föeCcklóelveSoii/Yci/nt
Dakota met 22 inzittenden neergestort
Hevige explosie na steile start
MACHINE WAS NIET OVERBELAST
Week-end bracht vliegrampen-serie
B
LEVENS DIE WERDEN AFGESNEDEN
Nadere toelichting der grenscorrecties
MAANDAG 27 JAN. 1947
Bureaux: Papengracht 32 Leiden
Giro 103003
Telefoon: Admin., Adv. en
Abonn. 20826.
Redactie: 20015.
Dir. en drukkerij 20935.
Abonnementsprijs f 0.26 per
week, 1.10 p mnd. f 3.25 p.
kwartaal Franco p. post 4.00.
waarin opgenomen „DE BURCHT"
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
37c JAARGANG No. 10997
Hoofdredacteur: TH. W1LMER.
Directeur:
C. M. v HAMERSVELD
Uitgave van N.V. „De Leidsche
Courant" en Stichting „De
Burcht".
Advertenties 15 cent per m.m.
Bij contract belangrijke korting.
EEN NIEUWE K.L.M.-RAMP BIJ KOPENHAGEN
Zondagmiddag omstreeks half vier is de K.L.M.-Dakota PHTCR onmiddellijk na den start op het
vliegveld Kastrup bij Kopenhagen neergestort en in brand gevlogen. Alle zestien passagiers, onder wie
zich bevonden prins Gustaaf Adoll van Zweden en de bekende Amerikaansche zangeres Grace Moore,
kwamen om het leven, evenals de uit zes koppen bestaande bemanning. Het toestel stond onde,.
commando van den bekenden piloot G. J. Geyssendorffer, een van de oudste K.L.M.-vliegtuigbestnurderg
met de meeste dienstjaren.
J JET VLIEGTUIG een lijntoestel van den dienst AmsterdamStockholm, had de
reis van Amsterdam naar Kopenhagen normaal volbracht. Nadat drie passagiers,
n l. twee Nederlanders en een Deen, waren uitgestapt, bleven vier passagiers, waar
onder prins Gustaaf Adolf, die met zijn secretaris Stendock, van zijn bezoek aan Ne
derland terugkeerde, in 't vliegtuig zitten. Twaalf nieuwe passagiers, o.a. de zange
res Grace Moore, stapten in, met bestemming Stockholm. Vervolgens startte het
toestel normaal en onder goede weersomstandigheden. Onmiddellijk na den start
steeg het vliegtuig zeer ongebruikelijk steil omhoog, waardoor het ontbestuurb3ar werd
en op het vliegterrein totaal vernield werd.Een onderzoek door de Deenschc lucht
vaart-autoriteiten, bijgestaan door Nederlandsche deskundigen van den Rijkslucht
vaartdienst, zal worden ingesteld.
Inzittenden zaten nog op
hun plaatsen
De Dakota „PH-TCR", welke te Kopenhagen is verorfgelukt, waarbij 22 inzittenden
om het le ven kwamen.
Honderden Kopenhagers vertoefden op
dezen milden Zondagmiddag op het vlieg
veld Kastrup om daar als gewoonlijk, het
drukke komen en gaan van de vele vlieg
tuigen gade te slaan, aldus meldt „Trouw".
Vooral richtte zich de belangstelling op
het Nederlandsche K.L.M.-toestel, dat op
het punt stond naar Stockholm te vertrek
ken en waarin zich de Prins van het Scan
dinavische buurland, Gustaaf Adolf, be
vond. Nagewuifd door de talrijke toeschou
wers steeg de Dakota majestueus het lucht
ruim in.
Een kreet van ontsteltenis klonk echter
uit de menigte, toen vijf seconden na den
start het vliegtuig plotseling op ongeveer
100 meter hoogte een slag omsloeg en om-
laagstortte. Een hevige explosie weerklonk
en vrijwel onmiddellijk stond het vliegtuig
in lichterlaaie. Van alle zijden snelden le
den van het vliegveld-personeel, brand
weerlieden, ambulances en omstanders naar
het fel brandende vliegtuig, doch de enor
me hitte maakte iedere hulp onmogelijk.
