V. 2381.
Woensdag
A0. 1867.
13 November.
h
Prijs dezer Courant.
Prijs der Advertentiën.
Spoortreinen van Leiden] naar 's-GravenhageDelft, Schiedam en Rotterdam: te 8 u. 10 m.; 10 u. 10 m.; 12 u. 42 m.; 3 u. 35 m.;
Postbuslichtingen(Lakenhal, Katoen fabriek en Nieuwstraat) 7 45 m., 10 u. 45 m.; 3 u. 35 m.; 7 u. 85 m. en op Zondag 10 u.
Rijkstelegraaf van 8 uren 'sin. tot 9 uren 'sav. Spoorwegtelegraaf van 7 u. 'sm. tot 10 u. 30 m. 'sav.
Gemeentebestuur. Burgemeester en WethoudersMaandag en Donderdag te 11 uren. Commissie van Fabricage, Woensdag te 12.
BurgemeesterDinsdag, Woensdag, Vrijdag en Zaterdag te 11. Presid. der Comm. van Fabricage Zaterdag van 111. Plaatselijke Secre
tarie, van 10—4. Thesaurie, van 9—2; Zaterdag van 912. De Gemeente-architect is te spreken op het Raadhuis, van 12-1.
Kantoor der In- en Uitg. Rechten en Accijnzen van 9—1 en van 36 uren; van's Rijks Dir. Belastingen, Maandag,
Dinsdag, Woensdag en Donderdag van 9—2; van Zegel en Registratie van 84; van de Hypoth. en het Kadaster van 9—4.
BINNENLAND.
LEIDSCH
DAGBLAD.
Voor Leiden, per 3 maandenƒ1.95.
Franco per post2.80.
Afzonderlijke Nomuiers0.05.
Deze Courant wordt dagelijksmet uit
zondering van Zon- en Feestdagen,
uitgegeven.
Van 1-6 regels 0.75; iedere regel meer ƒ0.12'.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels 0.90; iedere regel meer 0.15.
6 u. 9 m.; 8 u. 35 m.; 9 u. 27 m.; naar Haarlemen Amsterdam: te 8 u. 45 m.; 11 u. 45 m.; 2 u. 41 m.; 4 u. 56 m.; 7 u. 35 m.; 9 u. 34 m.
Stoomboot Volharding van Leiden (Haven) naar Amsterdam: Maandag ochtend te 4 u., overige dagen te 5 u.; van Amsterdam (Binnen-
Amstel) naar Leiden: Maandag-nam. te 1 u., overige dagen 'snam. te 2 u. Zondags buiten dienst. Van Leiden naar Gouda: dagelijks voorin.
7 u. 15 m. Donderdag voorm. 6 u. 15 m. Van Gouda naar Leiden: Dagelijks nam. te 3 u. Zondags buiten dienst.
35 m. en 3 u. 35 ra. O.-I. Lan&post. 9, 16 en 25. W.-I. Mail 14 en voorlaatsten van elke maand.
Het steeds klimmend getal abonnenten op het Leidsche
Dagblad, zoowel buiten deze stad als onder Leidens inge
zetenen, heeft den ondergeteekende doen besluiten, met
1° December e. k. het formaat van dit blad te vergrooten.
Hij vleit zich, dat deze uitbreiding een middel zal zijn,
om het Leidsche Dagblad meer en meer de belangstelling,
die het bij het publiek mag ondervinden, waardig te maken.
12 November 1867. A. W. SIJTHOFF.
LEIDEN, 12 November.
De bezoekers der wereldtentoonstelling, die in de galerij
der machines hun aandacht niet geheel en al hebben laten
absorbeeren door de groote, geraasmakende werktuigen,
maar die ook nog een open oog hebben gehad voor de
kleinere voortbrengselen van het menschelijk vernuft, welke
evenals hunne grootere mededingers geroepen waren om
in het een of ander vak der nijverheid de werkzaamheid
der menschen geheel of gedeeltelijk te vervangen of ten
minste die van verscheidene personen samen te voegen
die bezoekei's moeten in de Belgische afdeeling twee kleine
machines hobben opgemerkt, welke ten doel hadden, de
werkzaamheden, die voor het vervaardigen van drukwerk
vereischt worden, weder eenigszins te vereenvoudigen. Het
waren de zetmachine en de distribueermachine van de hee-
ren Isidore Delcambre, Cruys en Comp. te Brussel.
Niettegenstaande de ijverzucht der Fransche typografen
heeft weten te bewerken, dat de uitvinders van deze inge
nieuze werktuigen, die voor een veel onvolmaakter machine
te Londen en op andere plaatsen de gouden medaille had
den ontvangen, te Parijs eenvoudig met brons bekroond
zijn, zoo heeft toch een nader onderzoek onderscheidene
mannen van het vak overtuigd van de groote deugdelijk
heid en gemakkelijkheid, in éen woord van de wezenlijke
waarde dezer machines voor de typographic.
