rv
N°. 1005.
Woensdag 3 Junij.
a°. \m.
V
Welgemeende raad aan de leden en commis
sion der Nederduitsche Hervormde
gemeente te Leiden.
LEIDSCH
Deae Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden ƒ1.95, en franco per post ƒ2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nora-
mers Vijf Cents.
v
Prijs der Advertentiën1-6 regels 0.75.
Iedere regel meer 12| Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberigten van 1-4 regels ƒ0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 8 u. 41 m.j 10 u. 17 m.; 1 u. 17 m.; 3 u. 49 m.j
6 u, 9 m.; 9 u. 19 m.; en op Zon- en Feestdagen 11 u. 25 m.; naar Haarlem en Amsterdam te 8 u. 36 m.; 10 u. 20 m.;
11 u. 69 m.; 2 u. 64 m.; 4 u. 54 m.; 9 u. 14 m.; en op Zon- en Feestdagen 11 u. 5 m.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 4 u., de overige dagen uitgezonderd de Zoudag 5 u.; van
Amsterdam (Beerebijt) naar Leiden, dagelijks uitgezonderd de Zondag 3 u.
Postbusligtingen aau de Lakenhal, Katoen fabriek en op de Nieuwstraat: 's morgens te 7 u. 45 m. en te llu. 10 m., 's namiddags te 3 u.
45 m. 'savonds te 8 u. 10 m. Oost-Indische Landpost. Over Southampton, 1 en 17; over Triest, 7 en 23; over Marseille,
9, 16 en 25 van elke maand.
Rijks-Telegraaf. Dagelijks geopend van 7 uur 's m. tot 9 uur 's av. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 7£ uur 's m. tot 9 u, 30 ra. av.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en WethoudersMaandag en Donderdag te 11 uur.
Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uur. - Burgemeesterdagelijks te 10 uur. - President der Commissie van Fabricage de3 Zaturdags van
111 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 10—4 uur. - Thesaurie, dagelijks van 10—2 uur. - Be Gemeente-Architect is te
spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 's morgens 12l uur.
Kantoor der Plaatselijke Aocijuseu, dagelijks van 8—1 uur en van 3—6 uur; der In- en Uitgaande Reohten en Acoijusen
dagelijks van 9—1 uur en van 36 uur; ran 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 9— 2
uur. van Zegel, Registratie dagelijks van 84; van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur.
Het zou dwaa9 zijn, nog te twijfelen, of het nieuwe element
dat zich onder de bescherming der nieuwe commissiein onze
kerken hier ter stede inzonderheid openlijk vertoont - of dit
element vereenigbaar zij met het oude. Het bewijsdat de twee
elementen onmogelijk te vereenigen zijnstaat allen helaas maar
al te duidelijk voor oogen; het is reeds tot eene openlijke
worsteling gekomenwaarvan het eind - hoedanige uitspraak
ook in het bekende geschil door den rechter gedaan zal wor
den en wanneer ook - waarvan het eind eenmaal geen ander
zijn kan dan een scheuring der gemeentewaarbij zij zich af
zonderen zal van die leden welke de Caansche commissie
en godsdienstleer zijn toegedaan.
Wat voorspelt ons nu de geschiedenis uit dezen ontstanen
toestand van openlijke tweespalt op het gebied van godsdienst,
indien men de zaken haren gewonen loop laat nemenen het
tijdstip dier scheuring afwacht, dat is het tijdstip, waarop ieder
lid der gemeente duidelijk zal ingezien hebben, wat er eigen
lijk gaande is en wat de eigenlijke oorzaak is der opgekomene
beroering? Een onoverzienbaar veld van ergerlijke tooneelen
waarop de hartstogtendoor heerschzucht en eerzucht mede
aangeprikkeldonder de leelijkste maskers van onkieschheid
laster, nijd enz. zullen optreden en zoowel de commissiën als
haren aanhang onder de overige leden der gemeente om strijd
in toenemende heftigheid tegen elkander opzettenzooals dit
reeds aanvankelijk plaat9 heeft; alles intusschen zeker ten koste
van niet het minste goed, door het Evangelie beoogd, ten
koste van den ^liefderijken vrede". Een vooruitzigt voorwaar
zoodanig, dat de verstandige en onpartijdige met alle rede
lijkheid vragen mag, of het buiten de menschelijke magt zij
de ellende, welke de godsdienstgeschillen ten allen tijde met
zich voerden, onder ona te voorkomenP Wij althans billijken
deze vraag en stellen ons die ter beantwoording, om in de
beantwoording daarvan onzen ernstigen raad aan de gemeente
raedetedeelen.
Ons antwoord op de voorgestelde vraag is niet ontkennend.
Het middel ter voorkoming ten minste van het ergste kwaad
waarmede de godsdienststrijd, die in ons midden is uitgebar
sten, onvermijdelijk bedreigt, bestaat naar ons oordeel hierin
men wachte de gezegde scheuring en afzondering niet af,
maar stelle die in. Dit kan met onderling en gemeen overleg
op verschillende wijze gebeuren. Men zou bijv. aan de C....anen
ééne kerk kunnen afstaan en voor hen alleen bestemmen. Want
het staat vastdie tweederlei elementen kunnen onmogelijk in
één tempel te zamen blijven; of het eene, of het andere kan
slechts van een en denzelfden kansel gepreêkL en aangehoord
worden. Wij kunnen dat kunstig en al kunstiger dooreen vlech
ten van die twee tegen elkander inschreeuwende elementen niet
langer aanhooren. Zoo zou ten minste vooreerst reeds alle
aanstoot en ergernis voor het rustigere deel der gemeente weg
genomen zijn. Maar op hoedanige wijze die afzondering ook
ingesteld worde, dit is onverschilligindien slechts deze hoofd
bedoeling daarbij bereikt wordt. Het Cnismehier ter stede
namelijk, moet genoodzaakt worden eene voor de gemeente
//bruikbare confessie" of //godsdienstbelijdenis" openbaar te
maken. Daartoe nu zou het onwillekeurig genoopt wordenin
dien het wilde beginnen met zich eenig bestaan in eene op
zich zelve staande gemeente te verzekeren het zou genoopt
worden een confessie voor een gemeenteuit alle standen be
staande, dat is te zeggen, een voor ieder lid verstaanbare en
aanneembare en tevens voor een geheele gemeente bruikbare
confessie aantebieden indien het zich eenige mogelijkheid wilde
openen, om misschien in 't vervolg de geheele gemeente te
winnen. Er is geen andere uitweg er kan geen redelijker en
eerlijker eisch gedaan worden dan deze: de nieuwe commissie
met hare predikers van het nieuwe element toone hare con
fessie in duidelijke woorden. Het kan toch niet betwijfeld
