N°. 2448.
Maandag
A0. 1868
8 Februari.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden, per 3 maandenf 3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon-en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-6 regels0.75; iedere regel meer0.12*
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels ƒ0.90; iedere regel meer0.15.
Leiden, 1 Februari.
De Staats-Courant van 20 Januari jl. geeft
een overzicht van de opbrengst der gewone rijks
middelen over 1867. De uitkomst is wederom
zeer bevredigend, daar het bedrag ruim 3 mil
lioen hooger is dan de raming.
In tweeërlei opzicht is dit overzicht merk
waardig
in de eerste plaats, wat betreft de middelen,
waardoor die gunstige uitkomst verkregen is.
Denken wij ons anderhalf jaar terug: het te
genwoordige ministerie trad op; met sombere
kleuren werd de toestand van onze geldmidde
len geschilderdde uitgaven vermeerderden, de
inkomsten bleven beneden de raming, en zouden
nog meer verminderen; de maatregelen door den
vorigen minister van financiën genomen hadden
daartoe het hunne bijgebracht en met name de ver
hooging van de belasting op het gedistilleerdde
ondervinding toch leerde, zeide de heer Schim-
melpenninck, dat verhooging van dezen ac
cijns de vermeerdering van het gebruik stuitte.
De verhooging zou in plaats van meer geld in
de schatkist te werpen, nadeelig werken.
En wat blijkt nu Dat die belasting in 1867
wederom meer opbracht, bijna 1 millioen meer
dan in 1866; terwijl zij dat jaar reeds 3 mil
lioen hooger was, dun in het vorige jaar. Ver
gelijkt men de opbrengst van 1867, toen de
accijns per vat ƒ50 was, met die van 1865, toen
zij 35 bedroeg, dan blijkt het dat de consumtie
eerder toe dan afgenomen is.
In de tweede plaats is opmerkelijk het eind
cijfer der gewone middelen over 1867.
Dat cijfer bedraagt meer dan 71% millioen;
oegt men hierbij anderhalf millioen voor de
andere verschillende ontvangsten, dan verkrijgen
wij een cijfer van 73 millioen.
Jaren lang heeft men beweerd dat wij zonder
batig slot niet konden bestaanmen heeft er
zelfs een minister van financiën een verwijt van
gemaakt, dat hij het durfde wagen om aan de
mogelijkheid te denken, dat onze gewone uit
gaven ooit onafhankelijk gemaakt konden wor
den van de koloniale baten in de zitting van
10 November 1863 noemde de heer J. K. van
Goltstein dit denkbeeld dat de minister Betz
in de Kamer had ontwikkeld//een van de onge
lukkigste denkbeelden die ooit bij de regeering
hebben kunnen opkomen"en nu zien wij hoe
nabij het oogenblik is dat onze gewone uitga
ven, die ongeveer 73 millioen bedragen, zonder
hulp uit de Oost worden goedgemaakt. Nog is
het niet volkomenvan de 73 millioen moeten
nog aan de gemeenten voor de 4/5 der perso-
neele belasting ongeveer 4% millioen uitgekeerd
wordenmaar de tijd nadertdit jaar brachten
de middelen ruim 3, in 1866 ruim 4 millioen meer
op dan het vorige jaar.
Dit zijn de vruchten van de maatregelen van
dien minister, over wiens beleid door den tegen-
woordigen minister van financiën zulk een ongun
stig oordeel is geveld. En wat deed de man, die,
met die maatregelen niet tevreden, bij zijn optre
den den toestand allertreurigst noemde? In weinige
woorden kan dit gezegd wordenhij keurde goed
dat de uitgaven aanmerkelijk vermeerderd werden
en hij deed niets om die uitgaven door vermeerderde
inkomsten goed te maken. "Wanneer dan ook
deze minister van financiën eenmaal zijn porte
feuille aan een ander zal moeten afstaan, en zijn
opvolger een niet minder verschoonend oordeel
over zijn voorganger velt, als de tegenwoor
dige ministers plegen te doen, wat zal dan wel
diens oordeel zijn?
BINNENLAND.
LEIDEN, 1 Februari.
In eene op Donderdag jl. gehouden zitting
van de arrondissements-rechtbank alhier had de
installatie plaats van den tot griffier bij die
rechtbank benoemden heer Mr. H. P. van
Kaathoven, tot dusverre substituut-griffier;
welke zitting door heeren burgemeester en wet
houders, leden der balie en een aantal belang
stellenden werd bijgewoond. Bij deze gelegen
heid bracht de voorzitter, de heer Mr. J. van
Outeren, eene welsprekende hulde aan de na
gedachtenis van wijlen den heer Mr. J. F.
C. Moltzer, die gedurende 46 jaren aan de
rechtbank was verbonden geweest. Na eene
korte schets van diens leven te hebben gegeven,
sprak hij uitvoerig over zijne kunde als rechts
geleerde, en de vele voortreffelijke eigenschappen,
die hem kenmerkten. Vervolgens richtte de voor
zitter het woord tot den nieuw benoemden grif
fier, om hem als zoodanig welkom te heeten.
