BINNENLAND.
BUiTE NLAND.
wereldlijke macht van den paus nauwkeurig
worden ondersscheiden. Verwarring van beide
heeft het gevolg gehad, dat de eatholieken in
ons land lange jaren van de vrije regeling
hunner kerkelijke zaken verstoken waren, en
met het opperhoofd hunner kerk niet kouden en
mochten onderhandelen zonder de voorzorgen,
die voor elke handeling van onderdanen des
rijks met eenig vreemd souverein uit den aard
der zaak worden gevorderd. Als opperhoofd der
kerk is de paus niet aan de grenzen van zijn
wereldsrijk, noch aan die van eenig land ter
wereld gebondenmaar als geestelijk opperhoofd
houdt hij ook geene soldaten en begroet hij
zijne vijanden niet met kanon en geweer.
"Waar bij deze wapenen aangrijpt, is het tot
verdediging van zijne wereldlijke macht en
handelt hij als wereldlijk vorst, als souverein
van den Kerkelijken Staat. De dienst in zijn
leger is voor den Nederlander derhalve in den
volsten - zin des woords een vreemde krijgs
dienst.
Nu zouden sommigen, de meesten wellicht,
zich van de dienstneming door eene waarschu
wing der regeering niet hebben laten weerhou
den maar zeker is ook, dat velen in opgewon
denheid en onkundig van ons recht hebben
gehandeld, zonder te weten, dat zij door hunne
dienstneming in het leger van den Kerkelijken
Staat hun Nederlandsch burgerrecht verspeel
den. Dat had niet moeten zijn. Ook zij, die uit
volle overtuiging misschien zouden gemeend
hebben, dit offer te moeten brengen, hadden
moeten weten wat zij opofferden. De regeering
die wist, dat dagelijks voor dezen vreemden
krijgsdienst werd opgeroepen, die dagelijks onder
scheiden burgers onwetend en onbewust het
Nederlandsch burgerrecht zag verbeuren, had
hen belmoren te waarschuwen, om later veilig
te zijn tegen het verwijt, dat zij hen roekeloos
hunne rechten had zien verliezen.
Het geldt hier eene politieke quaestie, waar
voor Nederland als zoodanig volstrekt geene
partij kiest, en waarover het oordeel onder
de roomsch-eatholieken vau alle landen, ook in
Nederland verdeeld is. Arerdeeld kunnen de
eatholieken daarover ter goeder trouw aan
beide zijden zijnwant het is geen geloofspunt
of de paus ook de wereldlijke souvereiniteit
over den Kerkelijken Staat moet hebben of niet.
Tegenover het gevoelen van velen, dat de paus
die wereldlijke soevereiniteit behoeft om onaf
hankelijk te kunnen zijn in zijn geestelijk ge
zag, staat de meeuing van vele andere niet min
der geloovige eatholieken, dat deze wereldlijke
macht in de tegenwoordige omstandigheden een
der grootste beletselen is voor de vrije uitoefe
ning der geestelijke heerschappij.
Het is mogelijk, dat eatholieken, wier zonen
in 's pausen leger voor diens wereldlijke heer
schappij zijn gaan stijden, zich dat later be
klagen. Wat zal de regeering antwoorden op
hunne vraagwaarom hebt gij ons niet ge
waarschuwd, dat onze zonen door hunne dienst
neming een daad deden, waartegen de Neder-
landsche wet de straf van verbeurte van het
burgerrecht bedreigd heeft?
De stap is zoo gemakkelijk niet weder te
herstellen. Een gedeelte der nadeelige gevolgen
moge kunnen worden voorkomen, indien de
teruggekomen zouaaf de formaliteiten vervult,
om te deelen in de voordeel en van gevestigde
ingezetenen. Het Nederlandsche burgerrecht kan
alsdan niet dan na zes jaren, en alleen door de
wet weder verkregen worden.
LEIDEN, 2 December.
Op Donderdag den 5deu December zal de ge
wone audiëntie van den minister van finan
ciën niet plaats hebben.
De ministerraad is gisterenmorgen verga
derd geweest.
