[V. 2065. Zaterdag 3 November. A°. f 86(1 i
Lessen uit de verkiezingen.
LEIDlSCH dagblad.
Prijs der Advertentiën, 1-6 regels/0.75
Iedere regel meer 12| Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberichten van l-4regels/0.Sü.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 's-Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdams te 10 u. 1 ra.; 12 u. 41 m.; 3 u. 37 m.; 6 u. 6 w
9 a. 5 m.; naar Haarlem en Amsterdam: te 8 u. 43 m.; 11 u. 43 m.; 2 u. 42 m.; 4 u. 45 in.; 9 n.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag oohtend 4 u., de overige dagen, 5 u,; van Amsterdam (Beerebijt) naar
LeidenMaandag n./m. 2 u. 30 m. de overige dagen te 3 uren. Des Zondags buiten dienst.
Postbusliohtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat: 'srnorg. te 7 u. 50 m. en te 10 u.50 m.; 's uamidd. te 3 u. 86 m.;
'savonds te 7 n. 55 m. en op de Zondagen alleen te 10 n. 50 m. en 3 u. 35 m. 'snamiddags. Oost-Indische Laadpoat. Over Southampton,
1 en 17 over Marseille, 9, 16 en 25 van elke maand.West-Indische den 14 en voorlaatsten van elke maand.
RijUs-Telegraaf. Dagelijks geopend van 7 uren 's m. tot 9 uren's av.Spoorweg-Tele j^aaf dagelijks van 8 u. 's m. tot 10 u. 30 m.'s av.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad, op onbepaalde tijden. - Burgemeester en WethoudersMaandagen Donderdag te 11 aten.
Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uren. - BurgemeesterDinsdag, Woensdag, Vrijdag en Zaterdag te 11 uren. - President der Commissie
van Fabricage des Zaterdags van 111 uren. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 104 uren. - Thesaurie, dagelijks van 102
uren.-Be Gemeente-Architect is te spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'smorgens 12 1 uren.
Kantoor der In- en Uitgaande Rechten en Accijnzen dagelijks van 9-—luren en van 33 ureu, van's-Rijks Directe Belas
tingen, Maandag, Diusdag, Woensdag en Donderdag van 92 uren. van Zegel, Registratie dagelijks van 8—4 uren; van de
Hypotheken en bet Kadaster, van 94 uren.
Deze Courant verschijnt eiken dagbe
halve Zon- en Feestdagenen kost voor
Leiden 1.95, en franco per post ƒ2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nom-
mers Vijf Cents.
i.
Leeringen wekken, voorbeelden trekken. In de laatste
vier weken zijn er op het Staatsgebied menigvuldige lessen
gegeven, waarvan men moeilijk de verzekering zou kunnen
erlangen dat zijwien ze betreffen daarvan het rechte begrip
hadden of verkregen. De politieke vraagstukken van den
dag schijnen ons toe niet die belangstelling te hebben ge
wekt, die men er van verwachtte of vermoedde. Misschien
als de hoogere burgerscholen wat langer hebben bestaan en
het middelbaar onderwijs meer zal hebben bijgedragen tot
de staatkundige ontwikkeling der Nederlandsche Natie eD
tot vorming van zelfstandige staatsburgers, dat nog eens meer
het oog wordt geslagen in de dagbladen en geschriften die
staatkundige beschouwingen behelzen. Thans was het er
verre van af, dat de verkiezingen uitsluitend of voor het
meerendeel betroffen een strijd van beginselen of een geschil
punt van staatsrecht. Nu gelijk vroeger was er agitatie
vóór of tegen het Ministerie, vóór of tegen de motie-Keu-
cheniusvóór of tegen godsdienstige begrippen.
Wjj begeven ons niet op het gebied van afgetrokken be
schouwingen; veel minder willen we of laten we ons de les
lezen. Uit de feiten, die onwederspreekbaar zijn, willen we
voorbeelden trekken en voordeelen tegelijk en wat we ons
zeiven dagelijks inprenten willen we ook thans voor oogen
houden //Wees voorzichtig met de toepassing van theorieën
en leer uit de practijk."
