N°. 2370.
Donderdag
A0. 1867.
31 October.
Prijs dezer Courant.
^Deze Courant wordt dagelijksmet uit
zondering ran Zon- en','Feestdagen,
uitgegeven.
Prijs der Advertentiën.
Spoortreinen van Leiden] naar 's-GravenhageDelft, Schiedam en Rotterdam: te 8 u. 10 m.; 10 u. 10 in.; 12 u. 42 m.; 3u.35m.;
Postbuslichtingen: (Lakenhal, Katoenfabriek en Nieuwstraat) 7 u. 45 m., 10 u. 45 m.; 3 u. 35 m.; 7 u. 35 m. en op Zondag 10 u.
Rijkstelegraaf van 8 uren 'sm. tot 9 uren 'sav. Spoorwegtelegraaf van 7 u. 'sm. tot 10 u. 30 m. 'sav.
Gemeentebestuur. Burgemeester en WethoudersMaandag en Donderdag te 11 uren. Commissie van FabricageWoensdag te 12.
BurgemeesterDinsdag, Woensdag, Vrijdag en Zaterdag te 11. Presid. der Comm. van Fabricage Zaterdag van 111. Plaatselijke Secre
tarie, van 10—4. Thesaurie, van 92; Zaterdag van 912. Be Gemeente-architect is te spreken op het Raadhuis, van 121.
Kantoor der In- en Uitg. Rechten en Accijnzen van 9—1 en van 36 uren; van's Rijks Dir. Belastingen, Maandag,
Dinsdag, Woensdag en Donderdag van 9—2; van Zegel en Registratie van 84; van de Hypoth. en het Kadaster van 9—4.
SPANJE.
Er is geen land in Europa, dat zoo weinig gedeeld heeft
in de algemeene ontwikkeling, waardoor ons werelddeel ge
durende de laatste halve eeuw zich heeft gekenmerkt, als
Spanje. Het rijk, waar onder Karei V de zon nooit on
derging, dat onder dien vorst met Frankrijk om de opper
heerschappij in Italië streed en in dien strijd overwinnaar
was, biedt sedert lang Europa een erbarmelijk schouwspel
aan, daar het van den vroegeren luister niets heeft over
gehouden. De trots is den Castiliaan bijgebleven; maar de
vaderlandsche deugden, die eene natie recht geven tot
fierheid, zijn verdwenen. Het is alsof de Spanjaard alle
krachten, die noodig zijn om een staat zelfbewustzijn te
geven en hem te verheffen, heeft uitgeput in de zoo moe
dige worsteling tegen de Franschen in het begin dezer
eeuw. Na deze periode zien wij het verfoeielijkste despo
tisme, gepaard met eene voorbeeldelooze zwakheid van re
geering en gestraft met een burgeroorlog, die tot de in
terventie eener naburige mogendheid leidde. Nauwelijks was
op die wijze het gezag van Ferdinand VII hersteld, of de
kroon, welke niets had vergeten en niets geleerd, zette
haar werk voorten nu zag men meer dan 40 jaren vol
gen, waarin Spanje ten prooi was aan tirannie, oproer,
burgeroorlog, wanbestuur, verdeeldheid, partijhaat en par
lementaire verwarring. Is het wonder, dat het land on
der den invloed van zoovele oorzaken, die alle even
ondermijnend werken, tot een diep verval is gezonken,
dat zijne nijverheid stilstaat, dat zijne financiën uitge
put zijn en zijn krediet in het buitenland bijna tot nul
is gedaald De wetten, die de voorwaarden zijn voor de
welvaart en den bloei eener natie, worden niet straffeloos
geschonden. De fabel der oudheid, volgens welke Saturnus
zijn eigen kinderen verslondvinden wij in Spanje tot eene
waarheid gemaakt.
