N°. 1397.
Donderdag 8 September.
A0. 1864.
Binneiilaridsch Nieuws.
LEIDSCH DAGBLAD
Dese Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden ƒ1.95, en franco per post 2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nom-
mers Vijf Cents.
Prijs dor Advertentiën 1-6 regels 0,75.
Iedere regel meer 12J Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberigten van 1-4 regels 0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 8 u. 38 m.; 10 u. 15 m.; 1 u. 14 m.; 3 u. 46 m.;
6 u. 6 m. 9 u. 5 m. naar Haarlem en Amsterdam te 8 u. 34 m.; 10 u. 12 m.; 11 u. 54 m.; 2 u. 51 m.; 4 u. 49 m.; 9 u. Op Zon
en Feestdagen van 's Gravenhage naar Leiden 10 u. 52 m. !s avonds.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 3 u., de overige dagen, uitgezonderd de Zondag, 5 u.; van
Amsterdam (Beerebijt) naar Leiden, Maandag 2J. u., de overige dagen, uitgezonderd de Zondag, 3 u. 's namiddags.
Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat: 's morgens te 7 u. 45 m. en te 11 u., 's namiddags te 3 u. 40 m.
'savonds te 7 u. 55 m. en op de Zondagen alleen ten 11 u. en 3 u. 40 m. 'snamiddags. Oost-Indische Landpost. Over Southampton,
1 en 17; over Triest, 7 en 23; over Marseille, 9, 16 en 25 vau elke maand. West-Indische den 14 en voorlaatsten van elke maand.
Rijks-Telegraaf. Dagelijks geopend van 7 uur 's m. tot 9 uur 's av. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 7 uur's m. tot 10 u. 30 m. av.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en Wethouders, Maandag en Donderdag te 11 uur.
Commissie van Fabricage .Woensdag te 12 uur. - Burgemeesterdagelijks te 10 uur. - President der Commissie van Fabricage des Zaturdags van
11i uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks vau 104 uur. - Thesauriedagelijks van 102 uur. - De Gemeente-Architect is te
spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'smorgens 12 1 uur.
Kantoor der Plaatselijke Accijusen, dagelijks van 81 uur en van 36 uur; der In- en Uitgaande Rechten en Acoijnsen
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; ran 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 92
uur. ran Zegel, Registratie dagelijks van 84; van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur.
Z. M. heeft HD. goedkeuring verleend aan de statu
ten van de Christelijke Afgescheidene gemeente te Venneper
dorp, en de vereeniging mitsdien als rechtspersoon erkend.
Den 4den dezer is de zware rouw, door de Koninklijke
familie aangenomen wegens het overlijden van wijlen Z. M.
den Koning van Wurtemberg, afgelegd. Men verneemt ech
ter, dat H. M. de Koningin dien nog eenigen tijd zal blij
ven dragen.
Naar men verneemt, is Jhr. J. H. van Cappelle dienst
doend adjudant van Z. M., die door den Koning was toe
gevoegd aan Z. Keiz. H. den Groptvorst Nicolaasom ge
durende HD. verblijf hier te lande dienst te doen, door Z.
Keiz. H. vereerd met een prachtige gouden snuifdoos, om
zet met edelgesteenten, en in wier midden HD. naamcijfer
prijkt.
De Hoofdcommisie voor het opterigten monument ter na
gedachtenis van Z. D. H. Hertog Bernard van Saxen-Weimar,
is voornemens dit monument te plaatsen aan het eind van
het Lange Voorhout, nabij den Kneuterdijk te 's Hage.
De Hollandsche Maatschappij van Wetenschappen te
Haarlem heeft, in stede van den hoogleeraar v. Breda, die
op zijn verzoek eervol ontslag had erlangd als secretaris dezer
inrigting, als zoodanig benoemd den heer E. H. v. Baum-
hauerhoogleeraar te Amsterdam.