De afdeelingen van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal onderzoeken heden de ont
werpen, houdende de kredietwetten voor hoofd
stukken IV B (R. C. eeredienst), VI (marine),
VIIB (financiën), VII C (Herv. eeredienst),
VIII (oorlog), IX (koloniën) en X (onvoor
ziene uitgaven) der staatsbegrooting voor 1S6S.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
is te 's-Hage onder de Uilenboomen eene vrij
uitgestrekte meubelfabriek met bergplaats afge
brand. De oorzaak van den brand is onbekend.
Aan de doelmatige bevelen van den opperbrand-
meester en de ijverige medewerking van de mi
litaire brandweer is het toe te schrijven, dat
niet een aantal belendende gebouwen eene prooi
der vlammen zijn geworden.
Zaterdag 11. is te 's-Hage bij het prov.
gerechtshof als raadsheer geïnstalleerd Mr. B.
H. H. Hanlo, ter vervanging van wiilen Mr.
C. D. Beelo.
Bij de discussie over de begrootiug in den
gemeenteraad te Delft is door een lid voorge
steld den gemeente-archivaris, tevens conservator
van het stedelijk museum van oudheden, af te
schaffen. Bijna alle andere leden hebben zich
echter krachtig tegen deze bezuiniging verklaard.
Uit Rotterdam zijn twee adressen aan
Z. M. den koning gezonden. In het eene wordt
eene ontbinding van de Tweede Kamer verzocht.
Het was éen uur voor de afzending van S hand-
teekeningen voorzien. Het andere is uitgegaan
van een der ingezetenen, onder medewerking van
enkele vrienden, en strekt om de ontbinding der
Kamer te ontraden.
De heer Zwaardemaker, uitgever te D e-
venter, heeft de eerste aflevering verzonden
van een tijdschrift, voor jongens en meisjes be
stemd en getiteld: Trio, journal amusant. Vol
gens het prospectus zal het //nuttige en onder
houdende" lectuur bevatten in drie talen, elke
afdeeling met afzonderlijke paginatuur, zoodat de
inteekenaar aan het einde van een jaargang drie
verschillende werkjes in even zoovele talen bekomt,
waarvoor door den uitgever afzonderlijke titels
en omslagen gratis zullen worden toegevoegd.
Elk der drie werkjes zal 12 vellen druks bevatten
en te zarnen zullen zij slechts kosten. Een
niet onaardig middel om de jeugd een klein bi
bliotheekje voor de drie nieuwe talen te bezor
gen. In de keuze der stukken voor deze afleve
ring is de uitgever zeer gelukkig geslaagd.
Nevens de //Strooi-avonden" van Koop-
mans van Boekeren, meenen wij tegen het aan
staande kinderfeest de aandacht te moeten vestigen
op een pas verschenen werkje van Gouverneur
//Wat oom Jan nog in zijn zak vond". Hij vond
er keurige versjes in, waarmede men kinderen
recht gelukkig kan maken. En wij hopen dat
de zak nog niet ledig is.
In de week van 17-23 November zijn in
het geheele rijk aan cholera overleden 9 perso
nen, waarvan te Rotterdam 4-, te Oude-Tonge 2,
te Den Helder 1, te Delfshaveu 1 en te Brielle 1.
De handel in vette varkens in de pro
vincie Drenthe neemt steeds toe. Wekelijks
worden er met beurtschepen en andere gelegen
heden ongeveer 500 stuks vervoerd. Doch de prij
zen blijven laag; ze varieeren van 36 tot 42 ets.
het Ned. pond.
Onlangs hebben wij melding gemaakt van
zekere geïmiteerde bankbiljetten. De Provinciale
Noordbrabander Courant meldt, dat men te
's-Hertogenbosch de proef genomen heeft
om zulk een bankbiljet te laten wisselen. De
proef is geslaagd en eerst eehigen tijd later ont
dekte de wisselaar, dat hij dupe was geweest, en
dat men hem een //Nederlandschen wensch" in
plaats van een bankbiljet had gegeven. Men zij
dus voorzichtig.