Voor eenige dagen hebben wij vermeld,
dat men bij de viering van het derde eeuw
feest der overwinning bij Hciligerlee van plan
was om aldaar een nationaal aandenken op te
richten. lieden ontvangen wij het bericht dat
zich ook hier ter stede eene commissie gevormd
heeft om gelden daartoe bijeen te zamelen. De
commissie bestaat uit de HH. Prof. Van Bo-
neval Faure, Prof. Fruin, Dr. Leemans, Prof.
De Vries en Prof. De Wall. Eerstdaags zullen
inteekenlijsten worden opengesteld.
Wij durven deze zaak met vertrouwen aan
de deelneming onzer stadgenooten aanbevelen.
Het geldt de herinnering aan de eerste over
winning, die door de Nederlanders, onder be
leid van Willem I en onder aanvoering van
een zijner broeders, op de Spanjaarden is be
vochten. Het geldt tevens de nagedachtenis
van den eersten in de lange rij der Nassauers,
die voor de Nederlandsche vrijheid gestorven
zijn. Weldra breekt het derde eeuwfeest dier
heuglijke gebeurtenis aan, waarmee de tach-
tigjarige strijd voor Neerlands onafhankelijkheid
begonnen is. Hoe zou het gepaster kunnen ge
vierd worden dan door het oprichten van een
gedenkteeken zooals de commissie zich voorstelt
W ij hopen dat niet slechts inwoners van de pro
vincie, waarin het slagveld gelegen is, maar Ne
derlanders uit alle provinciën het hunne zullen
bijdragen om een plan, dat zoo echt nationaal
is, op waardige wijze te verwezenlijken.
Gedurende deze week zijn dagelijks in het
werkhuis alhier opgenomen van 206 tot 241 vol
wassen personen en van 121 tot 147 kinderen.
Te Voorschoten is gisteren aanbesteed
het afbreken der oude en het bouwen eener
nieuwe kerk voor de Hervormde gemeente aldaar.
De hoogste inschrijver was P. W. Schrauwen te
Schiedam voor 34,374, de minste J. P. Riet
bergen te Leiden voor ƒ26,847. Over 8 dagen
heeft de gunning plaats.
In een daartoe door het rijk afgehuurd
lokaal te Amsterdam worden sinds eenige
dagen rijks-telegraphisten onderwezen in het
bedienen van den telegraaf-toestel van professor
Hughes, uit Amerika. Dit stelsel bestaat daarin,
dat het telegram direct in drukletters wordt
overgebracht; de strook, waarop het telegram
staat, wordt op een papier geplakt en aan den
geadresseerde gezonden. Professor Hughes zelf
geeft den telegrapbisten les in de behandeling
van dezen toestel, door hem uitgevonden. De re
geering heeft van dien heer het recht gekocht,
om zijn toestel te gebruiken, en zal het spoedig
hier te lande invoeren. Behalve het voordeel,
dat het telegram direct in drukletters wordt
overgebracht, waardoor het maken van fouten
bij het opnemen en overschrijven wordt voor
komen, heeft deze uitvinding nog het voordeel,
dat men daardoor tweemaal meer berichten in
denzelfden tijd kan overbrengen dan met de
tegenwoordig in gebruik zijude toestellen. Aan
genaam is het te zien, dat de heer Wenckebach,
ingenieur van den rijks-telegraaf, aan wien men
reeds zooveel verschuldigd is op het vak van
telegraphie, de regeering heeft weten over te
halen, om het stelsel van den heer Hughes hier
te lande toe te passen.
In den gemeenteraad van Amsterdam
heeft de voorzitter medegedeeld, dat de heeren
Dr. Kühne, van Berlijn, Dr. Herz, van Greifs-
wald, Dr. Israels en Swartwout hunne benoe
mingen tot hoogleeraren en lectoren in de ge
neeskundige faculteit bij het Athenaeum aldaar
hebben aangenomen.
Dezer dagen heeft zich te Amsterdam
geconstitueerd een comité (//comité régional") voor
Nederland van het Algemeen Israëlitisch ver
bond (//Alliance Israëlite universelle"), waarvan
het centraal comité te Parijs is gevestigd. Het
verbond stelt zich ten doel overal de emancipatie
en zedelijken vooruitgang en ontwikkeling der
Israëlieten te bevorderen en hen die om hun
geloof als Jood lijden of vervolgd worden, te
steunen en te helpen. In bijna alle landen van
de beschaafde wereld hebben zich leden aan dit
verbond aangesloten. Zij bedragen circa 7000;
in Nederland hebben zich reeds afdeelingen ge
vormd te Amsterdam, 's-Gravenhage, Rotterdam,
Arnhem, Amersfoort enz.; het getal leden der
Nederlandsche afdeeling bedraagt te zamen ruim
tweehonderd. Het Nederlandsch comité bestaat
uit de heeren Mr. S. E. Nijkerk, voorzitter;
Mr. A. W. Jacobson te 's-Hage, onder-voorzitter
Mr. J. L. de Leao Laguna, algem. secretaris
M. Elzbasher, algem. penningmeester; P, J. Riesz,
