S)e CdcbehcSoivïant ESKIMO-TAAL! Sjahrir's conclusie luidt: „CHAOS OF SAMENWERKING" Engeland neemt vér reikende beslissing Consumentencrediet treedt in werking Onze brandstoffenvoorziening VRIJDAG 7 FEBR. 1947 Bureaux: Papengracht 32 Leiden Giro 103003 Telefoon: Admin., Adv. 20826. Redactie: 20015. Dir., drukkerij en Abonnem. 20935. Abonnementsprijs 0.26 per week, /1.10 p mnd. ƒ3.25 p. kwartaal Franco p. post ƒ4.00. waarin opgenomen „DE BURCHT" KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 37e JAARGANG No. 11007 Hoofdredacteur: TH. WIL MER. Directeur: C. M. v. HAMERS VELD Uitgave van N.V. ,,De Leidsche Courant" en Stichting „De Burcht". Advertenties 15 cent per m.m. Bij contract belangrijke korting. Bij benoemingen J^jJOETEN de verdienstelijke werkers uit de illegaliteit worden beloond? Dit is een vraag, die de laatste dagen in onze omgeving nog al is besproken. Daar zijn er, die deze vraag ontkennend beantwoorden. De illegale werkers, zeker de besten onder hen, hebben hun werk niet gedaan om een belooning. En, als men hen nu toch zou gaan beloonen, zouden hun verdiensten teniet gedaan worden. Zoo re den eeren er ve'en. Maar die redeneering klopt niet. Zeker, de illegale werkers hebben niet voor het Nederlandsche volk gewerkt om beloond te worden. Maar dat wil niet zeggen, dat men hen daarom niet beloonen moet! En, omdat zij zichzelf niet hebben gegeven om een belooning te krijgen blijft de belange loosheid hunner verdiensten óók intact, als zij feitelijk er voor beloond worden! Als men ons vraagt: of de verdienstelij ke werkers uit de illegaliteit moeten wor den beloond, dan antwoorden wij: Ja. Zonder eenige restrictie tenzij met de restricties, die het gezond verstand aan wijst. Een arbeider op een fabriek moet voor zijn arbeid worden betaald. Dat staat vast. Maar het gezond verstand zegt toch b.v., dat dit niet mag gebeuren ten koste van den mede-arbeider. Een illegaal werker moet zeker worden beloond met een goede post in het maat schappelijk leven. Maar niet, als voor die post een ander als 't ware is aangewezen krachtens bekwaamheid en geschiktheid of om een op bflijkheids-overwegingen ge gronde rechtmatige aanspraak. Indien het anders zou gaan, zou dat geschieden ten nadeele van de gemeenschap. Natuurlijk kan in een bepaald geval ver schel van meening beslaan over de toepas sing van wat wij hier hebben geschreven. Maar de hier gegeven richtlijnen houde men bij benoemingen voor oogen als leid draad. Dan kan men voldoen zoowel aan de eischen van het algemeen belang als aap de aanspraken van personen die zich voor het Nederlandsche volk inderdaad,, verdienstelijk hebben gemaakt. Amerika tegenover Rusland. Atoom-energie het twistpunt De speciale commissie van den Veilig heidsraad, die tot taak heeft de standpun ten van de V.S. en de Sovjet-Unie inzake de ontwapening nader tot elkaar te bren gen, heeft overeenuteipiping bereikt ten aapzien van de inleiding en het eerste ar tikel van de ontwerp-resolutie. Men heeft echter nog niet gesproken over de punten, waaromtrent men van meening verschilt! Naar van bevoegde zijde wordt vernomen, heeft geen der partijen haar standpunt ge wijzigd en men verwacht, dat het nog veel tijd zal vergen om tot een accoord te ko men. Het vooi-naamste twistpunt is hét Amerikaansche voorstel, dat de ontwape ningscommissie zich niet' mag bemoeien met het werk der commissie voor de atoomenergie. De Russen betoogen, dat de ontwapeningscommissie vrijheid moet wor den verleend bij de bepaling van haar werkschema, dat de goedkeuring van den Veiligheidsraad behoeft. Volgens welingelichte