S>e Ccicbcke Sou/tcwt Hoe lang duurt die gemeene oorlog nog? Een kwart eeuw Röntgenbestraling van bloembollen Schending van het bestand te Medan I OP KORTE GOLF f De nieuwe minister over woningbouw r DINSDAG 4 MAART 1947 Bureaux: Papengracht 32 Lelden Giro 103003 Telefoon: Admin., Adv. 20826. Redactie: 20015. Dir., drukkerij en Abonnem. 20935. Abonnementsprijs 1 0.26 per week. fl.10 p mnd. 3.25 p. kwartaal franco p. post f 4.00. waarin opgenomen „DE BURCHT" KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 37e JAARGANG No. 1I02S Hoofdredacteur: TH. WILMER C. M v HAMERS VELD Uitgave van N.V. „De Leidsche Advertenties 15 cent per m.m. Bij contrac* belangrijke korting. Onderwijs vernieuwing de Groote en dr. Ariëns"! Hoe we daar aan komen? Op een vergadering van de afd. Leiden van de Ned. Kath. Arbeidersbewe ging, waar de heer Th. van Steen, leider var den cultureelen dienst van 'iet Werk liedenverbond, een zeer interessante rede hield over onderwijs-vernieuwing, zeide hij bij de discusie, die op zijn rede volgde: „De kinderen, die de school verlaten, heb ben er meer aan, als zij het leven van mgr. Ariëns kennen, dan als zij precies we ten. wanneer Karei de Groote? is geboren enz." Natuurlijk moeten wij deze opmerking met een korreltje zout verstaan. Het zou een cultuur-ondermijnenden invloed heb ben, als men bij het onderwijs de geschiede nis zou verwaarloozen. Maar dat bedoelde ook de heer van Steen niet. Hij wilde kern achtig zeggen, dat het bij de opvoeding, bij de karaktervorming in het onderwijs van zéér groot belang is, als den kinderen met overtuiging wordt voorgehouden het be zielende voorbeeld van groote, goede men- schen in den eigen tijd en in de pas achter ons liggende periode. Naast de reeds genoemde mgr. dr. Ariëns noemen wij b.v. prof. dr. Titus Brandsma, O.Carm. Beide waren mannen, die met haast on stuimige arbeidslust en brandende en vlam mende zielenijver hebben gewerkt en ge zwoegd; die werden erkend als christenen, door hun ware christelijke naastenliefde, onbaatzuchtig en opofferend; die een kin derlijke liefde toonden voor de Moederkerk ei- een kinderlijke onderworpenheid aan het Ke?kelijk Gezag. Van mgr. Ariëns is b.v. het woord: „Wie aan zijn Bisschop niet gehoorzaamt heeft perse ongelijk". Beide mannen gaven in hun arbeidzaam leven, waarvan de onvermoeide activiteit ons allen tot voorbeeld kan zijn, de voor naamste plaats aan het gebed. Zij beiden hebben óók een voorbeeld gegeven van een waar en schoon gebedsleven. En de uitspra ken over het gebed, die ons van ngr. Ariëns zijn nagelaten, zijn korreltjes van het zui verste goud, waarmede wij der kinderen en onze eigen opvoeding kostelijk zouden kun nen verrijken Wij geven slechts een paar voorbeelden, om aan te toonen, hoe door de-kennis en de bezieling van groote, goede menschen. in het bijzonder uit onzen eigen tijd, het onderwijs kan zijn een heerlijk instituut van opvoeding en karakter-vorming. Gelukkig hebben wij voor ons katholiek onderwijs vele mannen en vrouwen, aan wie die taak kan worden toevertrouwd. RAADADVISEUR BIJ HET MINISTERIE VAN O., K. EN W. De heer A. Oo6terlee tot 1 Jan- 1947 di recteur-generaal der afdeeeling „Vorming buiten schoolverband" van het ministerie van O, K. en W. is met ingang van dien da tum benoemd tot raadadviseur, belast met de leiding'van de axJdeeilng „Vorming bui ten schoolverband". CHURCHILL SLOEG MET ZIJN VUIST OP TAFEL Met luide stern en met de vuist op tafel" slaande heeft