Z. M. heeft benoemd tot uot. binnen het arr.
Deventer, ter standpl. Wijhe, J. K. Steffers; aan
Mr. J. C. G. C. Laan. op zijn verzoek, eervol
ontslag verleend als burg der gem. Baarn en Eem-
nesverleend aan A. H. Yoeteling, op zijn ver
zoek, eervol ontslag als burg. der gem. Oldemarkt.
De Thermometer van Fahrenheit teekende alhier
Zondag des namiddags te 5 uren 45°, des avonds
te 8 uren 42°, te 10 uren 40°. Maandagmor
gen te 5 uren 38°, Wind: N. W., te 8 uren 40°,
's namiddags te 12 uren 40°, te 1 uur 33°, te
4 uren 39°.
Pruisen. Dat men in sommige gedeelten van
Pruisen alles behalve onverschillig is voor het
lot van den paus, kan blijken uit het volgend
smeekschrift, dat door 2200 ingezetenen van
Keulen den koning dezer dagen werd aangebo
den //De ondergeteekenden nemen, in het volle
vertrouwen op de rechtvaardigheid van Uwe
Majesteit, de vrijheid een nederig verzoek ne
der te leggen aan d.en voet van den troon.
Nadat een van de wettigste tronen der wereld,
de pauselijke stoel, reeds eenige jaren geleden
van een groot gedeelte zijuer bezittingen be
roofd, en de H. Vader buiten staat gesteld was,
het overschot des erfdeels van den H. Petrus
te beschermen, hebben onlangs opnieuw op
roerige benden een inval gedaan in het pau
selijk gebied, met het luid verkondigd voornemen
om de geestelijke en wereldlijke heerschappij
des pausen te vernietigen en zich meester
te maken van den Kerkelijken Staat. Onze
H. Vader, de opperste herder der catholieke
christenheid, staat daar, verlaten als een weer
loos grijsaard, dien ieder naar goedvinden plun
deren en mishandelen mag. Wel is het te voorzien,
dat de Fransehe regeering zich opnieuw be
lasten zal met de rol van bemiddelaar of be
schermer, en zelfs erkennen wij, dat de
Fransehe wapenen zich bij de jongste voorval
len aanspraak hebben verworven op den dank
van al de eatholieken, maar niettemin ach
ten wij het stirftend voor ons nationaal gevoel
en in strijd met ons nationaal belang, dat de
H. Vader geheel alleen van de welwillend
heid betzy der Fransehe, hetzij van eene andere
natie zou afhangen, dewijl onze Duitsche koning
volstrekt niet minder dan andere gerechtigd en
geroepen is, onze door de herhaalde aanvallen
op Rome zoo grovelijk gekrenkte belangen le
verdedigen. Wij vereeren in Pius IX ons
geestelijk opperhoofd; en zijn erfdeel, waarvan
het bezit hem in staat moet stellen tot het
onbelemmerd aanwenden zijner geestelijke en
stoffelijke vrijheid, is door oorsprong en be
stemming het eigendom van al de eatholieken,
en dus ook het onze. Wij gelooven als trouwe
onderdanen van Uwe Majesteit die steeds be
reid waren goed en bloed voor het welzijn des
vaderlands op te offeren, aanspraak te hebben
op bescherming van onze heiligste belangen, en
meenen dit met te meer vertrouwen, daar die
belangen in overeenstemming zijn met die van
al de tronen en volken, zoo lang niet het be
staan van eiken troon en de handhaving van
elk recht in de waagschaal zullen gesteld wor
den. Het is daarom, dat de ondergeteekenden
zich tot "Uwe Maj. wenden, met liet onderda
nig verzoek, maatregelen te nemen, welke leiden
mogen tot verzekering en behoud der vrijheid
en onafhankelijkheid van den pauselijken stoel
De raadkamer van de rechtbank te Elber-
feld heeft besloten den afgevaardigde Von
Schweizer, te Berlijn, in staat van beschuldi
ging te stellen, wegens een ter gelegenheid der
laatste verkiezingen voor den rijksdag door hem
openbaar gemaakt vlugschrift, waarin de ver
houding van het arbeidersloon tot de kapitaal-
winst wordt besproken op eene wijze, welke
aanleiding zou kunnen geven tot rustverstoring.
