Gisteren is te Delft eene groote parade gehouden, I
waarop de kommandant van het garnizoen aan den adju
dant-onderofficier van het leger in Oost-Indië, H. G. Stra
tenmaker, plechtig de decoratie der Militaire Willemsorde
4de klasse heeft uitgereikt, hem bij kon. besluit van 13
Sept. 11. toegewezen.
In Delft bestond nog geeue vereeniging tot bevor
dering der weerbaarheid; doch reeds heeft zich eene com
missie gevormd en reeds heeft deze een reglement vastge
steld, om in dat gebrek te voorzien. Men boopt, bij ge
noegzame deelneming, in de volgende maand de vereeniging
te kunnen constitueeren.
Het werk der Amsterdamsche Kanaalmaatschappij aan
het kanaal bij Velzen werd in September voortgezet met
630 tot 850 arbeiders, 33 tot 40 paarden6 tot 9 loco
motieven, 170 tot 275 wagens, 3 stoompompwerktuigen,
1 locomobile, 3 of 4 stoombaggervaartuigen en 5 tot 40
vletschuiten of grondschouwen.
De Arnh. Courant wil er de aandacht der ï-egeering
op gevestigd hebben, dat het aannemen van soldaten voor
den dienst van eene vreemde mogendheidzooals de //Tijd"
dit tegenwoordig voor het pauselijke leger doet, in de meeste
landen als eene onwettige handeling wordt beschouwd. Te
vens wijst dit blad er op, en doet het groote nadeel hiervan
uitkomen voor de zoogenaamde //Nederlandsche" zouaven,
dat zij, door bij eene vreemde mogendheid dienst te nemen,
ophouden Nederlanders te zijn.
Zaterdag-ochtend zou Zr. Ms. transportschip //Java"
van Den Helder uit de reis naar Oost-Indië aanvangen,
toen eene ongelukkige omstandigheid tusschen beiden kwam.
Terwijl men namelijk het schip uit het sluisgat van het dok
verhaalde, brak, ten gevolge van den zwaren stroom, die
er in de haven liep en die op de geheele breedte van dien
kolossalen bodem neerviel, de tros en liep het schip op
den havendam, terwijl tevens door het springen van den
tros een paar schepelingen ernstig werden gewond. Men
stoomde evenwel naar buiten, maar ontdekte spoedig, dat
het roer, ten gevolge van het stooten, onklaar was geraakt,
waarom men terugkeerde en op de reede ten anker ging.
Daar evacueerde men de gekwetsten naar het marine-hos
pitaal; een hunner, een jongen, bleek zeer zwaar gewond
te zijn. Het is niet onwaarschijnlijk, dat het schip in het
droge dok zal moeten worden verhaald om nagezien te
worden.
Men verneemt dat de besturen der gemeenten Schijn-
del, Yeghel en Gennep elk voor ƒ10,000 en dat van de
gemeente Mil voor /'5000 hebben deelgenomen in de ne
gotiate voor den spoorweg Boxtel-Cleef.
Met 11 November wordt te Zevenbergen een
rijks-telegraafkantoor met beperkten dagdienst geopend.
De gemeenteraad van Kaalte heeft besloten, dat
voor het jaar 1870 alle rieten daken op huizen on schuren
in de kom der gemeente door pannen daken vervangen
zullen moeten worden.
In Friesland blijft de jacht voortdurend zeer schraal.
Hazen en patrijzen zijn bijna zeldzaamheden. De eersten
worden voor f 1.50, de laatsten zelfs tot 80 cents per stuk
verkocht. Ook is de uitvoer van wild naar Engeland daarom
zeer gering.
Z. M. heeft benoemd tot ridder van den Nederl. Leeuw Mr. P. M.
Tutein Nolthenius, burgem. van Apeldoorn; vergunning verleend ora de
versierselen van officier van het Legioen van Eer te dragen aan J. Wit
tering, hon. secr. der kon. acad. van beeldende kunsten te Amsterdam.
De koning-groothertog heeft tot officier der Eikenkroon benoemd den
heer S. Geefs te Antwerpenvervaardiger vau het standbeeld van Van
Hogendorp.
De Thermometer van Fahrenheit teekende alhier Maandag des namid
dags te 5 uren 46°, Wind: N. W., des avonds te 8 uren 44°, te 10 uren 44°.
Dinsdag morgen te 5 uren 44°, Z. VV,, te 8 uren 48°,'a middags te 12 uren
51°, te 4 uren 51°.
KOLONIËN.
De Oost-Indische bladen wijden alle uit in lof over de
Duitsche Turnverein" die te Batavia bestaat en die den
13den Sept. 11. haar eerste jaarfeest heeft gevierd en bij
die gelegenheid eene zoogenaamde feestoefening" heeft
gehouden voor eene talrijke schaar van genoodigden. Zoo
iets scheen men in Indië niet te kennen. Doch nu is het
ook bewezen, zeggen de bladen, dat men in Indië niet lui
en vadsig behoeft te wezen, dat men ook daar zijn lichaams
kracht kan ontwikkelen. Zij gaan in hunne ingenomenheid
met die Duitsche vereeniging zelfs zoover, dat zij niet
alleen de lichamelijke, maar ook de intellectueele, de ze
delijke en zelfs de politieke ontwikkeling der bewoners
van Java, Europeanen en Inlanders, van gymnastische
oefeningen verwachten. Zij wekken dan ook in 't bijzonder
de Nederlanders op, om hetzij eene Nederlandsche vereeni
ging op te richten, hetzij zich aan de Duitsche //Turn
verein aan te sluiten, waarin het Nederlandsche element reeds
zeer goed vertegenwoordigd is.
