S>e Ccicbcke Sou/tcwt
Hoe lang duurt die gemeene oorlog nog?
Een kwart eeuw Röntgenbestraling
van bloembollen
Schending van het bestand te Medan
I OP KORTE GOLF f
De nieuwe minister over woningbouw
r
DINSDAG 4 MAART 1947
Bureaux: Papengracht 32 Lelden
Giro 103003
Telefoon: Admin., Adv. 20826.
Redactie: 20015.
Dir., drukkerij en Abonnem.
20935.
Abonnementsprijs 1 0.26 per
week. fl.10 p mnd. 3.25 p.
kwartaal franco p. post f 4.00.
waarin opgenomen „DE BURCHT"
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
37e JAARGANG No. 1I02S
Hoofdredacteur: TH. WILMER
C. M v HAMERS VELD
Uitgave van N.V. „De Leidsche
Advertenties 15 cent per m.m.
Bij contrac* belangrijke korting.
Onderwijs
vernieuwing
de Groote en dr. Ariëns"! Hoe we daar
aan komen? Op een vergadering van de afd.
Leiden van de Ned. Kath. Arbeidersbewe
ging, waar de heer Th. van Steen, leider
var den cultureelen dienst van 'iet Werk
liedenverbond, een zeer interessante rede
hield over onderwijs-vernieuwing, zeide hij
bij de discusie, die op zijn rede volgde:
„De kinderen, die de school verlaten, heb
ben er meer aan, als zij het leven van
mgr. Ariëns kennen, dan als zij precies we
ten. wanneer Karei de Groote? is geboren
enz."
Natuurlijk moeten wij deze opmerking
met een korreltje zout verstaan. Het zou
een cultuur-ondermijnenden invloed heb
ben, als men bij het onderwijs de geschiede
nis zou verwaarloozen. Maar dat bedoelde
ook de heer van Steen niet. Hij wilde kern
achtig zeggen, dat het bij de opvoeding, bij
de karaktervorming in het onderwijs van
zéér groot belang is, als den kinderen met
overtuiging wordt voorgehouden het be
zielende voorbeeld van groote, goede men-
schen in den eigen tijd en in de pas achter
ons liggende periode.
Naast de reeds genoemde mgr. dr. Ariëns
noemen wij b.v. prof. dr. Titus Brandsma,
O.Carm.
Beide waren mannen, die met haast on
stuimige arbeidslust en brandende en vlam
mende zielenijver hebben gewerkt en ge
zwoegd; die werden erkend als christenen,
door hun ware christelijke naastenliefde,
onbaatzuchtig en opofferend; die een kin
derlijke liefde toonden voor de Moederkerk
ei- een kinderlijke onderworpenheid aan het
Ke?kelijk Gezag. Van mgr. Ariëns is
b.v. het woord: „Wie aan zijn Bisschop niet
gehoorzaamt heeft perse ongelijk".
Beide mannen gaven in hun arbeidzaam
leven, waarvan de onvermoeide activiteit
ons allen tot voorbeeld kan zijn, de voor
naamste plaats aan het gebed. Zij beiden
hebben óók een voorbeeld gegeven van een
waar en schoon gebedsleven. En de uitspra
ken over het gebed, die ons van ngr. Ariëns
zijn nagelaten, zijn korreltjes van het zui
verste goud, waarmede wij der kinderen en
onze eigen opvoeding kostelijk zouden kun
nen verrijken
Wij geven slechts een paar voorbeelden,
om aan te toonen, hoe door de-kennis en
de bezieling van groote, goede menschen.
in het bijzonder uit onzen eigen tijd, het
onderwijs kan zijn een heerlijk instituut
van opvoeding en karakter-vorming.
Gelukkig hebben wij voor ons katholiek
onderwijs vele mannen en vrouwen, aan
wie die taak kan worden toevertrouwd.
RAADADVISEUR BIJ HET MINISTERIE
VAN O., K. EN W.
De heer A. Oo6terlee tot 1 Jan- 1947 di
recteur-generaal der afdeeeling „Vorming
buiten schoolverband" van het ministerie
van O, K. en W. is met ingang van dien da
tum benoemd tot raadadviseur, belast met
de leiding'van de axJdeeilng „Vorming bui
ten schoolverband".
