N°. 2435.
Zaterdag
'^y!<
Ao. \m,n
18 Januari.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden, per 3 maandenf 3.00.
Franco per post3.85.
Afzonderlijke Nommers0.10.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon-en Feestdagen, uitgegeven.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-6 regels0.75; iedere regel meerƒ0.125
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels ƒ0.90; iedere regel meer0.15.
DE VERKIEZINGEN.
I.
De vier te Leiden gevestigde kiesvereeuigin-
gen hebben nu hare candidaten voor de aan
staande verkiezing voorgedragen.
De anti-revolutionnaire vereeniging //Neder
land en Oranje" de heeren Groen van Prinsterer
en Van Wassenaer Catwyck.
De conservatieve vereeniging //Vaderland en
Oranje" de heeren Van Wassenaer Catwyck en
Taets van Amerongen.
De twee liberale vereenigingen //Het Alge-
Imeen Belang" en //Grondwet en Koning" heb
ben eenstemmig voorgesteld de heeren Mr. J. L.
De Bruyn Kops en Jhr. Mr. H. van Alphen.
IDe kiezers zullen nu bij de stembus hebben
te beslissen aan wie van deze heeren zij hun
vertrouwen willen geven.
Wij vervallen eenen plicht wanneer wij de
kiezers omtrent de te doene keuze trachten voor
te lichten.
Ter eere van de kiesvereeniging //Nederland
en Oranje" moet gezegd worden, dat zij conse
quent in hare voordracht is. De hoofdquaestie,
de eenige politieke quaestie is sedert lang
voor de anti-revolutionnaire partij die van de
verandering onzer wetgeving op het lager on
derwijs. Alle andere vraagstukken, van hoe groot
belang ook voor het vaderland, zijn voor deze
partij van geenerlei beteekenis. Het is dus vol
komen consequent, dat deze partij tot haren
vertegenwoordiger kiest den heer Groen van
Prinsterer, die steeds verklaard heeft, dat hij
alle andere quaesticn tegenover deze gering acht,
en nu heeft te kennen gegeven, dat hij den
strijd weder zal opvatten met het doel om niet
alleen de schoolwet van 1857, maar de grondwet
zelve te doen veranderen.
Minder duidelijk en openhartig is de houding
van //Vaderland en Oranje". Evenals de con
servatieven doorgaans doen, zoo worden ook
hier beginselen over boord geworpen. De heer
Van Wassenaer Catwyck is een geestverwant
van den heer Groende heer Taets van Ame
rongen niet. De eerste zal onder de bestrijders
der schoolwet optreden de heer Taets van Ame
rongen heeft zich herhaaldelijkindien wij ons
niet bedriegen, als een voorstander dier wet doen
kennen. Wie dus voor deze beide heeren te gelijk
stemt, breekt met zijn éene stem af wat hij met
de andere meent op te bouwen.
Het eenige wat deze inconsequentie der con
servatieve kiesvereeniging verklaren kan is, dat
het tegenwoordig ministerie zelf even inconse
quent is. Het staat evenals het] beeld van Ja
nus met twee aangezichten voor ons. Naast de
heeren Heemskerk en Wintgens, verklaarde voor
standers der tegenwoordige schoolwet, //op welke
zij geen smet geworpen willen hebben", zitten
in dat ministerie de heeren Van Zuylen en Van
Lijnden, die, vroeger althans, deze schoolwet met
alle kracht hebben bestreden. Dit heeft zeker
dit voordeel, dat het ministerie zich onder beide
partijen te gelijk vrienden kan verwerven. Is
er bij iemand vrees, dat het onze openbare
school zal afbreken, het zal wijzen op de heeren
Heemskerk en Wintgens; heeft een ander hoop,
dat het de schoolwet en de grondwet zal willen
veranderen, het kan aan die hoop voedsel ge
ven, door de heeren Van Zuylen en Van Lijn
den voorop te stellen. En zoo kan het tot zijne
leus kiezen de regels uit de bekende fabel:
//Je suis oiseau, voyez mes ailes!
//Je suis souris, vivent les rats
Het beest, dat in de fabel die woorden spreekt,
is een vleermuis. Nu vragen wij, of de kiezer,
die nog aan oprechtheid van beginselen hecht,
met de conservatieven kan medegaan, die zulk
eene vleermuispolitiek ïuct de hunne maken
De beide liberale kiesvereenigingen hebben,
gelijk wij zeiden, eenstemmig hare keuze bepaald
op de heeren Mr. J. L. De Bruyn Kops en
Jh. Mr. H. van Alphen. Wat zij met deze voor
dracht bedoelen is duidelijk. Bovendien heeft
do kiesvereeniging //Grondwet en Koning" de
beginselen, waarvan zij uitgaat, beknopt en
duidelijk aan het oordeel der kiezers onder
worpen.