Zoo heeft ook de uitgever van dit dagblad de zetma
chine en de distribueermachine van Delcambre in zijn atelier
ingevoerd. Als men die beide eenvoudige toestellen onder
de leiding van een jongen ziet werken, dan moet men het
vernuft van den uitvinder bewonderen, die een eersten
en grooten stap heeft gedaan tot de volmaking van een
werk, dat sinds de uitvinding der boekdrukkunst steeds op
dezelfde wijze werd verricht. Door eenvoudig d.e verschil
lende toetsen van een klavier aan te raken, stoot men de let
ters die men noodig heeft achtereenvolgens in verschillende
gladde groeven, die op éen langen zethaak uitloopen, waarin
de letters dan door een hamertje in horizontale richting
worden voortgeschoven, terwijl aan het eind daarvan een
ander persoon zulk een langen regel verdeelt in zooveel
regels als voor den vorm noodig zijn. In de distribueer
machine worden de letters door eene kleine beweging met
de hand beurt voor beurt weggestoten en glijden daarop
in verschillende groeven, die, door eene kleine drukking
met de andere hand op verschillende toetsen, achtereen
volgens worden opengezet. Zoo worden de letters weder
naar hare soort in rijen gerangschikt, die men aanstonds
weder in de zetmachine kan plaatsen om het werk van dezen
toestel ongestoord te doen voortgaan.
Maar het is niet mogelijk eene nauwkeurige beschrijving
van die beide vernuftige werktuigen te geven, die bij een
vlugge behandeling zeer veel tijd en kosten kunnen uit
sparen. Trouwens de heer Sijthoff is gewis bereid, aan be
langstellende bezoekers zijne nieuwe werktuigen te laten
zien.
Gisteren ontviel aan het personeel der Arrondisse-
ments-Rechtbank alhier haar oudste lid. Des avonds omstreeks
acht uren overleed in den ouderdom van ruim 83 jaren de
Edel-Achtbare heer P. F. C. Moltzer, die meer dan 57
jaren aan de rechtsbedeeling in deze stad een werkzaam
aandeel had genomen. "Van 1810 als advocaat alhier de
praktijk uitgeoefend hebbende, werd hij in 1821 benoemd
tot griffier bij die rechtbank, welke betrekking hij met
ijver en nauwgezetheid waarnam.
Allen die den eerwaardigen grijsaard van nabij hebben
gekend en zijne frischheid en opgewektheid van geest tot
in zijne laatste levensdagen hebben kunnen waardeeren,
die getuigen waren van zijne levendige belangstelling in
alle maatschappelijke belangen, tot welker waarneming hij
geroepen was, zullen nog lang zijner gedenken.
Dat ook de rechtbank haren werkzamen griffier zeer
waardeerde, blijkt uit de woorden, waarmede de voorzitter
hedenmorgen eene warme hulde aan den) ontslapene bracht
en die wij morgen hopen mede te deelen.
Door Dr. J. P. Heije, algemeen secretaris der Maat
schappij tot bevordering der Toonkunst is eene circulaire
rondgezonden, waarbij vooral wordt aangedrongen op het
vestigen van eene afdeeling dier Maatschappij op plaatsen,
waar die nog niet bestaat, en waarin tevens wordt opge
wekt tot medewerking aan het stichten eener //Vereeni-
ging voor Nederlandsche Muziek-geschiedenis", welk punt
op de 38ste algemeene vergadering der Maatschappij, den
18den Juni 11., is ter sprake gebracht, maar wegens het
vergevorderd uur is moeten verdaagd worden.
"Wij herinneren er aan, dat in den nacht van den
13den op den léden dezer aan den hemel een sterrenregen
te zien zal zijn, die haar uitgangspunt nemen moet in den
grooten beer.
Thans is de staat bekend van den uitslag der pro
vinciale najaars-examens voor het lager onderwijs, in Oc
tober 11. gehouden. lu Noord-Brabant zijn toegelaten 4
hoofd- en 16 hulponderwijzers, en 4 hoofd- en 5 hulponder
wijzeressen; in Gelderland 16 hoofd- en 29 hulponderwij
zers, en 9 hulponderwijzeressenin Zuid-Holland 24 hoofd
en 38 hulponderwijzers, 5 hoofd- en 19 hulponderwijzeregsen-^
in Noord-IIollaud 21 hoofd- en 48 hulponderwijzers,..6Üoofd-
I en 25 hulpouderwijzeressenin Zeeland 2 hoojS- en "f2
j hulponderwijzers, en 4 hulponderwijzeressen; in /Utl^scht 4