kringen zou het meeningsverschil ontstaan zijn, doordat van Sovjet-Russische zijde het verlangen kenbaar gemaakt werd om de ontwape ningscommissie tevens te belasten met de controle over de atoomenergie. Het Ame rikaansche standpunt is, dat deze controle door een speciale commissie moet geschie den en voorrang moet hebben boven die over de algemeene ontwapening. Men verwacht, dat Gromyko en senator "Warren Austin (V.S.), vandaag (Vrijdag) onder vier oogen zullen trachten een basis voor een overeenkomst te vinden. De commissie zal eveneens vandaag te 21.00 uur bijeenkomen. ^EDERLANDERS EN INDONESIëRS n gevolg van de militaire handelingen schroeide aarde" de chaos voor de deur", Sjahrir zeide voorts, dat de overeenkomst was en ig feite slechts een overeenkomst van de souvereiniteit der Nederlandsche aanvulling, doch hij meende, dat de Kroon nale betrekkingen met de Indonesische re Vertrouwen, de grondslag voor de toekomst Er zal chaos komen, wanneer de Neder landers en Indonesiërs het niet eens wor den .en. zoo voegde hij hieraan toe, de Indonesiërs hebben de Nederlanders noo dig; om de levensstandaard zelfs op het huidige lage peil, te kunnen handhaven. „Dit weten wij, omdat wij nu een jaar bezig zijn zelf de zaken te behartigen en onze productie tien tot twintig procent be draagt van die der Nederlanders voor den oorlog". Antwoord aan Mr. Zaaijer Naar het A.N.P. verneemt, heeft de Minister van Justitie aan mr. J. Zaaijer, procureur-fiscaal bij het Bijzonder Ge rechtshof te 's-Gravenhage, medege deeld, dat verschillende uitlatingen van hem ter gelegenheid van een door hem on 4 Februari 1947 uitgesnroken requi sitoir onjuist en schadelijk voor het al gemeen belang zijn. Op bovenstaand bericht wordt van de zijde van het Ministerie van Justitie de vol gende toelichting verstrekt: De verklaring van mr. J. Zaaijer, dat het openbare gezag tei' uitvoering van een op zettelijk gevolgd plan de doodstraf niet uit voert, is onwaar. De genoemde procureur-fiscaal heeft het verleenen van gratie een affront genoemd voor 's rechters onafhankelijkheid en een ondermijning van het gezag van zijn uit spraken. Hij heeft daardoor niet alleen den aard van het recht van gratie, maar ook de bedoeling, die de regeering bij de uit oefening daarvan heeft, miskend. Deze uit oefening houdt geen critiek in op het rech terlijk vonnis, tast de onafhankelijkheid van den rechter niet aan, en heeft volstrekt niet de strekking den rechter te affrontee ren. Rechtelijke vonnissen behouden hun ge zag en hun zedelijke waarde ook dan, wan neer de regeering om reden van staatsbe lang meent, dat slechts een deel der uitge sproken doodstraffen moet geëxecuteerd worden. De procureur-fiscaal heeft, als on gevraagde uitlegger van de daden der re geering tegen hare bedoeling in aan deze daden een voor de rechterlijke macht be- leedigend karakter toegekend, hoewel hij moest weten, dat de regeering op het aan zien van de rechterlijke macht den hoogsten prijs stelt. Zeer ernstig is de verklaring van den genoemden procureur-fiscaal, dat in cle afgeloopen anderhalf jaar de zekerheid is gekregen, dat aan hen, die dat verdienen, in Nederland geen recht wordt gedaan. Blijkens den samenhang, waarin deze verklaring werd uitgesproken, vindt zij haar oorzaak in het feit, dat naar de meening van den procureur-fiscaal te weinig doodvonnissen worden geëxecu teerd. Hoe dit zij, de Minister van Justitie is deswege verantwoordelijk jegens de Staten-Generaal, doch niet jegens het Openbaar Ministerie. Het Openbaar Mi nisterie heeft in de uitoefening van zijn functie te