2459.
Zaterdag
A0. 186^®
15 Februari.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden, per 3 maanden3.00.
Franco per post.3.85
Afzonderlijke Nommers0.10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-0 regels ƒ0.75; iedere regel meer.. ƒ0.12'
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels ƒ0.90; iedere regel meer.. 0.15.
Leiden, 14 Februari.
Wij hebben meer dau éene griet tegen den
beer Groen vau Prinsterer, het hoofd der anti
revolutionaire partij. Wij houden hetgeen bij,
als het hoogste goed voor de natie, najaagt voor
hoogst verderfelijken de wijze, waarbij hij niet
zelden zijn doel zoekt te bereiken, herinnert
maar al te zeer aan den regel, dien de vol
gelingen van Loyola nalevenDe middelen
worden door het doel geheiligd. Dat neemt niet
weg dat wij eerbied koesteren voor de stand
vastigheid, waarmee hij sedert jaren een wan
hopige zaak verdedigt, die zijne vrienden plegen
te verlaten en te vergeten, zoodra zij als minis
ters geroepen worden om de zoo hooggeroemde
theorie in practijk te brengen. Hem is het ernst
met de leer die hij beleidt. Hij gelooft aan
baar waarheid en bij gevolg aan haar toekomst.
Hoe smartelijk de ervaring ook leeren moge
dat zij met den dag aan kracht en aan invloed,
verliest; hij blijft volhouden, verzekerd dat er
nog eens betere, dagen zullen aanbreken.
Hoe zal hij thans na den uitslag dezer ver
kiezingen wel te moede zijn? Wij kunnen
het ons niet voorstellen zonder medelijden
met hem te gevoelen. Hij had er zich blijkbaar
zooveel van voorgesteld. Hij had zich ter liefde
zijner partij met de erfvijanden van zijn stelsel,
met de ultramontanen, verstaan. Predikanten
van zijne richting vermaanden de gemeente van
den kansel ditmaal samen te werken met de
katholieke broederen. De Tijd spoorde weer-
keerig zijne ultramontaansche vrienden aan om
overal de protestantsche geestverwanten te stem
men. De conservatieven traden als derde deel
genoot tot de nieuwe firma toe. Dat beloofde
wat bijzonder goeds. De heer Groen, die de
Kamer verlaat zoo dikwerf er slechts over staats
zaken te handelen is, verklaarde dat hij thans,
nu er de kerkelijke belangen besproken stonden
te worden, voornemens was weer zitting te nemen,
en dat hij, om dit te indrukwekkender te doen,
in alle districten te gelijker tijd door zijne vrien
den gekozen wilde worden. Niet als de uitver
korene van éen kiesdistrict maar als de uitver
korene der natie moest het hoofd der alleen
nationale partij tegenover het revolutionair be
houd en den revolutionairen vooruitgang op
treden omstuwd door een aanzienlijk getal
vrienden, die onder het oog des meesters beter
zouden oppassen dan zij in zijne afwezigheid
gedurende de vorige zitting gedaan hadden.
Zoo was het plan. En hoe is de uitkomst?
He gezamenlijke firma heeft niets gewonnen;
de eenige winst, die behaald is, is behaald door
den eenen bondgenoot op den anderen, door het
revolutionair behoud op de anti-revolutie. Een
paar conservatieven, zooals de heer De Bosch
Kemper, zijn gekozen in de plaats van een paar
vrienden des heeren Groen. Het verbond met
de ultrauiontanen heeft niets gebaat, misschien
zelfs geschaad.
Hoe geheel anders was het bij de Aprilbewe
ging uitgevallen. Toen had de heer Groen op
zijn andere bazuin geblazen. Toen was weerstand
aan de kerk van Rome, //wier wezen onverdraag
zaamheid is", de leusen onder die leus kwam
de heer Groen met negen of tien strijdmakkers
in het veld. Allengs is dat kleine hoopje ver
smolten. Bij de jongste ontbinding was het reeds
op vijf verminderdthans na de herkieziug be
staat het uit niet meer dan drie, de heeren
Saaymans Vader en Van Wassenaer Catwyck, die
wij kennen, en den heer Gefken, dien wij nog
niet kennen. En de hoofdman zelf, die dit leger
zou aanvoeren, de heer Groen, waar is hij ge
bleven Helaas, op zijn studeerkamer. De natie
heeft het hoofd der nationale partij buiten haar
Kamer gesloten. En dat nog wel op het oogen-
bhk nu de onderwijswet, die zij verafschuwt
(vraag den heer Groen of het niet zoo is), die
zij in strijd acht met haar christelijke belangen,
herzien zou worden in haar geest en in dien
van den heer Groen.
