Donderdag 12 April.
A°. 1 C>6.
N°. 1887.
.Jm.
Een blik in den tegenwoordige» toestand van
Leiden's armwezen.
1861.
5498,99
414,495
LEIDSCH
Deze Courant verschijnt eiken dagbe
halve Zon- en Feestdagenen kost voor
Leiden 1.95, en franco per post ƒ2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nom-
mers Vijf Cents.
Prijs der Advertentiën, 1-6 regels 0.75.
Iedere regel meer 12^ Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberichten van l-4regels/0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts
Er was een tijdwaarin Leiden werd beschouwd als de
eerste en voornaamste gemeente in Nederland, die buiten
verhouding met een ondragelijke armenlast was bezwaard.
Aanzienlijke subsidiën uit de stedelijke kas waren noodig
om de armbesturen in de gelegenheid te stellen tot bestrij
ding der kosten van bedeeling, die zij niet uit eigen in
komsten konden vinden. Het aantal bedeelden stond buiten
verhouding met die van andere gemeentenin evenredig
heid tot de bevolking. Jaren achtereen moesten door belas
tingen van de ingezetenen worden geheven, wat noodig was,
om de gemeentekas tot zulke bezwarende uitgaven in staat
te stellen. En, wat in zulk een toestand niet te verwonde
ren was, ernstige onaangenaamheden ontstonden nu en dan,
wanneer het gemeentebestuur niet zoo dadelijk gereed was,
om te voldoen aan de eischendie gedaan werden tot ver
hooging van de reeds tot een buitensporige hoogte geklom
men ondersteuningen uit de plaatselijke inkomsten. Geschil
len van ernstigen en soms ergerlijken aard deden zich voor
en nog niet geheel zijn de sporen verdwenen van de twisten
en verdeeldheden, die daaruit voortsproten en daarmede ge
paard gingen. De herinnering daaraan zal nog bij menigeen
levendig zijn, hoewel de tijd alreeds vele wonden heeft
geheeld en een beteren toestand er toe heeft geleid, dat
het verleden meer en meer wordt vergeten.
De toestand is verbeterd. Subsidiën aan armbesturen zijn
van de plaatselijke begrooting verdwenen en de armenzorg
laat niets te wenschen over, nu de kerkelijke en bijzondere
liefdadigheid zich daarmede uitsluitend belast. Juist hebben
de geschillen bewerkt, dat de armenzorg op een beteren
voet is ingericht en door een stedelijk werkhuis vooral in
werkverschaffing de armbesturen van ondoeltreffende bedee
lingen heeft verlost.
De inzage der rekening van de Nederduitsche Hervormde
diaconie over het jaar 186 5 heeft ons meer en meer van
dien verbeterden toestand overtuigd en wij willen daarom
gaarne mededeelen wat een vluchtigen blik in die rekening
ons daaromtrent heeft bekend gemaakt.
De bedeeling in 1865 beliep:
in brood
brandstoffen
dekens
kleeding
stroon
geld
warme spijs
in het geheel
6221,425
2589,11
1230,15
666,625
510,76
4234,505
2528,995
1 7981,57
terwijl dat bedrag in 1861 was 13019,386;
maar de oorzaak van het velschil ligt hoofdzakelijk in de
aanschaffing van turf, die in 1861 niet plaats had en ruim
2400 minder beliep. De bedeeling in geld is ook aanzien
lek hooger, daar zij in 1861 slechts 2089,65s bedroeg.
De opheffing der diaconieschool heeft een jaarlijksche be
sparing van 2600 veroorzaakt, terwijl de onderstand aan
elders armlastigen ook is vervallen, zoodat ten slotte het geza
menlijk bedrag van de uitgaven, namelijk ƒ23704,81 weinig
verschilt met dat over 1861.
Die uitgaven werden bestreden door de renten der bezit
tingen van het Huis-zittenhuishet aandeel in de overwinst der
armenbakkerij enz., terwijl er een nadeelig slot was van
ƒ3954,30, dat vereffend werd uit de inkomsten van een
afzonderlijk fonds, dat onder de benaming van zuivere dia
conie zijn oorsprong ontleent uit de voordeelen die de oude
Huis-zittenhuis geschillen hebben opgeleverd en waaraan toege
voegd zijn de opbrengsten der kerkcollectende jaarlijksche
inschrijvingen en de huurpenningen der arbeiderswoningen,
waarvan de uitkomsten over 1 86 5 aldus zijn:
Ontvangen,
batig slot van 1864 f 88,82
kerkcollecten 2798,25
buitengew. collecten442,02'
renten van kapitalen. 1424,75
jaarl. inschrijvingen 1462,39s
huis te Amsterdam 568,49
legaten en giften4542,59s
arbeiderswoningen 2829,75
Uitgaaf.
St. Anna hof
geldbelegging
onk. renten
onderh. arbeiders
woningen
nadeelig saldo
batig slot
ƒ14157,07'
291,77
6170,97
14,62
1026,93
3954,30
2698,48*
ƒ14157,07'
zoodat, behalve een meerdere geldbelegging dan het bedrag
der legaten en giften van 1628,375, nog een batig slot
van 2698,48s is verkregen en dus het beheer 4327,86
is vooruitgegaan.
Die toestand is gunstigmen had zelfs ruimer kunnen
bedeelen dan geschied is, wanneer het noodig was; de be
zittingen zijn vermeerderdmaar er is een schaduwzijde.
De verhuurde arbeiderswoningen zijn een geldbelegging en
dus niet van philanthropischen aard, en schrikbarend zijn de
kerkcollecten verminderd in de laatste vier jarenterwijl de
jaarlijksche inschrijvingen en andere vrijwillige bijdragen ook
zeer zijn afgenomenblijkens de volgende vergelijking -.
kerkcollecten
voorjaarscollecten
najaarscollecten
inschrijvingen
te zamen
492,07s
2009,945
1865.
2798,25
191,83
250,19
1462,395
8415,505 4702,67
De cijfers zijn welsprekend; de vergelijking veelbeteeke-
nend de gevolgtrekkingen, die voor de hand liggen, scherp;
de oorzaken niet ver te zoekenterwijl de gunstige toestand
is te danken aan de liefdadigheid van vervlogen tijden,
waarop men thans teert.