Met alle kracht werd met het blusschings-
werk begonnen en toen de vlammen einde-
lijk gedoofd waren, vond men slechts de
verkoolde res'.en van alle twee en twintig
inzittenden, die allen op slag doM moeten
zijn geweest, want zij zaten n< g op hun
plaatsen.
HOFROUW VOOR DEN PRINS.
De echtgenoote van PrinsxGustaaf Adolf,
Prinses Sibylle, wend door Kroonprinses
Luise van het smartelijk verlies op de
hoogte gesteld. Het Hof rouwt, heel Zwe
den rouwt. Alle theaters in Stockholm zijn
gesloten. De radio zond een herdenkings
programma uit. De Deensche radio-stations
lieten de lichte programma's uitvallen en
brachten treurmuziek ten gehoore.
Maandagochtend zou het stoffelijk over
schot van den prins, begeleid door officie
ren van de Koninklijke Lijfgarde, worden
overgebracht naar de Zweedsche kerk in
Kopenhagen. Het overschot zal één dezen
dagen met het Zweedsche oorlogsschip
,.Oskas II" naar Zv/eden worden vervoerd.
Reuter meldt, dat de dood van Prins
Gus'aaf Adolf een bijzonder harde slag is
voor Koning Gustaaf. Zijn schuwheid ten
spijt was hij geliefd bij het Zweedsche
volk, waarvan sommigen hem beschouwden
als den volgenden koning van Zweden.
De vader van Prins Gustaaf, de Kroonprins
is ziekelijk en zoo nu en dan hebben ge
ruchten de ronde gedaan, dat hij afstand
zou doen ten gunste van zijn zoon voor het
geval, dat de Koning zoü. komen te overlij
den.
WAT SCHEELT ER AAN DE DAKTAO'S.
De, „Daily Express" schrijft: „Alweer een
week-end, dat het vliegend publiek ge
schokt heeft. Twee rampen met passagiers
vliegtuigen in 24 u. Alweer Dakota's. De
Dakota heeft een prachtige staat van dienst
in oorlogstijd wat betreft uithoudingsver
mogen en veiligheid. Vijf-zesde van het
wereld-luchttransport geschiedt per Da
kota. En toch begint de naam van deze
machine schrikwekkend „vertrouwd" te
worden. Wat mankeert er aan? Welke zijn
de fouten waardoor d egeheele burgerlijke
luchtvaart in discrediet gebracht dreigt te
worden?
Twee dingen moeten gedaan worden, en
spoedig. Ten eers'.e moeten alle landen het
voorbeeld van Groot-Brittannië volgen
door een openbaar onderzoek te houden
naar een ramp. Bij het onderzoek naar hei
ongeluk in Kent zijn reeds onverwachte
dingen aan het licht gekomen. Ten tweede
moet een internationaal veiligheidsregle
ment worden opgesteld en in acht geno
men worden door alle landen."
De namen der omgekomen passa
giers zijn:
ADOLF VAN
PRINS GUSTAV
ZWEDEN.
GREVE STENDOCK (Zweed) se
cretaris van Prins Gustav Adolf.
P. ENGEL, (Nederlander) direc
teur N.V. Dekker's Houthandel te
Zaandam.
I. ZQUIERDO (Spanjaard).
GRACE MOORE (Amerikaansche
zangeres).
MEVR. SERMANN (Deensche).
GERDA NEUMANN (Deensche
zangeres).
DENNON (Deen)
THOMSON ((Deen)
BRADT (Deen)
BRIX (Deen)
MALKEPRANG (Deen)
SORBON (Zweed)
TUVHAVEN (Zweed)
LOUP (Franschman)
MALT.IC (Franschman)
De namen der omgekomen leden
der bemanning luiden:
G. J. GEYSSENDORFFER
(gezagvoerder).