Churchill, de leider der op positie, in het Lagerhuis aan den minister van Koloniën, Creech Jones, gevraagd, hoe lang „die gemeene oorlog" in Palestina nog moet duren, voordat er'een beslissing ge nomen wordt. Buiten de persoonlijke offers kost Pa lestina ons 30 a 40 millioen pond ster'ing per jaar, aldus Churchill, terwijl 100.000 Lngelsche soldaten van huis zijn. De minister antwoordde, dat de regee ring zich ten volle van den ernstigen toe stand bewust is en dat alles zal worden gedaan om daaraan een einde te maken. Churchill was met dit antwoord niet tevreden en herhaalde zijn vraag onder de toejuichingen der conservatieven. „Is er niet een middel", aldus Churchill, „om de behandeling van de kwestie door de V. N. te bespoedigen'''- Chreech Jones antwoordde, dat de re geering geenszins stilzit en alles doet om de behandeling der aangelegenheid te bespoe digen, waarop van conservatieve zijde een spottend gelach weerklonk. Bevin gaat op reis Hedenmorgen vertrok de Britsche mi nister van Buitenlandsche Zaken, Bevin, per geregel den passagiersdienst naar Duin kerken om de alliantie met Frankrijk te on derteekenen. Gezien het groote aantal jour nalisten, dat hem vergezelt zag hij af van zijn plan. om de reis op een torpedojager te maken. Later op den dag zal Bevin naar Tour- nai gaan, vanwaar hij met een specialen trein naar Moskou zal reizen. Men acht het mogelijk, dat hij desze reis, die zes dagen ouren zal, voor enkele uren zal onderbre ken te Brussel, Berlijn, Warschau én Brest- Litowsk. De Amerikaaische minister van buiten landsche zaken, generaal Marshall zal Woensdag per vliegtuig naar Moskou ver trekken. De Engelschen willen uit Griekenland De Britsche regeering zal géén wijziging brengen in haar plannen met betrekking tot de terugtrekking van de Britsche strijd krachten uit Griekenland, aldus is gisteren van gezaghebbende zijde bekend gemaakt. De geruchten dat de Britsche troepen in Griekenland uouden blijven op aandrang van de Vereenigde Staten, die financieële steun zouden wjllen verleenen, zijn daar mee weersproken. Inmidels is de guerilla strijd in hevigheid sterk toegenomen. In Grieksche legerkrin- gen schrijft men dat toe aan een poging om de commissie van onderzoek der V.N. met den omvang der beweging te imponeeren. HET WAS IN HET ONZE LIEVE VROUWE GASTHUIS te Amsterdam, dat dr. W. E. de Mol 25 jaren geleden in de gelegenheid werd gesteld bloembollen aan roentgenbestraling bloot te stellen. De onderzoeker wilde nagaan, welke verande ringen het kern- en celdeelingsproces daarbij onderging. De eerste resultaten waren onbevredigend. Een juiste methodiek en techniek waren toen nog niet in voldoende mate bekend. Van 1928 af werden de proeven voortge zet in het Wilhelmina Gasthuis. In 1937 ving de bestraling, aan met behulp eener installatie, afgestaan door Philips, in het laboratorium voor physiologische chemie der gemeentelijke universiteit. Ruimschoots kon nu vastgesteld worden, welke aberra ties er ontstonden. Een reeks van mededee- lingen verscheen hierover. In 1929 bleek het den experimentator duidelijk, dat kleur en vorm van hyacinten en tulpen gewijzigd konden worden en wel zoo, dat die verandering bleef voortbestaan bij de vex-meerdering der, bollen. De wijzi ging was dus erfelijk. Dit hoogstbelangrijke feit gaf een geheel nieuwe richting aan het onderzoek. Jaar op jaar werden weei andere proeven opge steld. Met groote volharding zette men het kweeken der proefplanten voort, hetgeen