bedenken, dat een aantijging aan het adres der regeering, als zou in Nederland geen recht worden gedaan, ge zagsondermijnend werk en vooral in het licht van bepaalde betreurenswaard i«?e gebeurtenissen van den laatsten tijd, waarbij men het recht in eigen handen heeft genomen, een aanmoediging kan in houden tot het plegen van strafbare fei ten. In verband met het bovenstaande stelt de Minister van Justitie zich voor nood zakelijk geworden verdere stappen te ondernemen. moeten het eens worden, anders staat als en de daarop volgende reactie der „ver- verklaarde Sjahrir Jegenover United Press, van Linggadjati van 12 October „zeer vaag om elkaar te kunnén vinden". De kwestie Kroon behoeft, naar Sjahrir verklaarde, souverein diende te zijn in de internatio- geering. Sjahrir was er van overtuigd, dat hij gezag kon uitoefenen over zijn militaire leiders, doch slechts alleen wanneer de Ne derlanders in staat waren een basis van vertrouwen te scheppen- „Op dit oogenblik". aldus de premier, „doen de Nederlanders alles wat in hun vermogen ligt om elk glimpje van vertrou wen te vernietigen, zooals op 24 Januari te Soerabaja." Sjahrir liet er op volgen, dat de Neder landers de Indonesiërs beschuldigen van ongeveer 247 schendingen van de be standsovereenkomst, gebaseerd op over schrijdingen van de demarcatielijnen. De Nederlanders vergeten zelf echter de vast gestelde demarca'ielijnen. Wanneer de Néderlanders een werke lijke oorlog tegen de Indonesiërs zouden beginnen, zouden deze laatsten het gehee- le land platbranden. Op een desbetreffende vraag antwoordde Sjahrir, dat de regeering op gebieden als de belastingen, scholen en sociale zaken in groote trekken de Nederlandsche „voet stappen" zal volgen. De nationalisatie, zoo zeide Sjharir, is slechts van belang voor openbare bedrijven en de Indonesische re geering beseft, dat het land niet over het noodige kapitaal ep de ervaren deskundi gen beschikt om *le plantages en indus trieën te kunnen nationaliseeren. Sjahrir verklaarde verder, dat de Ne derlanders er in de toekomst aan moeten wennen orders in ontvangst te nemen van Indonesiërs in officieele functies. Ander zijds zullen de Indonesiërs evenzeer de bevelen moeten opvolgen van Nederlan ders op officieele posten. STAAKT HET VUREN! Maar nu echt? De mogelijkheid, dat het algemeene be vel „Staakt het vuren" heden van republi- keinsche zijde zou worden afgekondigd, wordt in republikeinscne kringen te Ba tavia groot geacht, zoo meldde Aneta van morgen. De republikeinsche minister van Defensie, mr. Amir Sjarifoedin, is Woens dagmiddag naar Djokja vertrokken, zoo dat het republikeinsche kabinet thans al daar voltallig is. Dinsdag fatale datum voor Palestina Hooggeplaatste personen te Jeruzalem hebben medegedeeld, dat men verwacht, dat de Engelsche regeering Dinsdag a.s. Een Engelsche familie te Jeruzalem, bezig met het pakken der koffers. een vèrreikende beslissing zal aankondi gen, n.l. om in Palestina een „Eretz Israël (land van Israël) te vestigen voor de Jo den, en de rest van het land aan te wijzen voor de Arabieren. De verdeeling zal dus- volgens deze bronnen opgelegd worden. Tevens wordt medegedeeld, dat de ter dood veroordeelde Joodsche verzetsman Dov Gruner Dinsdag a.s. zal worden te rechtgesteld. Dan loopt ook de termijn af van het ultimatum, dat de Palestijnsche regeering aan de Joodsche organisaties heeft gesteld in zake medewerking aan de bestrijding der terreur. Men neemt te Jeruzalem aan, dat deze Dinsdag door de Britsche regeering geko zen is als datum, waarop een „slag" zal worden toegebracht aan de terroristen in het