i\\ 2386.
Dinsdag
A0. 1867.
49 November.
Prijs dezer Courant.
Deze Courant wordt dagelijksmet uit
zondering van Zon- en Feestdagen,
uitgegeven.
Prijs der Advertentiën.
Spoortreinen van Leiden] naar 's-GravenhageDelft, Schiedam en Rotterdam: te 8 u. 10 m.; 10 u. 10 m.; 12 u. 42 m.; 3 u. 35 m.;
Postbuslichtingen: (Lakenhal, Katoenfabriek en Nieuwstraat) 7 u. 45 m., 10 u. 45 m.; 3 u. 35 m.; 7 u. 35 m. en op Zondag 10 u.
Rijkstelegraaf van 8 uren 'sm, tot 9 uren 'sav. Spoorwegtelegraaf van 7 u. 'sm. tot 10 u. 30 m. 'sav.
Gemeentebestuur. Burgemeester en WethoudersMaandag en Donderdag te 11 uren. - Commissie van Fabricage, Woensdag te 12.
BurgemeesterDinsdag, Woensdag, Vrijdag en Zaterdag te 11. Presid. der Comm. van Fabricage Zaterdag van 111. Plaatselijke Secre
tarie, van 104. Thesaurie, van 92; Zaterdag van 912. De Gemeente-architect is te spreken op het Raadhuis, van 12-1.
Kantoor der In- en Uitg. Rechten en Accijnzen van 91 en van 36 uren; van's Rijks Dir. Belastingen, Maandag,
Dinsdag, Woensdag en Donderdag van 92; van Zegel en Registratie van 84; van de Hypoth. en het Kadaster van 9—4.
EENE CONSTITUTIONEELE SCHIJN VERTOONING
IN EEN INCONSTITUTIONEEL LAND.
Men heeft het parlementaire stelsel dikwijls ten laste
gelegd, dat het weinig bevorderlijk is aan den langen duur
van ininisteriën en alzoo de spoedige afdoening van ge
wichtige wetsontwerpen vertraagt. Het eerste is slechts ten
deele waar. Zwakke kabinetten hebben uit den aard der
zaak slechts een kortstondig bestaanzij staan aan allerlei
schokken bloot; krachtige ministeriën daarentegen kun-
als zij met de behoeften van het land vertrouwd zijn, ook
in constitutioneele landen een vrij lang leven hebben. Als
zoodanig wijzen wij op het eerste en tweede ministerie
Thorbecke. Het bestaan daarvan kan wel is waar niet bij
tientaljaren geteld worden; doch de vraag is of zoo iets
zelfs wel wenschelijk zou zijn. Voorbeelden van dien aard
vindt men alleen in landen die autocratisch bestuurd wor
den, en dien weg willen zeker toch zeer weinigen bij ons
op. En wat de spoedige afdoening van wetten aangaat,
zoo kan niet genoeg herinnerd worden, dat er geene goede
zaak is, welke niet hare keerzijde heeft. In Rusland heeft
de czar slechts eene ukase noodig uit te vaardigen, om
eene wet in te voeren; maar men mist er de waarborgen
van een degelijk en derhalve langdurig onderzoek en daar
aan geëvonredigd debat van de vertegenwoordigers der
natie. De keus, gesteld dat men die had, kon niet twijfel
achtig zijn.
Waar dus het parlementaire stelsel bestaat, moet het
aangenomen worden met al zijne gevolgen. Doch hoe komt
het dat men in Frankrijk, waar dat stelsel niet bestaat,
waar de ministers slechts de uitvoerders zijn van 's keizers
bevelen, gestadig portefeuilles van den een in handen van den
ander ziet overgaan? Thans is het De Lavalette, die als minister
van binnenlandsche zaken is afgetreden en Pinard tot opvolger
heeft bekomen. Men zou zeggen, dat in een land als Frankrijk
de ministers //onverslijtbaar" moesten zijn. Ten vorigenjare
heeft men gezien, dat Drouyn de Lhuys op verzoek is ont
slagen een minister, zelfs in Frankrijk, treedt altijd af
op verzoek en voor De Moustier heeft plaats gemaakt.