Nu Mr. G. Groen van Prinsterer in N°. VIII en IX
zijner vliegende blaadjes aan de kiezers den open brief van
Dr. R. Fruin over politieke moraliteit heeft beoordeeld, was
er een antwoord noodig op de vragen, die tot Dr. Fruin
werden gerigt: Is dit zoo? en Volhouden of intrekken? De
Leidsche hoogleeraar geeft dat antwoord zeer uitvoerig in
een dezer dagen in het licht verschenen brochure en houdt
vol, wat hij gezegd heeft. De natie, de kiezers en het volk
achter de kiezers, beslisse over de politieke moraliteit, door
den heer Groen betracht bij de aanbeveling van de heeren de
Brauw en van Zuylen van Nijevelt aan de anti-revolutionnaire
kiezers in de kiesdistricten Gouda en 's Gravenhage. Een
beslissing van die zijde is evenwel niet te wachtenhet pu
bliek dat zich met zulke geschillen bemoeit, is niet groot.
En om een onpartijdig oordeel te kunnen vellen, is het noo
dig allen te hooren, die bij het geschil betrokken zijn: ook
de HH. de Brauw en van Zuylen van Nijevelt, over de he-
teekenis en de kracht der door hem afgelegde verklaringen
ofschoon de artikelen in het Dagblad voor Zuid-Holland en
s Gravenhage daaromtrent een helder licht verspreidt, 't Komt
er maar op aanof het met begrippen van zedelijkheid is
overeen te brengen verklaringen te eischen op een oogen-
blikdat hartstogteigenbelang of eerzucht een kalm beraad
in den weg staaten verklaringen te geven waarbij eigen
belang of eerzucht in het spel komen nGeene toestemming
is van waardeindien dezelve door dwaling is gegevendoor
geweld afgeperst of door bedrog verkregengeweld heeft
plaats, wanneer hetzelve van zoodanigen aard is, om op
een redelijk mensch indruk te maken en wanneer het hem
de vrees kan inboezemen, dat hij zijn persoon of z(jn ver
mogen aan een aanmerkelijk en dadelijk aanwezend nadeel
zoude blootstellen." Zoo spreekt de burgerlijke wet en wie
zal nu beslissen wat van dien aard door de vliegende blaad
jes van den heer Groen bij de bedoelde verkiezingen plaats
had? Bij de stembus kon zedelijk geweld worden gepleegd;
en nu beslissen wij volstrekt niet, of de zegepraal, in de kiesdis
tricten Gouda, 's Gravenhage en Leiden behaald, onder de
zelfde omstandigheden is geschiedmaar tochzij is te danken
aan de veelvermogende bemoeijingen van den heer Groen.
Toen de pijnbank nog in zwang was, kreeg men ook ver
klaringen die geen waarde haddendan voor het doel
waartoe ze waren afgeperst. Er kan een zedelijken dwang
worden uitgeoefenddie veel meer dan ligchaamskwelling
en tuchtiging uitwerkt. De HH. de Brauw en van Zuylen
en Nijevelt hebben verklaringen gegevendie naar het ons
voorkomt niet zoo bepaald afdoende en beslissende zijn om
hen als anti-revolutionnaire conservativen in zaken van volks
onderwijs te waarmerken. De verklaring of belofte van graaf
Schimmelpenninck is niet openbaar gemaakt. Maar zooveel
is zekeren daarop komt het bij al het geschrijf op neder
de genoemde drie volksvertegenwoordigers hebben de stem
men van orthodoxe kiezers door de tusschenkomst van den
heer Groen in drie kiesdistrikten verkregenomdat zij aan
den eisch hebben voldaandie de heer Groen steldeom
op zijn aanbeveling te kunnen rekenen. Nu hangt het van
ieders zedelijk gevoel af, om te beslissen of die handeling
met Christelijke zedekunde op staatkundig gebied strijdt of
strookt. De heer Groen zag er geen kwaad inanders had
