blik op de vele lichtpunten te vestigen, waardoor het vaak al te zeer miskende heden, gunstig boven het veelal te zeer bewonderde, schier ver gode verleden uitblinkt. Met welk een ophef hoort men b.v. nog menigmaal gewagen van die hooge collecten en ruime bedeelingen van vroe ger en hoe wordt de liefdadigheid der voorge slachten nog telkens ten koste van ons en onze tijdgenooten geroemd. En toch, is niet juist dat ondersteunen met bijna uitsluitend stoffelijke gaven grootendeels de oorzaak van het lage pijl, waartoe de arbeidende klasse thans gezonken is Toen de richting van den nieuweren tijd ha ren invloed ook op het gebied der nijverheid deed gevoelen en de behoefte ontstond aan werk lieden, genoegzaam verstandelijk ontwikkeld om hierin te voorzien, bleek de groote massa voor nieuwen, onbekenden arbeid ongeschikt; intus- schen was de oude gang van zaken niet vol te houden en het gevolg was, dat velen tot armoede vervielen, die, zoo er beter voor hunne verstan delijke ontwikkeling gezorgd ware, in staat zouden geweest zijn aan de gestelde eischen te voldoen of zich nieuwe bronnen van bestaan te verschaf fen. Doch hiertoe wordt niet slechts kennis en doorzicht, maar ook geestkracht gevorderd en juist hierop heeft het oude stelsel van liefdadig heid allernoodlottigst gewerkt. Gewoon op an- derer hulp te steunen, heeft de arbeidende klasse niet geleerd in zich zelve de kracht te zoeken om zich uit hare vernedering op te heffen en in plaats van de handen aan het werk te slaan en zich de vruchten van den arbeid van den nieuweren tijd ten nutte te maken, verzonken velen tot moedeloosheid of zochten verlichting in het verwenschen van zooveel, dat nu eenmaal niet te veranderen is. Met blijdschap begroeten wij hierom elk tee- ken, dat ons den dageraad van een gelukkiger toekomst aankondigt, en van harte roepen wij een welkom toe aan die wakkere mannen, die getoond hebben hun tijd te begrijpen en het gewaagd hebben eene instelling in liet leven te roepen, die voor de welvaart en de ontwikkeling onzer lagere volksklasse allerweldadigste vruch ten belooft. "Wij vertrouwen dan ook, dat de meergegoede ingezetenen aan de inrichting in de Janvossensteeg gevestigd, met het doel om aan het werkvolk goedkoope en goede levens behoeften te verschaffen, hunne ondersteuning niet zullen onthouden, waartoe de welwillend heid van den heer Yan Baak, bij wien winkel- kaartjes van 10 en 25 cents verkrijgbaar zijn, hen in staat stelt. Door van deze gelegenheid gebruik te maken, bewijst men aan zijne mede burgers een dubbele dienst; want niet slechts verleent men hierdoor ondersteuning aan zijne bekenden onder de minvermogenden op eene doelmatige wijze, wat, wegens minder gepast ge bruik, niet altijd van giften in geld gezegd kan worden, maar buitendien steunt men de boven genoemde inrichting, omdat niet slechts de wins ten voor de aandeelhouders met den verkoop toenemen, maar tevens de zaak meer bekend en gunstiger beoordeeld wordt; zoo doende zul len de vooroordeelen, waarmede de jeugdige in richting evenals elke nieuwe zaak te kampen heeft, langzamerhand uit den weg geruimd wor den en zal ruimere deelneming van den arbeids man haar ten deel vallen. Onlangs werd tegen het gebruik dier kaartjes eene bedenking opgeworpen, die ontwijfelbaar op misverstand berust, maar die intusschen wel licht door meerderen gedeeld wordt, waarom het wenschelijk schijnt de zaak openlijk ter sprake te brengen. Men keurde het geven van kaartjes in plaats van geld zeer goed, maar men had altijd kaartjes gébruikt, uitgegeven door de commissie van het Nut van 't Algemeen, en nu mochten die hee- ren