Dat lichaamssterkte en vlugheid van beweging echter
niet altijd de sympathie der Indische bevolking wegdra
gen, blijkt uit de vele klachten uit Solo, uit de Vorsten
landen, ja zelfs uit Soerabaija omtrent het zoogenaamde
//ketjoeën," het gewapend rondgaan om te stelen, dat
daar tegenwoordig vooral door allerlei roovers en roover-
benden op groote schaal wordt gedreven. Vooral de arme
slachtoffers der aardbeving van Djocjo, die de hun over
gebleven bezittiugen ten koste van hun rust tegen die dieven
trachtten te bewaren, werden zeer dikwijls van alles be
roofd en niet zelden eerst vermoord. Ook was reeds het
bloed van verscheidene Europeanen gestort. Over de in
richting der politie heerscht dan ook alles behalve groote
tevredenheid en men betreurt ook daarom vooral zoozeer
het vertrek van den heer N. D. Lamraers van Toornburg,
resident aan het hof van Solo, omdat deze zoo bijzonder
geschikt scheen een goed politiewezen te organiseeren.
Men is bezig de tweede halve sektie van den spoorweg
Samarang-Vorstenlanden in gereedheid te brengen. De be
volking hoopt, dat, wanneer de geheele weg in exploitatie
zal zijn, men ook wat meer treinen zal laten rijden; voor
het oogenblik heeft men een Zondagstrein en dan dage
lijks een //extratrein." Het is nog niet zoo geheel en al
te veroordeelen, dat men Indië minder geschikt acht voor
het bezit van spoorwegen, in den trant der Europeesche
landen. Want reeds heeft de locomotief op den geringen
afstand, die in exploitatie is, de bamboezen woning van
den ontvanger van Kedoeng Djatti en andere woningen
eenvoudig door het vliegen zijner vonken vuur doen vat
ten en verbranden.
Is men te Samarang verheugd over het bezit van een
spoorweg, minder is men er daar mee ingenomen, dat van
de verbetering der communicatie van de stad met de reede
vooreerst nog niet veel komt, terwijl men er ook een tol
kantoor en een taxatie-locaal bezit, die bij lange na niet
kunnen voorzien in de behoeften, welke de handel dier
stad doet ontstaan en doet gevoelen. Men hoopt echter,
dat de eerste verbetering ook de anderen met zich zal
voeren.
Intusschen heeft men in de voornaamste steden den
verjaardag van Z. K. H. den prins van Oranje feestelijk
herdacht, voor zoover men in Indië hiervan spreken kan.
Daar zoeke men niet wat wij bij ons te lande feestvreugde
noemen. Zelfs zijn bij de intrede van een nieuwen gouverneur-
generaal te Batavia, een uur na de plechtigheid er niet
veel sporen meer van te vinden. Vele uitwendige omstan
digheden zijn er de oorzaak van. Het personeel dat
in de stad zijne werkzaamheden heeft, gaat er heen om te
werken en vertoeft er alleen zoolang als het te werken
heeft. Echter heeft men te Soerabaija eene wezenlijke
en te Batavia eene door den regen half mislukte parade
gehouden.
De berichten van Sumatra's Westkust zijn vrij gunstig
wat den oogst, minder gunstig wat deu toestand der vee
ziekte betreft.
BÜITENLA N D.
Duitschland. Zaterdag 11. heeft de koning van Prui
sen de zittingen van den rijksdag gesloten met eene rede
voering, die van hooge ingenomenheid getuigt met alles
wat in die zitting is to't stand gekomen en waarin alles
goeds van de toekomst wordt verwacht. Over den afloop
der quaestie van het tolverbond was de koning nog niet
gerust, doch meende dat weifeling van den kant der Zuid-
Duitsche staten de uitvoering van hetgeen wenschelijk
was niet mocht tegenhouden.
In Beieren is die quaestie tegen alle verwachting door
de kamer uit den rijksraad in dien zin opgelost, dat zij
het nieuwe toltractaat heeft aangenomen, onder uitdruk
kelijke voorwaarde evenwel, dat het recht tot aanneming
of verwerping van de besluiten van den bondsraad of van
het tolparlement aan de kroon van Beieren zou gewaar
borgd blijven.
Prins Hoheulohe heeft zich hiermede vereenigd en is
zelfs aanstonds met de voornaamste leden der oppositie
naar Berlijn gereisd om te zien, wat er ten aanzien van
deze zaak te doen viel. Gisteren is hij naar Munchen
teruggekeerd zonder, echter naar men vezekert, in zijne
zending geslaagd te zijn. Graaf Von Bismarck moet het
votum der Beiersche eerste kamer met de daarbij ge
voegde reserve bepaald hebben afgewezen.
Frankrijk. De reactionnaire partij, die de expeditie
naar Kome als haar triomf beschouwt, gaat zelfs in hare
vorderingen zoover van te verlangen, dat men in Italië