Welke onoplosbare raadsels geeft toch de his
torie opDe heer Groen is het hoofd der nationale
partij, en de natie verkiest hem niet. De natie
gruwt van de onderwijswet, en zij kiest voor
de groote meerderheid verklaarde voorstanders
van die wet. De eenige oplossing van het raad
sel, die te bedenken is, zal deze zijn: niet het
kiesgerechtigde volk, maar het volk//dat achter
de kiezers staat" is de echte en ware natie, in
wier geest de heer Groen werkzaam is.
Wij zullen het niet betwisten. Het is waar:
hoe lager de census hoe warmer vrienden van
de leer, die de heer Groen verkondigt. Zijn
meeste en trouwste vrienden vindt hij op de
Veluwe en in de buurt van Katwijk en in
zulke streken, waar de onderwijswet nog be
trekkelijk weinig heeft uitgewerkt. De sneeuw,
die op den dag der verkiezingen de buitenwe
gen onbegaanbaar maakte, wras een ramp voor
de nationale zaak (de Tijd heeft er op gewezen),
want haar vrienden zijn het talrijkat waar de
wegen het slechtst zijn. Is dit verband niet
zeer opmerkelijk? Maar is het voor een man
van geleerdheid als den heer Groen niet tevens
zeer bedroevend Hij vindt de meeste sympathie
waar de minste kennis wordt gevonden Nu er
om kiesgerechtigd te zijn een zeker vermogen
wordt vereischt, dat doorgaans met een zekere
mate van beschaving gepaard gaat, is zijne partij
eene uiterst geringe minderheidzij zou eene
aanzienlijke meerderheid worden zoodra het
stemrecht algemeen werd in den staat, gelijk
het sedert kort in de gereformeerde kerk is
geworden.
Waarom zoekt de heer Groen niet in die
richting, in het verlagen van den census, zijn
heil Hij wenscht een nieuw geslacht te vor
men, onbedorven door de godsdienstlooze school.
Het zal hem moeilijk vallen hierin te slagen,
want die eens van den boom der kennisse heb
ben gegeten, verlangen naar meer. Maar er is
nog eene geheele klasse, die niet gegeten heeft,
die nog geen onderscheid weet tusschen goed
en kwaad, waar en onwaar. In deze ligt de
kracht zijner partij. Hij verschaffe haar de heer
schappij in den staat, zooals zij thans de heer
schappij in de kerk bemachtigt, en hij kan ze
ker zijn niet dat zij bem zal volgen, maar
dat zij, metdeNieuweGoesc heCourant)
hem verre vooruit zal streven.
B liNNENLAND.
LEIDEN14 Februari.
Uit eene goede bron kunnen wij mede-
deelen, schrijft men uit Hillegom aan de
Haarl. Courant, dat de inteekening voor het
armen-concert, op Zondag 8 Maart e. k., des
avonds te 7 uren, te geven in het kerkgebouw
der hervormde gemeonte alhier, reeds zoover
gevorderd is, dat alle hoop bestaat op een goe
den uitslag. De daartoe uitgenoodigde heeren
hebben met de meeste bereidwilligheid hunne
medewerking toegezegd. Als solisten bij het
concert zullen medewerken de heeren P. A.
August Eichholtz en L. van Erven Dorens
(dilettanten), en W. A. Sickler en C. E. Appy
(artisten). AVij vleien ons door deze mededee-
ling eenen dienst te bewijzen aan het kunstmin
nend publiek, en hopen dat ruime voordeelen
voor de armen daarvan het gevolg zullen zijn
Rubinstein heeft zich eergisterenavond op
het concert Diligentia" te 's-Gravenhage
doen hooren. Hare Majesteit de koningin eu
H. K. H. prinses Maria der Nederlanden ver
eerden dit concert met HD. tegenwoordigheid;
en een zeer talrijk publiek was vereenigd. Het
eerste gedeelte was gewijd aan de voordracht
van eene syrapbonie, en het vierde concert
(in d uioll) van Rubinstein, laatstgemelde door
hem zelf uitgevoerd. In het tweede gedeelte
deed hij zich nog eenige malen hooren, in stuk
ken o. a. van Mendelssohn, Chopin, Liszt en
Field. De hoogbegaafde toonkunstenaar hand
haafde volkomen zijnen roem.
Met fanfares werd hij ontvangen en met her
haalde toejuichingen door het opgetogen publiek
begroet. H. M. de koningin deed den kunste
naar tot zich ontbieden en onderhield zich met
welwillendheid eenige oogenblikken met hem.
Te Rotterdam is gisteren door den raad
aangenomen het voorstel van den burg. omtrent
de nieuwe regeling der politie; hierdoor zal
door vermindering van personeel en daaruit
