20 Mei. N°. 2231. Maandag A". 1867. Prijs dezer Courant. Deze Courant wordt dagelijksniet uit zondering van Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Prijs der Advertentiën. Spoortreinen van Leiden naar 's-GravenhageDelft, Schiedam en Rotterdam: te 8 30 ra 10 u. 17 m.; 1 u. 55 m.; 3 u. 52 m., Nieuwe Stoombootdienst, langs de Haarlemmermeer, van Leiden (Haven) naar Arasterdam: Maandag ochtend te 4 u., overige dagen te 5 u., 's nam. te 3 u.; van Amsterdam (Overtoom) naar Leiden: Zaterdag ochtend te 4 u., overige dagen te 5 u., 'snam. te 3 u. Zondags buiten dien9t. Liberaal of conservatief? I. Bijna drie jaren geleden werd in onze Tweede Kamer dagen achtereen eene levendige discussie gevoerd over de vraag naar het kenmerkend onderscheid tusschen liberaal en conservatief. Men beproefde allerlei definitiën maar zonder eenig succes. Niet dat men groote moeite had om in het algemeen het onderscheid tusschen deze twee eeuwen-oude politieke richtingen aan te duiden, maar zoo dra het er om te doen was de gevonden verklaring op Neder land toe te passen en aan te wijzen waarom de geachte afgevaardigde uit A. liberaal en het niet minder geachte lid uit B. conservatief heette, werd men het spoor bijster. Meerdere leden, die jaren lang hunne plaats in de Kamer hadden ingenomen, gaven dan ook gulweg te kennen, dat zij niet geloofden aan het onderscheider mochten coteriën bestaan in ons parlement, eigenlijk gezegde staatkundige partijen met duidelijk omschreven programma's vond men er niet. Hoogstens wilden zij eene uitzondering toelaten voor de anti-revolutionairen. Hoe zou het oordeel uitvallen wanneer dezelfde quaestie in deze dagen op nieuw in de Staten-G-eneraal ter tafel mocht worden gebracht? Wij gelooven anders dan in 1864. Een werkelijk verschil van richting tusschen zoogenaamde liberalen en conservatieven valt moeilijk meer te loochenen, althans in sommige materieënmet name op koloniaal ge bied en in de onderwijs-quaestie. Wie eenige maanden ge leden kennis nam van het fameuze koloniaal programma, toen door den heer Foreest ontwikkeld, zal wel willen toe geven dat al wie dat programma teekenen met de liberale partij niets te maken hebbenen evenmin zal iemand loo chenen, dat er in zake van onderwijs eene onoverkomelijke kloof bestaat tusschen diezelfde liberalen en den heer Saay- mans Vader bijv. Wij zijn alzoo bereid toe te geven, dat er op dit oogen- blik in onze Tweede Kamer werkelijk verschil van politieke richting bestaat en hebben er hoegenaamd niet tegendat men dit onderscheid door de woorden conservatief en li beraal aanduidt. Kunnen wij de tegenpartij genoegen doen door in plaats van liberaal te stellen radicaal, dan zijn wij niet ongenegen haar door de aanneming van dit amendement een bewijs te geven van onze inschikkelijkheid en van onze groote begeerte om haar zooveel mogelijk van dienst te zijn. Maar een andere vraag is dezewanneer de Tweede Ka mer is samengesteld uit radicalen en conservatieven, tot welke van die twee richtingen behoort dan het ministerie dat nu bijna een jaar lang met de behartiging van 's lands zaken is belast geweest? Huiverend stellen wij de vraag, beducht als wij zijn voor een nieuwen uitval van het Dag blad; van 's-Q-ravenhagedat dezer dagen bezig is met uit den inhoud van ons blaadje inderdaad zeer vleiend voor de redactie te bewijzen dat het tegenwoordig aan de Leidsche hoogeschool allerjammerlijkst gesteld moet zijn met het onderwijs in de rechtswetenschap Hoe is het mo gelijk" zal het Dagblad zeggen n dat menschen cou ranten schrijvendie zelfs niet weten welke de politieke richting is van het tegenwoordig kabinet! Hebben wij in het laatste jaar niet honderdhebben wij niet tweehonderd maal