N°. 2163.
Donderdag 28 Februari.
A0. 18
Onze politieke toestand.
DSCH DAGBLAD.
Deze Courant verschijnt eiken dagbe
halve Zon- en Feestdagenen kost voor
Leiden 1.95, en franco per post ƒ2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nora-
mers Vijf Cents.
Prijs der Advertentiën, 1-6 regels ƒ0.76.
Iedere regel meer 12 J Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberichten van 1-4 regelsƒ0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 6 Cts. Zegelrecht 35 Cts.
Spoortreinan van Leiden naar 's-Gravenhage, Delft, Sohiedam en Rotterdam: te 7 u. 55 m.; 10 u. 1 in.; 12 Ju. 41 m.; 3 u. 37 in.;
6 u. 6 m.; 9 n. 5 m.; naar Haarlem en Amsterdam: te 8 u. 43 m.; 11 n. 43 m.; 2 u. 42 m.; 4 u. 45 m.; 9 u.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtend 4 a., de iverU-: laren, 5 ven Amsterdam Beerebijt) naar
Leidendagelijks n./m. te 2 u. Des Zondags buiten dienst.
Postbusiiohtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat's morg. te 7 u. 50 m. en te 10 u.50 m.; 'a uamidd. te 3 u. 35 m.;
's avonds te 7 u. 55 m. en op de Zondagen alleen te 10 u. 50 m. en 3 u. 35 m. 'snamiddags. Oost-lndUohe Laadpost. Over Southampton
l en 17 over Marseille, 9 16 en 25 van elke maand.West-ludisohe den 14 en voorlaatsten van elke maand.
RijUa-Telegraaf. Dagelijks geopend van 7 uren 's m. tot 9 uren 's av. Spoorweg-Teiegraaf dagelijks van 8 u. 's m. tot 10 u. 30 m. 'i av.
Zittingen van bet Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijde-. - Burgemees'er en ffet kondenMaandag en Donderdag te 1 i uien.
üowmissie van Fabricage, Woensdag te 12 uren. -Burgemeester, Dinsdag, Woensdag, Vrgdeg en Zaterdag te 11 uren. - President der Commissie
van Fabricage des Zaterdags van ll-l nren. - Bureau der Plaatselijke Seoretari<- open da tlyks vau lü-t uren.- Thesaurie, alle werkdagen, behalve
Zaterdag, van 9-2 uren; Zaterdag van 9-12 uren. - De Gemeente-Arekiieet is te spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'smorgens 12-1 uren.
Kantoor der In- en Uitgaande Rechten en Accijnzen dagelijks van 9 1 nren ea van 36 uren; vaa's-Rijks Directe Belas
tingen, Maandag Diusdag, Woensdag en Donderdag van 92 uren. van Zegel, Registratie dagelijks van 84 uren; van de
Hypotheken en het Kadaster, van 24 uren.
II.