Zouden er onder de ministers des keizers inderdaad nog
mannen zijn, die prijsstellen op staatkundige beginselen en
vrijwillig aftreden als zij die beginselen niet kunnen hand
haven Wij willen het beste van hen hopen, doch zij weten
allen, ieder in Frankrijk weet het, dat de keizer voor hen
denkt en het bestuur leidt, hetgeen ook volkomen in het
stelsel der Fransche constitutie past, daar niet de ministers
verantwoordelijk zijn aan de kamers, maar de keizer ver
antwoordelijk is aan de natie. Wie dus eene portefeuille
aanvaardt, moet gerekend worden afstand te hebben ge
daan van een zelfstandig regeerstelsel als hoofd van een
departement van algemeen bestuur. De oorzaak der gedu
rige afwisseling moet dus bij den keizer zeiven gezocht
worden, en bij deductie in de staatsinstellingen, wier vicieus
karakter bij dergelijke aangelegenheden weder in het hel
derste licht treedt. De keizer ontdoet zich van een minister
niet uit willekeur of luim, maar om aan zekeren eisch, alles
behalve onnatuurlijk, toe te geven. De Lavalette is bekend
als een warm voorstander van Italies eenheid; de interventie
in den Romeinschen staat, die onmogelijk zijne goedkeuring
kon wegdragen, moet hij dus in den ministerraad afgekeurd
hebben. Dit verschil van inzicht kan echter den keizer niet
hinderlijk zijn geweest. Deze reikt geene portefeuille uit zon
der zijne ministers te kennen, en hij had De Lavalette meer
dan 29/j jaren naast zich, zonder dat diens gevoelens ten
aanzien der Romeinsche quaestie, welke gedurende al dien
tijd aan de orde was, tot dusverre een hinderpaal waren
voor het behoud zijner portefeuille. Maar de keizer voelde dat
hij kwalijk een minister in functie kon laten, tegen wiens in
zichten hij lijnrecht gehandeld heeft. De minister is wel is
waar niet verantwoordelijk, doch de keizer is het aan de natie,
en ofschoon dit in de praktijk eene fictie is, is het toch goed
dat de theorie gered wordt. Yandaar de aftreding van De
Lavalette, dien de keizer zeker met leedwezen heeft zien
heengaan, want hij heeft, wat het binnenlandsch bestuur
betreft, een ijverig dienaar (in Napoleontischen zin) in
hem verloren, en de minister heeft de benoeming tot lid
van den geheimen raad, met eene jaarwedde van 100,000
franken, wel verdiend.
Zou het echter voor de keizerlijke regeering niet raad
zaam zijn aan dit staatkundig comediespel een einde te
maken en de constitutioneele beginselen onvervalscht en
zonder namaak" in te roepen Raadzaam zeer zeker
maar wie zou zich aan de hoop durven overgeven, dat de
keizer hiertoe zal overgaan? Wel is waar heeft hij reeds
voor geruimen tijd le couronnement de l'édifice" toege
zegd, doch sedert zijn op 19 Januari eenige decreten en
een brief aan den minister van staat Rouher verschenen.
Zij die vliegen op 's keizers wenken en op die zijner die
naren zijn toen wel onmiddellijk in de weer geweest om
naar trompet en bazuin te grijpen, maar wat die decreten
in hun schoot droegen, is wel geschikt om zelfs den moe
digste het hoofd te doen neerhangen.
BINNENLAND.
LEIDEN, 18 November.
Naar wij vernemen is ten gevolge van het overheden
van Prof, Yan der Chijs het bestuur over het acad/misch
LEIDSCH
DAGBLAD.
Voor Leiden, per 3 maanden/1.95.
Franco per post2.80.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Van 1-6 regels 0.75; iedere regel meer ƒ0.121.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels ƒ0.90; iedere regel meer 0.15.
6 u. 9 m.; 8 u. 35 m.; 9 u. 27 m.; naar Haarlemen Amsterdam: te 8 u. 45 m.j 11 u. 45 m.; 2 u. 41 m.; 4 u. 56 m.; 7 u. 35 m.; 9 u. 34 m.
Stoomboot Volharding van Leiden (Haven) naar Amsterdam: Maandag ochtend te 4 u., overige dagen te 5 u.; van Amsterdam (Binnen-
Amstel) naar Leiden: Maandag-nam. te 1 u., overige dagen 'snam. te 2 u. Zondags buiten dienst. Van Leiden naar Gouda: dagelijks voorin.
7 u. 15 m. Donderdag voorm. 6 u. 15 m. Van Gouda naar Leiden: Dagelijks nam. te 3 u. Zondags buiten dienst.
35 m. en 3 u. 35 ra. O.-I. Landpost. 9, 16 en 25. W.-I. Mail 14 en voorlaatsten van elke maand.
