N°. 1502. Dingsdag 10 Januarij. A". 1865.«|
't Is alsof met het klimmen der jaren en oudejaarsavond
en nieuwjaarsdag voor menigeen hunne vroegere belang
rijkheid verliezen; de scherpe lijn, die men vroeger trok tua-
schen het einde van het eene jaar en de intrede van het
volgende jaar, heeft voor vele hare beteekenis verloren. Die
leeren hunne dagen te tellen hechten natuurlijk minder aan de
verwisseling of den overgang van het een in het ander jaar;
maar ook niet het minst zal daarop invloed hebben de
groote verandering, dat terwijl men vroeger nieuwjaarsge
schenken ontving, men die naar den gewonen loop der din
gen nu geeft, 't Is immers niet te ontkennendat zelfzucht
en eigenbelang steeds een magtigen invloed op ons hebben
en ook behoudenzelfs na dat een dagelijksche en ernstige
strijd daartegen werd gevoerd.
En toch zijn er velen, die met de intrede van het jaar
1866 met twee nieuwjaarsgeschenken zij» verrast, over-
waardig om ze in hun aard en beteekenisrijkdom van omvang
en onberekenbaar belangrijke waarde te worden beschouwd.
Wij bedoelen de Pauselijke Enciclycate Rome den 8 Dec.
1 862 uitgevaardigd, maar in Nederland eerst nu openbaar ge
maakt en de brochure van Prof. Stuffkenbehelzende aan-
meikmgen op een deel der toelichting aan de leden der
Nederduitsche Hervormde gemeente te Leyden uitgegeven
door den heer J Schellema.
Hoe vreemd het ook oppervlakkig schyne, wij meenen in
die beide uieuwejaarsgeschenken veel te ontdekkenwaarin
zy op elkander gelijken, ook niet weinig, waarin zij van
elkander verschillen, maar niet het minst zooveel belangrijks
voor elk Nederlander en voor elk Leidenaar bovendiendat
we niet twijfelen of onze vlugtige beschouwingen zullen gewis
tot erns'.ige overdenkingen zeer gereede aanleiding geven.
En ,1 dadelijk ryst de vraag ophoe kan er gelijkenis
bestaai; tusschen Paus Pius IX en den Leidschen Hoogleeraar
Stuffkm. Wy vragen alleen, om zich den persoon en het ambt
van den door ons ook zeer geachten man weg te denken,
wiens persoonlijkheid zelfs de minste vergelijking niet toe
laat met iets wat naar pauselijkheid zweemt, maar om
in hem alleen de verpersoonlijking te zien van het Her
vormde Kerkbestuur en wat hij schreef ia verband te be
schouwen tot de beginselengelijk het dan ook deze tyn
die wij op het oog hebbenals wij spreken over het Room-
sche en over het Gereformeerde Pausdom.
Tn de Enciclyca hooren wij het hoofd der Roomsche kerk
spreken in de uitoefening van zijn apostolisch gezag, waar
van het grondbeginsel gelijkluidend is met de uitspraak
der Protestantsche theologie, dat de H. Geest of een hei
lige geestgelijk aan die waarmede de Apostelen vervuld
waren, nog woont en werkt in elk rein hart, zoodat de
openbaringen van den Geest der Waarheid blyven voort
duren tot aan het einde der eeuwen. De wetenschap gelijk
de Paus acht zich in dit opzicht onfeilbaar en wat nu en
dan, soms met een afstand van 8 tot 10 jaren, bij enci
clyca als de meening van den apostolischen stoel den geloovi-
gen wordt medegedeeldwordt wekelijks van den kansel
in de hervormde kerk der gemeente verkondigd met een
gezag dat traditioneel gebleven is ook als de uiterlijke
vormen verdwijnen, en toch zijn nieuwe glans ontleent
aan hetgeen een verlichte rede daaraan schenkt. Men mag
zijn godsdienstige gevoelens hebben als lid der gemeente,
maar zoo zij in stryd zijn met den geest des Kerkeraads, mag
men daarvan niet doen blijken ook al strookte zij met de
dogmatiek der kerkelijke belijdenis. Elk blijk hoezeer door
het reglement toegelaten, is een verzeten, wanneer het diep
ingrijpt, een hardnekkig verzet tegen de besluiten des Ker
keraads en verdient als een afkeurenswaardig voorbeeld van
exclusivisme en onverdraagzaamheid te worden ten toon ge
steld (bl. 9 der brochure).
Een andere trek. De apostolische stoel oefent zoowel een
wereldlijk als een geestelijk gezag uit; maar al mogten de
pogingenom den Paus het wereldlijk gezag te ontnemen
gelukken en tot binnen de grenzen van het Vatikaao de
LEiiiscn nTtiiilad.
Deze Courent verschijnt eiken dagbe*
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden 1.95, en franco per post ƒ2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Noa-
mers Vjjf Cents.
Prijs der Advertentiën1-6 regels 0.76.
Iedere regel meer 12^ Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberigten van 1-4 regels/0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 6 Cts. Zegelrecht 35 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 's GravenhageDelft, Schiedam en Rotterdam te 10 u. 1 m.; 12 u. 51 m.; 8 u. 46 m.; 6 u. 6 m.,
9 u. 5 m. naar Haarlem en Amsterdam te" 8 u. 44 ra.; 11 u. 43 m.; 2 u. 66 m.; 4 u. 49 m.; 9 u.
Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat: 's morgens te 8 u. en te 10 u. 50 m.;'s namiddag» te 3 u. 45 m.
'savonds te 8 u. en op de Zondagen alleen ten 10 u. 50 m. en 3 u. 45 a. 'snamiddags. Oost-Indische Landpost. O ver Southampton,
1 en 17over Triest, 7 en 23; over Marseille, 9, 16 en 25 van elke maand. West-Indische den 14 en voorlaatsten van elke maand
Rijks-Telegraaf. Dagelijks geopend van 8 uur 's m. tot 9 uur 's av. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 7 u. 30 m. 's m. tot 10 u. 30 m. av.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en fPethouders, Maandag en Donderdag te 11 uur.
Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uur. 'Burgemeesterdagelijks te 10 uur. - President der Commissie van Fabricage des Zaturdags van
111 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 10 —4 uur.- Thesaurie, dagelijks van 10—2 uur. - De Gemeente- Architect
la te spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'smorgens 12 1 nur.
Kantoor der Plaatselijke Aooijusen, dagelijks van 82 uur en van 47 uur;der In- en Uitgaande Rechten en Acoijnsen
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; ran 'sRijka Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdagen Donderdag van 92
uur. ran Zegel, Registratie dagelijks van 84; ran de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur.
Nieuwjaarsgeschenken.
I.