Buitenlandsch Nieuws.
De Gemeente-Commissie van het Nederd. Hervormd
kerkgenootschap alhier heeft door den druk openbaar en door
algemeene verspreiding de leden der gemeente bekend ge
maakt met stukken, betreffende de onderhandelingen tot schik
king van het tusschen den kerkeraad en de Gemeente-Com
missie bestaand geschil, gewisseld van 6 November tot 30
Maart 11. De Algemeene Kerkeraad is aangevangen met een
voorstel tot minnelijke schikking, het uitvloeisel van den
wensch tot vredeuitgeboezemd door enkelendie ernstig
eerlijk en ter goeder trouw vereffening van het hangende
geschil bedoelden. Onder de stukken is niets te vinden wat
eenigermate grond geeft, om te weten, welken geest hen
bezielde, die door een zeker reglement van 1861 een col-
legie uitmakendat geen gezag en geen beheer heeft. De
poging tot minnelijke schikking is verijdeld door een on
handige en ter kwader uur gestelde reserve van den Alge-
meenen Kerkeraaddie evenwel reeds een eind gevórderd
was op den goeden wegdie onfeilbaar tot minnelijke schik
king leiden zoudaar de afgevaardigden der Gemeente-Com
missie het voorstel hadden gedaan n om door de aanneming
van het Provinciaal Reglement op de administratie enz. in
Zuidholland langs wettigen weg een einde aan den bestaan-
den strijd te maken." Dat middel werd reeds in het Leidsch
Dagblad door ons aan de hand gedaan omdat het strookte
met wet, recht en orde.
Dr. S. Sr. Coronel vangt zijn overzigt van een be
schouwing over de Leidsche wolfabrieken en haar invloed op
de gezondheid der arbeiders aldus aan
Onder de dierlijke en plantaardige grondstoffendie tot
vervaardiging van geweven stoffen gebezigd wordenbehoort
de dierlijke wol wel tot de gezondste. Ofschoon dit over het
algemeen en op zichzelf voor die grondstof waar is, zoo is
haar invloed op de gezondheid van arbeiders, die ze ver
werken echter verschillend en hangt zoowel van de wijze
waarop zij verkregen wordt, als van de verschillende soor
ten van bewerkingdie zij ondergaat en de plaats waar dit
geschiedt, af. Een en ander is van overwegenden invloed
en mag bij de beschouwing van dien tak van industrieuit
een hygiënisch oogpunt, derhalve niet voorbij gezien worden.
Bij het overzigt, dat wij van de Leidsche wolindustrie
hier wenschen te leveren, zullen wij op die drie hoofdmo
menten in het belang van de gezondheid der werklieden
onze aandacht te vestigen hebben.
Zoo als de titel van dit artikel aangeeft, zullen wij ons
echter hier alleen bepalen bij den fabriekarbeid, daar met
dezen de grootste meerderheid van werklieden in de Leid
sche wolindustrie zich bezig houdt en de huisarbeid thans
slechts tot ondergeschikte bewerkingen beperkt is. De huis
arbeid wordt bovendien door zoo vele bijomstandigheden ge
compliceerd dat het moeijelijk zou vallen, om zijn invloed
op de gezondheid met juistheid te abstraheren.
Wij hebben ons bij ons onderzoek echter niet alleen tot
het leven in de fabriek bepaaldom de gezondheid en wel
vaart der arbeiders te leeren kennen het huiselijk en sociale
leven hebben wij evenzeer in aanmerking genomen en zullen
daarover, in enkele trekkenaan het slot van dezen arbeid
handelen.
De fabrieken, door ons bezocht, bedragen 12; daarvan
zijn 2 lakenfabrieken 4 dekenfabrieken2 grein- en pole-
mietfabrieken2 wolspinnerijen en 2 saaijetten- en wollen-
garensfabrieken. Daaronder zijn ook, die, behalve het hoofd-
fabriekaat, nog andere producten leveren. Zoo worden in som
mige deken- en greinfabrieken ook saaijetten en garens ver
vaardigd.
De bevolking dezer fabrieken bestaat uit 136 5 arbeiders,
naar de seksen en leeftijdenvoor zoo ver de ons verstrekte
opgaven luidenin de volgende rubrieken verdeeld
Beneden 12 Van 1214 Van 14—20 Volwassenen.
jaren. jaren. jaren. Ongeh. Geh.
Jong. Meisj. Jong. Meisj. Jong. Meisj. M. Vr. M. Vr.
13 4 109 51 178 115 74 77 193 6
en bovendien 72 j., 117 m., 246 volw. m. en 100 volw, vr.
Men ontwaart hieruit, dat het aantal kinderen beneden
12 jaren en dat der gehuwde vrouwen betrekkelijk gering
is, een verschijnsel, dat in onzen tijd, nu men algemeen
van het misbruik van jeugdige en «wakke krachten en de
nadeelen voor het huiselijk leven en de opvoeding der jeug
door het bezigen van gehuwde vrouwen in de fabrieken,
hoort sprekenwel de opmerking waard is.
