N°. 1505.
Vrijdag 13 Januarij.
i
Thorbecklanisme en antl-Thorbeckianisme.
Die de liberale politieke beginselen aankleeft, welke Thor-
becke voorstaat, werd een Tliorbeckiaan genoemd. Die naam
komt toe aan allendie aan de zijde van Thorbecke of had
den aangedrongen op, of hadden geyverd voor een herzie
ning onzer staatsinstellingenopdat in ons staatsbestuur het
constitutionneele staatsrecht en de gezonde staathuishoud
kundige beginselen voor handel en bedrijf zouden worden
gehuldigdopgenomen en ontwikkeld of toegepast. Geen
wonder, dat zij de optreding in 1849 en de wederoptreding
in 1862 van een Thorbeckiaansch Ministerie met groote be
langstelling en hooge ingenomenheid hebben begroet gelijk
zij de aftreding in 1853 innig betreurden! En in dat op
zicht past op hun de naam van Thorbeckianendie zij zich
niet schaamden, dewijl zij staan tegenover de auti-Thor-
beckianendie zoowel tegen den persoonmisschien nog
wel meer dan tegen de beginselen van Thorbecke ernstige
en nimmer te bevredigen grieven hebben.
Maar nu een Thorbeckiaansch bewind aan het roer is
zou het een dwaasheid zijn te beweren dat de Thorbeckia
nen ook Thorbeckianen zouden willen genoemd blijven als
een Thorbeckiaansch Ministerie in de toepassing der consti-
tutionueele beginselen faalde of te kort schoot. Er is een
verbazend verschil tusschen leer en leven en de dagelijksche
ervaringzoowel als een weinig menschenkennis zal het ver
wijt beamen moeten, dat een man van liberale beginselen niet
steeds liberaal handelt, 't Gaat niet aan te meenendat
Thorbecke in de toepassing zijner beginselen en de beoefe
ning van zijn leer onberispelijk mag heeten. Zij, die aan
de feilbaarheid van den meester geloovenofschoon huldi
gende zijn beginselenmaar die derhalve zich menigmaal
verpligt achten de handelingen van een Thorbeckiaansch Mi
nister scherp te beoordeelen omdat zij daarvan veel eischen
en hunne verwachtingen vaak teleurgesteld zien - zij worden
alligt maar ten onrechte als anti-Thorbeckiaansch beschouwd.
//De liberale pers verloochent hare onafhankelijkheid niet;
zij is niet de dienstwillige dienares, de gedweëe slavin van
Thorbecke. Wat heeft zij ooit van Thorbecke verlangd of
begeerd? Wat heeft zij ooit van hem verkregenEr zijn er,
die gedurende twintig jaren met al de krachten van hun
ziel het liberalisme hebben voorgestaan en geen oogenblik
hunne beginselen hebben verloochend." Zij zijn Thorbeckianen,
ofschoon zij soms een Thorbeckiaansch bewind bestryden
maar daarom verdienen zij den naam van anti-Thorbeckiaau
niet, die alleen hen toekomt, die partijdiglijk alles afkeuren
en afstemmenwat door zulk een bewind wordt voorgesteld
of verrigt.
En tochwanneer we letten op de beraadslagingen over
de Staatsbegrooting voor 1865 moeten we erkennen dat de
tijd gekomen is om een andere beteekenis aan het woord
Thorbeckianisme te geven. Alleen bij de beraadslagingen over
de calamiteuse polders in Zeeland bleek de zelfstandigheid
van sommige Thorbeckiaansche Kamerledenmaar het scheen
overigensof de begrooting voor het departement van Bin-
nenlandsehe Zaken zoo volmaakt en onberispelijk was in de
oogen vau hen die de Thorbeckiaansche beginselen huldi
gen, dat er geen den minsten grond of aanleiding tot be
strijding of beoordeeling van eene of andere post te vin
den was.
Wij keurden een jaar geleden ernstig en onbewimpeld af
de wijze waarop 's Rijks Herbarium was hervormd. Wy be
streden op een onpartijdige wijze sommige bepalingen van
de wet tot regeling van het middelbaar onderwijs en nog
veroordeelen wij de wijzewaarop de Minister van Binnen-
landsche Zaken, door het uitloven eener premie van f7000
subsidie uit 's Rijks schatkistde stichting van hoogere bur
gerscholen heeft uitgelokt, zoodat er voor de Gemeenteraden
geen tijd overig was, om grondig te onderzoeken, op wel
ken voet een hoogere burgerschool moest worden gesticht, maar
in den blinde plannen werden ontworpen, die geenszins stroo-
ken met den omvang der behoefte aan zulk een school. De
uitkomst zal leerenhoe hier en daar door een onberede-
o
LE1DSCH IIAIillLA
Deze Courant verschijnt eiken dagbe
halve Zon- en Feestdagenen kost voor
Leiden 1,95, en franco per post ƒ2.80
in d« drie maanden. Afzonderlijke Nom-
mers Vijf Cents.
Pr\js der Advertentiën, 1-6 regelsf O.TS.
Iedere regel meer 12J- Cts. Geboorte-, h«-
welijks- en doodberigten van 1-4 regels/0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen vaa
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 85 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 's GravenhageDelft, Schiedam e.i Rotterdam te 10 u. 1 m.{ 12 u. 51 m.; 8 u. 46 ra.; 6 u. 6 m.,
9 u. 5 rn. naar Haarlem en Amsterdam te^ 8 u. 44 m.; 11 u. 43 m.; 2 u. 56 m.; 4 u. 49 m.; 9 u.
Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat: 's morgeus te 8 u. en te 10 u. 50 m.;'s namiddags te 3 u. 45 m.
'savonds te 8 u. en op de Zondagen alleen ten 10 u. 50 ra. en 3 u. 45 m. 'snamiddags. Oost-Indische Laudpost. Over Southampton
1 en 17 over Triest, 7 en 23; over Marseille, 9, 16 en 25 van elke maand.West-Indische den 14 en voorlaatsten van elke maand
Rijles-Telegraaf. Dagelijks geopend van 8 uur 's m. tot 9 uur 's av. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 7 u. 30 m. 's m. tot 10 u. 30 m. ar.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en WethoudersMaandagen Douderdagtell uur.
Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uur. - Burgemeesterdagelijks te 10 uur. - President der Commissie van Fabricage des Zaturdags van
111 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 10.4 uur. - Thesaurie, dagelijks van 102 uur. - De Gemeente- Architect
is te spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'smorgens 12 1 uur.
Kantoor der Plaatselijke Aocijnsen, dagelijks van 82 uur en van 4—7 uur;der In- en Uitgaande Rechten en Acoijnsen
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van '«Rijks Directe Belastingen, Maandag, Diugsdag, Woensdagen Doi derdag van 92
uur. vau Zegel, Registratie dagelijks van 84; van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur.
I.
