fV°. 1.'
Zatui'dag 25 Junij.
I
A0.
III.
Moeten zijdie evangelische volksopvoeding liefhebben
de hand reiken opdat het woord Christelijk uit de schoolwet
wordt verbannen Die vraag heeft geen beteekenisals niet
eerst juist en duidelijk geformuleerd wordt, wat men onder
evangelische volksopvoeding verstaat wat die uitdrukking
bedoeltwie men als liefhebbers bepaald op het oog heeft.
Wij zullen niet zoo tot allerlei gissingen aanleiding geven,
wanneer wij onze meening uitdrukken.
In onzen tijd wordt vreesselijk geschermd met het woord
Christelijkzoodat in de algemeenheid der uitdrukking moei-
jelijk te onderscheiden is, wat men bedoelt en men gedwon
gen is de uitlegging in een onafscheidelijk verband te bren
gen met de individualiteit van den persoon, die het woord
gebruikt. Maar daarom is het beter, dat men voor evan
gelische volksopvoeding een andere uitdrukking kiest. Wil
men dat de Staat tot een evangelische volksopvoeding de
hand reikt niet alleenmaar dat de regering daarvan de
taak op zich neemt, dan zal ieder rechtgeaard ouder, ieder
geloofsgenoot van den heer Groen met verontwaardiging
elke uitnoodiging om daartoe medetewerken van de hand
wijzen. Men kan verdedigen de pligt der Kerk, om voor
onderwijs te zorgen evenzeer als voor den nood der armen
en ter voorziening in het lot van weduwenoude lieden
en weezen. De Staat te belasten met de taak der volksop
voeding met de zorg voor opvoeding van het kind is in
strijd met het beginsel, dat ook in de armenwet wordt ge
huldigd, als de ondersteuning der armen wordt overgelaten
aan de zorg der kerkelijke en bijzondere liefdadigheid. De
Staat belast zich daarmede alleen ingeval van volstrekte on
vermijdelijkheidin het algemeen belang en met een zede
lijk doel, maar niet op godsdienstig gebied, wel onder eer
biediging der begrippen van andersdenkenden. Die evange
lische volksopvoeding liefhebben zullen nooit miskennen de
grenzendie de Kerk van den Staat scheiden en wanneer
men in onzen tijd zoo ijvert voor volksopvoeding door den
Staat, dan huldigt men het beginsel van het alvermogen
van den Staat, dan wil men de Staatskerk in het leven
roependan randt men aan de heilige pligten en rechten
van het vaderlijk gezagwant dan ziet men voorbij dat
volksopvoeding haar wortel heeft in huiselijke opvoeding,
dat de school in een zeer geringe mate moet deelen in de
taak der zedelijke opvoedingomdat de onderwijzer buiten
staat is het kind op een klassikale wijze optevoedeneu dat
niemandwie hij ook zijonder de leus van liefde voor
evangelische volksopvoeding, de rechten mag schenden, die
elk hoofd van een huisgezin bezit. De Kerk kan hare tucht
zoover uitstrekken, dat zij eischt de trouwe vervulling van
de aangegane verbindtenis bij den doop en de Staat kan
door schoolpligtigheid straffen, die zijn ouderlijke pligten
schendt; maar vrijheid van geweten en eerbiediging van
ieders rechten moeten door den Staat worden gewaarborgd.
En wat zou men nu willen F Een Christelijke Staatsschool
die voor elke gemeente werd gesplitst naar de aldaar be«
staande godsdienstige gezindheden, op zijn minst een Catho-
lijke en een Protestantsche school? maar zeker bijna overal
de Protestantsche weder gesplitst en toegankelijk voor de
verschillende afdeelingen en rigtingen van de Protestantsche
kerk? En welke waarborg, dat de onderwijzer zich aan die
Christelijke rigting houdt en de begrippen van andersdenken
den niet krenkt? Zou de heer Groen van Prinsterer waar
lijk meenen dat bijv. binnen Leiden voor zijn geloofsgenoo-
ten een Christelijke school voor Hervormden kan bestaan
zonder aanstoot te geven aan de ouders, al was het ook dat
ziy stond onder bet bepaalde toezigt van den Leidschen Her
vormden Kerkeraad Of zou het mogelijk zijn voor een ouder,
die staatkundig liberaal heet, zijn kinderen te zenden naar
een schoolwaarop geleerd wordtdat die het met een Mi
nisterie Thorbecke eens is, zich sluit buiten het Koningrijk
der Hemelen een democraateen wereldburger, een gevaar
lijk mensch is, die zich waardig maakt naar buiten de leger
plaats gevoerd te worden om als aanrander van het hoog
ste gezag te sterven
'iX-ÏSy -
U* W-
DSCH DAGBLAD.
AS rf
Doze Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden ƒ1.95, en franco per post 2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nom-
mers Vyf Cents.
Prijs der Advertentiën 1-6 regels 0.75.
Iedere regel meer 12J Cts. Geboorte-, hu
welijks-en doodberigten van 1-4 regels/0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 8 u. 38 m.; 10 u. 15 m.; 1 u. 11 m.; 3 u. 46 m.;
6 u. 6 m. 9 u. 5 m. naar Haariem en Amsterdam te 8 u. 34 m.; 10 u. 12 m.; 11 u. 54 m.; 2 u. 51 m.; 4 u. 49 m.; 9 n. Op Zon
en Feestdagen van 's Gravenhage naar Leiden 10 u. 52 m. 's avonds.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends S u., de overige dagen, uitgezonderd de Zondag, 5 u.; van
Amsterdam (Beerebijt) naar Leiden, Maandag 2J. u., de overige dagen, uitgezonderd de Zondag, 3 u. 's namiddag».
Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat: 'amorgens te 7 u. 45 m. en te ll u., 's uamiddags te 3 u. 40 m.
'savonds te 7 n. 55 m. en op de Zondagen alleen ten 11 u. en S u. 40 m. 'snamiddags. Oost-Iodisohe Laadpost. Over Southampton,
I en 17; over Triest, 7 en 23; over Marseille, 9, 16 en 25 van elke maand.West-Indische dsn 14 en voorlaatsten van elke maand.
Rijks-Telegraaf. Dagelijks geopend vau 7 uur 's m. tot 9 uur 's av. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 7 uur's m. tot 10 u. 30 ra. av.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en Wethouder», Maandag en Donderdag te II uur.
Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uur. - Burgemeesterdagelijks te 10 uur.- President der Commissie van Fabricage des Zaturdags vau
I I1 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 104 uur. - Thesaurie, dagelijks van 102 uur. - Be Gemeente-Architect is te
spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'smorgens 12 1 uur.
Kantoor der Plaatselijke Aocijnsen, dagelijks van 81 uur en van 3 6 uur; der In- eu Uitgaande Reohten en Aooijnsen
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 92
uur. van Zegel, Registratie dagelijks van 84; van de Hypotheken en het Kadaster van 94 uur.
Christelijk Nationaal onderwijs.