Uit verschillende opgaven valt het in het oogdat
meer dan immer te voren de kiezers in grooten getale zijn
opgekomen. De Koninklijke proclamatie, die ook dat be
doeldeheeft in dit opzicht gunstig gewerkt. Dat daarvan
aan elk kiezer een exemplaar is bezorgdheeft vrucht ge
dragen. 't Is immers een kinderachtige gevoeligheid zich
daarover boos te makenwant de inhoud der Koninklijke
proclamatie was zoodanig, dat zij door elk kiezer moest
worden gelezen. Dat strookt toch ook met de beginselen
der constitutioneele partijdie openbaarheid wil en zulk een
proclamatie kon niet leiden tot //een volkswaan van een dag."
Is het niet kleingeestig daarop aanmerking te maken, als
de oproepingsbrief, op een buitengewonen tijd bezorgd, ver
duidelijkt werd door een Koninklijke proclamatie, die voor
ons was la raison d'etre? Zoogenaamde strooibriefjes of
candidaten lijstjes hebben met de proclamatie het doel der
verkiezingen trachten te bevorderen.
En dat doel is bereikt Wat Leiden betreft, zij heeft het
voorbeeld, een uitstekend voorbeeld gegeven vair trouwe op
komst tot de stembus. Als men van het aantal kiesgerech
tigden aftrekt dat der overledenen der naar elders vertrok
kenen der wettig verhinderden - dan wordt het aantal zeer
gering van hen, die niet tot de stembus kwamen. En in de
onderdistricten zijn toch ook van de 16 40 kiesgerechtigden
1175 stembriefjes ingekomen. Daarbij hadden de kiezers een
keus onder de oogen. De liberale kiesvereenigingen hebben
nu eerst verricht, wat de andere steeds deden, zoodat nu
elk kiezer portvrij in het bezit kwam van al de candidaten -
lijstjes. De uitslag der stemming heeft daarvan het nut doen
zien en wij hebben uit dit voorbeeld ten minste deze les
getrokken: dat de kiesvereenigingen hoogst nuttig kunnen
werkenals zij zich met eiken kiezer in het district in be
trekking stellen en dat de kiezersdie hun plicht en hun
belang begrijpen, wederkeerig verplicht zijn deel uit te ma
ken van de kiesvereenigingen, om daarop invloed uit te oefe
nen daarmede samen te werken en hare lasten te helpen
dragen, omdat een talrijke, goed samengestelde en berede
neerde kies vergadering bij ons kiesstelsel behoort.
Een beredeneerde kiesvergadering. Wij gelooven, dat onze
Leidsche kiesvereenigingen den lof verdienen dat zij zon
der hartstocht of agitatie candidaten hebben gesteld naar
hare beginselen. Of andere kiesvereenigingen dien lof verdie
nen is in den regel niet aan te nemen. De liberale kies-
vereeniging te Arnhem heeft een anti-revolutionair candidaat
aanbevolen in een district, dat nooit anders dan anti-revo
lutionaire leden der Tweede Kamer verkoos; terwijl de al
daar gevestigde anti-revolutionaire kiesvereeniging dien vroe
gere» candidaat niet aanbeval, die in andere districten weder
door anti-revolutionaire kiesvereenigingen tot candidaat werd
gesteld. Tot ieders verbazing heeft in het kiesdistrict Arn
hem de liberale kiesvereeniging de zegepraal behaald, ver
moedelijk in den strijd bijgestaan door kiezers, bij wie de
natuur gaat boven de leer en die hulde brachten aan een
christelijkheid, waarvoor een geestverwant waarschuwde. Als
we letten op den uitslag der verkiezing in dat district, dan
moeten we uit dat voorbeeld een ernstige les trekkendie