algemeen in den vorm van een staat van beleg. Tegen te verwachten represail les wegens het ophangen van Gruner zul len onmiddellijk maatregelen getroffen worden. De Joodsche leiders hebben reeds prac- tisch te kennen gegeven, dat zij aan de be strijding van het terrorisme niet deel kun nen deelnemen. Inmiddels hebben ongeveer 1.500 Joden te Jeruzalem aanzegging gekregen binnen 48 uur hun woningen, die in de afgeba kende Britsche veiligheidszones liggen, te verlaten, aldus werd te Jeruzalem uit Joodsche bron vernomen. De Joden, die plaats moeten maken voor politie, troepen en Britsche ambtenaren, hebben klaarblijkelijk geen ander onc'er- dak toegewezen gekregen, aldus genoem de bron. Spanning bij de radiopost van de saluutbatterij te Baarn. Waardebonnen 02 tot 06 geldig vanaf 17 Febr. Met ingang van 17 Februari a.s. zijn de eerste waardebonnen van het voorschot boekje voor het consumentencrediet, nl. de nummers 02, 03, 04, 05 en 06 geldig ver klaard. Zooals bekend, beginnen de inhou dingen op het loon van de credietnemers over de week, eindigende op 8 Februari. Circa een kwart millioen Nederlandsche gezinnen wordt door het consumentencre diet geholpen, om het in de oorlogsjaren ontstane tekort aan textiel, schoeisel, keu kengerei, fietsbanden e. d. in te halen. Een kwart miPioen gezinnen, omvattende ruim één millioen personen, d. i. ruim 10 der geheele bevolking, zal van deze maatre gel profiteeren. Zoo mogelijk wachte men met het be steden van zijn waardebonnen tot men degelijke goederen tegen redelijken prijs kan bemachtigen. Men kan dit veilig doen, daar de waardebonnen in elk geval tot 1 Januari 1949 hun geldigheid behouden. In dien men werkelijk niet langer kan wach ten, schaffe men zich uits'uitend de meest dringende goederen aan in zoo klein mo gelijke hoeveelheden. Indien door vorst of overeenkomstige Min. Huysmans antwoordt de Tweede Kamer De heer Haken (C.P.N.) heeft gisteren den minister geïnterpelleerd over de brand stoffenvoorziening. Minister Huysmans deelde o.m. het vol gende mede: De productie van de mijnen is 10 millioen ton, terwijl er bij de huidige distributie 12 millioen ton noodig is. Men rekent op 3 millioen ton invoer. Voor den oorlog was het gemiddelde verbruik 16 mud per jaar per gezin, nu krijgt men 12 mud, het ge middelde gebruik van een arbeidersgezin. Bevorderd is, dat de brandstof met voor rang aan ziekenhuizen, scholen, zieken en ouden van dagen wordt geleverd. De afle vering geschiedt verder mondjesmaat. Grooten lof heeft de minister voor de pres taties van de mijnwerkers en spoorwegen. Voor de arbeiders in de mijnen zijn 1 mil lioen eieren en 350!000 kg. spek beschik baar gesteld. Allen die Zondag j.l. gewerkt hebben krijgen 1 kg. spek en 5 eieren, ter wijl het restant billijk wordt verdeeld. Tevens gewaagde de minister met groote waardeering van de prestaties van het ver keerswezen. Alle geproduceerde kolen zijn tot nu toe van de mijnen afgevoerd. En hierbij moet men overwegen, dat de spoor wegen vroeger 13000 kolen wagons hadden en nu de helft! Minister Huysmans deelde nog mee, dat het steken van turf thans niet mogelijk is. Inderdaad zal met 1 Maart de turf vrij van distributie komen. Ook heeft de Tweede Kamer gisteren o.m. vastgelegd een aantal maatregelen in de jaren der bezetting genomen op onder wijsgebied, al of niet onder dwang van de bezettingsautoriteiten, al of niet daartoe genoodzaakt door de omstandigheden. Na de bezetting moesten deze maatregelen wel worden gehandhaafd om chaos te voorko men en via wetgevende maatregelen moes ten deze maatregelen bindende kracht