"Wat kan de oorzaak zijn van dien rampzaligen toestand P
Spanje vindt in zijn bodem rijke hulpbronnen en is door
de zee, die zijn kust bespoelt, gunstig voor den handel met
het buitenland gelegen. Doch daar staat de luiheid als een
der grondtrekken van het volk tegenover. Het is een ge
woon verschijnsel, dat daar, waar de natuur kwistig is met
hare gaven, de inboorling den prikkel tot arbeidzaamheid
mist. Het warme klimaat draagt hiertoe bij. Doch het zou
geheel en al verkeerd zijn, indien men den geringen bloei
des lands aan de luiheid van den Spaanschen landaard toe
schreef. Elk volk, bij hetwelk de middelen tot verlichting
worden aangewend, zal zijn welstand trachten te vermeer
deren. Om die middelen nu hebben de elkander opgevolg
de regeeringen in Spanje gedurende de laatste halve eeuw
zich niet bekommerd. Vandaar de verregaande achterlijk
heid in intellectueele ontwikkeling bij de overgroote massa
des inwoners, en deze verwaarloozing van den eersten der
regentenplichten heeft al de andere rampen ten gevolge
gehad. De domme menigte is het beste werktuig voor al
lerlei intriganten. Despotieke regeeringen weten zich even
zeer van haar te bedienen als revolutionaire en anarchis
tische volksmenners; en komt hier nu bij dat een land over
vloeit van politieke gelukzoekers, gelijk met Spanje het
geval is, dan is het verschijnsel der periodiek terugkeerende
insurrecties onder alle kabinetten opgehelderd. Het is ook
alleen in zulk een land, dat eene camarilla, die aan de meeste
hoven zoo goed als verdwenen is, welig kan tieren, en ze
kere non, de geestelijke zuster Patrocinio, is er sedert lan
gen tijd het beruchte hoofd van. Hoe dikwijls zij ministers
heeft doen vallen en gunstelingen portefeuilles toegeworpen,
wie weet het
Terwijl in andere landen de militairen een element zijn
van orde en steun voor het gezag, zijn zij in Spanje de
hefboomen voor opstanden. De pronunciamento's gaan er
meestal van hen uit en de generaals en maarschalken, die
in de laatste jaren minister zijn geweest, hebben allen op
hunne beurt door militaire opstanden, hetzij door daarbij
voor te gaan, hetzij door zich er bij aan te sluiten, het
gezag trachten omver te werpen om zelve de teugels van
het bewind machtig te worden. De maarschalk Narvaez,
de tegenwoordige minister-president, de man van de sabel-
regeering, heeft indertijd, door de organisatie van een
militairen opstand tegen Espartero, zich den weg tot het
gezag gebaand. De maarschalk O'Donnell, de vorige minister
president, heeft later hetzelfde middel met hetzelfde succes
beproefd. Hij was een der voornaamste helden van Vicalvaro.
"Wij noemen Naiwaez en O'Donnell (en wij zouden er meer
van hunnen stempel kunnen noemen), omdat geen van beiden
voor een //verfoeielijken liberaal" of, in de gewone opvat
ting van het woord, voor een revolutionair doorgaat. De
eerste is een absolutist en de laatste zoowat van alles,
behalve een liberaal. Maar wij vragen nu, of de progres
sisten zooveel misdadiger zijn als zij zich aan de spits
eener insurrectioneele beweging stellen, om eindelijk ook
eens regeerende partij te worden. Waar alle leden der
maatschappij met dezelfde kwaal behebt zijn, daar kan
alleen verblinding, haat of opzettelijke misleiding over
het liberale element //ach!" en //wee!" roepen. Prim heeft,
toen hij binnen 18 maanden tweemalen door een opstand
het gezag poogde omver te werpen, niets anders gedaan
dan hetgeen tal van anderen voor hem gedaan hebben en
tot belooning waarvan zij titels en waardigheden ont
vingen. Eéne fout, 't ia waar een kolossale fout, kleefde
LEIDSCH
DAGBLAD.
Voor Leiden, per 3 maandenƒ1.95.
Franco per post 2.80.
Afzonderlijke Nommers0.05.
Van 1-6 regels 0.75; iedere regel meer 0.12'.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van
1-4 regels ƒ0.90; iedere regel meer 0.15.
6 u. 9 m.; 8 u. 35 m.; 9 u. 27 m.; uaar Haarlemen Amsterdam: te 8 u. 45 m.; 11 u. 45 m.; 2 u. 41 m.; 4 u. 56 m.; 7 u. 35 m.; 9 u. 34 m.
Stoomboot Volharding van Leiden (Haven) naar Amsterdam: Maandag ochtend te 4 u., overige dagen te 5 u.; van Amsterdam (Binnen-
Amstel) naar Leiden: Maandag-nam. te 1 u., overige dagen 'snam. te 2 u. Zondags buiten dienst. Van Leiden naar Gouda: dagelijks voorm.
7 u. 15 m. Donderdag voorm. 6 u. 15 m. Van Gouda naar Leiden: Dagelijks nam. te 3 u. Zondags buiten dienst.
35 m. en 3 u. 35 m. O.-I. Landpost. 9, 16 en 25. W.-I. Mail 14 en voorlaatsten van elke maand.