G. J. RIETMAN
(2e bestuurder).
S. M. A. PIJNENBURG
(le telegrafist).
W. BRANDENBURG
(2e telegrafist).
W. A. BOMMEL
(werktuigkundige).
H. HOEK (steward) Noordwijk.
Een betreurenswaardig gevolg van het
exms'.ige vliegtuigongeluk op het vliegveld
van Kopenhagen was, dat in Zweden op
nieuw de beschuldiging aan het adres van
de K.L.M. werd geuit, dat de Nederland
sche luchtvaartmaatschappij, evenals an
dere buitenlandsche maatschappijen, haar
toestellen te zwaar belast.
De heer Plesman, directeur van de K L.
M., verklaarde in een gesprek, dat „Trouw"
naar aanleiding hiervan gis'eravond tele
fonisch met hem had: „Dergelijke praatjes
zijn or zinnig en van allen grond ontbloot.
De K.L.M. denkt er niet aan, haar toestel
len te belasten boven de op de fabriekspa-
pieren aangegeven belastinggrens. Derge
lijke risico's zouden in het internationale
luchtverkeer eenvoudig misdadig zijn. En
even misdadig zijn dergelijke praatjes".
„Kunt u een verklaring geven omtrent,
dit ongeluk?"
„Neen. Tot nog toe staan 'wij voor een
raadsel. Er zijn echter drie feiten, die bo
vengenoemde beschuldigingen volkomen
ontzenuwen. Ten eerste is het vliegtuig na
den start vrijwel rech'standig omhoogge-
gaan. Hoe dit mogelijk was, is voor ons on
verklaarbaar, maar het bewijst in ieder ge
val, dat hier van overbelasting geen sprake
was, aangezien in dat geval het vliegtuig
juist niet opgetrokken had kunnen worden.
Ten tweede zal een zoo geroutineerd pi
loot als Geijssendo'rffer, een vlieger met
meer dan 25.000 vlieguren, zich in geen en-
EHALVE DOOR DE VLIEGTUIGRAMP VAN DE K. L. M. bij Kopenhagen is het
afgeloopen week-end gekenmerkt door een heele serie droeve vliegrampen, welke
zich over de geheele wereld hebben afgespeeld. In deze reeks is na de ramp van
van de K. L. 7!. het neerstorten van een Dakota op Croydon (Londen) wel het ern
stigste. Twaalf inzittenden kwamen hierbij om het leven.
China. Bij Honkong vloog een Philip-
pijnsch toestel in een dichten mist tegen een
heuveltop. De vier inzittenden kwamen om.
Het vliegtuig vervoerde voor een millioen
pond sterling aan gouden staven en mun
ten. Deze lagen wijd en zijd op den grond
verstrooid.
Columbia. Amerikaansche vliegex-s heb
ben bij Bogota het wrak ontdekt van een
Columbiaansch vliegtuig, dat sinds Woens
dag werd vermist. Men vreest, dat de 17 in
zittenden zijn gedood.
Ver. Staten. Twee schroeflooze jacht
vliegtuigen van het type „Shooting Star"
kwamen bij March Field in Californië mid
den in de lucht met elkaar in boting en
stortten neer. Beide piloten kwamen om
het leven.
Engeland. Een Mosquito van de Royal
Air Force stortte neer bij North Allerton in
Yorkshire. Twee dooden.
Ver. Staten. Een particulier vliegtuig
kwam ten gevolge van een explosie omlaag
bij Raensselaer in den staat Indiana. Vijf
dooden.
Duitschland. Honderd kilometer bezuiden
Hamburg vloog een Amerikaansch leger-
vliegtuigje tegen een hoogspanningskabel.
De besturende officier liet het leven.
Missie-zuster offerde
haar leven
De Dakota, op weg naar Zuid-Afrika,
was nog maar even los van den grond, toen
zij hevig begon te schudden, met den neus
omlaag dook en neerstortte op een leeg
staand Tsjechisch vliegtuig. Voor de oogen
van vrienden en verwanten, die zoo juist
van de inzittenden afscheid hadden geno
men, vloog de machine in brand. Elf passa
giers, onder wie vier leden der bemanning,
konden uit de vlammen worden gered.