mogelijk bleek, dank zij de hulp van een der grootste en bekendste bloembollenbe- drïjven in Lisse. Ook tijdens den ooi-log toen de proeven \anwege de bombardemen ten der geallieerden meermalen niet an ders dan met gevaar te controleeren vielen. En nu is het 25 jaar na het eerste begin. Het is o.a. gelukt meer dan 40 verschillen de tulpensoorten van kleur en (of) vorm te veranderen. Proefnemingen doen nieuwe proefne mingen geboren worden. Met het voort schrijden der experimenten rijzen telkens nieuwe vragen. Aangaande een dezer vra gen volgen hier eenige bijzonderheden. De vraag, uitermate van gewicht voor de prak tijk, luidt: „wanneer bij een vooraanstaan de handelstulp de kleur blijvend gewijzigd is door roentgenbestraling, hoe zal deze „roentgentulp" zich dan gedragen bij vroeg- bloei? Als een oase temidden van sneeuw- en ijsvlakten troffen we te Hillegom een broei- proevenbedrijf aan. Daa| is nu een keur van bolgewassen tot vroegen bloei ge bracht. Kundige vaklieden bekijken dag aan dag de nieuwigheden en stellen de waarde er van vast. Nieuwe variëteiten, door zaden verkregen of door knopmutee- ren („verloopen"), zooals het met r- kwee kersterm héét-, dat is het plotseling ont staan van een anderen kleur of gewijzigden vorm aan een doorgaans reeds lang in den handel verkeerend gewas. Thans, eind Februari, staan mannen der praktijk ook stil bij een derde categorie van veredelingsproducten. Hier in Hille gom is iets tentoongesteld van het langja rige roentgenbestralingsexperimant van dr. W. E. de Mol, bioloog te Amsterdam. Reeds eenige jaren zijn respectievelijk 19 en 10 jaar voortgeteelde roentgenmuta- ties op hun broeicapaciteit beproefd. Wat in de natuur zoo nu en dan onstaat (het plotseling door mutatie optreden van een kleur- of vormverandering), dat dwingt de experimentator door zijn roentgenbe straling doelbewust af. De apparatuur wordt in werking gesteld, de roentgenstra- len treffen den bloembol met d« jonge spruit, in de moleculen der stoffen, die uit eindelijk de bloemkleur, de loofbladtint of den vorm veroorzaken, worden atomen of atoomgroepen uitgeworpen of verschoven, met het nu bekende gevolg. De leek heeft er geen flauw begrip van, wat er een arbeid voorafgegaan is, aleer een tulpvariëteit de buitenlandsche fnarkt veroverd heeft. Stand van het gewas, kleur, vorm. houdbaarheid bij bloei, broeicapaci teit, stei'kte van den stengel, cultuureigen schappen. Dit alles is dan jaren lang be proefd. Nu komt het „roentgenlicht" een en ander nog wat opklaren, de kleur o.a. er wordt nog wat gepolijst of bijgewerkt. The finishing touch. Een soort „na-ver- edeling" of „superveredeling", volgende op den geweldigen selectie arbeid, die voor afgegaan is. Zoo zal het ten minsre in vele gevallen wezen. In andere is het verschil, opgetreden door de bestraling, veel frap panter. EEN COMPLEET ARSENAAL. In Tel Aviv hebben Britsche soldaten Zondag een werkplaats van geweldple gers ontdekt, aldus is officieel medege- dee.d. Een groote "voorraad van allerlei explosief materiaal, electrische ontstekings- apparaten, handgranaten en andere wape nen werd in beslag genomen. Veel critiek in het K.N.I.P. Het K. N. I. P. (voorloopig Indonesisch parlement),, dat te Malang bijeen is, heeft thans de algemeene beschouwingen over het regeeringsbeleid beëindigd. Over de basis-overeenkomst van Linggadjati is wei nig gezegd, omdat Linggadjati, geïnter preteerd volgens de rede van minister Jonkman, voor links zoowel als voor rechts onaanvaardbaar is. Overigens ontmoette men bij de weinige sprekers, die de samen werking met de Nederlanders ter sprake brachten, veelal geen bezwaren tegen het „naakte" Linggadjati. Er was vrij veel critiek op de regeering van de republiek zoodat men kan zeggen, dat in het algemeen in deze K. N. I. P.