N°. 416. Zaturdag 6 Julij. A0. 1861.
Over den arbeid van kinderen In fabrieken.
//Onder de philanthropen, die het meeste nut kunnen en moe
ten stichtenkan men de industriëlen zelf rangschikken.
Zij kennen den toestand der arbeiders het best van nabijzij
kennen hun ware behoeften zij hebben de werkelijkheid
dagelijks voor oogen en, als zij hun eigen belangen goed be
grijpen, dan is het hun pligt, die hunner arbeiders ook te
bevorderen. Gelukkig kenmerkt zich de laatste tijd door een
streven van de industriëlen en fabrikantenom op den weg
ten goede hierin krachtig voorwaarts te gaan. Als om strijd
ziet men de eigenaars van uitgestrekte fabrieken in alle lan
den elkander den voorrang betwistenom als vaders en vrien
den voor hun onderhoorigen optetreden en werkzaam te zijn.
Men komt tot de overtuiging, dat goede zeden goede werk
lieden makendat de menschelijke natuur aan zekere eischen
van rust en werkzaamheid moet voldoen, dat de overmatige
en eenzijdige inspanning van het ligchaam geest en ligchaam beide
onbekwaam tot anderen arbeid maakt, ja, dat zij het ligchaam
spoedig sloopt en de rijen dier nijveren aanhoudend doet dun
nen vóór den tijd door de natuur hiertoe vastgesteld." Zóó rede
neert men in Engelandmaar zóó heeft men in Leiden de zaak
toch ook reeds lang beschouwden men zal bijna geen enkele
fabriek aantreffenwaar men niet meer dan een werkman of
bediende aantreft, die 20, 30, 40, ja soms 50 jaren dienst telt, -
ten blijke, dat de betrekking van vader en vriend voor hun
onderhoorigen door fabriekanten niet is uit het oog verloren,
maar evenzeer ten bewijzedat er onder de arbeiders van ze
keren leeftijd zedelijkheid, eerlijkheid, ijver en trouw wordt
gevonden, 't Is immers onredelijkvan onze fabriekanten en
verdere industriëlen, op welk gebied ook, te vorderen, dat zij
zich belasten met de zorg en de kosten voor maatschappelijk
en godsdienstig onderwijs. Zij hebben recht te eischen, dat het
toezigt, de tucht en de zorg voor den intellectuelen, more-
len en physieken toestand door de burgerlijke en kerkelijke
overheid zoo naar behooren worden vervulddat zij ten minste
van die zijde met geen nieuwe lasten of belemmeringenbij
degenen die zij nu boven hun medeingezetenen dragen wor-
den bezwaard. De taak van hen, die als bestuurders van in
stellingen van liefdadigheid eigenaardig tot zulke zorgen en
bemoeijingen geroepen zijnmag niet aan de industriëlen wor
den overgedragen, veelmin de sterke arm der wet ingeroepen
om te vergoeden wat door verzuim der kerkelijke zorg werd
verwaarloosd.
//Er zijn pligtendie wij ook aan de nederigsten van hen,
die ons dienen, verschuldigd zijn, en die niet vervuld worden
door de edelmoedigste uitstrooijing van hooge loonenhuis
vesting en onderhoud. Van deze pligten, geen pligten ten
overvloede, maar voortvloeijende uit het verdrag zelf, dat
den meester en den dienstknecht door wederzijdsche diensten
verbindtis de zekerste regel te vinden in die korte besturing,
welke Seneca in den geest van het grootmoedig Christelijk
zede voorschrift ons zoo gelukkig gegeven heeft in een zijner
brievenwaarin hij over de wreedheid en onbeschoftheid der
llomeinsche heeren spreekt: Leef zoo met uwe minderenalt
gij zoudt wenschen dat uice meerderen met u leefden" Het is er
verre van daan dat wij het gedrag van hoofden en heeren van
instellingen voor fabriek- en handwerknijverheid onberispelijk
zouden achten en dringende grondige verbetering van een toe
stand, die altijd zorg behoeft, al is hij niet onrustbarend,'
niet vooral zouden verwachten van de welwillende en doeltref
fende medewerking van een zijde, die binnen eigen ruimen kring
het gezag van kerk en staat in zich vereenigt. Alle gezag
over anderen is inderdaad een talent, dat ons zoowel tot hun
als tot eigen voordeel is toebetrouwd; de betrachting van on
zen pligt te hunnen opzigte is niet anders dan het behartigen
zoowel van onze eigen als van hun belangen. - 't Is waar,
de taak is moeijelijk en veelomvattend en zijdie aan de trouwe
vervulling herinneren, mogen eerst zelf toezien, hoe zij eigen
huis en kroost regeren in plaats van met zwarte en afzigte-
lijke trekken een toestand te schilderen die ook het gevolg
is van eigen achteloosheid en verzuim: in den regel de ka
raktertrek van hen, die zich zelf evenmin als de jigaste- om
geving, waarin zij zich bewegengrondig kennen,-^ Als iedereen^
LEIDSCB DAGBLAD.
Deze Courant verschijnt eiken dag, be
halve Zon- en Feestdagen, en kost voor
Leiden 1.95, en franco per post 2.80
in de drie maanden.
De prijs der Advertentiën is voor eiken
regel Zes Cents, behalve 35 Cents zegel
recht, voor elke plaatsing. Afzonderlijke
Nommers Vijf Cents.
Spoortreinen van Leiden naar 's Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam te 9 u. 42 m.; 12 u. 5 m.; 3 u. 9 m.; 6 u. 9 m.; 9 u. 9 m. Naar
Haarlem en Amsterdam te 8 u. 26 m.; 10 u. 58 m.; 1 u. 8 m.; 4 u. 58 m.j 9 u. 13 m.
Stoomboot van Leiden (Ligplaats Haven) naar Arasterdam, Maandag ochtends 3 u., de overige werkdagen 5 u.; van Amsterdam (Beerebijt)
naar Leiden Maandag 's middags 2u. Overige dagen 3 u,
Postbusligtingen aan de Lakenhal, Katoenfabriek en op de Nieuwstraat's morgens te 7 u. 30 m., 'smiddags te 12 u., 'snamiddags te 3 u. 45 m..
'savonds te 8 u. 15 m. Oost-Indische Landpost. Over Southampton, 1; over Triëst, 6; over Marseille, 9 van elke maand.
RijUs-Telegraaf. Werkdagen van 912 en van 27 uur. Zondag van 27 uur. Spoorweg-Telegraaf dagelijks van sra. 7 u. 30 m.10 u. av.
Zittingen van het Gemeentebestuur. Gemeenteraad, op onbepaalde tijden. - Burgemeester en WethoudersMaandag en Donderdag te 11 uur.
Commissie van Fabricage, Dingsdag te 12 uur. - Burgemeester, dagelijks te 10 uur. - Bureau der Plaatselijke Secretarie is open dagelijks van 104
uur. - Thesaurie, dagelijks van 10—2 uur. - Be Gemeente-Architect is te spreken te zijnen huize op den Ouden Singel, 'smorgens van 910 uur.
Kantoor der Plaatselijke Accijnsen, dagelijks van 8—1 uur en van 36 uur; der In- en Uitgaande Rechten en Ace^jnsea
dagelijks van 91 uur en van 36 uur; van 'sRijks Directe Belastingen, Maandag, Dingsdag, Woensdag en Donderdag van 92
uur; van Zegel, Registratie dagelijks van 84, van de Hypotheken en het Kadaster, van 94 uur.
V.