Tot de omgekomenen behoorden drie mis
sie-zusters, die uitgezonden waren naar
Nyassa-land in Afrika. Eén van haar heeft
naar wel vast staat, haar leven geofferd
voor een gedemobiliseerd soldaat, die haar
wilde redden.
Deze, zelf ook één der passagiers, vertel
de: „Mijn haren geraakten in brand. Ik
wilde een non it het vliegtuig halen, maar
plotseling draaide zij zich om duwde mij
weg."
De Dakota behoorde tot een particuliere
onderneming. De eigenaar, kap. Spencer,
die vele gewezen oorlogsvliegers in dienst
nam, was de bestuurder van het vliegtuig
en liet het leven.
kei opzicht aan een waagstuk blootstellen.
Ten derde sluit juist de aanwezigheid van
een zoo belangrijk passagier als prins Gus
taaf Adolf in het vliegtuig, zulks ten over
vloede, ten eenenmale het nemen van
eenig risico volkomen uit."
Uit Kopenhagen wordt bericht: Verte
genwoordigers van de K.LM. hebben de
lijsten, waarop de lading staat aangegeven,
gecontroleerd en zij verklaren, dat zij noch
een fout, noch overbelasting hebben kun
nen vaststellen. Voorts verklaren zij, dat
de machine naar behooren was nagekeken,
voordat het startsein gegeven werd.
De bemanning van het nabij Kopenhagen verongelukte vliegtuig der K.L.M., die bij
deze ramp om het leven kwam. Boven v.l.n.r.: de gezagvoerder G- J. Geijssendorffer,
de 2e piloot G. J. Rietman en de 1ste telegrafist S. N. A. Peijnenburg. Onder v.l.n.r.:
W. Brandenburg, 2e telegrafis, W. A. van Bommel, boordwerktuigkundige en de
steward H. Hoek.
Prins Gustaaf Adolf Oscar Frederik Ar
thur Edmond, hertog van Vaesterbotten,
werd op 22 April 1906 te Stockholm gebo
ren als oudste zoon uit het eerste huwe
lijk van den Kroonprins Gustaaf Adolf met
Mai'guerite, prinses van Groot-Brittannië
en Iei'land- Hij was op 20 October 1932 ge
huwd met Sibylle, prinses van Saksen-Co-
burg-Gotha, hertogin van Saksen. Uit dit
huwelijk werden drie prinsessen en een
pr-ins geboren, namelijk prinses Margai'e-
tha Desiree Victoria, gebox-en 31 October
1934, prinses Birgitta Ingeborg Alice, ge
boren 19 Januari 1937, prinses Desiree Eli
sabeth Sibylle, geboren 2 Juni 1938 en
prins Cax-1 Gustav, gebox-en Mei 1946.
De Amerikaansche zangeres Grace Moo
re werd 5 December 1901 te Del Rio in
Tennessee geboren. Ze begon haar carrière
in een kerkkoor te Jellica. In 1933 werd ze
px'imadonna in een van Irving Berlin's re
vue's. In 1930 begon zij voor de film op te
treden. Zij trad als zangeres on voor ver
schillende vorsten in Europa. Haar woon
plaats was Newton in Connecticut. z
Gerrit Johannes Geyssendorffer werd 1
April 1892 te Sliedrecht geboren. Hij kwam
Het tweede memorandum te Londen
^ATERDAG is, zooals gemeld, aan de pi aatsvervangende Ministers van Buitpnland-
sche Zaken van de Groote Vier te Londen een aanvullend memorandum van de
Nederlandsche Regeering overhandigd met betrekking tot de vaststelling van de toe
komstige Nederlandsch-Duitsche grens en aanverwante problemen.