- vergadering de regeeringspolitiek werd afgewezen. De regeering 20u hedenmiddag antwoor den. EEN „CATASTROPHE" VOOR GRIEKSCHE GUERILLA-STRIJDERS. Generaal Zervas, de Grieksche minister van openbare orde, heeft verklaard, dat de Grieksche troepen een „ware catastro phe" hebben toegebracht aan de guerilla strijders in het gebied van den berg Ver- mion in Macedonië. Een groep van meer dan duizend guerillastrijders werd door het leger en luchtstrijdkrachten verslagen, aldus deelde de minister mede. Een groote hcevee'heid wapenen werd buitgemaakt. Voor het eerst lieten de guerillastrijders hun dooden en gewonden op het slagveld achter. ZIJ VERMOORDDEN EEN MILLIOEN MENSCHEN. Ludwig Fischer, de voormalige nationaal socialistische gouverneur van Warschau, die verantwoordelijk is voor de verwoes ting van het Ghetto, is door een Poolsche volksrechtbank ter dood veroordeeld. Zijn lot wordt gedeeld door den voormaligen Gestapo-chef, Josef Meissinger en den ex- politiechef Max Daume. Fischers helper Ludwig Leist kreeg acht jaar gevangenisstraf. Het viertal was beschuldigd van mede plichtigheid aan het vermoorden van „on geveer een millioen menschen" en van medeplichtigheid aan stelselmatige vernie tiging van de Poolsche cultuur. VERMISTE VLIEGTUIGEN. Een vliegtuig van de Eastern Airlines, dat van Bagdad naar Beiroet was ver trokken, wordt vermist. Er zijn zes passa- giers aan boord. Men vermoedt, dat het toestel in het gebied van Sabar Bihar door een zandstorm genoodzaakt werd een noodlanding te maken. Syrische militaire vliegtuigen nemen aan het onderzoek deel. Uit Halifax wordt gemeld, dat een Ame- rikaansch verkenningsvliegtuig van den metereologischen dienst vermist wordt. Men vermoedt, dat het toestel tijdens een zware storm in de buurt van de Bermu da's is verongelukt. x Het eere-doctoraat in de rechtswetenschappen is Maandag verleend 'aan den ambas sadeur der Ver. Staten, dr. Stanley K. Horn beek. De plechtigheid vond plaats in de Pieterskerk te Utrecht. Tijdens de receptie biedt minister-president, dr. L. J. M. Beel, Dr. Stanley Hornbeck zijn gelukwenschen aan. De inundaties bij Soerabaja De Nederlandsche militaire woordvoer- aex te Batavia heeft medegedeeld, dat de inundaties in het gebied van Soerabaja steeds zorgwekkender worden. Indien de republikeinen een bepaalde sluis op hun gebied zouden openzetten, zou alles zich nog tijdig ten goede kunnen keeren. Ingevolge een overeenkomst hebben de republikeinen gebied binnen de demarca tielijn van Semarang ontruimd. Hierbij werd de bevolking wan dit gebied onder owang weggevoerd, zoodat de groote oogst hier zal mislukken. Te Medan ontstond een zwaar vuurge vecht, waarbij de Nederlanders van artil lerie gebruik maakten, nadat zwaar gewa pende benden ^ederlandsch gebied waren binnengedrongen. De -aanvallers werden, met achterlating van eenige dooden, ver- oooonoooooooooooooooooooooooooooooooooo 5 OOOOOOOOOOOOOoOOOOOOOOOOOOOQOOOOOOOOOOO» BUITENLAND. De Fransche genie heeft de drie groot ste ondergrondsche fabrieken ter wereld, die zich in de Fransche bezettingszone van Weenen bevonden, opgeblazen. De letterzetters te Kopenhagen staken wegens