CHURCHILL SLOEG MET ZIJN VUIST OP TAFEL
Met luide stern en met de vuist op tafel"
slaande heeft Churchill, de leider der op
positie, in het Lagerhuis aan den minister
van Koloniën, Creech Jones, gevraagd, hoe
lang „die gemeene oorlog" in Palestina nog
moet duren, voordat er'een beslissing ge
nomen wordt.
Buiten de persoonlijke offers kost Pa
lestina ons 30 a 40 millioen pond ster'ing
per jaar, aldus Churchill, terwijl 100.000
Lngelsche soldaten van huis zijn.
De minister antwoordde, dat de regee
ring zich ten volle van den ernstigen toe
stand bewust is en dat alles zal worden
gedaan om daaraan een einde te maken.
Churchill was met dit antwoord niet
tevreden en herhaalde zijn vraag onder de
toejuichingen der conservatieven. „Is er
niet een middel", aldus Churchill, „om de
behandeling van de kwestie door de V. N.
te bespoedigen'''-
Chreech Jones antwoordde, dat de re
geering geenszins stilzit en alles doet om de
behandeling der aangelegenheid te bespoe
digen, waarop van conservatieve zijde een
spottend gelach weerklonk.
Bevin gaat op reis
Hedenmorgen vertrok de Britsche mi
nister van Buitenlandsche Zaken, Bevin,
per geregel den passagiersdienst naar Duin
kerken om de alliantie met Frankrijk te on
derteekenen. Gezien het groote aantal jour
nalisten, dat hem vergezelt zag hij af van
zijn plan. om de reis op een torpedojager
te maken.
Later op den dag zal Bevin naar Tour-
nai gaan, vanwaar hij met een specialen
trein naar Moskou zal reizen. Men acht het
mogelijk, dat hij desze reis, die zes dagen
ouren zal, voor enkele uren zal onderbre
ken te Brussel, Berlijn, Warschau én Brest-
Litowsk.
De Amerikaaische minister van buiten
landsche zaken, generaal Marshall zal
Woensdag per vliegtuig naar Moskou ver
trekken.
De Engelschen willen
uit Griekenland
De Britsche regeering zal géén wijziging
brengen in haar plannen met betrekking
tot de terugtrekking van de Britsche strijd
krachten uit Griekenland, aldus is gisteren
van gezaghebbende zijde bekend gemaakt.
De geruchten dat de Britsche troepen in
Griekenland uouden blijven op aandrang
van de Vereenigde Staten, die financieële
steun zouden wjllen verleenen, zijn daar
mee weersproken.
Inmidels is de guerilla strijd in hevigheid
sterk toegenomen. In Grieksche legerkrin-
gen schrijft men dat toe aan een poging om
de commissie van onderzoek der V.N. met
den omvang der beweging te imponeeren.
HET WAS IN HET ONZE LIEVE VROUWE GASTHUIS te Amsterdam, dat dr. W.
E. de Mol 25 jaren geleden in de gelegenheid werd gesteld bloembollen aan
roentgenbestraling bloot te stellen. De onderzoeker wilde nagaan, welke verande
ringen het kern- en celdeelingsproces daarbij onderging. De eerste resultaten waren
onbevredigend. Een juiste methodiek en techniek waren toen nog niet in voldoende
mate bekend.
Van 1928 af werden de proeven voortge
zet in het Wilhelmina Gasthuis. In 1937
ving de bestraling, aan met behulp eener
installatie, afgestaan door Philips, in het
laboratorium voor physiologische chemie
der gemeentelijke universiteit. Ruimschoots
kon nu vastgesteld worden, welke aberra
ties er ontstonden. Een reeks van mededee-
lingen verscheen hierover.
In 1929 bleek het den experimentator
duidelijk, dat kleur en vorm van hyacinten
en tulpen gewijzigd konden worden en wel
zoo, dat die verandering bleef voortbestaan
bij de vex-meerdering der, bollen. De wijzi
ging was dus erfelijk.
Dit hoogstbelangrijke feit gaf een geheel
nieuwe richting aan het onderzoek. Jaar op
jaar werden weei andere proeven opge
steld. Met groote volharding zette men het
kweeken der proefplanten voort, hetgeen
mogelijk bleek, dank zij de hulp van een
der grootste en bekendste bloembollenbe-
drïjven in Lisse. Ook tijdens den ooi-log
toen de proeven \anwege de bombardemen
ten der geallieerden meermalen niet an
ders dan met gevaar te controleeren vielen.