niet zoo voor het hoofd gestooten worden. Die redeneering steunt blijkbaar op eene ge heel verkeerde beschouwing van het doel dezer maatschappij. Nam het gebruik dier kaartjes af, doordien het weder vervangen werd door het geven van geld, dan zou het de heeren, welke de moeite dezer administratie op zich namen, zeer zeker leed doen, niet om hen zelve, maar omdat zij er achteruitgang in zouden zien ten opzichte eener zaak, die naar hun oordeel als allernuttigst beschouwd moet worden. Doch heeft die vermindering plaats ten gevolge van ver meerderd gebruik van de kaartjes der winkel- vereeniging, dan zou hun oordeel zeker juist het omgekeerde zijn en niets zou hun wel aange namer wezen, dan wanneer zij de behartiging van de belangen de arbeidende klasse ten dien opzichte geheel konden overlaten aan eene in richting, die uit het volk zelf is voortgekomen want, daar verlichting, beschaving en opheffing van het volk het doel is, dat de maatschappij bij al hare bemoeiingen beoogt, is elk levens- teeken onder het volk haar een gewenschte bond genoot. Nog in een ander opzicht wordt het doel dat het Nut zich voorstelt, door het gebruik der winkelkaartjes bevorderd. Er is op het ge bied, dat de maatschappij zich ter bearbeiding gekozen heeft, zoo onberekenbaar veel te doen, dat bestuurders en medewerkers van het Nut zeker niets liever wenschen, dan dat hun de handen ruim worden gelaten om telkens nieuwe akkers op het uitgebreide arbeidsveld te ont ginnen. Niet om zich zelve, maar oin het volk bestaat de maatschappij, en hare schoonste zege praal zou deze zijn, dat zij als philanthropische instelling een eervollen dood stierf, omdat het leven van haar uitgegaan, overgegaan was op het volk, dat mede onder hare leiding zijn eigen kracht leerde kennen en gebruiken en hierom hare ondersteuning niet meer behoefde. 's-Geavenhage. 21 Dec. De Staatscourant bericht dat Z. M. de koning geen reden heeft om het kabinet vertrouwen te ontzeggen en mitsdien het aangeboden ontslag der ministers niet aanneemt. BÜ1TENLA N D. Belgie. Dat er in het kabinet van Brussel oneenigheden tusschen sommige leden ontstaan zijn en dat deze wel op eene ministerieele crisis zouden kunnen uitloopen, is zeker. Doch wat er eigenlijk van de zaak is, en waarover het verschil loopt, weet men niet. Daar de kamer echter weldra tot 14 Januari op reces zal uit eengaan, heeft de koning drie weken tijd om tot eene beslissing te komen. Men beweert dat het gerechtshof van Brussel plan heeft den kapittel-vicaris van het aartsbisdom van Mechelen in rechten te ver volgen, omdat hij in strijd met de wet den overleden bisschop-kardinaal in de kerk van St.-Bombout heeft laten begraven. Het plan veroorzaakte eene hevige verontwaardiging in de katholieke bladen, die vragen, met welk recht men koning Leopold I dan in de kerk van Laeken heeft begraven, zoo het begraven in de kerken verboden is. Oostenrijk. In de zitting van de commissie uit het ïïeerenhuis heeft de aartsbisschop kar dinaal Yon Bauscher in eene lange rede de door het Lagerhuis aangenomen wetsontwerpen be treffende het burgerlijk huwelijk en de scheiding tusschen de kerkelijke en onkerkelijke scholen bestreden. De heer Lichtenfels heeft de begin selen van het wetsontwerp verdedigd. De mi nister Hije verklaarde, dat de toekomstige mi nister van eeredienst de inzichten der regeering zou blootleggen. Frankrijk. Gisteren zijn in het wetgevend lichaam de discussiën over het wetsontwerp tot reorganisatie van het leger geopend. Bestreden door de heeren Jules Simon, Maurice Bichard, Beguis en Magnin, vond het ontwerp warme verdedigers in de heeren