i\°. 924. Woensdag 23 Februarij.
Volksbijeenkomsten.
LEIDSGII DAGBLAD.
Deze Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden ƒ1.95, en franco per post 2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nom-
mers Vijf Cents.
Prijs der Advertentiën1-6 regels 0.75
Iedere regel meer 12j Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberigten van 1-4 regels ƒ0.90
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen vau
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam eu Rotterdam te 10 u. 5 ra.; 12 u. 58 m.; 6 u. 9 m. en 9 u. 19 m.; naar
Haarlem en Amsterdam te 8 u. 51 m.; 1 u. 3 m.; 4 n. 53 ra. en 9 u. 14 m.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 4 u., de overige dagen uitgezonderd de Zondag 6 u.; van
Amsterdam (Beerebijt) naar Leiden dagelijks uitgezonderd de Zondag 2 u.
Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek eu op de Nieuwstraat's morgens te 8 u.; 's middags te 12 u., 's namiddags te 3 u.
45 m. 'savonds te 8 u. 15 ra. Oost-Indisohe Landpost. Over Southampton, 1 en 17; over Triest, 7 en 23; over Marseille,
9 en 25; nog over Marseille 16 van elke maand, alsdan op het adres te plaatsen: Met de bransche Pakketboot.
Rijks-Telegraaf. Dagelijks geopend van 8 uur 's m. tot 9 uur 's av. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van 8 uur 's m. tot 9 u. 30 m. av.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad, op onbepaalde tijden. - Burgemeester en Wethouders, Maandag en Donderdag te 11 uur.
Commissie van Fabricage, Woensdag te 12 uur. - Burgemeesterdagelijks te 10 uur.- President der Commissie van Fabricage des Zaturdags vau
111 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 10—4 uur. - Thesauriedagelijks van 10—2 uur. - De Gemeente- Architect is te
spreken op het Raadhuis, eiken werkdag van 'smorgens 12 i uur.
Kantoor der Plaatselijke Accijnsen, dagelijks van 8 1 uur eu vau 36 uur; der In- en Uitgaande Reohten eu Acoijnsen
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 92
uur. van Zegel, Registratie dagelijks van 8—4; van de Hypotheken eu bet Kadaster, van 9—4 uur.
XI.
Waar moet het heen met onzen handwerkstand en onze
fabriekarbeiders? Die vraag mag wel worden gedaan in een tijd,
waarin de handenarbeid meer en meer door werktuigelijken ar
beid wordt verdrongen. Zij is te ernstiger, als men den ruste-
loozen vooruitgang op het gebied der uitvindingen zoo dagelijks
bespeurt en met reuzenschreden de toepassing van natuur- en
werktuigkunde op het gebied der nijverheid zich vertoont. In
onzen leeftijd heeft er in den fabriekmatigen arbeid een veran
dering plaats gehaddie een omwenteling mag genaamd wor
den. Al wat de wolbereiding en de vervaardiging van wollen
stoffen aangaat, geschiedt bijna geheel door werktuigen en
waartoe vroeger de hand der volwassenen werd vereischt, ver
genoegt men zich thans met de hulp der kinderen, jongens
of meiden. Nieuwe takken van fabrieknijverheid hebben zich
wel gevestigd, maar om nog meer de toepassing van stoom,
in plaats van menschelijke- of paardenkracht aan het licht te
brengen. Waar is nog iets te bespeuren van het groot aantal
spinners, pluizers, schrobbelaarswolkammers, wevers en
droogscheerders, die met de gezinnen, waarvoor zij het on
derhoud verdienden een breeden zoom der Leidsche bevolking
uitmaakten.
Ook op het gebied der handwerksnijverheid vertoonden zich
in den laatsten tijd die zelfde veranderingen. Vergelijken wij
bijv. de handdrukpersen van 20 jaar geleden met de snelpers
druk van onzen tijd, dan is ook daarin een ongelooflijke ver
eenvoudiging en bezuiniging van handenarbeid ontstaan, die
ook deze bron van volkswelvaart ontzettend heeft doen uit
breiden maar ten koste van velen handenarbeid En nu onder
den indruk der werking van een nieuw uitgevonden middel
om den boekhandel voordeelen te bezorgendie vroeger on
gelooflijk schenen, - rijst de vraag op nieuw op: waar moet
het met onze handwerkslieden heen?
DuitschersEngelschen Amerikanen beproefden bij herha
ling om een doelmatig werktuig uittevinden tot het vouwen
van gedrukte vellen papiermaar vruchteloos. Een eenvoudig
boekbinder ontdekte eindelijk het juiste beginsel, om machinaal
het vouwen der bladen scherpnaauwkeurig en snel te ver-
rigten. Een jong geniaal werktuigkundige kwam hem te hulp,
om een werktuig te vervaardigeudat op de Leipziger mis van
1859 werd tentoongesteld. Men erkende het vernuftwaarmede
het was zamengesteldmaar men aarzelde daarvan gebruik te
maken. Niet ontmoedigd trachtte men naar de volmaaktheid
en verkreeg een machine, die te gelijkertijd vouwt, innaait
en satineert. Een tamelijk geoefende jongen was in staat, om
binnen een uur gemakkelijk 1000 veleen meer geoefende
1480 vellen te leveren; even zooveel als in hetzelfde tijdver
loop door handenarbeid 8 a 9 werklieden zouden kunnen le
veren, terwijl de bewerking zoo naauwkeurig, gelijkmatig en
scherp is, dat zij den meest zorgvuldigen handenarbeid over
treft. Zonder stoomvermogen laat zich de machine voortdurend
door een jongen in beweging houden.
Zóó is er weder een uitvinding aan het licht gekomen en
in toepassing gebracht, die mettertijd veel handenarbeid over
bodig maakt. Wie kan den invloed en de gevolgen daarvan
berekenen, invloed op den prijs der boekwerken, gevolgen
voor het personeel, dat met den boekhandel en de boekbin
derij in naauwe betrekking staat? Dit alleen leert men er
zeker uit, dat die als werkman een toekomst zal kunnen
hebben, bij tijds zich tot het verkrijgen van kennis zal moe
ten beijverenen op al wat het verstand ontwikkelen kan
bedacht moet zijn. Schoolpligtigheid door de wet zal onnoodig
bevonden wordenals iedereen begrijptdat het schoolverzuim
in onzen tijd vroeg of laatmaar toch eenmaal zeker nood
lottige gevolgen en wrange vruchten zal opleveren. Mogt toch
het eigenbelang en de zelfzucht op dit punt zich meer en meec
werkzaam en ijverig betoonen