Zou het verstandiger geweest zijn dat men eene scherpe
lijn getrokken had tusschen de ontbonden en de nieuwe
Tweede Kamer, en gezwegen, nadat de Nederlandsche Natie
bij de stembus in de gelegenheid was gesteld het antwoord
te geven op 'a Konings proclamatie? Men bedriegt zich zeer,
als men waant, dat de kiezers, die gewoon zijn het kies
recht trouw uit te oefenenlust en smaak hebben in de
pleitredenen, die in de Tweede Kamer worden gehouden;
want men is het vrij algemeen eens gewordendat aller
minst het belang van Vaderland en Oranje daarbij beoogd
wordt, maar veel meer eigenbelang en eerzucht in het spel
zijn. Wat is de geestdrift verkoeld, sedert dat in 1848 de
grondwetsherziening plaats had en hoe zijn de gelederen ge
dund van henop wien men rekening kon maken als het
de verkiezing gold van liberale caudidatenZoover is het
nu gekomen dat op de banken der leden van de oude Thor-
beckiaansche partij geen voldoend personeel te vinden is,
om een Thorbeckiaansch ministerie saam te stellen- dat
tweespalt onder de liberale partij het leven van meer dan
een liberaal bewind heeft verkort en datals hel tegen
woordig ministerie aftrad, de liberalen zelfs moeten wijzen
naar de banken eener dusgenaamde conservatieve partij I Zoo
is het, na verloop van meer dan 18 jaren, openbaar gewor
den, dat de vrijzinnige beginselen niet altijd woonden in
een rein hart en vrij bleven van den invloeddie zelfzucht
of eigenbaat of eerzucht op de toepassing uitoefende. Zou
die treurige ondervinding wel verkregen zijnindien ieder
Thorbeckiaan ten allen tijde en hoe ook de staatkundige
richtingen in het bewind zich afwisseldenvolgens eed en
plicht zich kon beroemen//Myne houding was die van
waakzaamheidmet arendsoogen zag ik toe op de hande
lingen van elk ministerie, vriend of vijand. Ik steunde haar
in al hetgeen ik goed en in 's lands belang achttemaar
ik bestreed haar, wanneer mijne overtuiging mij daartoe
noopte." Het Bijblad van de Nederlandsche Staatscourant
kan daarop uitspraak doenmaar hoe vrijgevig en vrij
zinnig wij ook zijn om het gevoelen van andersdenkenden
die ter goedertrouw handeldente eerbiedigenin dit op
zicht zijn we behoudend streng behoudenddat wij met
de bezworen grondwet in lynrechten stryd achten elk oor
deel en elke handeling, die uit partijzucht ontspruit.
Of is de Tweede Kamer een dispuut-coliegie ter beoefe
ning van het staatsrecht en moeten de mannen van de we
tenschap alleen bevoegd geacht worden om als jury op te treden
en uitspraak te doen over geschillen die opgeworpen worden P
Geboren en opgevoed en levende in eene academiestad moet
eerbied voor de wetenschap wonen in het hart van elk
Leidsch burger, zoolang en voor zooveel de priesters der
wetenschap haar zelve in eere houden en uit haar tempel
afstraalt wat licht, liefde en leven verspreidt onder alle stan
den. Maar als de wetenschap wordt toegepast op de maat
schappij en in het dagelijksch leven zich openbaart in de een
zijdigheid van haar oordeel en de feilbaarheid van hare uit
spraken dan verliest zij meer en meer haar gezag en de
ervaring van den eenvoudigen krijgt meerder waarde en de
overhand. Wat weten wij nu meer eu beter dan vier maan
den vroeger van een toeleg der ministers, om, in stryd
met de grondwet, de rechten der Tweede Kamer te verkor
ten? Zooveel is zeker dat de Natie meer denkt aan in
breuk die er gemaakt is op de rechten der kroon. Als het
ministerie den koning raadt, om de Natie te laten beslissen
in het geschil door nieuwe verkieziugenhoe kan dan sprake
zijn van verkorting der rechten en beperking der vrijheden
van het volk?
Maar ook de Tweede Kamer heeft grondwettige rechten
Gewis, en de vijftlaagsche beraadslagingen hebben het bewezen
dat niets haar belemmert daarvan gebruik te makenmits
blijvende binnen de grenzen. De Tweede Kamer kan de re-
geeringsdaden scherp beoordeelen maar het vonnis, dat zy
uitspreekt, moet gegrond en vervat zijn in de vormen van
de grondwet. Art. 9 der grondwet geeft aan ieder ingezeten
van het rijk een recht, dat ook de Staten-Generaal bezit, om
tot den koning te gaan met vermeende of bestaande grieven
maar van rechtstreekschen of zijdelingschen dwang kan geen
sprake zijn. Tot den koning mag iedereen zeggen dat en
waarom hy geen vertrouwen in een ministerie stellen kan
maar verwerpen of afstemmen van wetsontwerpenop gron
den daarbuiten gelegenis niet met de grondwet in over
eenstemming. En in waarheid, op staatkundig gebied kan
er moeilijk van vertrouwen sprake zijn, omdat het zoo vaak
uit blinde vooringenomenheid of gemakzucht voortspruit en
