N°. 1022. Dingsdag 23 Junij. A". I Het belang der gazverbrulkers en der belastingschuldigen. LE1DSCH DAGBLAD. Doge Courant verschijnt eiken dag, be halve Zon- en Feestdagen, en kost voor Leiden ƒ1.95, en franco per post 2.80 in de drie maanden. Afzonderlijke Nou- mers Vijf Cents. Prijs dor Advertentiën 1-6 regels 0.75. Iedere regel meer 12j Cts. Geboorte-, hu welijks- en doodberigten van 1-4 regels ƒ0.90. iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts. Spoortreinen van Leiden naar 's GravenhageDelft, Schiedam en Rotterdam te 8 u. 41 m.; 10 u. 17 m.; 1 u. 17 m.; 3 n„ 49 ra-; 6 u. 9 m.; 9 u. 19 m.; en op Zon- en Feestdagen 11 u. 25 jn.; naar Haarlem en Amsterdam te 8 u. 36 m.; 10 u. 20 ra.; 11 u. 69 m.; 2 u. 54 m.; 4 n. 54 m.j 9 u. 14 m.; en op Zon- en Feestdagen 11 n. 5 m. Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haveu) naar Amsterdam, Maaadag ochtends 4 u., de overige dagen uitgezonderd de Zondag 5 u.j van Amsterdam (Beerebijt) naar Leiden, dagelijks uitgezonderd de Zondag 3 u. Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat: 's morgeus te 7 u. 45 m. en te 11 u. 10 m., 's uainiddags te 3 u. 45 m. 'savonds te 8 u. 10 m. Oost-Iadisohe Landpost. Over Southampton, 1 en 17; over Triest, 7 en 23; over Marseille, 9, 16 en 25 van elke maand. RijUi-Telegraaf. Dagelijks geopend van 7 uur 's m. tot 9 uur 's av. Spoorvreg-Telegraaf dagelijks van 7J- uur 's ra. tot 9 u. 30 ra. av. Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad, op onbepaalde tijden. - Burgemeester en Wethouders, Maandag en Donderdag te 11 uur. Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uur. - Burgemeesterdagelijks te 10 uur. - President der Commissie van Fabricage des Zaturdags van 111 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie ia open dagelijks van 104 uur. - Thesauriedagelijks van 102 uur. - De Gemeente-Architect is t« spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 's morgens 12 1 uur. Kantoor der Plaatselijke Accijusen, dagelijks van 81 uur en van 36 uur; der In- en Uitgaande Reohten en Acoijusen dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 9—2 aur. van Zegel, Registratie dagelijks van 84; van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur. II. Wij hebben verbaasd gestaan over het oordeeldat geveld is over de buitensporige winstendie de gemeentekas uit de gazfabriek trekt, alsof dat woekerwinsten waren. In onzen tijd is die uitdrukking van woeker des te meer vreemdomdat de staathuishoudkundigen den grondregel, dat alle waarde zich re gelt naar vraag en aanbod, toepassende op het leenen van geld geen maximum van rente erkennenwaarboven zij het karakter van woeker aanneemt. Wie heeft ooit met grond durven ver- oordeelen de rijke winsten die handelaren en fabriekanten be haalden wie zal durven brandmerken de hooge dividenden die verzekeringsmaatschappijen opleveren de buitensporige ren ten die uit verschillende industrieele ondernemingen voor de geldschieters voorlvloeiden wie denkt niet aan de actiën van de Nederlandsche Handel-Maatschappijde Nederlandsche Bank wie zou het den deelhebbers in de Koninklijke Nederlandsche Grofsmederij ooit ten kwade hebben geduid, dat zij buiten sporige winsten behaalden? Wie bepaalt de billijkheid der winst voor onze wollen en katoenen-stoffen-fabriekenstoom spinnerijen en andere fabrieken of trafieken Ook zelfs als een broodfabriek ruime winsten opleverde, terwijl toch de broodprijzen weinig minder dan die der bakkers waren gesteld zou men dan over woeker klagen P Hoeveel toch hangt er af van de bekwaamheid, het genie, den ijver, de zorgvuldigheid, waarmede een zaak gedreven wordtwaardoor de een boven den ander meerder winsten behaalt, of ook duurder of goedkooper prijzen berekent? Waarlijk, het bevreemdde ons zeer, leerstellin gen te hooren verkondigen die op het gebied der staathuishoud kunde van onzen tijd niet meer te huis behoorenwant welk oordeel moet dan elk ondernemer vaD een gazfabriek treffen die even hoog als de Gemeenteraad van Leiden zijn prijs stelde voor het te leveren gazdie nog veel meer rekende en min der helder licht leverde, die dus even aanzienlijke en buiten sporige winsten van zijn tak van industrie trok? Zal men zulk een particulier, die misschien zijn fabriek veel eenvoudiger en minder kostbaar bestuurde, dan een Stedelijke met zijn ambtenaren en meer omslagtig beheer, en dus nog grooter winsten trokeen woekeraar noemen. Niet van elke zaak wordt de winst openbaar, gelijk die van onze Leidsche gazfabriek en 't is ook goed dat niet iedereen zijn winst behoeft open baar te maken, want hij zou gevaar loopen voor een woe keraar te worden gehoudenofschoon hij zich ook bij inkoop van grondstoffen en verkoop van fabriekaat aan de markt hield. Hoeveel omstandigheden kunnen daarop van invloed zijn en leert niet de geschiedenis van ons leven, dat een fabriek of trafiek, die voor den een was een middel om rijk te worden voor een opvolger den weg baande tot onherstelbaar verlies, en ook omgekeerd 't Is buiten tegenspraak, de Leidsche gazfabriek heeft zooveel winsten opgeleverd, dat de kosten van aanleg ruim zijn teruggeko men en het doet er in dat opzigt niets toeop hoedanige wijs die winsten zijn besteed of een verkeerde bestemming gekregen. Er is overvloedige stof om onverdeelden lof en dank toete- kennen aan hen, die het plan ontwierpen en uitvoerdenterwijl nog menig gemeentebestuur zucht onder den invloed van overeen komsten die wat in de algemeene beurs der Leidsche inge zetenen vloeide, bleef in de zak der bijzondere straatlicht- leveranciers. Maar aan de andere zijde verdient het ook wel overweging of het belang der gazverbruikers niet geheel is uit het oog verlorentoen de overwinst geheel in het voordeel der belas tingschuldigen is gebragt. Zonder dat de Gemeenteraad van Leiden zich geroepen behoeft te gevoelen om den prijs van het gaz lager dan elders te stellenten einde aldaar ook tot verminde ring van den prijs te dwingenkan en mag en moet toch wel iets gedaan worden, om de gazverbruikers te doen deelen in de voordeelendie een eigen stedelijke gazfabriek oplevert.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1863 | | pagina 1