te verkrijgen. Wordt daar gevoetbald in plaats van gewerkt? De heer Peters (K.V.P.) heeft den mi nister van Openbare Werken gevraagd, of het waar is, dat de ambtenaren der weder- opbouwstreek-bureaux een voetbalcompe titie organiseerden, die zij in werktijd, met gebruikmaking van dienstauto's uitvoeren tot groote ergernis van de getroffen streek- bevolking, terwijl het zelfs gebeurd is, dat zij een heelen dag verzuimden om den wed strijd tusschen de Limburgsche- en Zeeuw- sche streekbureaux te spelen. Wij zien met belangstelling uit naar het antwoord. Als dat waar is! EERSTE KAMER. De Eerste Kamer is gisteren begonnen met de begrooting van binnenlandsche za ken. Vandaag komt de minister aan het woord en wij zullen zijn antwoord op de verschillende gemaakte opmerkingen ge ven. Vermelden wij nog, dat de hoofdpun ten uit de discussie waren de positie van de gemeenten en van de besturen der pro vincies o.a. door prof dr Barg, KVP, be sproken en de gedragingen van de Ne derlandsche Unie en de benoeming van prof. De Quay tot Commissaris der Konin gin in Noord-Brabant. Hierover voerden verscheidene leden het woord, o.a. de com munistische heer Brandenburg. Namens de K.V.P. heeft ir. Wijffels daarop geant woord. Naar zijn meening komt alle hulde toe aan het driemanschap. En naar oordeel van ir. Wijffels is de heer Brandenburg al lerminst geroepen om zijn critiek thans te uiten, omdat zijn partij eerst.haar houding bepaalde, toen Duitschland aan de Sovjet- Unie de ooi'log had verklaard. VLIEGRAMP IN VIRGINIA. Uit Norfolk (Virginia) meldt A.P., dat een Dakota met tien personen aan boord sinds Dinsdag vermist wordt. Volgens de laatste berichten had het vliegtuig te kam pen met storm. Een later bericht meldde, dat het wrak van de Dakota door de kust wacht tien mijl ten Z. van Richmond (Vir ginia) gesignaleerd is. Jarenlang hebben wij ons druk gemaakt over onze spelling en met rood verhit te koppen tegen elkaar ge schreeuwd: 't is zó, niet zóó. Wij hebben ongeveer 20 ver schillende schrijfwijzen van onze taal uitgedacht en als wij ons niet vergissen, zijn er een tiental achtereenvol gens van hoogerhand voor geschreven en weer inge trokken. Wij worstelen nog met de allerjongste vereen voudigde spelling, welke de jongste helft van het Neder landsche volk op school leert en de oudste helft negeert. Nu meenden wij, dót dit typisch Nederlandsch was, maar wij lezen, dat de Eski mo's met dezelfde perikelen te maken hebben. Over 't algemeen zijn Eskimo's een goedmoedig volkje, dat zich meer bekommert om zee honden en levertraan dan om dubbele ee's en aas of buigings-n's, maar de Sov jets, waaronder de Eskimos van Rusland en Siberië res sorteeren, zijn van meening, jaar een nieuwe spelling. dat de Eskimo-taal een voor werp van voortdurende en teedere zoi-g der regeering behoort uit te maken, ook al zijn er geen tien Eskimo's, die ooit een pen gezien heb ben. Daarom heeft het mi nisterie van onderwijs van de Russische federatie een aantal wijzigingen in de spelling der Eskimo-taal ver ordend teneinde de schrijf wijze meer in overeenstem ming te brengen met de uit spraak. Vijftien jaar geleden is de Eskimo-schrijftaal pas vast gelegd door Russische stu denten. De Eskimo's zijn blijkbaar op weg om een modern cul tuurvolk te worden: elke 15 weersomstandigheden de arbeid langeren tijd werdt onderbroken, behoeft het con sumentencrediet niet te worden afgelost. De werknemer dient zich, indien dit verlet in een week tenminste 4 dagen heeft ge duurd, met een „vorstverlet-bewijs" te wenden tot den di.strictsraad voor het con sumentencrediet. Aldaar