betoogd, dat thans in Nederland het conservatisme, het zuivere onvervalschte conservatisme heerschappij voert 1" Men vergunne ons echter eene poging om voor de naïeve vraag die wij stelden althans eene verontschuldiging te wa gen. Met de meeste inspanning kunnen wij er niet in slagen andere groote quaestiën te vinden, welke tegen woordig de staatkundige partijen in Nederland verdeeld houden, dan juist de twee quaestiën welke wij zoo even noemden: de koloniale en die van het onderwijs. Wat do laatste betreft is de tegenwoordige minister van binnen- landsche zaken bij uitstek radicaal; niemand heeft de wet van 1857 ooit warmer verdedigd dan hij, niemand duide lijker gezegd dat hij als minister met het beginsel van die wet zou staan of vallen. En wat de koloniën aangaat, de heer Trakranen is zeker niet het alter ego van Fransen van de Putte, maar dat deze laatste op zijne beurt niet de uitdrukking was van de geheele liberale wij bedoe len radicale partij is ten vorigen jare overtuigend ge bleken. Thorbeckehet hoofd van de radicalenverklaarde onlangs, dat hij zeer geneigd was den minister van koloniën op den weg van voorzichtigen vooruitgang te volgen, en die verklaring zou zeker niet zijn afgelegd als men bij het ministerie eenige ingenomenheid met het programma Foreest had kunnen veronderstellen. De minister Trakra nen staat althans even ver van laatstgenoemde als van den heer Fransen van de Putte. Een van beiden dusöf het ministerie is radicaalöf blijft men hechten aan den titel conservatief, er is nog iets erger dan conservatief, namelijk de richting door de heeren De BrauwForeest c. s. voorgestaan. In dit laatste geval krijgt men in de kamer drie staatkundige partijen, welke men gevoeglijk zou kunnen noemen: de radicale, de conservatieve of ministerieeleen de erg-conservatieve. Het verschil tusschen de eerste en laatste is ons zeer dui delijk; maar welk onderscheid blijft er eigenlijk over tus schen de eerste en tweede richting? Ziedaar de moeilijke vraag bij uitnemendheidwaarbij wij in ons volgend nom- mer nog een oogenblik wenschen stil te staan. LEIIISCII Voor Leiden, per 3 maanden1.95. Franco per posti2.80. Afzonderlijke Nommers0.05. Van 1-6 regels f 0.75; iedere regel meer f 0.126. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten van 1-4 regels f 0.90; iedere regel meer f 0.15. 6 u. 9 ra.; 8 u. 55 m.; 9 n. 42 ra.; naar Haarlem en Amsterdamte 8 u. 35 m.; 10 n. 26 m.; 11 u. 55 ra.; 3 u. 1 ra.; 4 u. 57 m.; 7 u. 45 m.; 9 u. 56 ra. Stoomboot Volharding van Leiden (Haven) naar Amsterdam: Maandag ochtend te 4 n., overige dagen te 5 u.; van Arasterdam (Binnen- Amstel) naar Leiden: Maandag nam. te 2 u. 30 ra. overige dagen nam te 3 n. Zondags buiten dienst. Van Leiden naar Gouda Zondag 7 u., overige dagen 5 n. 30 m. Van Gouda naar Leiden: Zondag 4 u. 45 ra, overige dagen 5 u. 30. Het Dagblad kwam tot deze conclusie met behulp van het volgend syllogisme, dat om zijne groote oorspronkelijkheid inderdaad alle aanbeve ling verdientHet Dagblad van Leiden verkondigt eene meening op volkenrecht betrekkelijk, welke ons (Dagblad van 's-Gravenhage) onjuist toeschijnt; het Dagblad van Leiden neemt soms bijdragen op van profes soren der rechtsgeleerde faculteit; ergo is de bewuste meening van een dier professoren afkomstig; ergo hebben wij volle reden om aan te nemen dat het onderwijs van die professoren allertreurigst is." «Ergo is het Dag blad van 's-Gravenhage aan het doorslaan" hebben wij ons veroorloofd er al lezende en als derde conclusie bij te voegen. Het geheele artikel was juist ongerijmd genoeg om de dadelijke reproductie in het Nieuwe Leidsche Dagblad te waarborgen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1867 | | pagina 1