Vrije toegang tot het
achterland
De Nederlandsche Regeering betoogt, dat
de door Nedexdand voox-gestelde grenswij
zigingen overeenstemmen met de histori
sche ontwikkeling der grens en van het his
torisch overgeleverde grensbeloop slechts
die veranderingen nastreven, die hetzij
strekken tot rectificatie van vroeger bega
ne fouten of omissies, hetzij vereischt wor
den door de nieuw in. het spel gebrachte
factoren. Daarbij is er naar gestreefd, aan
het historisch gezag van hetgeen lang heeft
bestaan, vooral ten aanzien van het Noor
delijk gedeelte der grens, vol recht te doen
wedervaren.
De details toegelicht.
1. In de Eemsmonding pretendeerde
Duitschland op grond van een akte, waar
van de authenticiteit hoogst dubieus is, de
uitsluitende heei-schappij te bezitten over
dien stroom, een voor Nederland onaan
vaardbare toestand. Het eiland Borkum,
tusschen de beide stroomingen der Eems
monding gelegen, was oudtijds bijna onbe
woond. Thans Leheerscht dit Borkum den
toegang ook tot den Ned. Eemsoevex\ De
Ned. plannen tot indijking van den Dollart,
tot verbetering van den Eemsmond en tot
het veiligstellen der landsverdediging ver-
eischen thans de modificaties, zooals voor
gesteld.
2. Het Bourtanger veengebied vormde
vroeger een natuux-lijke grens, uit strate-
gische overwegingen. De ontginningen van
de laatste vijftig jaar hebben hierin gron
dige verandering gebracht. De voorheen
doelmatige grens is nu willekeurig gewor
den.
3. Het zgn. Neder-Graafschap Bentheim,
geografisch geheel op Nedex-land aangewe
zen, is vanouds daarmede in alle opzichten
nauw verhonden.
4. De inhammen van Vreden en van An-
holt waren veroorzaakt door grillen der
middeleeuwsche politieke geschiedénis, die
in het belang van een regelmatig grensbe
loop opgeheven vex'dienen te worden.
5. Door de afronding van het Ned. gx-ond-
gebied bij het oude hertogdom Kleef wordt
een zeer hindex-lijke inspringing der Ned.
grens weggewerkt.
6. Afronding van onregelmatige grens-
beloopen in de nabijheid van Roermond en
Sittard is door de feiten gewenscht.
7. Door wijziging der grens in de nabij
heid van 's-Hertogenrcde en Aken (welke
laatste stad onaangeroerd blijft) wordt te
ruggekomen op de afwijking, die men zich
in 1815 van de historische grens veroorloofd
had.
Onze economische eischen.
De door de Regeering aan de orde gestel
de economische vraagstukken zullen thans
ter hand moeten worden genomen, ten ein
de te bereiken, dat het reeime, dat thans in
het bezette Duitschland geldt, zoo snel mo
gelijk word aangepast bij het stelsel, dat
door het vredesverdrag wordt nagestreefd.
De oneerlijke concurrentie der Duitsche
zeehavens en het monetaire regime ver-
eischen onmiddellijk aandacht.
Herstel van Nederlands welvaart.
Voor een redelijk herstel van de welvaart
van Nederland is absoluut noodzakelijk het
openen van alle wegen, die er toe kunnen
leiden, dat Nederland niet alleen v/eer toe
gang krijgt tot zijn natuurlijke achterland,
doch vooral, dat dit onder voorwaarden kan
geschieden, waarbij iedere discriminatie
wordt uitgesloten. Nederland vraagt daarbij
den vrijen Rijn, niet alleen in technisch op
zicht doch op een wijze, die past in hei ka-
dei van het moderne economische verkeer,
d.w.z. wat tarieven, handelspolitieke en
monetaire maatregelen betreft. Het meent
er ook aanspraak op te mogen maken, dat
zijn spoorwegen de hun toekomende plaats
in het internationale verkeer krijgen en
het verwacht hetzelfde ten aanzien van het
verkeer over de landwegen.
Nederlands wenschen ten aanzien
de mijnen.