En nu is het 25 jaar na het eerste begin.
Het is o.a. gelukt meer dan 40 verschillen
de tulpensoorten van kleur en (of) vorm
te veranderen.
Proefnemingen doen nieuwe proefne
mingen geboren worden. Met het voort
schrijden der experimenten rijzen telkens
nieuwe vragen. Aangaande een dezer vra
gen volgen hier eenige bijzonderheden. De
vraag, uitermate van gewicht voor de prak
tijk, luidt: „wanneer bij een vooraanstaan
de handelstulp de kleur blijvend gewijzigd
is door roentgenbestraling, hoe zal deze
„roentgentulp" zich dan gedragen bij vroeg-
bloei?
Als een oase temidden van sneeuw- en
ijsvlakten troffen we te Hillegom een broei-
proevenbedrijf aan. Daa| is nu een keur
van bolgewassen tot vroegen bloei ge
bracht. Kundige vaklieden bekijken dag
aan dag de nieuwigheden en stellen de
waarde er van vast. Nieuwe variëteiten,
door zaden verkregen of door knopmutee-
ren („verloopen"), zooals het met r- kwee
kersterm héét-, dat is het plotseling ont
staan van een anderen kleur of gewijzigden
vorm aan een doorgaans reeds lang in den
handel verkeerend gewas.
Thans, eind Februari, staan mannen der
praktijk ook stil bij een derde categorie
van veredelingsproducten. Hier in Hille
gom is iets tentoongesteld van het langja
rige roentgenbestralingsexperimant van dr.
W. E. de Mol, bioloog te Amsterdam.
Reeds eenige jaren zijn respectievelijk
19 en 10 jaar voortgeteelde roentgenmuta-
ties op hun broeicapaciteit beproefd.
Wat in de natuur zoo nu en dan onstaat
(het plotseling door mutatie optreden van
een kleur- of vormverandering), dat dwingt
de experimentator door zijn roentgenbe
straling doelbewust af. De apparatuur
wordt in werking gesteld, de roentgenstra-
len treffen den bloembol met d« jonge
spruit, in de moleculen der stoffen, die uit
eindelijk de bloemkleur, de loofbladtint of
den vorm veroorzaken, worden atomen of
atoomgroepen uitgeworpen of verschoven,
met het nu bekende gevolg.
De leek heeft er geen flauw begrip van,
wat er een arbeid voorafgegaan is, aleer
een tulpvariëteit de buitenlandsche fnarkt
veroverd heeft. Stand van het gewas, kleur,
vorm. houdbaarheid bij bloei, broeicapaci
teit, stei'kte van den stengel, cultuureigen
schappen. Dit alles is dan jaren lang be
proefd. Nu komt het „roentgenlicht" een
en ander nog wat opklaren, de kleur o.a.
er wordt nog wat gepolijst of bijgewerkt.
The finishing touch. Een soort „na-ver-
edeling" of „superveredeling", volgende op
den geweldigen selectie arbeid, die voor
afgegaan is. Zoo zal het ten minsre in vele
gevallen wezen. In andere is het verschil,
opgetreden door de bestraling, veel frap
panter.
EEN COMPLEET ARSENAAL.
In Tel Aviv hebben Britsche soldaten
Zondag een werkplaats van geweldple
gers ontdekt, aldus is officieel medege-
dee.d. Een groote "voorraad van allerlei
explosief materiaal, electrische ontstekings-
apparaten, handgranaten en andere wape
nen werd in beslag genomen.
Veel critiek in het K.N.I.P.
Het K. N. I. P. (voorloopig Indonesisch
parlement),, dat te Malang bijeen is, heeft
thans de algemeene beschouwingen over
het regeeringsbeleid beëindigd. Over de
basis-overeenkomst van Linggadjati is wei
nig gezegd, omdat Linggadjati, geïnter
preteerd volgens de rede van minister
Jonkman, voor links zoowel als voor rechts
onaanvaardbaar is. Overigens ontmoette
men bij de weinige sprekers, die de samen
werking met de Nederlanders ter sprake
brachten, veelal geen bezwaren tegen het
„naakte" Linggadjati.
