N°. 1149.
Dingsdag 17 November.
A0. 18
LEIDSGH
Deze Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden 1.95, en franco per post 2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nora-
mers Vijf Cents.
Prijs der Advertentiën 1-6 regels 0.75.
Iedere regel meer 12£ Cts. Geboorte-, hu
welijks-en doodberigteu van 1-4 regels/"0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 10 u. 4 m.; 12 u. 54 m.; 3 u. 59 ra.; 6 u. 9 m.;
9 u. 8 m.; naar Haarlem en Amsterdam te 8 u. 46 ra.; 11 ti. 45 m.; 3 u. 5 m.; 4 u. 52 m.; 9 u. 3 ra.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 4 u., de overige dagen uitgezonderd de Zondag 5 u.; van
Amsterdam (Beerebijt) naar Leiden, dagelijks uitgezonderd de Zondag 2 u. 's namiddags.
Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieinvstraat'smorgens te 8 u. en te 11 n., 's namiddags te 3 u. 45 m.
'savonds te 8 u. en op de Zondagen alleen ten 11 u. en 3 u. 45 m. 's namiddags. Oost-Iadisohe Landpost. Over Southampton,
1 en 17; over Triest, 7 en 23; over Marseille, 9, 16 en 25 van elke maand.
Rij Us-Telegraaf. Dagelijks geopend van S uur 's ra. tot 9 uur 'sav. - Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 8 uur's m. tot 10 u. 30 ra. av.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en Wethouders, Maandag en Donderdag te 11 uur.
Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uur. - Burgemeesterdagelijks te 10 uur. - President der Commissie van Fabricage des Zaturdags van
111 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 10—4 uur. - Thesaurie, dagelijks van 10—2 uur. - Be Gemeente-Architect is tc
spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'smorgens 12 1 uur.
Kantoorder Plaatselijke Aocijusen, dagelijks van 8 1 uur en van 3 6 uur; der In- eu Uitgaande Rechten en Acoijnsjn
dagelijks van 9—1 uur en van 3—6 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woeusdag en Donderdag vnn 9—2
uur. van Zegel, Registratie dagelijks van 84; van de Hypotheken en het Kadaster, vau 9 4 uur.
Nederland en Oranje.
1$Ü3 en I $63.
II.
Het tijdstip der verlossing van liet juk der Fransche heer
schappij was voor de Ilollandsche Natie nog niet gekomen. Mis
noegen en wrok waren door de verdubbelde krijgsligtingen ver
hoogd en deden hier en daar onlusten ontstaan, ernstig genoeg
om met geweld gestuit en met strengheid gestraft te worden
voorbeduidselen van hetgeen kon of zou gebeuren, wanneer
vermogenden hun gezag en invloed verleendenom deze krach
ten in beweging te brengente vereenigen en te besturen. Het
zoogenaamde //drie schoft Oranjehoven," een deerlijk mislukte
poging, die de woede van het Fransche gezag tegen de dwaze
pogingen eener bandelooze menigte gaande maakte en met het
moordend lood deed straffen het ongelukkig viertal, dat zich
roekeloos van het gezag wilde meester makenmaar als oproer
makers krachtens vonnis van een krijgsraad op den Yestwal
tusschen de Hoogewoerdspoort en de Korenmolen, die zijn naam
van Oranjeboom moest verwisselen met het Kalf, werd dood
geschoten;dat drie schoft Oranjehoven maande tot voorzich
tigheid en tot het lijdzaam afwachten van groote gebeurtenis
sen aan.
De vrijwording van Duitscliland werd bij Leipzig beslist. Vor
sten die aan Napoleon de broederhand gereikt of hem de voe
ten gekust haddengrepennu liij magteloos scheennaar het
zwaard. De legersdie hij te Kusland had opgezochtstonden
met half Europa vereenigdaan de grenzen van het Fransche
Kijk. Het vrije Duitscliland mogt juichend optrekken ter voort
zetting van den heiligen krijg; maar de Franschen bleven mees
ter in Hollandmagtig naar het scheenom het weerloozc volk
te bedwingen. Op 1G November 1813 sprak Napoleon nog tot
Scliiminelpenninck//laat men in Holland verstandig zijn, en
zich wel overtuigd houden dat ik het land, liever dan het af-
testaan, aan den Oceaan teruggeven zou."
Wanneer, tot welken prijs, onder welke voorwaarden zou het
afgefolterd Nederland worden bevrijd? Nederland gaf door zelf
bevrijding een beslissend antwoord hierop. De volksstem, 19
jaren gesmoordwas onder en door de verdrukking tot eenstem
migheid gevormd. De verscheidenheid van begrippen en in zigten,
van vooroordeelen en driften was verzwolgen in de eenzelvig
heid der Vaderlandsche wenschen: verdrijving der Franschen,
herstel van vrijheid en onafhankelijk bestaanterugroeping van
Oranje, die 18 jaar geleden naar andere gewesten geweken was
of weUigt daar voor een volk, dat inzonderheid door de dwa
ling der landgenooten in het ongeluk geraakt wasiets tot her
winning eener blijkbaar verloren onafhankelijkheid mogt kunnen
worden beproefd. Op 15 en 16 November 1813 hadden te
Amsterdam onstuimige volksbewegingen plaats en zoodra de
Fransche troepen naar Utrecht waren gewekenwerden de
Fransche wapenborden afgerukt en vernield, de wachthuizen
der Fransche douanen langs den ganschen Buitenkant verbrand
en een nieuw stedelijk bestuur benoemd. //Onmiddelijk hierop
(17 Nov.)," teekent Mr. G. Groen van Prinstercr in zijn hand
boek der geschiedenis van het Vaderland aan: //Omwentelingen
te 's Hage."
Op 17 November 1813 gaf de Prefect berigt, dat bij hem
geen instructiën waren ontvangennoch van den Prins Gouver
neur-Generaal, noch van den Intendant voor de Binnenlandsclie
zaken; den volgenden morgen kondigde de Mairevan Leiden af
dat hij tot behoud en bevordering der rust had verzocht en verkre
gen de medewerking van de heeren Gael, Baron van Boetse-
laar, van Bommel en Kluit, terwijl ook op den 18den de mi
litaire kommandant kennis gaf, dat de autoriteitenwaarvan
hij zijn aanstelling ontleende, hem zonder instructie lieten. Op
dienzelfden dag deed een groote menigte volks dringende aan
zoeken om de Oranjevlag van den Toren te doen waaijen, aan
welk aanzoek, den 19den op nieuw herhaald, is voldaan en te
gelijkertijd losgelaten de drie gevangenenwegens het voorge
vallene O]) 21 April te voren in het huis 's Gravenstein opge
sloten. Eerst den 22sten November werd de Proclamatie afge
kondigd waarbij de heeren van der Duyn van Maasdam en
Gijsbert Karei van Ilogendorp, in afwachting van de komst van
Zijne Hoogheid den Prins van Oranje en in Zijnen naam, zich
stelden aan het hoofd der Kegering. //Nationale vrijheid en on
afhankelijkheid was ieders leusOranje het punt der algemeene
vereeniging van al wat trotsch was op den naam van Neder
lander."
Ter voltooijing van het verlossingswerk was de overkomst
van den Prins van Oranje onmisbaar. Wel werd zijn komst toe
gezegd en voorbereid; de Nationale onafhankelijkheid en liet her
boren volksbestaan stonden daarmede in liet naauwst verband