looneischen. In de Deensche hoofd stad verschenen gisteren alleen het com munistische en het soc. democratische blad. Te Rome weiden bij een botsing tus- schen politie en burgers 20 personen ge wond. De burgers demonstreeren en eisch- ten regeeringssteun voor hen, die uit een ziekenhuis werden ontslagen. De vulcanisclie activiteit van de Etna heeft opgehouden. De reeds uitgestooten lava zal nog korten tijd voort blijven stroo men. De nieuwe minister van Wederopbouw en Volkshuisvesting, de heer L. Neher, is een nuchter man. We wisten dat reeds vóór den oorlog en uit een persgesprek, dat hij dezer dagen toestond, bleek, dtt opnieuw. Om té beginnen zei hij de uitnoodigxng tot dit ministerschap te hebben aanvaard, omdat het belang van Nederland voor hem zeer zwaar weegt. In het belang van het staatsbedrijf der PTT, dat qua structuur tot „Verkeer" behoort, gaat dit bedrijf me- ae naar het nieuwe ministerie, zoodat de hoofdlijnen in dezelfde hand blijven. Gevraagd naar zijn plannen antwoordde de heer Neher, dat het zeer lichtvaardig zou zijn reeds thans een gedetailleerd oor deel uit te spreken. Wel legde de minister er den nadruk op, dat hij groot respect heeft voor hetgeen "dr. Ringers heeft ge creëerd. Er is na den oorlog belangrijk en groot werk verricht. Ik weet, aldus de mi- Waar zijn de troepen- schepen Rota Baroe passseerde 1/3 Perim middernacht. Kota Inten passeerde 2/3 Malta 1 uur voorm. De tinbaggermolen „Dendang" bij het ver laten van de sluis te IJmuiden, getrokken door de sleepbooten „Witte Zee" en „Tyne". nister, dat er critiek bestaat en ben mij er ook van bewust^ dat wij te worstelen heb ben met eenige elementen, wleke niet al tijd voldoende onderkend worden. Aan den eenen kant bestaat de geweldige be hoefte aan woon- en werkruimte. Daar naast hebben wij echter het feit, dat Neder land werkelijk straatarm is, en dat als ge volg daarvan de materiaalvoorziening ver beneden de behoeften moet blijven. Er is voorts een limiet aan het aantal ge schoolde arbeidskrachten en deze situatie zal zich, hoewel geleidelijk in afnemende mate, nog jarenlang voornoen. Wanneer ik mij voldoende georiënteerd «al hebben, zal ik telkens wanneer dit mogelijk is open hartig mededeeling doen van den exacten stand van zaken, en van de mogelijkheden. Het volk heeft recht op de waarheid, zelfs wanneer die somber is. In hoeverre het mo gelijk zal zijn om van een strak gecentra-» liseerd gelxeel tot decentalisatie over te gaan kan ik nu nog niet zeggen, aldus de heer Neher, maar het is voldoende bekend, dat ik de centraliseerende gedachte niet als de eenig juiste beschouw. Ik heb daarvoor teveel respect voor de autonomie der ge meenten en provinciën. Wat het PTT-be- drijf betreft, hoop ik de bedrijfs- en per- soneelsleiding te kunnen voortzetten. De opvoering der arbeidsproductiviteit acht de minister een der essentialia om tot werkelijken wederopbouw te komen. Wat bij den wederopbouw domineert is moei lijk te zeggen. Natuurlijk heeft de voorzie ning in woonruimte zijn intense aandacht, al zal met uitsluitend woningbouw niet kunnen worden volstaan. Cijfers wilde de minister niet noemen. Hij zal nimmer din gen beloven, waarvan hij niet weet, of zij verwerkelijkt kunnen worden. DE HEER NEHER BEëEDIGD. H. M. de Koningin heeft gistermiddag den heer L. Neher beëeidigd als minister van Wederopbouw en Volkshuisvesting. Aan staanden Donderdagmiddag zal aan minis ter Neher de portefeuille van het departe ment worden overgedragen. DIRECTEUR-GENERAAL P.T.T. Zoolang geen nieuwe directeur-generaal der PT.T. is benoemd, zal deze functie worden waargenomen door den heer T. V Houwelingen, hoofddirecteur P.T.T. dreven. Twee Nederlandsche militairen werden hierbij gewond. De politieke adviseur van de Ned.