Wat de mijnen betreft, die thans in ex
ploitatie zijn, zoo'gaat het hier niet uitslui-
in 1919 bij de luchtvaartafdeeling te Soes-
terberg. Hij was de eex's:e Nederlander,
die een brevet als verkeex'svlieger behaal
de. Als sei-geant-vlieger trad hij op 1
Maart 1921 tezamen met den heer Hofstra
in dienst der K.L.M. Beiden waren de eer
ste Nederlandsche vliegex-s in dienst der
maatschappij. In 1927 volbracht hij met den
Fokker F-74A H-N ADP, gehuurd door don
Amerikaan, Van Lear Black, de eerste re
tourvlucht Amstei'damBatavia. Met den
heer J. B. Scholte als tweeden bestuurder
en den heer Weber als werktuigkundige,
vloog Geyssendorffer met Van Lear Black
rond een gfoot deel van de wex-eld- Van 1
Januari 1929 tot begin 1931 waren alle drie
in dienst van den Amerikaanschcn mil-
lionnair. Na diens dood trad Geyssendorf
fer opnieuw in dienst van de K.L.M. In
1933 maakte hij met den Pandei jager een
bijzondere postvlucht naar Ned.-Indië en
'ijc'ens de Melbourne-race was hij gezag
voerder van den Pander jager.
„Geys", zooals hij algemeen wex-d ge
noemd door zijn collega's, was gehuwd met
een Deensche. Zijn familie woont in Dene-
markrn. Hij had twee kinderen.
Zeer kort geleden werd Geyssendorffer
bij een herkeuring goedgekeurd. Hij was
de oudste piloot bij de K.L.M. en behoorde
tot de luchtmillionnairs der K.L.M.
Het toeval wilde, dat Geyssendorffer op
het laatste moment de plaats als gezag
voerder van de PH-TCR van Steinbeck
heeft overgenomen. Steinbeck had nog en
kele dagen vacantie te goed zoodat besloten
werd, dat Geyssendorffer hem voor deze
vlucht zou vexwangen.
VAKCENTRALES DRINGEN AAN
OP EEN NIEUWE KOLENBON.
De raad van vakcentrales heeft zich in
een telegram' tot den minister van Eco
nomische Zaken gewend, in verband met
den kolennood in de gezinnen, van den
volgenden inhoud:
„De raad van vakcentrales ontvangt uit
alle deelen van het land verzoeken om
aanwijzing van althans één kolenbon.
Vele gezinnen zonder brandstof. Bij hui
dige vorst deze toestand nijpend. De raad
van .vakcentrales, de moeilijkheden der
x-egeering mede in verband met brand
stoffen-bevoorrading bedrijfsleven begrij
pende, dringen er, gezien de noodtoestand
gezinnen, bij u op aan al het mogelijke
te doer., dat nieuwe kolenbon zoo spoe
dig mogelijk wordt aangewezen.
GEEN IIUURVERHOOGING ZONDER
TOESTEMMING.
In vei'band met het bericht dat bij onder
verhuring" een huurverhooging mag wor
den toegepast, deelt het Directoraat-Gene
raal voor de Prijzen mede, dat voor elke
huurverhooging eerst goedkeuring van het
bevoegde Prijzenbureau voor Onroerende
Zaken moet worden afgewacht.
tend om de overdracht der concessies en
van de eigenlijke mijnen, maar ook om al
les wat daarmede annex is, zooals de be
drijven tot het winnen van nevenproduc
ten, eventueele haven- en andere to het
bedrijf behoorende verkeersinrichtingen.
WEERSVERWACHTING
g AANHOUDENDE NACHTVORST. g
g Matige, aan de Waddcnkust tijdelijk g
g krachtige, N Oostelijke win-1 In het g
g Noox'd-Westelijke gedeelte van het o
g land lichte tot matige vorst en in het g
c overige gedeelte matige tot strenge o
o vorst.
oooooooofionooooooooonoooooooooooooooooo
