N°. 997.
Zaturdag 23 Mei.
A0. I
«V
Volksvoeding.
Binnenlandse!! Nieuws.
LE1DSCH DAGBLAD.
Dose Courant Terichijnt alken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost roor
Leiden 1.96, en franco per post 2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Now-
mere Vyf Cents.
Prijs der Adverteutiën 1-6 regels ƒ0.75
Iedere regel meer 12J Cts. Geboorte-, Lu
welijks-eu doodberigten van 1-4 regels 0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 8 n. 41 m.; 10 u. 17 m.; 1 u. 17 m.; 2 u. 49 o».;
6 u. 9 m.; 9 u. 19 m.; en op Zon- en Feestdagen 11 u. 25 m.; naar Haarlem en Amsterdam te 8 u. 86 m.; 10 u. 20 m.;
11 n. 69 m.; 2 u. 64 m.; 4 u. 54 m.; 9 u. 14 m.; en op Zon- en Feestdagen 11 n. 5 m.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 4 u., de overige dagen uitgezouderd de Zondag 5 u.; vaa
Amsterdam (Beerebijt) naar Leiden, dagelijks uitgezonderd de Zondag 3 u.
Postbusligtingen aan de Lakenbal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat: 's morgens te 7 u. 45 m. en te 11 u. 10 m.( 'auamiddags te 3 u.
45 m. 'savonds te 8 u. 10 m. Oost-Indisohe Landpost. Over Southampton, 1 en 17; over Triest, 7 ed 23; over Marseille,
9, 16 en 25 van elke maand.
Rijlca-Telegraaf. Dagelijks geopend van 7 uur 's m. tot 9 uur 's av. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 7{- uur 's m. tot 9 u. 30 ra. av.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeetter en Wethouder»Maandag en Donderdag te 11 uur.
Commietie van Fabricage, Woensdag te 12 uur. - Burgemeetterdagelijks te 10 uur.- President der Commissie van Fabricage des Zaturdags vau
111 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 10—4 uur. - Thesaurie, dagelijks van 10—2 uur. - De Gemeente- Architect is ts
ipreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'smorgens 121 uur.
Kantoor der Plaatselijke Aocijusen, dagelijks van 8—1 uur en van 36 uur; der In- en Uitgaande Rechten en Accijnsen
dagelijks van 91 uur en van 3—6 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 9—2
uur. van Zegel, Registratie dagelijks van 84; van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur.
UIT HOOFDE VAN DEN FEE9TDAQ ZAL AANSTAANDEN MAANDAG
DIT BLAD NIET WOEDEN UITGEGEVEN.
I.
De zedelijke eigenschappen, zedelijke moed, verstandsont
wikkeling, zelfbeheersching, al die morele eigenschappen zijn
het die het menschdom in waarheid veredelen, doch zij zijn
niet alles: de mensch is geen abstractie, de mensch is in de
eerste plaats een ligchaameen werkend, denkend, eigenbestu-
rend doch ook nooddruft hebbend en stof-eiscbend ligchaam
eischend zelfs in zoodanige mate, dat de zucht naar die vol
doening even onverbiddelijk werkt als de zwaartekracht of het
waterpas zoeken der vloeistof in de zigtbare natuur! Daarom
behoort het een eerste grondslag voor elk staatsbestuur te zijn
om de vervulling dier noodzakelijke nooddruft, welk streven
den mensch uit zijn natuur en overeenkomstig zijn geheele
wezen eigen is, en eigen moet zijn, door niets te belemmeren.
En waarom? juist om daardoor een vasten grondslag voor dat
streven naar hooger te waarborgenom #den mensch" niet
bij voorkeur, ja, soms uitsluitend met de vervulling der grofste
stoffelijke behoeften te doen bezig zijn.
Wat nu zijn de hoofdvereischten van ligchamelijke welvaart
Voldoend voedsel, kleeding, woning.
Over het algemeen zullen wij gerustelijk mogen aannemen
dat de Nederlandsche arbeiderswat de twee laatstgenoemde
punten betreft, bij den vreemden, ja de Engelscbe zelfs niet
achter staan. Goede wollen of katoenen kleedij, redelijke,
schoon veelal te duur betaalde woningen zijn over 't algemeen
onze stedelijke arbeidersbevolking ten deelen op deze moeten
wij hier bij voorkeur het oog hebben, waar sprake is van
co-operative stores. De boerenstand over het algemeen is goed
gevoed, gekleed, gehuisvest enz. doch met de voeding der
ambachtslieden is het anders gesteld: *La vie a bon marché"
kent men bij ons niet, men kent het feitelijk schier ner
gens in eenigzins voldoende mate, men kent het ook nog niet
als doel van het regerings streven
Hoeveel posten van een arbeiders huishouden zijn niet be
last! Eerst zeer onlangs is de broodbelasting voor het rijk af
geschaft, doch op vele plaatsen b. v. 'sHage, Leiden, Delft,
vrij belangrijke fabriekplaatsenbestaat zij nog. Rundvleesch
is belast; turf, steenkolen, bier, azijn, de zeep dragen zware,
schadelijk werkende belastingen. Dank zij het uitgebreid spoor
wegvervoer onzer dagen komen de steenkolen van de Roer, ja
worden zij voor 60 Ct. het mud aangebodendoch de belasting
brengt dien prijs in de groote steden tot f 1,35 ruim het
dubbel. De gewone consumtie-prijzen van den steenkool, f 1,80,
f 2,00, f 3,00 het mud, zijn buiten eenige verhouding met
hetgeen de prijs zou zijn bij geheele ontheffing van accijns.
Spijs en spijsbereiding worden voor den minderen man bemoei-
jelijkt, en niet alleen voor den thans bestaandén Nederlander,
doch zij zijn sedert tal van jaren sedert meer dan twee eeuwen
bemoeijelijkt voor de geslachten van ons volk. De ouders de
grootouders, de overgrootouders onzer arbeiders hebben ook
geen nataurlijke prijzen van brood en vleesch gekend. Sedert
eeuwen her heeft de kortzigtige fiscaliteit onzer aristocratie
geld zoeken te trekken ook uit de nuttige, ja noodzakelijke
consumtiën der menigte. Uit verkeerd begrepen philantropie
heeft men de roggede mindere graansoortbuiten evenre
digheid lager dan de tarwe belast#omdat", zeide men»die
graansoort is nu eenmaal de voeding onzer mindere klassen",
en het gevolg was dat men jaren en eeuwen achtereen den
arbeider naar het mindere voedsel heeft toegedrevende af
stand in prijs tusschen tarwebrood en roggebrood werd nog
grooter, men had een differentieel tarief ten faveure der min
dere graansoort: de vooruitgang in dieet werd bemoeijelijkt
De provinciale Staten van Friesland hebben tot lid der
Gedeputeerde Staten benoemd den heer M. Kingma, hd van