-ïndi- sche regeering op Sumatra, dr. J. J. van de Velde, heeft aan Aneta verklaard, dat thans alle demarcatielijhen op Sumatra door de plaatselijke commandanten van de T.R.I, op last van het opperbevel op Java zijn aanvaard. Hij wees er echter op, dat de toon van re republikeinsche pers op Sumatra fel anti-Nederlandsch blijft ter wijl de schendingen van het bestand in het bijzonder bij Padang en Medan voort gaan. Ondanks dc overeenkomst betreffen de de evacuatie van geïnterneerden, is op twee desbetreffende verzoeken nog geen antwoord ontvangen. Handjes thuis! „Je moet je handen thuis hou den", zei mijn vader altijd, als ik met een blauw oog thuis kwam. En op mijn beurt heb ik dat parool weer doorgegeven, als mijn Zoon jych periodiek in dezelfde situhtic be vond als ik in mijn jeugd. Boven dien is het „handjes thuis houden" ook in meer economische affaires steeds een axioma van onbeperkt gezag voor mij geweest. En nu lees ik daar, dat de Amerikaansche vrouwen hun handen niet meer thuis kunnen houden. Ze sturen ze naar Parijs! Iedere week brengt een vliegtuig 1800 gipsen handen uit New York naar Parijs. Het zijn de handen van bekende en onbekende Amerikaan sche vrouwen, van filmsterren en echtgenooten van hooggeplaatste personen. Zij gaan naar Parijs om zich daar handschoenen te laten aanmeten en zijn vergezeld van een lapje stof van mantel of japon, waarbij de handschoenen gedragen moeten worden. - In den Faubourg Saint-Honoré te Parijs is een zaak gevestigd, wel ke geheel gespecialiseerd is op het maken van handschoenen naar gip sen modellen. 43 Handschoenen werksters en vijf coupeurs hebben hier „de handen mee vol". Per maand maken zij '3600 paar. Ik kijk naar mijn wanten, die in de afgeloöpen maanden zulke goe de diensten hebben bewezen. Zij hebben ieder twee duimen, zoodat je je nooit kunt vergissen met de linker- of de rechterhand. Passen doen ze altijd en de kleur is zoo onbestemd geworden, dat ze har monieeren met ieder pak en met iedere jas, die ik draag. Mijn win- tervingers hoeven niet naar Parijs. Maar ik zal eens een gips-afdruk van mijn eksteroog maken. Misschien hebben zc daar pas sende schoenen bij. En bovendien een pak, dat bij die schoenen past. En bovendien een overjas, dat bij het pak past. Mitsgaders een hoed, dat bij de ovei'jas past. En mis schien ook wel een klein auto'tjc, dat bij het pak en de jas en de hoed en de schoenen past. Boven dien een bontmanteltje voor mijn vrouw, dat past in het auto'tjc en een hoedje, dat bij het bontmantel tje past'. Als meneer Lieftinck mij nu eens een passend bundeltje deviezen gaf Maar meneer Lieftinck zegt: Handjes thuis! £m koAAe.Uje... Het beste. „Wanneer iemand u namens God zou zeggen: vraag wat gij wilt en gij zult het hebben, dan zoudt ge moeilijk iets beters kunnen vragen dan de genade om goed te bidden". Mgr. dr. Alphons Ariens. WEERSVERWACHTING I NIEUWE AANVAL OP DE VORST. o Verder toenemende bewolking met g tijdelijk sneeuw of regen. Afnemende vorst en later p'aatselijk lichte dooi. o g Aanvankelijk aanwakkerende wind, o later veranderlijke wind. OOUUOUOOUUUUUUUUUUUUUUUL,OUUUUIXJUUUOOOÜO

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1947 | | pagina 1