Er was vrij veel critiek op de regeering
van de republiek zoodat men kan zeggen,
dat in het algemeen in deze K. N. I. P.-
vergadering de regeeringspolitiek werd
afgewezen.
De regeering 20u hedenmiddag antwoor
den.
EEN „CATASTROPHE" VOOR
GRIEKSCHE GUERILLA-STRIJDERS.
Generaal Zervas, de Grieksche minister
van openbare orde, heeft verklaard, dat
de Grieksche troepen een „ware catastro
phe" hebben toegebracht aan de guerilla
strijders in het gebied van den berg Ver-
mion in Macedonië. Een groep van meer
dan duizend guerillastrijders werd door
het leger en luchtstrijdkrachten verslagen,
aldus deelde de minister mede. Een groote
hcevee'heid wapenen werd buitgemaakt.
Voor het eerst lieten de guerillastrijders
hun dooden en gewonden op het slagveld
achter.
ZIJ VERMOORDDEN EEN MILLIOEN
MENSCHEN.
Ludwig Fischer, de voormalige nationaal
socialistische gouverneur van Warschau,
die verantwoordelijk is voor de verwoes
ting van het Ghetto, is door een Poolsche
volksrechtbank ter dood veroordeeld. Zijn
lot wordt gedeeld door den voormaligen
Gestapo-chef, Josef Meissinger en den ex-
politiechef Max Daume.
Fischers helper Ludwig Leist kreeg acht
jaar gevangenisstraf.
Het viertal was beschuldigd van mede
plichtigheid aan het vermoorden van „on
geveer een millioen menschen" en van
medeplichtigheid aan stelselmatige vernie
tiging van de Poolsche cultuur.
VERMISTE VLIEGTUIGEN.
Een vliegtuig van de Eastern Airlines,
dat van Bagdad naar Beiroet was ver
trokken, wordt vermist. Er zijn zes passa-
giers aan boord. Men vermoedt, dat het
toestel in het gebied van Sabar Bihar
door een zandstorm genoodzaakt werd een
noodlanding te maken. Syrische militaire
vliegtuigen nemen aan het onderzoek deel.
Uit Halifax wordt gemeld, dat een Ame-
rikaansch verkenningsvliegtuig van den
metereologischen dienst vermist wordt.
Men vermoedt, dat het toestel tijdens een
zware storm in de buurt van de Bermu
da's is verongelukt. x
Het eere-doctoraat in de rechtswetenschappen is Maandag verleend 'aan den ambas
sadeur der Ver. Staten, dr. Stanley K. Horn beek. De plechtigheid vond plaats in de
Pieterskerk te Utrecht. Tijdens de receptie biedt minister-president, dr. L. J. M. Beel,
Dr. Stanley Hornbeck zijn gelukwenschen aan.
De inundaties bij Soerabaja
De Nederlandsche militaire woordvoer-
aex te Batavia heeft medegedeeld, dat de
inundaties in het gebied van Soerabaja
steeds zorgwekkender worden. Indien de
republikeinen een bepaalde sluis op hun
gebied zouden openzetten, zou alles zich
nog tijdig ten goede kunnen keeren.
Ingevolge een overeenkomst hebben de
republikeinen gebied binnen de demarca
tielijn van Semarang ontruimd. Hierbij
werd de bevolking wan dit gebied onder
owang weggevoerd, zoodat de groote oogst
hier zal mislukken.
Te Medan ontstond een zwaar vuurge
vecht, waarbij de Nederlanders van artil
lerie gebruik maakten, nadat zwaar gewa
pende benden ^ederlandsch gebied waren
binnengedrongen. De -aanvallers werden,
met achterlating van eenige dooden, ver-
oooonoooooooooooooooooooooooooooooooooo
5
OOOOOOOOOOOOOoOOOOOOOOOOOOOQOOOOOOOOOOO»
BUITENLAND.
De Fransche genie heeft de drie groot
ste ondergrondsche fabrieken ter wereld,
die zich in de Fransche bezettingszone van
Weenen bevonden, opgeblazen.
