WM
N°. 477. Maandag 16 September. A0. 1861.
Absolutisme of Revolutie.
A
LEIDSCH
1
Dese Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden 1.95eD franco per post 2.80
in de drie maanden. Afzonderlijke Nora-
mers Vijf Cents.
DAGBLAD.
Prijs der Advertentiën 1-6 regels 0.75,
Iedere regel meer 12| Cts. Geboorte-, hu
welijks- en doodberigten van 1-4 regels 0.90.
Iedere regel meer 15 Cts. Bekendmakingen van
genootschappen 5 Cts. Zegelrecht 35 Cts,
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 9 u. 42 m.; 12 u. 5 m.; 3 u. 9 m.; 6 n. 9 m.; 9 u. 9 m. Naar
Haarlem en Amsterdam te 8 u. 26 m.; 10 u. 58 m.; 1 u. 8 m.; 4 n. 58 m.; 9 u. 13 m.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Amsterdam, Maandag ochtends 3 u., de overige werkdagen Hu.; van Amsterdam (Beerebyt)
naar Leiden Maandag 's middags 2| u. Overige dagen 3 u.
Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat:'smorgens te7 u. 30 m., '«middags te 12 u.,'snamiddags te 3 u.45 m,,
'"'«avonds te 8 u. 15 m. Oost-Indische Landpost. Over Southampton, 1 en 17 over Triest, 7 en 23 over Marseille9 en 25 van elke maand,
Rijks-Telegraaf. Werkdagen van 9—12 en van 2—7 uur. Zondag van 2—7 uur. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van sm. 7 u. 30 m.—10 u. ar.
Zittingen van bet Gemeentebestuur. Gemeenteraad, op onbepaalde tijden. - Burgemeester en Wethouders, Maandagen Donderdag ta 11 uur.
Commune van Fabricage, Dingsdag te 12 uur. - Burgemeetterdagelijks te 10 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 10—4
uur. - Thesaurie, dagelijks van 102 uur. - De Gemeente- Architect is te spreken te zijnen huize op den Ouden Singel'smorgens van 9—10 uur.
Kantoor der Plaatselijke Accijnsen, dagelijks van 81 uur en van 36 uur; der In- en Uitgaande Hechten en Accijnaen
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 9
aur. van Zegel, Registratie dagelijks van 84, van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur.
V.
De eerste tien bladzijden der brochure kunnen veilig wor
den overgeslagen. Zij betreffen de geschiedenis van het ontstaan
van het reglement van 1809, dat voor onzen tijd niet meer
dienstig wordt geacht. Zij maken hoogst waarschijnlijk een
deel uit van een indertijd in den Kerkeraad uitgebragt hoogst-
belangrijk rapport, waarvan de voorlezing meer dan één ge-
noegelijk uur aan de kerkeraadsleden heeft verschaft, zoowe^
wegens het gewigt van het onderwerp als de grondigheid der
beschouwing, 't Was maar jammer, dat in dien tijd dat rapport
niet gedrukt werd en meerder openbaarheid verkreegmaar men
was toen nog niet op de hoogte van den tijd en altijd huive
rig, om de spreuk te huldigen «al wat openbaar maakt is licht."
Wij zullen den geachten schrijver der brochure in zijn beschou
wingen niet volgen, omdat de toestand van 1809, wat betreft
de organisatie van de Nederlandsche Hervormde kerk en haar
betrekking* tol den staat, in dat tijdsverloop zeer veranderd is
en, wat destijds plaats had, in onzen tijd ongeoorloofd, on
doeltreffend en onuitvoerlijk kan worden geacht, ofschoon de
billijkheid eischt te erkennendat de aanmatigingen van den
kerkeraad zich in 1809 evenzeer als later, maar toch ook met
even beschamende gevolgen, openbaarde. Prof. Stuffken heeft
uit de bronnen niet deze bijzonderheid aan het licht gebragt
dat de Kerkeraad op 22 October 1809 aan de gemeente voor
droeg nieuwe leden voor de Gemeente-Commissie die allen tot
den Kerkeraad behoorden. De Kerkeraad heeft toen ook die
voordragt moeten intrekken, want op 12 November 1809 werden
andere benoemingen gedaan van mannen die op 1 Januarij 1810
als Gemeente-Commissie optraden. - Ziet, - zoo weet men ge
schiedenis te schrijven en nog wel in een tijd, dat de kri
tiek den scepter voert en geen gezag geldtmaar uit de bron
nen, wanneer zij voor ieder toegankelijk zyn, alleen de waar
heid en wel de volle waarheid moet worden geput. Gelukkig
dat er nog bronnen zijn, toegankelijk voor iedereen, waarop
geen clericaal stof rust en geen clericaal schijnsel valsch licht
verspreidt.
Wij komen tot de hoofdzaak. «De vrijheid der gemeenten
om het beheer van hare eigene goederen te regelen, was in
18U9 algemeen maar zij is later door koninklijke besluiten
waarbij Provinciale Reglementen vastgesteld werden wegge
nomen en slechts bij uitzondering bewaard gebleven. Door
de zorg van kerkeraad en gemeente-commissie is die voor
deze gemeente behouden; hoever zij zich blijft uitstrekken,
zullen we trachten in het licht te stellen," Ziedaar de spil,
waarom alles zich beweegthet punt van verschildat
ons van Prof. S. en den Kerkeraad scheidt. Ofschoon het
tot ons geschil niet in dadelijke betrekking staat, doet het
ons toch zeer veel genoegende verklaring van Prof. S. te
lezen: «het Koninklijk besluit van 17 Januarij 1816, waarbij
het Algemeen Reglement voor het Bestuur der Hervormde
Kerk werd bekrachtigd, steunt op geen wettigen grondslag.
Niemand bezondigt zich dus, als hij elk Hervormd kerkbe
stuur en dus den Leidschen Kerkeraad als een product van de
revolutie aanmerkt, die als zoodanig aanspraak op eerbiedi
ging heeft verbeurd en alleen op billijke waardeering van het
geen verrigt wordt, aanspraak maken mag." Wij moeten daarop
zeer drukken omdat men zich wel eens veroorlooft aan de Ge
meente-Commissie een revolutionairen oorsprong toetekennen ea
daaruit aanleiding neemtom het als niet ongeoorloofd te be
schouwen, dat kerkelijk ligchaam te ontbinden en de leden
met een paspoort wegens onbekwaamheid voor de dienst naar
huis te zendeu. Juist is het daarom vergeeflijk wanneer wij
stout en stijf bewerendat de gemeente het volle recht
bezit, waarin zij niet door het arrest van den Hoogeu
Raad van 2 Januarij 1846 wordt belemmerd om den Kerkeraad
te ontbinden, een geheel nieuw Collegie te benoemen, met on
eindig veel meer hoop op een gunstigen uitslag, dan nu de
Kerkeraad notabelen tot eenige handeling uitlokken wil. De
gemeente evenwel begrijpt gelukkig, dat alles eerlijk en met
orde geschieden moet, en zal zich door niemand laten verlei
den om handelingen te plegen, die de rust kunnen in gevaar
brengen en wanorde stichten. Maar dan moet de Leidsche
Kerkeraad zich ook zorgvuldig wachten engedaohtlg aal;,
