De bezoldiging wordt
geregeld door de gemeentedezelfde onderschei
ding als boven geldt echter voor prov. en rijks
gymnasia. De goedkeuring op dit besluit is af
hankelijk van de al of niet verplichting der
gemeenten om een gymnasium op te richten,
en van de subsidiën daarvoor door hen ge
noten.
Het radicaal voor de leeraaren wordt in art.
19 omschreven eene uitzondering is echter ge
maakt voor de aan eene rijks hoogeschool stu
deerenden, die met het geven van eenige lessen,
onder toezicht van een der leeraren, belast wor
den in de gemeente, waar de hoogeschool ge
vestigd is. De mem. van toel. teekent hierbij
aan, hoe wenschelijk het is, dat de studenten
gelegenheid hebben om zich in het geven van
onderwijs, onder geschikte leiding, te oefenen.
Ter tegemoetkoming in de kosten zal van
eiken leerling eene bijdrage mogen gevorderd
wordenvoor de progymnasia hoogstens van
f 50, voor de gymnasia van [100 'sjaars.
Bij elk gemeentelijk progymnasium en gym
nasium zal zijn een college van curatoren, om
te zorgen voor de getrouwe nakoming der wet.
Het doet jaarlijks verslag.
BINNENLAND.
LEIDEN, G Maart.
Yolgens nader ontvangen berichten uit Rot
terdam (gisteren na het afdrukken van ons blad
ontvangen) blijkt dat de boot tusschen Dover
en Ostende vergaan is. De passagiers waren
gered, en de Nieuwe Rotterdamsche Courant
had ook de brieven, uit Engeland met die boot
verzonden, gisterenavond ontvangen.
Gisteren hielden de
schappij tot //Nut van
leden van de Maat-
den Javaan" hier ter
Dit aantal bedraagt 15. Er zijn thans CO gymnasia
en Latijnschc scholen, waarvan 21 met minder dau 10, 45
met minder dan 25 leerlingen. 34 ontvangen rijkssubsidie
écn daarvan heeft noch leeraren noch leerlingen.