De liberale kiesvereenigingen willen noch een
moedwillig afbreken, noch een heimelijk onder
mijnen van de openbare scholen van lager en
middelbaar onderwijs, wier deugdelijkheid voor
de verstandelijke ontwikkeling onzer kinderen
nu reeds zulke rijpe vruchten heeft opgeleverd.
Zij willen goed en goedkoop onderwijs voor alle
klassen der burgerij.
Maar daarbij beschouwen zij de quaestie van
het onderwijs niet als de eenige quaestie,
waarbij het vaderland belang heeft. Zij weten
dat er in de Staten-Generaal nog andere grooto
vraagstukken behandeld zullen worden, waarvan
do welvaart der burgerij, ja het bestaan des
lands zelf zal afhangen.
Daarom hebben zij besloten, de aandacht der
kiezers te vestigen op mannen van erkende kunde,
van helder oordeel, niet verblind door partijzucht,
maar getrouw aan hunne beginselen.
De heer DE BRUYN KOPS heeft sedert
jaren door zijne talrijke geschriften, vooral door
zijn uitstekend tijdschrift de Economist, ge
toond, dat hij volkomen op de hoogte is van
de groote economische vraagstukken, en inzon
derheid van die welke onze financiën betref
fen. Bij den bedenkelijken staat, waarin de
financiën thans gebracht zijn, is het wel noodig,
dat de vertegenwoordiging uit helderziende en
kundige mannen worde samengesteld, zooals de
heer Kops er een is.
De heer TAN ALPHEN was vroeger hoofd
ambtenaar bij het ministerie van koloniën. Daarna
is hij naar Java gegaan en heeft daar de Indi
sche maatschappij in den grond leeren kennen.
Zijne geschriften over de Indische quaestiën heb
ben zeer grooten weerklank gevonden, zoowel om
de ongemeene kennis, die hij daarin aan den
dag legt, als om de bezadigdheid waarmede hij,
vrij van elke overdrijving, bedachtzame hervor
ming aanbeveelt. Iedereen zal erkennen, dat ook
zulke mannen thans in onze Tweede Kamer vol
strekt noodig zijn.
Daarom kunnen wij niet dringend genoeg
alle kiezers in het hoofdkiesdistrict Leiden, die
niet door eenzijdige partijzucht gedreven wor
den, maar alleen vragen: wat eischt van
ons het belang van het vaderland? aan
bevelen, hunne stemmen uit te brengen op
Mr. J. L. DE BRUYN KOl'S ea
Jlir. Mr. II. VAX ALPIIUX.
Gisteren resumeerden wij de belangrijke bro
chure van den heer Jonckbloet. Men vergunne
onsheden daaruit een opmerkelijke noot over
te nemen, die het volgende overzicht bevat van
de beginselen van het ministerie:
Beginselen omtrent het koloniale vraagstuk
Het geheele kabinet is liberaal voor de eerste
Kamerontbinding, sedert eerst conservatief, einde
lijk ultra-conservatief.
Thans voegt het zich toe den lieer "Wintgens,
die stellig tot de ultra-conservatieven behoort
maar ook den heer Luyben, van wien de erva
ring getuigt, dat hij eene geheel tegenoverge
stelde ziens wijs is toegedaan.
Omtrent de onderwijsquaestie
Nevens den heer Heemskerk, door onzen ge
zant te Parijs onlangs nog //een schoolwetman
bij uitnemendheid" genoemd, zit de verklaarde
vijand der schoolwet, de graaf Yan Zuylen.
Thans vult men het kabinet aan met den
heer Wintgens, die steeds op dit terrein den
graaf Van Zuylen en zijne geestverwanten sterk
bestreden heeft; maar ook met den anti
revolutionairen baron Yan Lijnden van San-
denburg.
Op judicieel gebied:
Het geheele kabinet verklaarde, bij monde
van den minister van justitie Borret, de uit
voering van de wet op de rechterlijke organi
satie met kracht en spoed te zullen tot stand
brengen; nog in de sluitingsrede van 27 Decem
ber jl. wordt aan de, oppositie verweten, dat te
hebben vertraagden den 2den Januari
draagt men tot minister van justitie voor
den heer Wintgens, den meest feilen tegen
stander dier organisatie.
Op finantieel gebied:
Nevens den minister van financiën is thans
als minister van justitie opgetreden de man,
die den 21sten November 11. het finantieel be-