De letterzetters te Kopenhagen staken
wegens looneischen. In de Deensche hoofd
stad verschenen gisteren alleen het com
munistische en het soc. democratische blad.
Te Rome weiden bij een botsing tus-
schen politie en burgers 20 personen ge
wond. De burgers demonstreeren en eisch-
ten regeeringssteun voor hen, die uit een
ziekenhuis werden ontslagen.
De vulcanisclie activiteit van de Etna
heeft opgehouden. De reeds uitgestooten
lava zal nog korten tijd voort blijven stroo
men.
De nieuwe minister van Wederopbouw
en Volkshuisvesting, de heer L. Neher, is
een nuchter man. We wisten dat reeds vóór
den oorlog en uit een persgesprek, dat hij
dezer dagen toestond, bleek, dtt opnieuw.
Om té beginnen zei hij de uitnoodigxng
tot dit ministerschap te hebben aanvaard,
omdat het belang van Nederland voor hem
zeer zwaar weegt. In het belang van het
staatsbedrijf der PTT, dat qua structuur
tot „Verkeer" behoort, gaat dit bedrijf me-
ae naar het nieuwe ministerie, zoodat de
hoofdlijnen in dezelfde hand blijven.
Gevraagd naar zijn plannen antwoordde
de heer Neher, dat het zeer lichtvaardig
zou zijn reeds thans een gedetailleerd oor
deel uit te spreken. Wel legde de minister
er den nadruk op, dat hij groot respect
heeft voor hetgeen "dr. Ringers heeft ge
creëerd. Er is na den oorlog belangrijk en
groot werk verricht. Ik weet, aldus de mi-
Waar zijn de troepen-
schepen
Rota Baroe passseerde 1/3 Perim
middernacht.
Kota Inten passeerde 2/3 Malta
1 uur voorm.
De tinbaggermolen „Dendang" bij het ver laten van de sluis te IJmuiden, getrokken
door de sleepbooten „Witte Zee" en „Tyne".
nister, dat er critiek bestaat en ben mij er
ook van bewust^ dat wij te worstelen heb
ben met eenige elementen, wleke niet al
tijd voldoende onderkend worden. Aan
den eenen kant bestaat de geweldige be
hoefte aan woon- en werkruimte. Daar
naast hebben wij echter het feit, dat Neder
land werkelijk straatarm is, en dat als ge
volg daarvan de materiaalvoorziening ver
beneden de behoeften moet blijven.
Er is voorts een limiet aan het aantal ge
schoolde arbeidskrachten en deze situatie
zal zich, hoewel geleidelijk in afnemende
mate, nog jarenlang voornoen. Wanneer ik
mij voldoende georiënteerd «al hebben, zal
ik telkens wanneer dit mogelijk is open
hartig mededeeling doen van den exacten
stand van zaken, en van de mogelijkheden.
Het volk heeft recht op de waarheid, zelfs
wanneer die somber is. In hoeverre het mo
gelijk zal zijn om van een strak gecentra-»
liseerd gelxeel tot decentalisatie over te
gaan kan ik nu nog niet zeggen, aldus de
heer Neher, maar het is voldoende bekend,
dat ik de centraliseerende gedachte niet als
de eenig juiste beschouw. Ik heb daarvoor
teveel respect voor de autonomie der ge
meenten en provinciën. Wat het PTT-be-
drijf betreft, hoop ik de bedrijfs- en per-
soneelsleiding te kunnen voortzetten.
De opvoering der arbeidsproductiviteit
acht de minister een der essentialia om tot
werkelijken wederopbouw te komen. Wat
bij den wederopbouw domineert is moei
lijk te zeggen. Natuurlijk heeft de voorzie
ning in woonruimte zijn intense aandacht,
al zal met uitsluitend woningbouw niet
kunnen worden volstaan. Cijfers wilde de
minister niet noemen. Hij zal nimmer din
gen beloven, waarvan hij niet weet, of zij
verwerkelijkt kunnen worden.
DE HEER NEHER BEëEDIGD.
H. M. de Koningin heeft gistermiddag den
heer L. Neher beëeidigd als minister van
Wederopbouw en Volkshuisvesting. Aan
staanden Donderdagmiddag zal aan minis
ter Neher de portefeuille van het departe
ment worden overgedragen.
DIRECTEUR-GENERAAL P.T.T.