ontvangt de be langhebbende een „uitstelzegel". dat hij aan zijn werkgever ter hand stolt, zoodra de arbeid wordt hervat. Uitbreiding goederenlijst. De lijst van goederen, welke met behulp van het consumentencrediet mogen wor den gekocht (afgedrukt op den omslag van het waardebonnenboekje) is nog uitge breid met de volgende artikelen: onbe drukte katoenen an flanellen stoffen aan liet stuk," potkachels en kolenfornuizen, eenvoudige ledikanten (ook opklapbed- acn). De aandacht wordt er op gevestigd dat het niet geoorloofd is anders dan de op deze lijst genoemde goederen via het con sumentencrediet te koopen. Radiotoestel len, stofzuigers, waschmachines, en andere huishoudelijke apparaten, doch ook kinder wagens, ameublementen e. d. vallen niet onder het consumentencrediet. Voor het aanschaffen van distributiegoe deren heeft men. naast de waardebonnen, cok de desbetreffende distributiebonnen, -punten of -toewijzingen noodig. Voorts dient men bij den aankoop steeds zijn dis tributiestamkaart aan den leverancier te toonen Losse waardebonnen zijn ongeldig. Men knippe dus niet ze'f deze bonnen van bet vel af, doch late dit den winkelier doen. Elke waardebon vertegenwoordigt een bedrag van 5.door den winkelier mag hieroo geen wLcse!geId worden terug gegeven. Gaat het bedrag van den aan koop 5.of een veelvoud daarvan te boven, dan betale men het verschil in con tanten bij. Bij moeilijkheden of voor inlichtingen wende men zich steeds tot den plaatse!ij ken districtsraad voor het consumenten crediet. VRIJ VERVOER VAN KLEI AARD APPELEN. Met het oog op de door de vorst veroor zaakte moeilijkheden in de aardaopelvoor- ziening is tijdelijk dispenastie verleend van het vervoerverbod van klei-aardaDpelen. Deze maatregel is genomen, ten einde elke administratieve belemmering voor de onder d'e huidige omstandigheden zoo moeilijke aanvoer van consumptie-aardappelen naar de bevolkingscentra weg te nemen. VISCII ALS DANK. De Vereeniging van Haringhandelaren en de Bond van Vischrookers Katwijk/ Noordwijk, hebben besloten als dankbetui ging voor de „kolenslag", die de mijn werkers j.l. Zondag hebben geleverd, een partij van ruim 30.000 bokkingen te sturen. Binnen enkele dagen zullen de haringen, die van de beste kwaliteit zijn an momen teel worden gerookt, naar Limburg worden gezonden. GRATIE VERLEEND. De Koningin heeft gratie verleend aan P. D. Daalhuizen en B. H. Trap, beiden tot de doodstraf veroordeeld bij sententie van het bijzonder gerechtshof te Arnhem en aan W. van Groningen, tot de doodstraf veroordeeld bij sententie van het bijzonder gerechtshof te 's-Gravenhage. Ten aanzien van deze veroordeelden is de doodstraf vervangen door een levens lange gevangenisstraf. WEER EEN DOODVONNIS VOLTROKKEN EN EEN ANDER OPGESCHORT. Het doodvonnis tegen G. Rollema, wiens gratieverzoek door de Koningin werd afge wezen, is heden voltrokken. De tenuitvoerlegging vande doodstraf ten aanzien van P. J. Gerrits wiens gratie verzoek eveneens werd afgewezen, is opge schort op grond van het feit, dat de bij zondere raad van cassatie aan den minis ter van justitie heeft medegedeeld, dat in verband met een door den veroordeelde in gediend verzoekschrift om herziening van de sententie, opschorting der executie ge- wënscht was. WEERSVERWACHTING g TOENEMENDE WIND. g Matige tot krachtige, later tijdelijk g g stormachtige Oostelijke wind. Lang- o o zaam toenemende bewolking voorna- o g melijk in het Zuiden van het land, doch o nog geen sneeuw van beteekenis. o o Meest strenge vorst, ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1947 | | pagina 1