Latour, Liégeard en Beauneiger. Deze meenden dat de klimmende militaire macht van andere mogendheden, met name van Pruisen, de nieuwe organisatie nood zakelijk maakt. Engeland. Langzamerhand begint de angst te Londen door de bedreigingen der Fenians veroorzaakt te verminderen. Sedert Maandag middag is er niets bijzonders meer gebeurd. Toch blijven nog telkens geruchten loopen, die toonen, dat men nog niet geheel gerust is. Een politie-agent heeft bij de gevangenis in Millbane, zegt men, een man een geheelen hoop geweerpatronen zien neerleggen. Hij begon juist daaroverheen brandstof te leggen, toen hij voor den agent de vlucht nam. Een ander verhaal zegt, dat bij een der grootste gashouders van Londen in de Teems een schip gevonden is vol buskruit. Beide verhalen worden tegengesproken. Niettemin is eene vrij sterke politie-wacht in de buurt van gezegde gasfabriek geplaatst. Bij 't gerechtelijk onderzoek der in Clerken- well gewonden is gebleken, dat de politie met een weinig meer vlugheid de ramp hadden kunnen voorkomen. De agent, die de drie personen ge vat heeft, zag het kruitvaatje neerzetten en er het papier in stekendoch hij had order, om een der drie personen, die er sedert eenige dagen gesurveilleerd werden, niet uit het oog te ver liezen, en hij heeft zich aan dat bevel gehouden, zeker niet wetende wat er eigenlijk gebeurde, 't Blijkt verder, dat de politie gewaarschuwd was, niet alleen dien dag, dat er een aanslag, maar ook welke soort van aanslag op de gevangenis ge daan zou worden, 't Stond er dan ook vol met geheime agenten in die buurt. Maar juist dat die agenten in burgerkleeding waren, heeft ge maakt, dat de boosdoeners hun werk begonnen zijn, en toen de lont in 't kruit was, was het te laat. CORRESPONDENTIE. "Wij hebben een brief ontvangen van A. Omvlee, Messing, B. Fuik en De Vroede, leden der Gereformeerde gemeente van Ds. Yan den Oever, waarbij zij hunnen oprechten dank be tuigen aan allen, die hulpvaardig hun bijstand betoond hebben bij gelegenheid van den brand van 18 December j.l. Zij wenschen dien dank en die hulde in de eerste plaats toe te brengen aan burgemeester en wethouders, aan de brandweer, aan de po litie en aan de bewoners der aan het verbrande pand grenzende woningeu, bovenal aan den heer Planjer, gezagvoerder der stoomboot //Vol harding," die eigen schade niet geschroomd heeft om die van anderen te verhoeden. Ten slotte bevelen zij den koster hunner gemeente en zijn huisgezin, die door het ongeval bijna alles verloren hebben, aan de liefdadigheid hun ner stadgenooten aan. De finantieele toestand hunner gemeente is niet van dien aard, dat deze zelve in het gebrek van haren koster kan voor zien. De gelegenheid tot het storten dier lief degaven staat open bij den wijkmeester op den Nieuwen Bijn, Wijk VII, N°. 84. Hiermede gelooven wij aan de bedoeling der inzenders voldaan te hebben. ACADEMIE. Utrecht, 20 Dec. Bevorderd tot doctor in de beide rechten de heer J. H. Hora Siccama, geb. te Utrecht, na verdediging van een aca demisch proefschrift: //Schets van de diploma tieke betrekkingen tusschen Nederland en Bran denburg" 15961678; en tot doctor in de ge neeskunde de heer F. K. A. Bombach, geb. te Hellevoetsluis, na verdediging van zijn acade misch proefschrift: //Verslag der chirurgische cliniek in het Binnen-Gasthuis te Amsterdam, van 1°. April 1866 tot 1°. Juli 1867." Blijkens den gisteren verschenen Utrechtsche Studenten-Almanak, bedraagt het aantal studen ten aan de hoogeschool te Utrecht ingeschre ven 519, waarvan in de geneeskunde 63, in de

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1867 | | pagina 2