Zoolang geen nieuwe directeur-generaal
der PT.T. is benoemd, zal deze functie
worden waargenomen door den heer T. V
Houwelingen, hoofddirecteur P.T.T.
dreven. Twee Nederlandsche militairen
werden hierbij gewond.
De politieke adviseur van de Ned.-ïndi-
sche regeering op Sumatra, dr. J. J. van de
Velde, heeft aan Aneta verklaard, dat
thans alle demarcatielijhen op Sumatra
door de plaatselijke commandanten van de
T.R.I, op last van het opperbevel op Java
zijn aanvaard. Hij wees er echter op, dat
de toon van re republikeinsche pers op
Sumatra fel anti-Nederlandsch blijft ter
wijl de schendingen van het bestand in
het bijzonder bij Padang en Medan voort
gaan. Ondanks dc overeenkomst betreffen
de de evacuatie van geïnterneerden, is op
twee desbetreffende verzoeken nog geen
antwoord ontvangen.
Handjes thuis!
„Je moet je handen thuis hou
den", zei mijn vader altijd, als ik
met een blauw oog thuis kwam. En
op mijn beurt heb ik dat parool
weer doorgegeven, als mijn Zoon jych
periodiek in dezelfde situhtic be
vond als ik in mijn jeugd. Boven
dien is het „handjes thuis houden"
ook in meer economische affaires
steeds een axioma van onbeperkt
gezag voor mij geweest. En nu lees
ik daar, dat de Amerikaansche
vrouwen hun handen niet meer
thuis kunnen houden. Ze sturen ze
naar Parijs!
Iedere week brengt een vliegtuig
1800 gipsen handen uit New York
naar Parijs. Het zijn de handen van
bekende en onbekende Amerikaan
sche vrouwen, van filmsterren en
echtgenooten van hooggeplaatste
personen.
Zij gaan naar Parijs om zich daar
handschoenen te laten aanmeten en
zijn vergezeld van een lapje stof
van mantel of japon, waarbij de
handschoenen gedragen moeten
worden.
- In den Faubourg Saint-Honoré
te Parijs is een zaak gevestigd, wel
ke geheel gespecialiseerd is op het
maken van handschoenen naar gip
sen modellen. 43 Handschoenen
werksters en vijf coupeurs hebben
hier „de handen mee vol". Per
maand maken zij '3600 paar.
Ik kijk naar mijn wanten, die in
de afgeloöpen maanden zulke goe
de diensten hebben bewezen. Zij
hebben ieder twee duimen, zoodat
je je nooit kunt vergissen met de
linker- of de rechterhand. Passen
doen ze altijd en de kleur is zoo
onbestemd geworden, dat ze har
monieeren met ieder pak en met
iedere jas, die ik draag. Mijn win-
tervingers hoeven niet naar Parijs.
Maar ik zal eens een gips-afdruk
van mijn eksteroog maken.
Misschien hebben zc daar pas
sende schoenen bij. En bovendien
een pak, dat bij die schoenen past.
En bovendien een overjas, dat bij
het pak past. Mitsgaders een hoed,
dat bij de ovei'jas past. En mis
schien ook wel een klein auto'tjc,
dat bij het pak en de jas en de
hoed en de schoenen past. Boven
dien een bontmanteltje voor mijn
vrouw, dat past in het auto'tjc en
een hoedje, dat bij het bontmantel
tje past'.
Als meneer Lieftinck mij nu eens
een passend bundeltje deviezen
gaf
Maar meneer Lieftinck zegt:
Handjes thuis!
£m koAAe.Uje...
Het beste.
„Wanneer iemand u namens God zou
zeggen: vraag wat gij wilt en gij zult het
hebben, dan zoudt ge moeilijk iets beters
kunnen vragen dan de genade om goed te
bidden".
Mgr. dr. Alphons Ariens.
WEERSVERWACHTING
I NIEUWE AANVAL OP DE VORST.
o Verder toenemende bewolking met g
tijdelijk sneeuw of regen. Afnemende
vorst en later p'aatselijk lichte dooi. o
g Aanvankelijk aanwakkerende wind,
o later veranderlijke wind.
OOUUOUOOUUUUUUUUUUUUUUUL,OUUUUIXJUUUOOOÜO