Donderdag *2\ Mei.
A°.
N°. 995.
Eeo gemeentelijke gazfabriek*
Aan het einde onzer beschouwing over den aard eener Ste
delijke gazfabriek gekomen, doen wij de vraagwelken invloed
de beslissing heeft op den prijs van het gaz voor de particu
liere gazverbruikers, wanneer zulk een gemeente-instelling wordt
beschouwd als een gewone industrieele zaak dan wel als on
derworpen aan de voorschriften van artt. 238 en 254 der Ge
meentewet P In het eerste geval is het gaz koopwaar, in het
andere de levering van gaz onderworpen aan een recht, vol
gens een door den Koning goedgekeurd tarief. Hoe men de
zaak ook keert en wendtaltijd blijft het waardat de kosten
van aanleg moeten worden vergoed uit de winst of het voor
deel der fabriek. Alleen dan wanneer de fabriek geheel vry
ii, de tot baar daarstelling en exploitatie aangegane geldleening
afgelost of de tot dat einde gebezigde kapitalen teruggekeerd
zijn tot de kaswaaruit zij zijn voorgeschotenof de ver
kochte fondsen weder achtereenvolgend door aankoop uit de
winsten zijn in het bezit der gemeente gekomen- in dat
geval alleen kan er sprake zijn van een billijke vermindering
van den gazprijs. - En ofschoon het nu onwedersprekelijk isdat
de Leidsche gazfabriek zooveel overwinsten gedurende den tijd
heeft opgeleverd, dat bet uitgeschoten kapitaal met de renten ruim
schoots is teruggegeven, zoo is het toch niet buiten tegenspraak
dat daardoor aan de particuliere gazverbruikers meer dan billijk
en rechtens was, is berekend voor het geleverd gaz. Omdat die
overwinst in de laatste tien jaren niet is belegd of weder geka
pitaliseerd, daarom is het toch niet juist te beweren, dat de
gazverbruikers hebben betaald voorde belastingschuldige inge
zetenen die geen gaz gebruiken, ter bestrijding der plaatselijke
uitgaven, waarvoor anders meer belastingen moesten zijn ge
heven. Dit is alleen waardat in de laatste jarenom de
ingezetenen niet meer te belasteneen gedeelte van de bezittin
gen der gemeente is gebruikt, om in de jaarlijksche plaatselijke
gewone behoeften te voorzien. Hoewel het kapitaal is terug
gegeven is er geen kapitaal gevormdmaar is het kapitaal
verbruikt. Die wel onderscheidt, oordeelt wel en de gebeurte
nissen van de laatste weken toonen het aan dat bij het stichten
der gazfabriek en het bepalen der gazprijzen vooral daarop
moest worden gerekend, dat de kosten van aanleg binnen et
telijke jaren10, 12 of 14 jaren, werden teruggegeven omdat
gewoonlijk nieuwe uitvindingen op het gebied der indrustrie
onstaandie de bestaande fabrieken verdringen, 't Zij nu het
petroleum te recht of ten onrechte het gaz verdringt, of een
andere en goedkoopere gazbereiding als mededingster optreedt
in elk geval was het billijk den prijs zoo te stellen, dat men
binnen een zeker getal jaren de fabriek vrij had. Zeker zou
de vermindering van dien prijs nog al beduidend kunnen zijn
als men kon zeggen: de fabriek is vrij en voor aflossing en
renten der opgenomen gelden behoeft niet meer te worden
gezorgdmaar altijd toch staat die prijs in een naauw verband
met de onvoorziene kosten van herstelling der gebouwen
ovens, straatpijpen, lantaarns, enz., dieaan slijtaadje onderhe
vig, na verloop van het lange tijdperk dat zij werden aange
legd, een algemeene voorziening en vernieuwing eensklaps kun
nen vereischen.
Wanneer slechts uitgemaakt isdat de prijs van het gaz niet
hooger is dan overal elders, dan kan van geene onbillijke
prijsberekening sprake zijn. Zoodra er evenwel vrees bestaat,
dat een andere verlichting als mededingster van de gazver-
lichting door loopend gaz kan optreden, kan er reden zijn de
gazprijs daarmede in betere verhouding te stellen en uit voor
zichtigheid zich eerder een vermindering te getroosten boven
een te wachten grooter verlies. Als het aanbod toeneemtwordt
de prijs voor verlichting minder en blijft de staathuishoud
kundige regel ook hier van toepassing, dat de prijs door
vraag en aanbod wordt bepaald.
De Leidsche Gemeenteraad zal zich bezig houden met de
overweging van de vraag, of de prijs van het gaz, thans be
rekend wordende tegen f 4,50 de 1000 kub. voetgelijk staande
LEIDSCH DAGBLAB.
Deie Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden ƒ1.95, en franco per post ƒ2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nom-
mers Vijf Cents.
Prijs der Advertentiën1-6 regels 0.7fe
Iedere regel meer 12J Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberigten vau 1-4 regels ƒ0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 'sGravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 8 u. 41 m.; 10 u. 17 m.; 1 u. 17 m.; 3 u. 49 m-j
6 u. 9 m.; 9 u. 19 m.; en op Zon- en Feestdagen 11 u. 25 m.; naar Haarlem en Amsterdam te 8 u. 36 m.; 10 u. 20 m.;
11 u. 69 m.; 2 u. 64 m.; 4 u. 54 m.j 9 u. 14 m.; en op Zon- en Feestdagen 11 u. 5 m.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 4 u., de overige dagen uitgezonderd de Zondag 5 u.; van
Amsterdam (Beerebijt) naar Leiden, dagelijks uitgezonderd de Zondag 3 u.
Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat: 's morgens te 7 u. 45 m. en te 11 u. 10 m., 'snamiddags te 3 u.
45 m. 'savonds te 8 u. 10 m. Oost-Indisohe Landpost. Over Southampton, 1 en 17; over Triest, 7 en 23; over Marseille,
9, 16 en 25 van elke maand.
Rijkt-Telegraaf. Dagelijks geopend van 7 uur 's m. tot 9 uur 's av. Spoorweg-Telegraaf dagelijks vao 7j- uur 's m. tot 9 u. 30 ra. av.
Zittingen van bet Gemeentebestuur. Gemeenteraad op onbepaalde tijden. - Burgemeester en Wethouders, Maandag en Donderdag te 11 uur.
Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uur. 'Burgemeester, dagelijks te 10 uur.- President der Commissie van Fabricage des Zaturdags van
111 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 10—4 uur. - Thesaurie, dagelijks van 10—2 uur. - Be Gemeente-Architect is ts
spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'smorgens 121 uur.
Kantoor der Plaatselijke Aacijnsen, dagelijks van 81 uur en van 36 uur; der In- en Uitgaande Rechten en Acoijnsen
dagelijks van 91 uur en van 3—6 uur; van 'sRijks Direote Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 92
nur. van Zegel, Registratie dagelijks van 8—4; van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur.
(Slot.)