In de fabriekendie wij thans zullen gaan beschouwen
worden de voornaamste bewerkingen door stoomkracht ver-
rigtslechts 1 fabriek bezigt daartoe geen stoomkrachteen
andere heeft een afzonderlijke stoomspinnerijafgescheiden
van de fabriekdeze beide laatste zijn dekenfabrieken.
Vergelijkende staat van de zuivere opbrengst der op.
centen en eigene middelenten behoeve dezer gemeente
geheven, gedurende de maanden Maart 1863 en 1864,
alsmede van die opbrengst over de 3 eerste maanden dier
beide jaren.
De thermometer van Fahrenheit teekende alhier Dings-
dag des namiddags te 5 uur 48°, des avonds te 8 uur 45°,
te 10 uur 42°. Woensdag morgen te 5 uur 3 8°, te 8 uur
44°, 's middags te 12 uur 54°, 's namiddags te 4 uur 52°.
Omtrent den toestand van den Koning van Wurtem-
berg schrijft men aan de Duitsche Nordsee-Zeitungdat de
Koning volstrekt niet gelooft aan zijp naderend einde. Hij
is vast overtuigd dat hijzooals hem een voorspeld werd
91 jaar zal worden. Hij moet dan ook nu een zomerverblijf
te Wiesbaden hebben besteld en bij elke opwekking zijner
levenskrachten rijzen er van die grootsche plannen bij hem
opzooals hij altijd tot bevordering van het welzijn zijns
volks koesterde. Een van zijn laatste plannen is de oprigting
van een zoölogischen tuin te Stuttgardt.
Voor dezen tuindie hoofdzakelijk tot acclimatatie strek
ken zal, is f 140,000 beschikbaar gesteld. Er zullen geen
vleeschetende dieren worden opgenomen.
Naar luid van particuliere mededeelingen uit Ulhe-
böl, een plaatsje in de nabijheid van Sonderburg, mag deze
stad als geheel verwoest worden beschouwd ten gevolge van
het vreesaelijke bombardement, waaraan het gedurende vele
dagen en nachten heeft bloot gestaan. Alleen in den nacht
van 2 op 3 April jl. zijn ruim 40 inwoners der stad ge
dood en gekwetst en zoowel vroeger als later hebben zeer
vele personen er het leven verloren. Op den 6den bevond
zich waarschijnlijk geen enkel inwoner meer te Sonderburg. Er
is van de Pruissische zijde herhaaldelijk beweerd, dat Son
derburg moet beschouwd worden als de sleutel van de poort,
welke tot de Duppeler schansen geleidt. Bij het leger op
Alsen en onder de bezetting der Duppeler Schansen is nie
mand, door wien die meening wordt gedeeld en het feit,
dat de verdediging dier schansen met gelijk succes als vroe
ger wordt voortgezet, levert het onomstootbaar bewijs, dat
de verwoesting dier stad aan de belegeraars geen voordeel
heeft gegeven. De Deensche bewoners van het eiland Alsen
en het leger zijn ten hoogste verontwaardigd over de han
delwijze van de Pruissen.
Hoe groot het aantal stukken geschut van de nieuwe
constructie ook moge zijndoor het talrijke leger der Pruis
sen tegen de Duppeler schansen in batterij gebragt, hoe
goed dit geschut moge bediend wordendit is reeds over
tuigend geblekendat het beBte geschut met getrokken ziel
weinig effect maakt op zware aarde schansenal zijn zij
eerst kortelings opgeworpen gelijk hier het geval is.
Vrij algemeen heerscht op Alsen en bij de Deensche bezet
ting der Duppeler schansen het gevoelendat de Pruissen
nu het bombarderen der werken zoo weinig uitwerkt, op
nieuw tot het bestormen der schansen hunne toevlugt zullen
nemenen door hunne geduchte overmagt de Deensche
troepen zoo mogelijk zullen trachten te verpletteren.
Te Berlijn is dezer dagen een zonderling misdrijf door
MIDDELEN.
Zuivere opbrengst over
de maand Maart.
1863.
1804.
Zuivere opbrengst over de
3 eerste maanden.
1863.
1864.
Geslagt (opc. inv.)
Binnenl. Ged. (id.)
Buitenl. Gedist.(id.)
Gemaal (eigen mid.)
Wijn,fruit- kunst
wijn (id.)
2125,74s I 2430,71
6048,69 j| 4494,431
223,37s]
5469,66
7090,84s
1226,77s.' 1496,62s
15094,24s 15512,61s
5745,91"!/ 6137,93s
J 20 3 55,97'
19120,11'
16773,24s
661,18s
15269,10
4493,55
42942,99s
4809,82'
50423,85
